Tablo1. Eau-Claire Kenti Adliye Merkezi Yer Seçimi İlkeleri
Alan Büyüklüğü
|
Evet
|
Hayır
|
Parsel Büyüklüğü
|
Parsel günümüzdeki ve gelecekteki gereksinmeleri karşılayacak büyüklükte mi?
|
|
|
Otopark
|
Parselde veya yakın çevresinde yeterli otopark alanı var mı?
|
|
|
Boşaltma
|
Geçici acil durumlar için yeterli kaçış ve boşaltma olanakları var mı?
|
|
|
Yaklaşma (tampon)
|
Parselde yer alacak kullanımları çevresinden yeterince ayıracak yüzölçümü var mı?
|
|
|
Konuş/Konum
|
Uzaklık:
|
Parsel veya parseldeki yapılar aşağıdaki kullanımlardan yeterince uzak mı?
|
|
Uzaklık
|
Evet
|
Hayır
|
|
İlk ve Orta Öğrenim Okulları (220m.), (400 m.),veya başka ?
|
|
|
|
Kiliseler (110 m.), veya başka?
|
|
|
|
Rekreasyon alanları (110 m.), veya başka?
|
|
|
|
Yaya Yolları (110 m.),veya başka?
|
|
|
|
Konutlar (110 m.), veya başka?
|
|
|
|
Tarihi Çevreler (mahalleler) (110),veya başka?
|
|
|
|
Akarsu ve Kanallar (110 m.), veya başka?
|
|
|
Yakınlık:
|
Parsel aşağıdaki kullanımları barındırabilir mi veya bu kullanımlara yeterince yakın mı?
|
|
Uzaklık veya Zaman
|
Evet
|
Hayır
|
|
Mahkemelere Doğrudan, Güvenli Erişebilirlik var mı?
|
|
|
|
Aci Durum Hizmetleri ve Ambulanslar için 10 dakikalık uzaklık veya sağlık hizmetlerine kabul edilebilir uzaklıkta mı?
|
|
|
|
Kolluk Kuvvetleri Kabul Edilebilir Uzaklıkta mı?
|
|
|
|
Sosyal Servisler (lokanta, kırtasiye gibi) Kabul edilebilir Uzaklıkta mı?
|
|
|
|
Gözaltı veya Tutuklama tesisleri Kabul edilebilir Uzaklıkta mı?
|
|
|
|
Diğer İşlevlere (avukatlık gibi) Kabul Edilebilir Uzaklıkta mı?
|
|
|
|
Toplu Taşıma Parsele Komşu ve Yeterli Sıklıkta mı?
|
|
|
|
Ulaşım Yolları Beklenen Trafiği kaldırabilecek sokak ve yaya yollarına komşu mu?
|
|
|
|
Elektrik Su ve Diğer Alt yapı Bunlara Yakınlık veya kabul edilebilir maliyetlerle bunlardan yararlanabilme (bağlanabilme) olanağı var mı?
|
|
|
|
Tüm Bölge Halkı için Kabul Edilebilir Erişebilirlikte mi?
|
|
|
Alan Maliyeti ve Maliyetin Karşılanması
|
Evet
|
Hayır
|
Arazi maliyeti
|
Arazi var mı ve kabul edilebilir maliyetlerle elde edilebilir mi
|
|
|
Büyüme
|
Parseldeki kullanımlar kabul edilebilir maliyetlerde büyütülebilir mi?
|
|
|
Esneklik
|
Alan çeşitli inşaat seçeneklerini destekleyebilecek nitelikte mi?
|
|
|
İşletme Maliyetleri
|
Alan Şimdiki ve gelecekteki İşletme maliyetleri için Uygun mu?
|
|
|
İşletme Verimliliği
|
Alan İşletme Verimliliğini Destekler Nitelikte mi?
|
|
|
Alan Uyumluluğu
|
Evet
|
Hayır
|
Kapsamlı Plan (İmar Planı)
|
Alan Eau-Claire Kenti Planına Uygun mu?
|
|
|
Zonlama (bölgeleme)
|
Alan uygun alan kullanımlarına ayrılmış mı ya da gelecekteki kullanımlar için gerektiği biçimde işlev yüklenebilir mi?
|
|
|
Çevredeki Alan Kullanımları
|
Alan çevredeki alan kullanımları ile uyumlu mu?
|
|
|
Çevresel
|
Alan “çevreci” yaklaşımlara uygun mu ve minimum etki yaratabilecek düzeyde mi?
|
|
|
Toprak
|
Alanın toprak niteliği çeşitli inşaat yöntemlerine uygun mu?
|
|
|
Halk Memnuniyeti
|
Alan halkın memnuniyetini karşılamaya yeterli konuşta mı?
|
|
|
Kaynak: (www.co.eau-claire)
-
Dünya Örneklerinde Adliye Binalarının Kentsel Alanda Yer Seçimlerinde Gözetilen Planlama ve Tasarım İlkeleri
Bu bölümde dokuz ayrı ülkeden Adliye Sarayı örnekleri sunulacaktır. Gerçekten de adliyeye ait yapı toplulukları için kullanılan “saray” sözcüğü yalnız Türkiye’ye özgü olmayıp diğer ülkelerde de kullanılan bir sözcüktür. İtalyanca’da Giustizia Palazzio, Almanca’da Justiz Pallast, Fransızca’da Palais de Justice, İspanyolca’da Palacio Justicia olarak geçen Adliye Sarayı, saraylık özelliğini kuşkusuz barındırdığı işlev ve taşıdığı mimari ve mekansal niteliklerden almaktadır. Aşağıda, gönderme yapılan tüm örneklerde irdelemelerin önemli bölümü yer seçimi bağlamında yapılırken, Adliye Sarayları’nın kente ilişkin hangi fiziki, mekansal bileşenlerle birlikte ele alındığı gösterilmektedir.
Öncelikle, Bogota ve Lyon dışında aşağıdaki örneklerdeki Adliye yapılarının kentin merkezinde yer aldığı görülmektedir. Bu özellik, ulaşım ve erişebilirlik gibi konular göz önüne alındığında olağandır. Ne var ki, yalnızca merkezi bir konumda olmanın yeterli olmadığı ortadadır. Kentin ulaşıma, erişime el veren ve işlevsel çeşitlilik içeren omurgaları da (özellikle ulaşım ağı) bu merkezi konumu desteklemelidir. Seçilen Dünya örnekleri bu yönüyle, merkezi yer olanakları ile kentsel omurgaları bütünleştiren özelliklere sahiptir. Tarihsel örneklerden, yapının kendisinin tarihsel özellikler sunduğu durumlarda kentsel omurgaların söz konusu tarihsel yapıyı veri alacak şekilde geliştirildiği ve güçlendirildiği gözlenmektedir. Kimi zaman raylı toplu taşıma araçlarının da bu omurgaları daha işlevsel ve etkin kıldığı örneklerden anlaşılmaktadır. Özellikle de farklı ulaşım biçimlerinin durak ya da terminal noktalarının Adliye Sarayları’nın yer seçiminde tercih nedeni olduğu görülmektedir. Eğer, yapı bu ulaşım araçlarının uygulanmasından (hatta icadından) çok daha önce inşa edilmişse, bu kez ulaşım hatlarının adliyeye ulaştırıldığı ya da bir biçimde toplu taşım erişiminin sağlandığı gözlenmektedir. Aslında kentin tarihine mal olmuş ve öteden beri adli işlevleri yerine getiren tarihi yapıların günümüzde de aynı biçimde işlev sürdürmesi de anlamlıdır. Bu yapılardan vaz geçmek kolaycı bir tercih olurken, yargı geleneğini, kentin mimari gelenekleri ile örtüşür biçimde ileriye taşımak köklü bir anlayışı yansıtmaktadır. Kimi örneklerde de çağdaş mimarinin ürünü olan adliye yapılarına rastlarken bu ürünlerinden çevrelerinin örüntüsü ve mimarisi ile uyumlu olduğu görülmektedir.
Kuşkusuz, kentin omurgaları, kendiliğinden oluşmazlar. Kentsel omurgaların, işlevlerin çeşitliliği ve sürekliliğinin yanı sıra kentsel odakların bağlanmalarına yardımcı oldukları ve bu nedenlerle de kullanım yoğunluğu içerdikleri bilinir. Bu bağlamda, kendileri de birer odak olan Adliye yapılarının omurgalar üzerinde yer almaları beklenir. Aşağıdaki örneklerin tümünde de durum böyledir. Kentin, mekansal ve işlevsel odaklarını birbirlerine bağlayan omurgalar aynı işlevi adliye yapıları için de görmektedirler. Çoğu kez, adliye yapılarının yer seçiminin, yoğun yaya kullanımı olan bölgeler gözetilerek yapıldığı gözlenmektedir. Kimi zaman bir meydan, kimi zaman da bir yaya yolu ya da park adliye yapısının tamamlayıcı parçası olmaktadır. Kısaca, aşağıdaki örneklerdeki adliye yapılarının merkezi alanlarda, yapı ve kullanım yoğunluğu olan bölgelerde, kentsel omurgaların üzerinde veya çok yakınında, farklı ulaşım biçimlerinin kesişim (terminal/durak) noktalarında yer aldıkları belirtilmelidir.
Şekil 1.
Barselona Adliye Sarayı (İspanya) (Google uydu görüntüleri üzerindeki mavi daireler odakları, çizgiler de omurgaları göstermektedir).
Adliye Sarayı, bir dizi ulaşım erişim hattının kesişim noktasında bulunmaktadır. Kıyıya doğru uzanan ana erişim omurgaları, geri bölgedeki, çoğunluğu meydan olan odak noktalarını, istasyon ve liman ile bağlamaktadır. Las Ramblas ise, değişik yapısı ile bölgede yer alan yoğun yaya kullanımlı bir omurgadır.
Resim 1.
Barselona Adliye Sarayı’nın giriş cephesi
|
Şekil 2.
Barselona Adliye Sarayı (İspanya) (google uydu görüntüsü üzerinde gösterim).
Kentin en önemli yerlerinden birinde bulunan Adliye Sarayı’nın ön cephesi tümüyle yayaya ayrılmış bir yola bakmaktadır. Neredeyse bir meydan genişliğinde olan bu yaya yolu güneydoğuda park ile bütünleşmekte ve daha sonra da demiryolu istasyonuna ve limana ulaşmaktadır. Adliye Sarayının parseli yaklaşık 9100 metrekaredir. Yapının tarihselliği, üzerinde yer aldığı kentsel omurganın ve toplanma mekanının kamusallığını güçlendirmekte, yargı kurumunun simgeselliğini öne çıkarmaktadır.
Resim 2.
Barselona Adliye Sarayı’nın giriş cephesi.
|
Şekil 3.
Bogota Adliye Sarayı (Kolombiya) (google uydu görüntüsü üzerinde gösterim; mavi daireler odakları, çizgiler de omurgaları göstermektedir).
İki omurganın kesişim yerine yakın ve yoğun yapılaşma içeren bölgede konuşlanan Adliye Sarayı görüntüde verilen odakların bağlandığı tali bağlayıcılar arasında yer almaktadır.
Resim 3.
Parlamento binasının (Bogota) giriş cephesi görünümü.
|
Şekil 4.
Bogota Adliye Sarayı (google uydu görüntüsü üzerinde gösterim).
Yaklaşık 10000 metrekare üzerine kurulu Adliye Sarayı, Parlamento, müze, kilise ve kamu kullanımlarının da çevrelediği Bolivar Meydanı’na bakmaktadır. Sol üst köşede güneybatı-kuzeydoğu yönünde uzanan ana yol (toplayıcı dağıtıcı yol) görülmektedir. Parlamento (Resim 3) ile Adliye Sarayı arasındaki meydan, doğu ve batı sınırları dışında kesintisiz olarak yaya dolaşımına açıktır.
Resim 4.
Bogota Adliye Sarayı giriş cephesi görünümü.
|
Şekil 5.
Bordeaux Adliye Sarayı (Fransa) (google uydu görüntüsü; mavi daireler odakları, çizgiler de omurgaları göstermektedir).
Adliye Saraylarının yer seçiminde genel olarak benimsenen ilke, çeşitli odakları biraraya getiren omurgaların üstünde yer seçimi tercihinin yapılmasıdır. Bordeaux örneğinde doğu-yönünde uzanan omurga birçok işlevi birarada tutmaktadır.
Şekil 6.
Bordeaux Adliye Sarayı (Fransa) (google uydu görüntüsü).
Kentin merkezinde, çeşitli işlevleri barındıran bölgede, yaklaşık 30000 metrekare alan üzerinde kurulu Adliye Sarayı, ilginç ve çağdaş mimarisi ile başlı başına bir odak oluşturmaktadır. Kamu kullanımları ve müzeleri içeren yaya bölgesi doğuda bir katedral ile sonlanmakta, katedral giriş meydancığı ile Adliye Sarayı arasında doğrudan yaya ilişkisi de olanaklı kılınmaktadır.
|
Resim 5.
Bordeaux Adliye Sarayı’nın iç avlusu. Alanda yer alan tarihi yapıların korunduğu ve yapıyla bütünleştirildiği görülmektedir.
|
Şekil 7. Brüksel Adliye Sarayı (Belçika) (google uydu görüntüsü; mavi daireler odakları, çizgiler de omurgaları göstermektedir).
Adliye Sarayı kent merkezinde, Avrupa Parlamentosu’nun da bulunduğu yapı yoğunluğunun yüksek, işlevsel çeşitliliğin çok olduğu yerdedir. Görüntünün sol alt köşesinde merkezi istasyon ve buna bağlı demiryolu hatları görülmektedir.
Şekil 8.
Brüksel Adliye Sarayı (Belçika) (google uydu görüntüsü).
Kuzeybatıdan güneybatıya uzanarak Adliye Sarayının önündeki yuvarlak biçimli meydana ulaşan ve daha sonra güneydoğu yönünde devam eden yol, üzerinde tramvay hatları da bulunmaktadır. Bu meydan altında tramvay durağı da vardır. Avrupa örneklerinde toplu taşımacılıkla Adliye Saraylarının iyi kenetlenmiş oldukları görülmektedir. Yapı, yaklaşık 5000 metrekare taban alanına oturmaktadır.
|
Resim 6.
Brüksel Adliye Sarayı.
|
|
Şekil 9.
Münih Adliye Sarayı (Almanya) (google uydu görüntüsü; mavi daireler odakları, çizgiler de omurgaları göstermektedir).
Adliye Sarayı, en iyi bilinen yaya bölgelerinden olan ve Karlstor ile başlayan yaya bölgesi (eski kent) ve demiryolu istasyonu arasında konuşlandırılmıştır. Uyduda görünmeyen bir başka özellik ise Adliye Sarayı’nın bulunduğu yerde durak veren metro hattıdır (u-bahn).
Şekil 10.
Münih Adliye Sarayı (google uydu görüntüsü). Tüm toplu taşıma araçlarının (metro da içerilmek üzere) kesiştiği, yaya bölgesi ile komşu olan bu nokta, Adliye Saraının erişilirliğini artırmakta ve kullanıcıya kolaylık sağlamaktadır. Yapılar yaklaşık 3400 metrekarelik bir parsel üzerinde yer almaktadır.
|
Resim 7.
Münih Adliye Sarayı’nın giriş cephesi.
Fotoğraftaki tabelalar, Adliye Sarayının demiryolu (alttan gçmektedir) ve metro hattı durağı üzerinde yer aldığını göstermektedir. Traihsel yapı, bu türden bir ulaşım kolaylığının bulunmadığı bir dönemde inşa edilmişse de, kent yöneticileri, demiryolunu yer altına alırken ve metro hattını geçirirken, Adliye ile ilişkisini düşünmüşler, yapıyı gözeterek buraya bir durak çıkışı vermişlerdir.
Kentin büyümesinin yaratttığı erişebilirlik sorunları, demiryolu ve metro hattı ile ilişki kurularak giderilmiştir. Bu şekilde, büyüyen kentin yarattığı erişebilirlik sorunları çözülmekle kalınmamış aynı zamanda Adliye yapısının çevresinin metropoliten ölçekte önemli bir toplanma mekanı özellikleri güçlendirilmiştir. Bütün bu düzenlemeler yapının simgeselliğini vurgulamaktadır.
Resim 8.
Münih Adliye Sarayı’nın akşam görüntüsü.
|
Şekil 11.
Lima Adliye Sarayı (Peru). (google uydu görüntüsü; mavi daireler odakları, çizgiler de omurgaları göstermektedir). Adliye Sarayı tüm omurgaların kesiştiği yerde konuşlandırılmıştır.
Şekil 12.
Lima Adliye Sarayı (google uydu görüntüsü). Çok geniş bir park alanına (parque Los Heroes Navales-Deniz Savaşı Kahramanları Parkı) cepheli Adliye Sarayı, erişilebilirliği yüksek bir yerde konuşlanmıştır. Çevrede, müze, otel ve kamu kurumlarının da bulunduğu alan kent merkezindedir. Yapının bulunduğu parsel yaklaşık13000 metrekare yüzölçümlüdür.
|
Resim 9.
Lima Adliye Sarayı’nın ön cephesi (parktan görünüm).
Resim 10.
Lima Adliye Sarayı’nın önünde uzanan park ve yaya yolu.
|
Şekil 13.
Lyon Adliye Sarayı (Fransa) (google uydu görüntüsü; mavi daireler odakları, çizgiler de omurgaları göstermektedir). Akarsu ile kentten ayrılmış olsa bile, çeşitli odakları da birbirlerine bağlayan omurgaların sonunda vardıkları yer Adliye Sarayı’dır.
Şekil 14.
Lyon Adliye Sarayı (google uydu görüntüsü). Şekil 23’e bakıldığında kent bütününden biraz ayrıymış gibi görünen Adliye Sarayı, bölgedeki işlev zenginliği, ve bağlantılar bakımından çok elverişli bir noktada yer almaktadır. Yapının bulunduğu parsel yaklaşık 11200 metrekaredir.
|
Resim 11.
Lyon Adliye Sarayı.
| |
Yüklə 10.73 Mb.