Mühendis kelimesi çok eskilere dayanan teknik bir kavramı ifade ederdi. Hendese (geometri) tahsil eden kişi demektir

I Bölgesi diğer bölgelere nazaran tercih edilmelidir. İkinci tercihimiz 71 puanla gelen II. Ve III. Bölgelerdir. Yer seçiminde en son düşünülmesi icap eden bölge ise V. Bölge olmaktadır.

Tabiatıyla bölgeleri kriterler yönünden değerlendirme relativ olacaktır. İdeal şartlarda, bilfarz birinci kriter toplam kriterler içinde 20 puan bir ağırlığa sahipse, I.bölgede bu kriter 15 puan, ikinci bölgede 12, üçüncü bölgede ise 18 puan olabilir. Böylece kriterler değerlendirilerek toplandığında uygun bir arsa seçimi yapılmış olur.

Genellikle kriterlerin ağırlık puanları maliyetlere yapacakları etki ile ölçülür. Bir kriterde maliyeti en düşük yapan bölge en yüksek puanı, en fazla yapan bölge ise en düşük puanı alacaktır.

Yukarıda belirtilen büyük faktörler tabiatıyla tesisin mali, ekonomik ve diğer fizibilitelerine etki eder. Aşağıdaki bir çelik üretimi tesisinin yer seçimi yapılmaktadır.

Bir Kaliteli Çelik Fabrikası Yer Seçim Etüdüne örnek :

Yer seçim etüdü için şu kabuller yapılmıştır.
1.Projenin nihai kapasitesi 500,000t/yıl ergimiş sıvı çeliktir.

2. Ana girdi hurda olup ithal edilecektir.

3.Hurdanın %50 miktarında sünger demir ile ikamesi mümkündür.

4.Ham ve yardımcı madde ithalinde herhangi bir kısıtlama yoktur.

5.İthal limanları olarak İstanbul, İzmir, İskenderun, maksada uygundur.

6.Tesisin yan sanayinin bulunduğu bölgede kurulmaması halinde, toplam iş gücünün %5 i kadar bir zaman kaybı doğacaktır. (bu kayıp tesiste doğacak olan arızaların giderilmesi için parça ,teknisyen temini için geçecek zaman olarak verilmiştir).

7. Üretilecek malların tüketim paterni bilinmektedir.

8.Ham ve yardımcı madde ile işletme malzemelerinin temin edileceği yerler bellidir

9.Teknik ve İdari personel İstanbul dışında çalıştırılması halinde bölgelerin gelişme dereceleri ile ters orantılı olarak ücret alacaklardır.

10.Gelişmiş bölgeler %100 gümrük muafiyeti,%30 yatırım indirimi, gerice yöreler ise %100 gümrük muafiyeti,%50 yatırım indirimi alırlar.

11.Ham ve mamul maddeler nakliyesinde birim nakliyat fiyatı 0,35 TL km/ton

12.Elektrik enerjisi fiyatı bütün bölgelerde aynıdır.

13.Elektrik ark ocağı üretiminde baz çelik fiyatları bilinmektedir.

14.Metalürjik kok İzmir, İstanbul, Ereğli’den temin edilebilmektedir.

15.Demir cevheri Divriği den, alüminyum Seydişehir’den, sünger demir Divriği’den veya İzmir’den temin edilecek, ateş tuğlası, pik demir, elektrot ve diğer işletme malzemeleri ithal edilecektir. Kireç taşı, dolomit ve flourspar Türkiye’nin her bölgesinde mevcuttur.

Yukarıda verilen kabuller genellikle objektif gözlemlere dayanmaktadır.

Şimdi yer seçimini etkileyen parametrelerin maliyetler üzerindeki tesirlerini incelemek için kuruluş yeri olarak ilk etapta etüt edilebilecek bölgeleri tespit edelim. Bu bölgeler:

1.İstanbul-İzmit Bölgesi

2.İzmit-Mudanya Bölgesi

3.İzmir-Aliağa Bölgesi

4. Divriği –Hekimhan Bölgesi

5.Karabük-Ereğli Bölgesi

Olarak düşünülmüştür. Bu bölgeleri arttırmak mümkündür. Bölgelerin seçilme sebepleri şöyledir. :

1.İzmit-İstanbul Bölgesi: Bu bölge a)Türkiye’nin en fazla sanayileşmiş bölgesidir. b)Bu bölgede büyük miktarda kaliteli çelik tüketimi mevcuttur. c)Kara, hava ve demiryolu bağlantıları mükemmeldir. d)İthalatın yapılabileceği limanlar mevcuttur. e)Teknik ve idari işgücü mevcuttur f)Yakıt, enerji ve su mevcuttur.

2.İzmit-Mudanya Bölgesi: Bu bölge a)Limanlara yakındır. b)Kara ve demiryolu bağlantıları uygundur. c)Yakıt, enerji ve su temin etme imanlarına sahiptir. d)Tüketimi yüksek olan pazara yakındır e)Yeni sanayi tesislerinin kurulduğu yerdir.

3.İzmir-Aliağa Bölgesi: a)Kara, hava ve demiryolu bağlantıları vardır b)Uygun limanları mevcuttur. c)Yakıt, enerji ve su temin etme imkânları vardır. d)Kalifiye işçi bulma imkânı vardır. e)İzmir ,Türkiye’ nin ikinci büyük sanayi bölgesi olma yolundadır.

4.Divriği-Hekimhan Bölgesi: Bu bölgelere a)Karayolu, demiryolu bağlantıları iyidir. b)Elektrik, su ve yakıt temin etme imkânları vardır. c)Demir cevheri boldur. Bir redükleme tesisi kurulduğunda hurda ihtiyacını yüzde 50 nispetinde ikame etme mümkündür. d)Tesisin bu bölgede kurulması halinde bölge halkının sosyo-ekonomik kalkınması, hızlanacaktır. e)Teşvik tedbirlerinin azamisi bu bölge için tatbik edilmektedir.

5.Karabük-Ereğli Bölgesi: Bu bölgede a)Elektrik, su, yakıt temini mümkündür b)Kara ve demiryolu bağlantıları mevcuttur. c)Uygun vasıfta, çelik endüstrisinde çalışan işgücü mevcuttur.

Bölgenin seçiminde :

1. 
   Hammadde, yarı mamul, işletme malzemesi ve mamul taşıma ücretlerinin bölgelere göre değişimi
   
2. 
   İşgücünün temin edilebilme maliyetlerinin bölgelere göre değişimi
   
3. 
   Yan sanayinin mevcudiyeti
   
4. 
   Teşvik tedbirleri
   

Aşağıda tablo(1) Yüksek karbonlu çelik üretiminin ana girdilerini vermektedir.

Tablo (1) Yüksek karbonlu kaliteli çelik üretiminde ana girdi ve değerleri (eylül 2010 tarihi itibariyle)

Üretilecek malların da pazara nakliyesi bir maliyet unsuru olduğundan Tablo (3), bir ton çeliğin pazarlara dağılımı için yapılacak nakliye masraflarını gösterecek şekilde hazırlanmıştır. Özel çelik tüketimi yönünden Türkiye beş bölgeye bölünerek, nakliye ücretleri hesap edilmiştir. Pazar etüdüne göre 1980 yıllarında toplam özel çelik tüketiminin %50 si İstanbul’da, %15’i İzmir, %15 Bursa,%10 Ankara ve %10 da G.Antep bölgelerinde tüketilecektir. Bölgelere göre taşınılacak miktar ile birim taşıma ücretleri çarpılarak (Tablo(3) deki taşıma giderleri hesap edilmiştir.