Bursa Büyükşehir Belediyesi Meclisi 31.7.2008 tarih ve 532 sayılı kararı ile Hazineye ait Yıldırım İlçesi Yiğitler Mahallesi’nde “Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanı”nın “Resmi Kurum Alanı” (Adalet Sarayı) olarak değiştirilmesine yönelik 1/25000 ve 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı değişikliğinin, 16.10.2008 tarih ve 678 sayılı kararı ile de 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliğinin uygun olduğuna karar vermiştir.
Adliye’nin bu bölgede yer seçimi konusunun yakın bölgenin geliştirilmesi konusu olarak ortaya atıldığı öğrenilmektedir. Karayolları arazisi olması nedeniyle arazinin bedelsiz olarak elde edilecek olması yer seçiminde tek etken olarak görüldüğü anlaşılmaktadır. Oysa yakın çevrenin mülkiyet düzeninin ve yapılaşmasının 2981 Sayılı Yasaya göre oluşmuş olmasının getireceği dönüşüm sorunları dikkate alınmalıdır. Diğer yandan bu bölgede Adliye ile doğrudan ilişkili kullanımların yer seçebileceği uygun yapı stoğunun kısa ve orta erimde oluşması olanaklı gözükmemektedir. Bu bölgede bir Adliye Sarayı yapımı, yakın çevredeki yapılı çevrenin ciddi biçimde dönüşümünü gerektirecektir. Bunun, Adliye Sarayının inşaası sürecinden farklı bir süreç izleyeceği ve bu dönüşüm sürecinin, Adliye Sarayının inşaatının bitirilmesinden çok daha uzun bir süreye yayılacağı açıktır. Bu sürecin, yeniden inşaa ve dönüşümün iktisadi maliyetleri yanı sıra, avukatlık hizmetlerinin ve yargı işlemlerinin görülmesinde gecikme ve sıkıntılar yaşanmasına yol açması kaçınılmaz gözükmektedir.
Diğer yandan, ilişkili kullanımların uzun bir süre Adliye’ye yakın konumda yer seçememelerinin yaratacağı ulaşım maliyetleri ve işlerdeki aksama ve yavaşlamalardan söz edilmelidir. Bu kullanımların uzun ve orta erimde Adliye’den uzaklık olarak koparılmasının maliyetleri yanı sıra bölgenin yeni kullanıma göre dönüşmesinin bir başka anlatımla yıkılıp yeniden yapılmasının maliyetleri yer seçim kararlarında göz ardı edilmemelidir. Ayrıca, bu maliyetler, mevcut alanın terk edilmesi sonucunda yitirilen kaynaklar ile birlikte düşünülmelidir. Dolayısıyla maliyetler toplam maliyetler olarak hesaplanmalıdır. Bu nedenle, Adliye’nin yer seçimi konusu basitçe bir yapının yeni bir alana taşınmasının kendi başına maliyeti olarak algılanmamalı, kamusal olarak toplam maliyeti düşünülmelidir.
Bu bölgede konumlanan Karayolları Şantiyesindeki kamusal hizmet üretiminin Adliye Sarayına göre çok farklı bir mekan gerektidiği açıktır. Adliye Sarayı kullanımı, farklı bir mekansal düzen gerektirmektedir. Karayolları hizmet alanı, İmar Yasası ve ilgili Yönetmelik ekinde yer alan lejand hükümlerinde öngörülen “Büyük Alan Kullanımı Gerektiren Kamu Kuruluşu Alanları” tanımı altında düşünülebilecek bir kullanımdır. Oysa Adliye Sarayı doğrudan kentsel merkezle ilişkili bir kullanımdır. Bursa kentinin bu bölgesinde yer alışı tümüyle geniş alan gereksinmesiyle ilişkili olan Karayolları tesisleri alanı, doğrudan yurttaşlarla ilişki kurmayı gerektirmeyen bir kamusal hizmet alanıdır. Kentsel merkezlerle ilişkisi tali olan bu tesisin esas olarak işlevi bölgeseldir.
Alınan plan kararı ile bu tesisin bulunduğu alan, üzerindeki kamusal hizmet üretim işlevi sona erdirilerek Adliye Sarayı olarak ayrılmıştır. Oysa bu bölgede, mevzi plan ile gerçekleştirlen değişiklik öncesinde üst ölçekli planlama çerçevesinde öngörülmüş olan herhangi bir merkez ya da alt merkez kararı bulunmamaktadır. Diğer yandan, bu mevzi plan kararıyla Adliye Sarayı kullanımı ile doğrudan ilişkili diğer kullanımların nerede yer seçecekleri ve nasıl bir düzen içinde bir araya gelecekleri gibi bir konu kesinlikle düşülmeden Adliye Sarayı şeklindeki bir kullanım değişikliği kararının verilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Bu denli önemli bir kullanımın yer seçeceği alanın çevresindeki kullanımlarla bir araya gelişinin düzeninin düşülmediği anlaşılmaktadır. Özetle, herhangi bir kentsel alt merkez kurgusu dahi olmayan bir bölgede, Adliye Sarayı ile ilişkilendirilebilecek kullanımların bir araya gelişlerinin düzeni bile düşünülmeksizin verilmiş olan yer seçim kararını olumlama olanağı bulunmamaktadır.
|
|
Resim 25.
Karayolları Asfalt Üretim Tesisleri Alanı
|
Resim 26.
Karayolları Asfalt Üretim Tesisleri Alanı Girişi
|
 
|
Resim 27.
Asfalt Şantiyesi alanı yakınında Sanayi Sitesi bulunmaktadır. Bu kullanım, Adliye Sarayı ile ilişkili bir kullanım değildir. Bu kullanımın Adliye Sarayı ile yakın çevrenin bütünleşmesini engelleyeceği açıktır.
|
|
Resim 28. Bu bölgenin Karayolu üzerinde kalan bölümleri bile dönüşüm ve yapılaşma sürecini tamamlamamıştır.
|
 
|
 
|
Resim 29, 30, 31 ve 32.
Karayolları Asfalt Üretim Tesisleri alanı bitişiğindeki konut bölgesi
Bu bölgedeki yapı stoğu, nitelik, yapılaşma düzeni, yapı durumu, inşaat dayanıklılığı ve kentsel estetik açısından Adliye Sarayı ile ilişkili kullanımları barındırabilecek koşullara sahip değildir. Bölgede yapılı çevrenin tümüyle dönüşmesinin gerekeceği açıktır.
Ancak bu dönüşümün bölgedeki bölünmüş ve parçalı mülkiyet yapısı nedeniyle, kendiliğinden kendiliğinden gerçekleşmesi kısa ve orta erimde olanaklı gözükmemektedir. Kentsel Dönüşüm kapsamında, kamu eliyle bir dönüştürme düşünülebilirse de, Hukuk ve Avukatlık Büroları gibi oldukça özel kullanımlar (büro mülkü sahipliliği gibi bir durumun hemen hemen olmaması dikkate alınarak) söz konusu olduğundan dönüştürme uygulamasının sorunlu olacağı düşünülmelidir.
Kentin üst ölçekli planlamasında göreli olarak düşük yoğunluklu ve ana kentsel gelişmenin yönlendirilmediği bir konut bölgesi olarak öngörülen bölgede Adliye Sarayı gibi bir kullanımın yoğunlaştırıcı etkiler yaratacağı açıktır. Bu da üst ölçekli planın dengelerini bozacaktır.
Adliye Sarayı öngörüsünün, yakın bölgenin dönüşümünün planlanması ve tasarımı ile bir bütün olarak ele alınmamış olması da önemli bir planlama yanlışıdır.
Oysa, mevcut oluşum koşulları dikkate alındığında, bu bölgenin belirli iyileştirme ve inşaat güçlendirmeleriyle göreli olarak sağlıklı bir konut çevresi olarak geliştirilmesi kolay olduğu kadar akılcıdır da.
|
Tablo 9. SEÇENEK 2’nin Değerlendirilmesi (Karayolları Asfalt Şantiyesi)
Alan Büyüklüğü
|
Evet
|
Hayır
|
Önerilen Parselin Büyüklüğü
|
Parsel günümüzdeki ve gelecekteki gereksinmeleri karşılayacak büyüklükte mi? (20 Bin m2 ve üzeri büyüklükte mi?)
|
X
|
|
Otopark
|
Parselde Adliye çalışanları için yeterli otopark alanı var mı?
|
X
|
|
|
|
Uzaklık veya Zaman
|
Evet
|
Hayır
|
|
Mahkemelere Doğrudan, Güvenli Yaya Erişimi var mı?
|
|
X
|
|
Sosyal Servisler (lokanta, kırtasiye gibi) Kabul edilebilir Uzaklıkta mı?
|
|
X
|
|
Diğer İşlevlere (avukatlık v.b.) Kabul Edilebilir Uzaklıkta mı?
|
|
X
|
|
Alan ana/toplutaşın sisteminin parçası olabilir mi ?
|
X
|
|
|
Toplu Taşıma Parsele Komşu ve Yeterli Sıklıkta mı?
|
|
X
|
|
Ulaşım Yolları Beklenen Trafiği kaldırabilecek sokak ve yaya yollarına komşu mu?
|
|
X
|
|
Tüm Bölge Halkı için Kabul Edilebilir Erişebilirlikte mi?
|
|
X
|
|
Alan Uyumluluğu
|
Evet
|
Hayır
|
Üst Ölçekli Planlar
|
Alan üst ölçekli planlarda öngörülmüş olan merkez ve alt merkezlere göre konumu plana uygun mu?
|
|
X
|
Alan kentin ana planının öngördüğü gelişme ve bölgeleme biçimi, gelişme yön ve büyüklükleri ve dengeleri ile uyarlı mı?
|
|
X
|
Mevcut Kent Merkezleri ile İlişki
|
Tarihsel kent ile ilişki düzeyi yüksek mi?
|
|
X
|
Mevcut Kentsel merkezlere Yakın mı?
|
|
X
|
Mevcut Kentsel merkezlerle eklemlenme ve bütünleşme olanakları Var mı?
|
|
X
|
Mevcut Kentsel Mekansal Yapı ile İlişki
|
Merkezi konumda olabilme olanağı var mı ?
|
|
X
|
Kentsel omurgaların parçası olabilme ya da kentsel omurgaların oluşumuna katkı yapabilme olanağı var mı?
|
|
X
|
Simgesel mekan olabilme potansiyeli var mı?
|
|
X
|
İlişkili Kullanımların Alanda Geliştirilebilme Olanağı
|
Alan çevredeki alan kullanımları ile uyumlu mu?
|
|
X
|
İlişkili olduğu diğer kullanımlarla birlikte geliştirilebilme olanağı var mı?
|
|
X
|
İlişkili diğer kullanımların önerileni yerin yakın çevresinde yerseçim olanağı var mı?
|
|
X
|
Diğer yönetsel kurum ve kuruluşlara yakın mı?
|
|
X
|
5.3. Seçenek 3: Eski Hal-Yeni Belediye Binası Alanı olarak Önerilen Yer
Bursa-Ankara yolu üzerinde olan arazi 39.000 m2 büyüklüğündedir. Bu alan Osmangazi Belediye Meclisi’nin 31.03.2003 tarih ve 148 sayılı kararı ile kabul edilip Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 18.6.2003 tarih ve 16021092/344 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Kentsel Dönüşüm-Sağlıklaştırma Projesi Gökdere-Eski Gemlik Yolu Arası Uygulama İmar Planı’nda “Kamu Proje Alanı” olarak ayrılmıştır.
Bu alan, kentin en önemli şehiriçi ve şehirlerarası ulaşım kanalı üzerinde yer almaktadır. Alan, yargı kurumunun simgeselliğine ve işlevsel gereksinmelerine yanıt verebilecek mekansal özelliklere, ölçü ve konuma sahiptir. Alanın görsel ve araç ile erişebilirlik olanakları yüksektir. Bütün bunlara karşın, Adliye Sarayları için son derece önemli olan yaya erişebilirliği açısından alanın var olan ve planla öngörülmüş olanaklarının zayıf olduğu gözlenmektedir. Yaya erişimi ve yakın çevredeki yayalaştırma olanakları Adliye Sarayı’nın kentsel odak ve merkez oluşturması açısından gerekli olduğu daha önce belirtilmiş idi. Oysa, bu alan belirtilen olanaklarına karşı, yakın çevredeki taşıt yolları ile çevrilmektedir. Bu nedenle, yakın bölge ile yaya ağırlıklı yol ve meydanlar sistemi yoluyla bütünleşme olanakları kısıtlanmaktadır.
|
Şekil 26.
Bursa Büyükşehir Belediyesi Merkez ve Batı Bölgesi 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planı.
Bu planda Eski Hal alanı Kentsel Sosyal Donatı alanı olarak ayrılmıştır. Bu nedenle alandaki bir kullanım değişikliği Sosyal Donatı Alanlarına ilişkin bir yeniden düzenleme ve yer ayrılmasını zorunlu kılmaktadır.
|
|
Şekil 27.
1/1000 ölçekli Kentsel Dönüşüm-Sağlıklaştırma Projesi Gökdere-Eski Gemlik Yolu Arası Uygulama İmar Planı.
Bu plan değişikliğinde Eski Hal alanı Kamu Proje Alanı olarak belirlenmiştir.
|
 
|
Resim 33.
Yakın çevre, Adliye Sarayı ile ilişkili kullanımların yer seçimi açısından değerlendirildiğinde önemli bir dönüşüm ve yenilenme gerektireceği açıktır.
|
 
|
Resim 34.
Bölgenin MİA yakınında olması nedeniyle bu dönüşüm ve yenilenmenin göreli olarak orta erimde beklenebileceği belirtilmelidir.
|
Tablo 10. SEÇENEK 3’ün Değerlendirilmesi (Eski Hal / Osmangazi Kentsel Dönüşüm Alanı)
Alan Büyüklüğü
|
Evet
|
Hayır
|
Önerilen Parselin Büyüklüğü
|
Parsel günümüzdeki ve gelecekteki gereksinmeleri karşılayacak büyüklükte mi? (20 Bin m2 ve üzeri büyüklükte mi?)
|
X
|
|
Otopark
|
Parselde Adliye çalışanları için yeterli otopark alanı var mı?
|
X
|
|
|
|
Uzaklık veya Zaman
|
Evet
|
Hayır
|
|
Mahkemelere Doğrudan, Güvenli Yaya Erişimi var mı?
|
X
|
|
|
Sosyal Servisler (lokanta, kırtasiye gibi) Kabul edilebilir Uzaklıkta mı?
|
X
|
|
|
Diğer İşlevlere (avukatlık v.b.) Kabul Edilebilir Uzaklıkta mı?
|
X
|
|
|
Alan ana/toplutaşın sisteminin parçası olabilir mi ?
|
X
|
|
|
Toplu Taşıma Parsele Komşu ve Yeterli Sıklıkta mı?
|
X
|
|
|
Ulaşım Yolları Beklenen Trafiği kaldırabilecek sokak ve yaya yollarına komşu mu?
|
X
|
|
|
Tüm Bölge Halkı için Kabul Edilebilir Erişebilirlikte mi?
|
|
X
|
|
Alan Uyumluluğu
|
Evet
|
Hayır
|
Üst Ölçekli Planlar
|
Alan üst ölçekli planlarda öngörülmüş olan merkez ve alt merkezlere göre konumu plana uygun mu?
|
|
X
|
Alan kentin ana planının öngördüğü gelişme ve bölgeleme biçimi, gelişme yön ve büyüklükleri ve dengeleri ile uyarlı mı?
|
|
X
|
Mevcut Kent Merkezleri ile İlişki
|
Tarihsel kent ile ilişki düzeyi yüksek mi?
|
X
|
|
Mevcut Kentsel merkezlere Yakın mı?
|
X
|
|
Mevcut Kentsel merkezlerle eklemlenme ve bütünleşme olanakları Var mı?
|
X
|
|
Mevcut Kentsel Mekansal Yapı ile İlişki
|
Merkezi konumda olabilme olanağı var mı ?
|
X
|
|
Kentsel omurgaların parçası olabilme ya da kentsel omurgaların oluşumuna katkı yapabilme olanağı var mı?
|
|
X
|
Simgesel mekan olabilme potansiyeli var mı?
|
X
|
|
İlişkili Kullanımların Alanda Geliştirilebilme Olanağı
|
Alan çevredeki alan kullanımları ile uyumlu mu?
|
|
X
|
İlişkili olduğu diğer kullanımlarla birlikte geliştirilebilme olanağı var mı?
|
X
|
|
İlişkili diğer kullanımların önerileni yerin yakın çevresinde yerseçim olanağı var mı?
|
X
|
|
Diğer yönetsel kurum ve kuruluşlara yakın mı?
|
X
|
| |
Yüklə 10.73 Mb.