1. avrupa biRLİĞİ 1 avrupa topluluklari
|
|  Yüklə 369 Kb.
|
| 1. AVRUPA BİRLİĞİ
1.1 AVRUPA TOPLULUKLARI 1.1.1 AKÇT İkinci Dünya Savaşı sonrasında büyük bir yıkıma uğrayan Avrupa’da barışın ve bölgesel istikrarın yeniden sağlanması ve ekonominin yeniden yapılandırılması gerekiyordu. Bunun için bugün Avrupa Birliği olarak bilinen yapıyı oluşturan üç topluluktan ilki olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun kurulması yönünde girişim başlatılmıştır. Böylece savaş sanayinin ana maddelerinden olan kömür ve çeliğin üretim ve kullanımı uluslar üstü bir organ tarafından yönetilmesi uygun görülmüştür. AKÇT’nin amaçlarını şu şekilde özetleyebiliriz:
Böylece Fransa ve Almanya kendi ülkelerindeki kömür ve çelik üretimini yönetecek bir organda eşit şartlarda yer almayı kabul etmişlerdir. Bu topluluğa kendi içinde bulundukları siyasal ve ekonomik nedenlerden dolayı İtalya, Lüksenburg, Hollanda ve Belçika’ da üye olmuştur. İsviçre, Finlandiya, İsveç, Avusturya gibi ülkeler ise o dönemde, tarafsızlık politikaları nedeniyle topluluğa üye olmaktan kaçınmışlardır. Topluluğa üyelik antlaşması 18 Nisan 1951 tarihinde Paris’te imzalanmış ve 25 temmuz 1952’de yürürlüğe girmiştir. 1.1.2 Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde altı Batı Avrupa Devleti (Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksenburg ve İtalya) arasında imzalanan Roma Antlaşması ile kurulmuştur. Bu antlaşma 1 Ocak 1958 tarihinde yürürlüğe girmiştir. AET fiilen ve hukuken uluslar üstü bir kuruluş olma özelliğine sahiptir. Bu topluluğun nihai hedefi Avrupa’yı siyasal bütünlüğüne kavuşturmaktır. Üye ülkeler arasında malların, hizmetlerin, sermayenin ve işgücünün serbestçe dolaştığı bir ortak Pazar ve gümrük birliği kurulması öngörülmüştür. Bu toplulukla birlikte ekonomik entegrasyon çabaları hız kazanmıştır. 1.1.3 Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) Messina’da 1-2 haziran 1955 tarihlerinde düzenlenen konferansta AET’nin yanı sıra kurulması kararlaştırılan ikinci topluluk olan EURATOM’un kuruluşu uzun süren görüşmeler ve teknik çalışmalardan sonra 25 Mart 1957 tarihinde bu kez Roma’da imzalanan anlaşma ile sağlanmıştır. EURATOM’un amacı atom enerjisinin barışçı amaçlarla kullanılmasını geliştirmektir. Temel hedef, nükleer endüstrinin süratle kurulması ve gelişmesi için gerekli şartların gerçekleştirilmesi yolu ile üye ülkelerin hayat seviyelerinin yükseltilmesi ve diğer ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi olarak anlaşmanın 1. maddesinde belirtilmiştir. 1.2 AVRUPA BİRLİĞİ’NİN KURUMSAL YAPISI Birliğin ana kurumları şunlardır: Seçimle oluşturulan Parlamento, üye ülkeleri temsil eden bakanlardan oluşan Konsey, Avrupa Hükümet ve Devlet Başkanları Zirvesi, birlik sözleşmelerinin bekçiliğini yapan Avrupa Komisyonu, topluluk hukukuna uyulmasını sağlayan Adalet Divanı ve mali konularda sorumluluk sahibi olan Sayıştay. Ayrıca danışma kurulu niteliğindeki Ekonomik ve Sosyal Komite, Bölgeler Komitesi yanında Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Merkez Bankası ve Para enstitüsü vardır. 1.2.1 Avrupa Birliği Konseyi Avrupa Birliği’nin asıl yasama ve karar alma organıdır. Hükümetler arası nitelikli bir kurumdur. Komisyon 20 üyeden oluşur. Topluluğu şekillendiren, yöneten ve dış politikasını belirleyen organdır. Konsey, üye ülkelerin dış işleri bakanlarından oluşur. Fakat ele alınacak konuya göre diğer ilgili bakanlarda konseyde bulunabilir. Merkezi Brüksel’dedir. Üye ülkeler 6 aylık sürelerle Konsey’in başkanlığını yürütürler. Konsey komisyon tarafından hazırlanan tasarıları inceler ve karara bağlar. Konsey başkanının görevleri; Konseyin toplantıya çağırılması, gündemin belirlenmesi, tüzüklerin yürürlüğe sokulması, kararların tavsiyelerin, yönergelerin ilgililere bildirilmesi, Konsey tasarruflarının imzalanması ve Konsey’in Avrupa Parlamentosunda temsilidir. Konsey’in çalışmalarını yürütebilmesi için çeşitli komiteler kurulmuştur. Bunlardan biri üye ülkelerin topluluk nezdindeki büyükelçilerinden oluşan Daimi Temsilciler Komitesidir (COREPER). Bu komite konseyin alacağı kararlardaki teknik hazırlıkları yapar.
AB Konsey’nde Nitelikli Oyların Dağılımı Tablosu Konsey kararlarını basit çoğunlukla, nitelikli çoğunlukla veya oybirliğiyle almaktadır. Nitelikli çoğunluğu getiren konsey kararlarında üyelerin oyları, ekonomik ve politik durumları ile nüfuslarına göre belirlenen ve yukarıda belirtilen tablodaki değerlere göre değerlendirilir. Nitelikli çoğunluk 87 oyun 62’sine tekabül etmektedir. Kararı engelleyecek oy sayısı 26 dır. 1.2.2 Avrupa Birliği Komisyonu Birliğin genel çıkarlarını temsil eder. Komisyon 20 üyeden oluşur. Komisyon üyelerinin görev süreleri 5 yıldır. AB komisyonu üyelerinin üye ülkelere dağılımı aşağıdaki gibidir.
Komisyon, kurucu anlaşmaların koruyucusudur. İlgili tarafların yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğine bakar. Organların almış olduğu kararların usulüne göre uygulanıp uygulanmadığına bakar. Ayrıca komisyon topluluğun yürütme organıdır. Ortak politikaların oluşturulması ve yürütülmesiyle de ilgilenir. Fonların iadesi görevini yerine getirir ve topluluğun ihtiyaç duyduğu konularda öneri ve tavsiyelerde bulunur. 1.2.3 Avrupa Parlamentosu Komisyon ve konsey arasında paylaşılmış yasama ve yürütme yetkilerinin kullanılmasını denetler. Üyeler 1979 yılından beri seçimle iş başına gelirler. Avrupa parlamentosu 626 üyeden oluşur. Üyelerin ülkelere göre dağılımı aşağıdaki gibidir:
|