Vlierdens Verleden

van de plaatselijke belastingen van Deurne en Vlierden. Hij huwde met Anna Scholten, een dochter van de Helmondse dominee Albert Scholten, en was de oprichter van de Ramaer-textielfabriek. Hij overleed in Helmond op 20 mei 1828.

Voor zijn tweede huwelijk in 1788 werd ten behoeve van zijn vier zonen een inventaris opgesteld van alle bezittingen van de schoolmeester. Voor toenmalige Vlierdense begrippen was de lijst van bezittingen hoogst uitzonderlijk. Behalve een boerderij op de Blikhalm met ruim 47 lopense rond bezat hij een verscheidenheid aan voorwerpen. Zie daarvoor de volgende pagina.

Het tweede huwelijk van Antonie Ramaer hield nog geen jaar stand. Eind januari 1789 stapte zijn vrouw in Vlierden in het rijtuig om, naar haar zeggen, haar zaken in Den Bosch te gaan regelen maar feitelijk om nooit meer naar Vlierden terug te keren. Mogelijk had meester Ramaer het meer gemunt op haar rijkdom dan op haar liefde, immers Helena Smits was verre van onbemiddeld. Ze was ondermeer eigenaresse van het Bossche huis dat vanouds "De Vergulde Kabel" werd genoemd en op het Hinthammer Eind stond. Zij wilde de huwelijksband verbreken, naar haar zeggen omdat zij door hem mishandeld zou zijn. De bij Ramaer inwonende Vlierdense schepen Antonie Jan Gallé en Ramaer's huishoudster Elisabeth Allewaert verklaarden echter dat de schoolmeester zijn vrouw nooit een haar had gekrenkt. Sterker nog, Ramaer had hen strikte orders gegeven om alles in het werk te stellen om sijn vrouw genoegen te geeven en haaren sin en orders stipt op te volgen en also alle toegeeflijkheid te gebruiken om haar te vreeden te stellen.

Ramaer verhuisde, nadat de Fransen ons land hadden bezet, naar Helmond waar hij op de Wiel het huis genaamd "De Brouwerij" had gekocht. Hij bleef echter vanuit Helmond nog vele jaren als secretaris de Vlierdense belangen behartigen. Het schoolhuis annex schoolmeesterswoning stond in deze periode aan de huidige Kapelweg, ongeveer op de plaats waar nu het huis van de familie van Baars-van den Broek staat. Onder Ramaer hadden ondermeer de volgende reparaties en aanpassingen plaats. 1769 Reparaties en vernieuwingen in opdracht van de regenten. 1770 Metselwerk aan een nieuwe oven, dorpel etc. 1771 Nieuwe schoolbanken, schouw en kachel, een nieuwe vloer in een kamertje, reparatie aan de gootsteen. 1772 Een nieuwe put, reparaties aan kelder en zolder van het opkamertje, een nieuwe witstok.

1773 Nieuw staketsel, vernieuwing dakbedekking, reparaties aan ramen en affichebord.

1774 Een nieuwe bedstede, schoolbanken, bepleistering van de schoorsteen, een nieuwe vloer.

1775 Onder regie van schoolmeester Ramaer zelf wordt het druk bezochte schoolhuis grondig opgeknapt en verrijkt met een halfsteense brandschop, een schuur waar turf wordt opgeslagen.

1776 Er wordt een nieuw bolraampje gemaakt, een muur gemetseld, hang- en sluitwerk wordt vernieuwd, reparaties aan de kachel, de schoorsteen, de ramen en vensters.

1777 De school is te klein geworden voor de grote toeloop van leerlingen. Besloten wordt om het schoollokaal te vergroten. Aannemer Willem van der Zanden breekt daartoe aan de straatkant een oude muur uit en dus komt de school enkele meters dichter bij de straat te staan.

1779 Het schoolhuis wordt afgerasterd, er komt een nieuw slaapkamertje met bedstede in de schoolmeesterswoning, de lessenaar en de schoolbanken worden gerepareerd.

1780 Een aantal glasramen wordt verniewd, de kachel wordt vervangen, er komt een nieuwe kruiwagen, en de schoolbanken en schrijftafel worden gerepareerd.

1781 Er komt een nieuwe muur onder het afdak, een nieuwe trap naar de vijver, reparaties aan schoolbanken, ramen, deur en affichebord.

1783 Nieuwe schoolbanken, reparatie schrijftafel, nieuw raam en dakvenster met kapje, beuken aan de "hofheg", metselwerk en dakbedekking.

1784 De kelder wordt vergroot en er komt nieuw hekwerk rond de school.

1785 Er vinden reparaties plaats aan de putkist, de putstijger en de ramen.

1787 Vier nieuwe vensters, een dorpel, reparatie aan affichebord, schoolbanken en dakbedekking.

1788 Reparatie aan schoolbanken, ramen en hekwerk.

1789 Een nieuwe bedstede, reparaties aan

sloten, schopdeur, dakbedekking en vensters.

1790 Een nieuwe putmik, reparaties aan steiger bij de vijver, gedeelte van nieuwe zolder, nieuwe putemmer, schilderwerk.

1791 Zolder in de kamer, reparaties aan ramen en vensters, hang- en sluitwerk. 1793: Nieuw raam, levering van glas en verf, klein onderhoud. 1795Reparatie aan affichebord

Antonie Ramaer werd na zijn vertrek in 1797 naar Helmond in Vlierden als schoolmeester opgevolgd door zijn zwager Gerard van Schayk die we ook al tegenkwamen als vorster van Vlierden. Vele jaren lang ontving hij geen vergoeding voor zijn werkzaamheden ten dienste van de gemeente, de zogenaamde corporele diensten. Pas in 1804 kreeg hij een afrekening over de periode vanaf 1796, waarschijnlijk omdat hij een aantal taken, zoals het opdraaien en stellen van het uurwerk aan de gemeentetoren, overliet aan derden maar wel zelf de daaraan verbonden vergoeding wilde opstrijken. De zorg voor het torenuurwerk werd vanaf 1804 door de gemeente publiek uitbesteed. Jan van de Moosdijk zorgde voor zeven en een halve gulden per jaar ervoor dat de Vlierdenaren steeds konden zien hoe laat het was. In 1806 kreeg Gerard van Schayk door toedoen van zijn zwager Antonie Ramaer in Helmond een bijbaan als belastinggaarder; blijkbaar kon hij een en ander combineren met het lesgeven. Enkele reparaties aan het schoolhuis: 1797 hekwerk en licht metselwerk 1798-1801 kleine reparaties

1802 dakbedekking, schilderwerk en reparatie schoolbanken

1803-1804 klein onderhoud

1805 25 nieuwe plavuizen

1806 dakbedekking

1807 kleine reparaties

1808 reparatie aan ramen en vensters

1. Johanna Theodora Geboren 3-8-1836. Ze huwde met Johannes Goossens.

2. Joseph Geboren 24-9-1838. Hij werd smid van beroep.

3. Petronella Geboren 3-5-1841 en overleden 14-4-1845.

4. Francis Geboren 11-6-1843. Hij vestigde zich als bakker in Helmond.

Over het onderwijskundige niveau van meester Martien Cras kunnen we weinig positiefs melden. In de verslagen over het Vlierdense onderwijs werd jaar na jaar geklaagd over de kwaliteit van het door hem gegeven onderwijs. In 1854 lezen we: Over het geheel verwaarloosd den onderwijzer zijn beroep, zoodat den achteruitgang van het onderwijs in die school zigtbaar toeneemt en het getal der schoolgaande kinderen na evenredigheid der bevolking bijna niet noemenswaardig is. Er gingen in dat jaar 's winters 36 kinderen naar school en in de zomermaanden zakte het aantal naar 21, de ouders van de meeste kinderen vonden het maar beter dat ze thuis wat meehielpen met oogsten. Het verslag van 1858 was al niet beter dan dat van 1854, het onderwijs liet veel te wensen over. De kinderen werden uitsluitend beziggehouden met lezen, schrijven en rekenen. Vakken als aardrijkskunde, geschiedenis, kennis der natuur en zingen werden als doelloos beschouwd en dus niet gegeven.

Een aanzienlijk deel van de schoolgaande Vlierdense jeugd kwam uit Brouwhuis, de kinderen moesten een uur lopen om van huis naar school te komen. Geen wonder dat vanuit Brouwhuis de roep steeds luider werd om een eigen schooltje te mogen oprichten. Bij

een inventarisatie in 1841 bleken er liefst 52 potentiële leerlingen tussen vijf en vijftien jaar te zijn voor een Brouwhuise lagere school. De vage plannen verdwenen uiteindelijk in de onderste bureaula. Wel was inmiddels duidelijk dat de oude Vlierdense school aan de Kapelweg, samen met de onderwijzerswoning, hard aan een grondige opknapbeurt toe was. Onder leiding van architect A. van Gaal uit Geldrop werd deze in 1844 voor 1277 gulden opgeknapt en vertimmerd. Het oude schoolhuis moest daarbij grotendeels gesloopt worden. Helaas was de kwaliteit van het onderwijs dat meester Cras gaf niet evenredig toegenomen met die van het gebouw. Bij de invoering van de Schoolwet in 1857 werd besloten voor de Vlierdense kinderen het lager onderwijs gratis te geven. Daarmee probeerde men meer ouders, er gingen in deze periode maar 30 kinderen naar school, ertoe te bewegen hun kinderen onderwijs te laten volgen. Het was droevig gesteld met het lager onderwijs in Vlierden.

Martinus Cras verdiende als hoofdonderwijzer 254 gulden per jaar. Het was geen vetpot, maar zijn didactische gaven en/of de ijver waarmee hij les gaf stond in goede verhouding tot zijn schamele salaris. Er waren zelfs Vlierdense ouders die hun kinderen elders naar de school stuurden, zo weinig vertrouwen hadden ze in de kwaliteiten van meester Cras.

In de verordening, die in 1860 op het Vlierdense openbare onderwijs van kracht werd, was ondermeer het volgende bepaald:

- Kinderen vanaf 5 jaar worden tot de school toegelaten.

- Er wordt elke werkdag les gegeven behalve op zaterdagmiddag.

- De eerste helft van augustus is de zomervakantie.

- Kinderen die niet gevaccineerd zijn tegen pokken worden niet toegelaten, evenmin als kinderen met huid- of andere ziekten.

- Kinderen die zich schuldig maken aan luiheid of wangedrag of niet tijdig ter school komen werden door gepaste middelen tot hunne pligt gebragt. Dat hiervoor destijds andere opvoedkundige methoden waren dan tegenwoordig behoeft geen betoog, ofschoon een van de bepalingen was:

- Ligchamelijke kastijding is ten strengste verboden.

Later werd de bepaling toegevoegd dat jaarlijks prijzen of getuigschriften moesten worden uitgereikt aan leerlingen die zich hadden onderscheiden in kennis, vlijt en goed gedrag.

De toonzetting van een briefje waarin burgemeester Frencken het overlijden van de onderwijzer op 3 juni 1864 meedeelde aan een collega-onderwijzer elders zegt veel over hoe men in Vlierden over meester Cras dacht: Uwen colega Cras is het geven van onderwijs hier moede, althans hij is na de andere wereld afgereisd, ik behoef U niet te zeggen dat geheel Vlierden in den rouw is.

Peter Beijers

[Piet Beijers met echtgenote Jacoba Smits. (foto P.Weijnen collectie familiearchief Beijers)]

Na het overlijden van Cras in 1864 werd hulponderwijzer Peter Beijers aangesteld als tijdelijk waarnemend hoofd. Peter Beijers had nog Vlierdens bloed in de aderen, zoals overigens vrijwel alle nu nog levende leden van familie Beijers in onze streek. Peter Beijers was een achterkleinzoon van Peter Gerrit Beijers alias van Niftrick (1725-1792) en Luijtje de Wit

die op Brouwhuis boerden. Meester Peter Beijers was in Lierop op Otterdijk geboren als oudste zoon van Huibert Beijers en Anna Maria Ceelen. De familieoverlevering vertelt dat Peter Beijers als aankomend student niet gevrijwaard werd van het werk dat op de boerderij moest gebeuren en van de nood een deugd maakte door, zittend op de hoogkar, met zijn krijtje op de binnenkant van het "bret" zijn sommen te maken. Peter Beijers kwam na zijn studie als waarnemend onderwijzer naar Vlierden, deze overbruggingsperiode zou uiteindelijk ruim vier jaar duren en wel om twee redenen. Allereerst bleken de pedagogische kwaliteiten van Beijers stukken beter dan die van zijn voorganger, de Vlierdenaren stuurden hun kinderen weer graag naar school waardoor al snel het oude schoolgebouw aan de Kapelweg te klein werd. Het aantal schoolgaande kinderen in Vlierden, dat vele jaren zelfs in de wintermaanden onder de veertig was gebleven, steeg met de komst van Peter Beijers in één jaar naar 77 in de winter en 27 in de zomer. Er waren bovendien voor de Vlierdense bestuurders weinig redenen, en zekere geen financiële, om naar een definitieve opvolger van meester Cras uit te zien. Beijers was als tijdelijk waarnemend hoofd in een lagere salarisschaal ingedeeld met een jaarwedde van 400 gulden. Peter Beijers werd, na eerst enige tijd in Mierlo en Strijp als hulponderwijzer voor de klas te hebben gestaan, schoolhoofd in Lierop. Hij kon Vlierden maar moeilijk vergeten en keerde na zijn pensionering (op 73-jarige leeftijd!) uiteindelijk terug

naar Vlierden waar hij tot aan zijn dood in het inmiddels gestichte liefdeshuis door de zusters werd verzorgd.

Johannes Gijsberts

Hulponderwijzer Beijers, en na zijn vertrek in 1867 naar Mierlo ook zijn opvolger-hulponderwijzer Johannes Gijsberts uit Schayk, kregen een aanzienlijk lager salaris dan de nieuw te benoemen hoofdonderwijzer. Gijsberts zag dat er in Vlierden geen toekomstmogelijkheden voor hem waren en solliciteerde, met de referentie van de Vlierdense burgemeester dat hij aldaar "tot aller genoegen" had gewerkt, zowel in Heeswijk als in Engelen. In laatstgenoemde plaats werd hij uiteindelijk aangenomen. Toch waren de perspectieven voor de Vlierdense onderwijzer bij zijn indiensttreding in 1867 niet slecht want nauwelijks een maand na zijn start kocht de gemeente van de kinderen Mikkers voor 328 gulden een stuk grond aan de Schutsboom, de plek waar nu de kiosk staat, voor de bouw van zowel een nieuwe school als een onderwijzerswoning . Uiteindelijk beleefde Gijsberts er weinig plezier van want, ofschoon tot ieders tevredenheid werkend, werd hij toch te licht bevonden om als hoofdonderwijzer in Vlierden te functioneren.

Jan Martin van de Berg
[Na de bouw van de nieuwe school in 1921 deed het oude gebouw uit 1869 nog vele jaar dienst als gemeenschapshuis. (collectie Frans Weemen)]
Op aandrang van de inspecteur van het onderwijs en op voorstel van de burgemeester werd uiteindelijk besloten om het jaarsalaris van het hoofd te bepalen op 500 gulden en vrij wonen. De raadsleden zagen weliswaar de noodzaak van deze salarisverhoging niet in maar gingen er toch mee akkoord. Dat de hoogte van het salaris niet overdreven was bleek uit het feit dat zich slechts twee sollicitanten voor de vacature aanmeldden, en wel de Liesselse hoofdonderwijzer Jan van Nuenen en Jan Martin van de Berg die hulponderwijzer was in Stevensweert. Zij moesten in het bijzijn van de voltallige Vlierdense gemeenteraad een vergelijkend examen afleggen waar van den Berg als beste uitkwam. Met ingang van een januari 1869 kreeg hij als hoofdonderwijzer de zorg over de Vlierdense schooljeugd.

Door de zware aanslag die het onderwijs deed op de Vlierdense gemeentekas, met name door de nieuw te bouwen school, werd in 1867 schoolgeldheffing in Vlierden ingevoerd. Per kind moest maandelijks 20 cent schoolgeld betaald worden. Voor gezinnen met veel kinderen en een smalle beurs was dit aanleiding om (een deel van) hun kinderen van school te halen. Anderzijds werd met de invoering van het schoolgeld wel bereikt dat het schoolbezoek van de jeugd, er bestond nog geen leerplicht, veel regelmatiger werd. Bovendien was door de heffing van schoolgeld bereikt dat ook de gezinnen van de Bakelse Brouwhuis en van het Deurnese Vloeieind, waarvan de kinderen in Vlierden naar de school gingen, hun steentje bijdroegen. In 1900 werd de bijdrage verhoogd tot 30 cent per maand. Ging het kind het hele jaar naar school dan was de twaalfde maand gratis. Verreweg het grootste deel van de Vlierdense jeugd ging in de tweede helft van de vorige eeuw naar school.

Het leerplan van meester van de Berg behelsde in 1881 het volgende:

- De schooltijden zijn van maandag t/m vrijdag van kwart over acht tot elf uur en van kwart over een tot half vier, in de winter is de school om drie uur uit. Op zaterdag wordt les gegeven van negen tot elf en van twee tot vier uur.

- Op maandag- en vrijdagochtend wordt van 11 tot 12 uur godsdienstonderwijs gegeven.

- Op zaterdag wordt les gegeven in vrouwelijke handwerken

- De maand augustus is vakantiemaand, daarbij wordt wel rekening gehouden met de graanoogst en na overleg met B & W kan de vakantie verschoven worden.

- De vakken die gegeven worden zijn lezen, schrijven, rekenen en taal.

- In elke schooltijd wordt een kwartier ingeruimd voor zang of spel.

Het schooltje dat eeuwenlang aan de huidige Kapelweg had gestaan werd te klein en Johannes van Neerven uit Bakel ontwierp in 1869 een bouwplan voor een nieuwe school aan het

[Anna Maria Beijers, een dochter van schoolmeester Peter Beijers, huwde met meester Piet van Driel. collectie familiearchief Beijers]
Schooteind, op de plaats waar nu de kiosk staat. In 1886 ontwierp architect J.W. van der Putten uit Helmond de nieuwe onderwijzerswoning die door de Vlierdense aannemer van de Kemenade werd gebouwd voor 4745 gulden. De oude school die onder één dak was met de onderwijzerswoning werd toen voor 465 gulden gekocht door landbouwer Johannes Smits.

Anna Maria van Hout-Nooijen.

In 1883 werd Anna Maria Nooijen, de vrouw van Gerrit van Hout, geboren Vlierden 4-6-1837 en aldaar overleden 27-4-1920, die zelf dochter van een naaister was, aangesteld tot "onderwijzeres in de vrouwelijke handwerken".

Piet van Driel

Piet van Driel werd op 20 augustus 1854 in Mierlo geboren en overleed op 23 juni 1931 in Vlierden. In juli 1895 werd hij benoemd tot schoolhoofd in Vlierden nadat hij ruim twaalf jaar les had gegeven aan de lagere school van Asten. Na het overlijden van zijn eerste vrouw Maria Petronella Huberta van Lieshout werd Anna Maria Beijers, een dochter van meester Beijers, door haar vader naar Vlierden gestuurd om het huishouden van meester van Driel te beredderen. Meester van Driel raakte verliefd op zijn 17 jaar jongere dienstmeid en op 27 januari 1900 trad hij met haar in het huwelijk. Uit het eerste huwelijk werd in Asten een dochter Henrica geboren op 25-2-1894. Ze trad in het klooster en gaf, als zuster Theresia, les aan het doofstommeninstituut in St. Michielsgestel waar ze in 1918 hoofd werd van de meisjesafdeling. Later werd ze schoolhoofd in Amsterdam, ze kon daar echter niet wennen en keerde terug naar St.Michielsgestel waar ze haar hart verloren had. Zijn oudste zoon Jan Norbert werd bakker en overleed toen hij 18 was.

In Vlierden werden uit het tweede huwelijk de volgende kinderen geboren:

1. Norbertus Petrus, geboren 15 03 1901. Hij voltooide in april 1919, dus amper 18 jaar oud, zijn onderwijzersopleiding aan de Bisschoppelijke Kweekschool in Den Bosch. Hij heeft, nadat hij in 1926 in Wageningen geslaagd was voor de landbouwakte, middels cursussen de Vlierdense jeugd en jonge boerenstand uitvoerig en vakkundig geschoold in de land- en tuinbouw, de bijenteelt en de pluimveehouderij. De eerste Vlierdense landbouwcursus onder zijn leiding werd door niemand minder geopend dan door het kamerlid dr. Deckers. Ook in omliggende dorpen als Asten, Lierop en Liessel gaf hij landbouwonderwijs. Hij huwde met de Beek en Donkse onderwijzeres Jeanette Hamelinck.

2. Koos, geboren 12 03 1902

3. Maria, geboren 11-2-1905. Ze slaagde in 1923 als onderwijzeres nadat ze was opgeleid bij de zusters in de Choorstraat in Den Bosch. Ze startte haar onderwijsloopbaan in Best maar verhuisde al snel naar de meisjesschool aan de Noord-Koninginnewal en later naar de Bernadetteparochie in Helmond.

4. Nellie, geboren 19 02 1914. Ook zij was onderwijzeres en kloosterzuster in de orde van Jezus, Maria en Jozef. Ze gaf ondermeer les in Kerkdriel.

In oktober 1923, meester van Driel was inmiddels 69 jaar oud, verzocht hij om zijn

[Mevr. Anna Maria van Driel-Beijers met haar dochter Koos circa 1945. collectie Henk Beijers]

Joh. van Wulfen Sprekende Letterbeelden, 18 platen

id. Letterverbinding 1-9

id. Handleiding bij id.

E.C. Noijens Leesboekje voor het eerste leesonderwijs 1-5

J.M.H. Bosman Rood, wit en blauw 1-4

id. De brieflezer

J. Wijma De jonge leezer 1-8

J.A. Vermeulen Een bloemruiker gedichten

id. Onder ons bereik 1-2

A.A. ter Haar Genaturaliseerde vreemdelingen (vreemde woorden en uitdrukkingen)

J. Wijma en F. Bezemer Voor het leven

J. Wijma Onze spreekwoorden

Nederlandsch leesboek 1-3

W.J. Wendel Kindervreugd

H. Baarschers Kinderbrieven

[Het wekelijks lesrooster van meester Piet van Driel]

Lesrooster van meester Piet van Driel

Voormiddag

Uren jr maandag jr dinsdag jr woensdag jr donderd.jr vrijdag

9:00 5/6 lezen 1 lezen 1 lezen 5/6 lezen 1 lezen

9:20 4 lezen 2 lezen 2 lezen 4 lezen 2 lezen

9:40 1/2 rekenen 3 lezen 3 ned.taal 12 rekenen 3 lezen
10:00 vrije - en orde-oefeningen der gymnastiek
10:20 3 rekenen 4 ned.taal 4 aardr.k. 3 rekenen 4 ned.taal

10:40 4 rekenen 5 ned.taal 5 aardr.k. 4 rekenen 5 ned.taal

11:00 5/6 rekenen 6 ned.taal 6 aardr.k. 5/6 rekenen 6 ned.taal

11:20 schriftelijk werk nazien

1:30 1/2 lezen 1/6 schrijven 1/6 schrijven 1/2 lezen 1/6 schrijven

2:00 3 lezen 3 ned. taal 5/6 aardr.k. 3 lezen 4 lezen

2:20 3/4 rekenen 4 lezen 3 lezen 3/4 rekenen 5/6 lezen

2:40 5/6 rekenen 5/6 ned.taal 4 lezen 5/6 k.d.nat. 1/6 tekenen
3:00 schriftelijk werk nazien

3:10 4/6 zingen 4/6 vad.ges. 4/6 zingen 1/3 vertellen 1/3 zingen

Rekenen

J. Versluys Rekenboek 1-7

E. van Everdingen Gewone tiendeelige breuken 1-4

L. van Ankum Het laatste rekenboek

A.L. Boeser Rekenboekje 1-3

P. Best Beknopte Ned. Spraakkunst

Den Hertog en Lohr Onze taal 1-4

J. Ykema Stijloefeningen 1-2

J.A. Vermeulen Zaak en woord 1-2

Aardrijkskunde

van der Leij Nederland en zijn bezittingen

P.R. Bos Eerste atlas voor de volksschool

H.N. Ouwerling Schetsen uit Noord-Brabant

J.J.A. Goeverneur Overal heen 1-2

J.A.C. Kruyder Blinde kaart van Nederland

H.F. Puls Kaart van Nederland

Kennis der Natuur

Huizingo-Salverda Uitstapjes in het rijk der natuur

Vaderlandsche geschiedenis

P.M.H. Welker De draad der vaderlandsche geschiedenis

W.F. Oostveen Van vroeger en later

Teekenen

A.G.J. Tempelmans Plat klassikale teekenmethode

Burgemeester Frencken hield ervan om samen met zijn twee wethouders, als er geen andere onderwerpen op de college-vergaderingen waren, en dat kwam tamelijk vaak voor, een bezoek te brengen aan de school. Bij zulke bezoeken werd niet alleen de kwaliteit van het onderwijs getoetst maar kwamen ook eventuele te verrichten reparaties aan te orde. In de zomer van 1895 moesten de blootgespoelde fundamenten van het schoolgebouw worden aangehoogd met puin dat in ruime mate voorradig was bij de oude kapel. En in de notulen van de vergadering van B en W van juli 1905 lazen we: De voorzitter zegt dat de muren der school, die nogal vuil zijn, in de vacantie goed zullen worden afgewaschen en ook in haar geheel moet gereinigd worden.