Ders notlari
|
|  Yüklə 3.19 Mb.
|
KIYMETLİ EVRAKLAR, TİCARET BELGELERİTicari belgeler : Yapılan bir ticari işlemin bir olgunun varlığını anlaşmanın doğruluğunu kanıtlayan evraklardır. Ticaretle uğraşanlar kanunun emrettiği şekilde bu belgeleri kullanmak zorundadır. Bu belgeler ; 1 – Fatura ; Satılan mal veya yapılan iş karşılığında, müşterinin borçlandığı miktarı gösteren belgedir . 6 çeşit fatura vardır. 2 – Sipariş (teklif) Mektubu : Satın alınacak ya da yaptırılacak bir mala ait isteğin sözlü olarak yapılması sipariş, yazılı olarak yapılması sipariş mektubudur.Sipariş mektubunda satın alanın istediği özellik ve hususlar belirtilmiş olmalıdır. Malın cinsi, miktarı,teslim şekli, nakliyesi, ödemesi gibi. 3 – Çekler : Bankaya yatırılmış bir paranın veya temin edilmiş bir kredinin tamamının ya da bir kısmının ödenmesi için bankaya hitaben yazılan bir ödeme emridir. Ada yazılı çek, Hamiline çek, Çizgili çek olarak çeşitleri vardır. 4 – Senet : Nakit para yokluğunun olumsuzluğunu gidermek,ticareti sağlamak amacıyla alıcıya vade tanıyabilmek amacıyla kullanılan ticari belgelerdir. Bono , Poliçe, Çek , senet çeşitleridir. 5 – Bono : Emre yazılı senettir.Tacir tarafından matbu olarak düzenlenir, vadeli satışlarda boş kısımlarının doldurularak kefillerle birlikte imzalanması ile geçerli olur. Belli bir paranın belli bir tarihte kayıtsız şartsız ödeneceğini taahhüt eden senettir. 6 - Poliçe : Belli bir süre sonunda belli bir parayı, borçlunun başka bir şahıs ödemesi için düzenlenen senettir. Poliçe 3 kişi için düzenlenen bir ödeme emridir. 7 – Emtia Senetleri : Makbuz senedi ve varant (rehin senedi ) verme karşılığında serbest veya gümrüklenmemiş malı, saklamak üzere bırakılan eşyaya karşılık umumi mağazaların marı bırakana verilen kıymetli evrak niteliğinde bir çift senettir.8 – Taşıma Senetleri : Taşıma işlerinde taşınacak malları temsil etmek üzere gönderen taşıyıcıya talebi halinde iki nüsha olarak taşıma senedi vermeye mecburdu.Ancak taşıma senedi düzenlenmemiş olsa bile tarafların anlaşmaları ve malın taşıyıcıya teslimi halinde sözleşme taraflar arasında yapılmış olur.Kara ve Deniz taşımacılığında taşınan malları göstermek üzere taşıma senedi düzenlemek zorunluluğunu kapsamaktadır. (T.T.K. Md. 768-769)Ücret mukabilinde kendi adına ve müvekkil hesabına eşya taşımayı meslek edinmiş kimseye taşıma işleri komisyoncusu denir.PERAKENDE SATIŞ BELGELERİVergi usul Kanunun 233. maddesine göre, 1. ve 2. sınıf tüccarlarla, defter tutmak zorunda olan çiftçiler, fatura vermek zorunda olmadıkları satışlar ve yaptıkları işlerin bedellerini göstermek için perakende satış belgeleri kullanırlar. Bunlar; Perakende satış fişleri: 2 Makineli kasa ( yazar kasa ) fişleri, 3 Giriş ve yolcu taşıma bileti. İrsaliye ; Satılan malların fatura tarihinden önce gönderilmesi, veya aynı kişinin birden çok işletmeler için düzenlediği veya komisyoncuya gönderdiği malların işletmeden çıkışı için düzenlenen belgelere irsaliye denir. Ücret karşılığı taşınan mallar için taşıma irsaliyesi, satılan mallar için gönderme irsaliyesi düzenlenir. Müstahsil makbuzu ; 1. ve 2. sınıf tüccarlar ile defter tutmak zorunda olan çiftçiler, götürü usule tabi esnaf ve vergiden muaf çiftçilerden satın aldıkları malın bedelini ödedikleri sırada, düzenledikleri iki nüsha makbuza müstahsil makbuzu denir. Sevk irsaliyesi, adisyon, Serbest meslek makbuzu, Taşıma ve otel işletmelerine ait belgeler ticarette kullanılan diğer belgelerdir. İŞ VE TİCARİ YAZIŞMA ŞEKİLLERİTicarethane ve İşletmeler belirlemiş oldukları amaçlarına ulaşabilmek için, yaptıkları faaliyetlerin önemli bir bölümünü yazışma yolu ile gerçekleştirirler. İş mektubu, yazan kişiyi temsil ettiğinden ve yazan kişi mektup yerinde olmadığından, yazanın amacına tam hizmet edebilmelidir. Bu nedenle, mektup bazı özellikleri kendinde taşımalıdır. Bu özellikler, amaca göre, mümkün olabildiği kadar kısa, ana fikri oldukça belirgin, alıcının bilgi seviyesine uygun, planlı, nazik, saygılı ve yazışma kurallarına uygun hazırlanmış olmalıdır.
a) Doğru bilgi içermelidirler, b) Mümkün olabildiği kadar kısa olmalıdırlar, c) İstenileni açıkça ifade edebilmelidirler, d) Belili bir düşünce etrafına planlanmış olmalıdırlar, e) İnsan ilişkileri açısından samimi olmalıdırlar, f) Olumlu etki bırakabilmeleri için saygılı olmalıdırlar, g) Mektubu yazan kişi resmi yazışma kurallarını bilmelidir. İŞ MEKTUPLARININ ÇEŞİTLERİ a) Satış mektubu, b) Bilgi isteme mektubu, c) Sipariş mektubu, d) Ulaştırma mektubu, e) Tahsilat mektubu, f) Kabul mektubu, g) Kredi mektubu, h) Teşekkür mektubu, i) Tekit (üsteleme) mektubu, j) Teyit (doğrulama) mektubu olarak sınıflandırılabilirler. 3308 SAYILI ÇIRAKLIK VE MESLEKİ EĞİTİM KANUNU(4702 Sayılı Kanunla yapılan değişiklikler ile) MADDE 1.-Bu kanunun amacı; çırak, kalfa ve ustaların eğitimi ile okullarda ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitime ilişkin esasları kapsamaktadır. MADDE 2. -Bu Kanun ile ilgili diğer kanunlar kurum ve kişiler sayılmaktadır. MADDE 3.-Bu Kanunda geçen; Aday Çırak; Çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden önce kendisine iş yeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen kişiyi; Çırak; çıraklık sözleşmesi esaslarına göre, bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren kişiyi; Öğrenci; İşletmelerde, mesleki ve teknik liselerde eğitim görenleri; Kalfa; Bir mesleğin gerektirdiği bilgi beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi; Usta; Bir mesleğin gerektirdiği bilgi beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen, üretimi planlayabilen, üretim sırasında karşılaşılacak problemleri çözümleyebilen, düşüncelerini yazılı sözlü ve resimle açıklayabilen, üretimle ilgili hesaplamaları yapabilen kişiyi, Usta öğretici; Ustalık yeterliliğini kazanmış aday çırak, çırak, kalfa ile meslek lisesi öğrencilerinin iş yerindeki eğitiminden sorumlu, meslek eğitimi tekniklerini bilen ve uygulayan kişiyi, İşletmelerde Meslek Eğitimi; Mesleki ve teknik öğretim kurumu öğrencilerinin beceri öğretimlerinin işletmelerde, teorik eğitimlerinin ise mesleki ve teknik eğitim kurumlarında veya işletme veya kurumlarca tesis edilen eğitim merkezlerinde yapılan eğitim uygulamalarını İfade eder. MADDE 4, - Mesleki ve teknik eğitim programlarının uygulandığı her tür ve derecedeki örgün, yaygın ve çıraklık eğitimi, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları ile işletmelerde yapılacak mesleki eğitimin; planlaması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi konularında kararlar almak ve Bakanlığa görüş bildirmek üzere, Bakanlıkta “Mesleki Eğitim Kurulu” kurulur. Bu kurulun kararları Bakanlık ve ilgili meslek kuruluşlarınca yürütülür. Mesleki Eğitim Kurulu Bakanlık Müsteşarının başkanlığında, (“ a “bendinden “j” bendine kadar kurulu teşekkül ettiren çeşitli bakanlık ve kuruluş temsilcileri sayılır) MADDE 5, - Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır; (“a” bendinden “j” bendine kadar kurulun görevleri sayılmaktadır. ) MADDE 6,-Bu Kanun kapsamında mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları ile işletmelerde yapılacak mesleki eğitimin planlanması, geliştirilmesi, değerlendirilmesi konularında valiliğe görüş ve tavsiyelerde bulunmak üzere “İl Mesleki Eğitim Kurulu” kurulur. İl Mesleki Eğitim Kurulu, İl Milli Eğitim Müdürünün başkanlığında a) Belediye Başkanı veya temsilcisi (Büyük şehirlerde vali tarafından belirlenecek belediye başkanı veya temsilcisi) b) İl Sağlık Müdürü veya temsilcisi, c) İl Sanayi ve Ticaret Müdürü, d) Esnaf ve sanatkar odaları birliği başkanı veya temsilcisi ile mesleki eğitimin yapıldığı mesleklerle ilgili oda yöneticileri arasında Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanlığınca seçilecek üç üye e) İl ticaret odası başkanı veya temsilcisi, f) İl Sanayi odası başkanı veya temsilcisi, g) Sanayi ve Ticaret odalarının ayrı, ayrı kurulmadığı yerlerde, İl Sanayi odası başkanı veya temsilcisi, h) İlin Mesleki Eğitimden sorumlu Milli Eğitim Müdür Yardımcısı, i) Kurulun sekreterya görevini yürüten okul müdürü, j) İlde faaliyet gösteren mesleki ve teknik eğitim okullarından ve kurumlarından birer yönetici, En fazla işçiyi temsil eden konfederasyonun o il için göstereceği işçi sendikaları temsilcisi, k) Defterdar veya temsilcisi, l) Türkiye İş kurumu Müdürü veya temsilcisi, m) Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı sigorta müdürü veya temsilcisi, n) En fazla işvereni temsil eden konfederasyonun, o il için göstereceği işveren sendikaları temsilcisinden , oluşur İl Mesleki Eğitim Kurulu toplantılarına gerekirse başkanın isteği üzerine ilgili kurum temsilcileri de davet edilir. İl Mesleki Eğitim Kurulu toplantı ve çalışma esasları yönetmelikle belirlenir. İl Mesleki Eğitim Kurulunun kararları valinin onayı ile uygulanır. Vali gerekli gördüğü hallerde İl Mesleki Eğitim Kuruluna başkanlık eder. MADDE 7- İl Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır, a)Muhtelif sektör ve branştaki mesleki eğitim ihtiyacını il seviyesinde tespit etmek ve bakanlığa sunmak, b)Bakanlıkça gönderilen mesleki eğitim çerçeve programlarının il ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi için bakanlığa görüş bildirmek, c)Mesleki eğitim uygulamalarında ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olmak, d)Bu kanun hükümlerinin il seviyesinde eksiksiz yerine getirilmesi için gerekli tedbirleri almak, h)Mesleki eğitim konularında valilikçe gönderilecek konuları incelemek ve sonuçlandırmak, f) İldeki Mesleki eğitim uygulamalarını takip etmek ve değerlendirmek, bu konu ile ilgili yıllık çalışma raporunu hazırlamak ve bakanlığa sunmak, MADDE 8- İlin bakanlıkça kanun kapsamına alınma kararının yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde İl Mesleki Eğitim Kurulu kurulur. MADDE 9-İlköğretim okulunu bitirmiş ve 15 yaşından gün almamış olanlar, bir mesleğe hazırlık amacı ile çıraklık dönemine kadar iş yerlerinde aday çırak olarak eğitilirler. MADDE 10, - Çırak olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır; a)14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak, Ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir. b)En az ilköğretim okulu mezunu olmak, c) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak. Ağır tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak çırakların öğrenim ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü alınarak bakanlıkça belirlenir. MADDE, 11-Aday çırak ve çırak; öğrenci statüsünde olup, öğrencilik haklarından yararlanır. Bunlar işyerinde çalışan işçi sayısına dahil edilmezler. MADDE 12,-Aday çırak veya çıraklar mesleğin özelliklerine göre. Haftada 8 saatten az olmamak üzere genel ve mesleki eğitim görürler. Bu eğitime katılmaları için aday çırak ve çırak öğrencilere ücretli izin verilir. Mevsime göre özellik arz eden mesleklerde teorik ve pratik eğitim belirli aylarda bloklaştırılmış olarak yapılabilir. Aday çırak ve çıraklar pratik eğitimlerini iş yerlerinde, iş yerindeki eksik kalan pratik eğitimleri ile teorik eğitimlerini mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarda bakanlıkça uygun görülen işyerlerinin eğitim birimlerinde yapar. Teorik ve pratik eğitim birbirlerini tamamlayacak şekilde planlanır ve yürütülür. Pratik eğitim, hazırlanmış eğitim programlarına göre, işyerinin ve mesleğin özelliklerine uygun olarak usta öğreticinin gözetiminde yapılır. Pratik eğitimde 1475 sayılı iş kanunun 69. maddesi hükmü göz önünde bulundurulur. Çıraklık eğitiminin esas ve usulleri yönetmelikle belirlenir.
İşyeri sahibi aday çırağı ve çırağı çalıştırmaya başlamadan önce bunların velisi veya vasisi veya reşit ise kendisi ile çıraklık sözleşmesi yapmak zorundadır. Çıraklık sözleşmesi; çırağın sözleşme süresi içinde çırağın reşit olması halinde, çırağın rızasıyla, işyeri sahibinin değişmesi halinde yeni işyeri sahibi aynı mesleği sürdürüyorsa ve rızasıyla devam eder, aynı mesleği sürdürmüyorsa sözleşme feshedilir. Fesih halinde çırağın önceki çalışmaları geçerli olup; yeni yapacağı çıraklık sözleşmesi ile çıraklık statüsünü devam ettirerek çıraklık süresini ve eğitimini tamamlar. Bu kanunun uygulandığı yer ve meslek dallarında 818 sayılı borçlar kanunun çıraklık sözleşmesine dair hükümleri ile, 18 yaşını doldurduktan sonra sözleşmesi devam eden çıraklar hakkında 1475 sayılı İş Kanununun, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği başlıklı 5. bölümünde yer alan hükümleri dışındaki hükümleri uygulanmaz. MADDE 14, - Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem mesleğin özelliğine göre bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Bu süre bakanlıkça tespit edilir. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili Çıraklık Eğitim Merkezi Müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dönem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret ödenir. Aday çıraklıktan çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar. Meslekler itibariyle çıraklık eğitimine girişte aranan eğitim düzeyi ve çıraklık süresi ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri de alınarak Bakanlıkça en az iki en çok dört yıl olarak belirlenir. Bu süre kesintisiz olarak devam eder. Yıllık izin dışındaki iki aydan fazla devamsızlıklar çıraklık süresine eklenir. Lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra çıraklık eğitimine başlayanlar için eğitim süresi, mesleklerindeki eğitim süresinin yarısı kadar kısaltılabilir. Bu sürenin ne kadar kısaltılabileceği, ilgili meslek kuruluşunun teklifi ve mesleki eğitim kurulunun uygun görüşü alınarak bakanlıkça belirlenir. Ayrıca, mesleki ve teknik eğitim ve kurumlarında uygulanan örgün eğitim programlarının herhangi bir kademesinden ayrılanlar ile yaygın eğitim programlarını tamamlayarak belge veya sertifika alanlardan, kendi alanlarında çıraklık eğitimine başlayanlar için, çıraklık eğitim süresi daha önce aldığı mesleki eğitim programının içeriği ile devam edeceği çıraklık eğitimi programının içeriği değerlendirilerek Bakanlıkça belirlenir. MADDE 15, - Aday çırak ve çırak almak için işyerinde usta öğretici bulunması şarttır. MADDE 16, - Kalfa adayının mesleği ile ilgili bilgi beceri ve iş alışkanlıklarına iş hayatınca kabul edilebilir seviyede sahip olup olmadığı kalfalık imtihanı ile tespit edilir. Çıraklar kabul edilebilir mazeretleri dışında çıraklık eğitimi süresi sonunda açılacak ilk kalfalık imtihanına girmek zorundadırlar. İmtihan komisyonun teşkili ile imtihanın esasları ve usulleri yönetmenlikle düzenlenir. Çıraklık sözleşmesi ilk kalfalık imtihanını izleyen ikinci kalfalık imtihanının tamamlanması ile sona erer. Sözleşmenin sona ermesini takip eden aybaşından itibaren Bakanlıkça çıraklar için ödenen her türlü sigorta primlerinin ödenmesine son verilir.
507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunun kapsamındaki işyerlerinde çalışarak kalfa olanlar en az 1 yıl o işyerinde çalışırlar. Bu sürenin sonunda işyerini değiştirmek isteyen kalfaya 3 ay önce başvurmak kaydıyla o işyeri çıkma izni verir. Çıkma izni olmadan başka işyerleri kalfayı işe alamazlar. Kalfaların işten ayrılmalarını gerektiren hususlar yönetmelikle belirlenir.
Deprem, Sel ve Yangın gibi tabii afetler sonucu yörede faal durumda kalan işletmelere eğitim olanakları dikkate alınarak, o işletmeler için yukarıda belirtilen oranlar İl Mesleki eğitim kurulunun teklifi ve Bakanlığın onayı ile değiştirilebilir. Mesleki Eğitim Kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın 20 den az personel çalıştıran işletmeler de Mesleki ve Teknik Eğitim okul ve kurumları öğrencilerine bu kanunun ilgili hükümlerine göre beceri eğitimi yaptırabilirler. Vardiya usulü veya mevsimlik olarak faaliyet gösteren işletmelerde eğitim görecek öğrenci sayısının tespitinde gündüz vardiyasında veya faaliyet gösterdiği mevsimde çalışan personel sayısı esas alınır. Bu kanun kapsamına giren illerde 20 ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüklerince her yıl Şubat ayı içerisinde İl Mesleki Eğitim kuruluna bildirilir. Beceri eğitimi yaptıracak Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı işletmeler, Bakanlık ve Milli Savunma Bakanlığınca birlikte belirlenir. İşletmelerde mesleki eğitim uygulaması kapsamına alınacak iller ve meslekler, Mesleki Eğitim Kurulunun görüşü doğrultusunda bakanlıkça tespit edilir. Bu madde kapsamında 10 ve daha fazla öğrenciye beceri eğitimi yaptıracak işletmeler bu amaçla bir eğitim birimi kurar. Bu birimde, yapılan eğitim için alanında ustalık yeterliliğine sahip ve iş pedagojisi eğitimi almış usta öğretici veya eğitici personel görevlendirilir.
Mesleki ve Teknik Eğitim okul ve kurumlarında ve işletmelerde yapılan mesleki eğitime ilişkin esas ve usuller ile sınavların yapılış şekilleri, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmenlikle düzenlenir. MADDE 21- İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler, işyerinin şartlarına ve çalışma düzenine uymak zorundadırlar. MADDE 22- İşletmelerde grev ve lokavt uygulaması, deprem, yangın ve sel gibi afetler olması halinde Mesleki ve Teknik Eğitim okul ve kurumu öğrencileri eğitimlerini kendi mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında sürdürür. İşletmeler beceri eğitimi başladıktan sonra işçi sayısında azalma olması halinde de eğitime alınan öğrenciler okuldan mezun oluncaya kadar eğitimi devam ettirler. MADDE 23- Bakanlıkça işletmelerde meslek eğitimi kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın 20 den az personel çalıştıran işletmelerde, Teknik Lise ve Meslek lisesi öğrencilerine bu kanunun ilgili hükümlerine göre beceri eğitimi yaptırabilirler. MADDE 24- 20 ve daha fazla personel çalıştıran ve bakanlıkça işletmelerde meslek eğitimi kapsamına alınan, ancak beceri eğitimi yaptırmayan işletmeler beceri eğitimi yaptırması gereken her öğrenci için eğitim süresince her ay 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin 2/3 ü nispetinde fon hesabına para yatırmakla yükümlüdürler. Mesleki eğitim şartlarına sahip olan işletmelere, bakanlıkça öğrenci gönderilmemesi halinde bu işletmeler, Fona katılma payı ödemezler. Bu sayının tespitinde görev ve çalışma statüsüne bakılmaksızın işyerinde 1475 sayılı iş kanununa tabi olarak çalıştırılan personel sayısı dikkate alınır.
Aday çırak, Çırak öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur. Aday çırak, Çırak ve öğrencilere ödenen ücretler her türlü vergiden müstesnadır. Aday Çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin akdedilmesi ile 506 sayılı sosyal Sigortalar Kanununun iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri 1475 sayılı iş kanununun 33. maddesi gereğince bunların yaşlarına uygun asgari ücretin % 50 si üzerinden Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanır. Aday çırak, Çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında 506 sayılı sosyal sigortalar kanunun 23-24-35 ve 42. maddeleri hükümleri uygulanmaz. Ayrıca bunlara aynı kanuna göre iş görmezlik ödenekleri bağlanacak sürekli iş görmezlik gelirine esas olacak günlük kazançlarının tespitinde sigorta primine esas tutulan ücret dikkate alınır.
Bu kursların kapsam ve süreleri Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görüşü alınarak Bakanlıkça tespit edilir. Kurslar çalışma saatleri dışında açılır. MADDE 28- a) Ustalık imtihanı adayın, kendi mesleğinde usta olarak çalışabilmesi için gerekli bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilir standartlara göre bağımsız olarak uygulayıp uygulamadığını ölçmek amacıyla düzenlenir. İmtihanın esas ve usulleri yönetmenlikle düzenlenir. b) Kalfaların ustalık sınavlarına girebilmesi için mesleklerin özelliğine göre bakanlıkça belirlenecek süre kadar çalışmış ve ustalık eğitimi kurslarını başarıyla tamamlamış olmaları gerekir. c) Kalfalık yeterliliğini kazanmış olup mesleklerinde en az 5 yıl çalışmış olanların ustalık imtihanlarına doğrudan katılabilirler. Bu imtihanları başarıyla tamamlayanlara ustalık belgesi verilir. Ustalık belgesi bulunmayanlar usta unvanı ile çalışamaz ve çalıştırılamazlar. MADDE 29-En az 3 yıl süreli mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından veya mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olanlar, Bakanlıkça düzenle-nen ustalık eğitimi kurslarına katılabilecekleri gibi doğrudan da ustalık sınavlarına girebilir. Bu kursların kapsam ve süreleri ile sınavların esas ve usulleri bakanlıkça çıkarılacak yönetmenlikle düzenlenir. Ustalık unvanının kullanılmadığı mesleklerde çalışanlara, Ustalık belgesinin hak, yetki ve sorumluklarını taşıyan belge aynı esaslara göre verilir. Mesleki ve Teknik Ortaöğretim kurumu veya mesleki ve teknik eğitim merkezi mezunlarından, Alanlarında bakanlığa bağlı 2 yıllık bir yaygın eğitim kurumundan belge alanlara doğrudan ustalık belgesi verilir. MADDE 30- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilir. Bu kanunun kapsamına alınan il ve mesleklerde; Belediyeler ve işyeri açma izni vermeye yetkili diğer kurum ve kuruluşlar işyeri açacaklardan, Meslek odaları ve işyeri sahibi olarak üye kaydı yaptıracaklardan, Ustalık belgesi istemek zorundadır. Bu işyerlerinde, alanında mesleki eğitimi almış olanlar istihdam edilir. İstihdam edilenlerin almaları gereken eğitimin seviyesi, türü ile halen çalışanların durumu bakanlıkça çıkarılacak yönetmenlikle belirlenir. İşyeri sahipleri veya o işyerinde çalışan ustalık belgesi sahibi ustalık belgelerini işyerlerine asar.Ustalık belgesi sahibi olanlar bu haklarını 18 yaşını tamamlayana kadar kullanamaz. Teknik lise mezunları ve Mesleki ve Teknik Eğitim ve kurumlarının 4 yıllık eğitim programlarından mezun olanlara ustalık belgesinin yetki ve sorumluklarını taşıyan mesleklerinde bağımsız İşyeri Açma Belgesi verilir. MADDE 31-Ustalık yeterliliğini kazanmış olanlar bakanlıkça açılacak iş pedagojisi kurslarını başarıyla tamamladıkları takdirde kendilerine Usta öğreticilik belgesi verilir. MADDE 32- Çıraklık,Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve yaygınlaştırma fonu.......... MADDE 33-Beceri eğitimi yaptıran gerçek ve tüzel kişilerin gelir ve kurumlar vergisinden fona ödedikleri meblağın % 50 si teşvik primi olarak fondan iade olunur. MADDE 34, -Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; bakanlıkla koordineli olarak sanayi sitelerinde mesleki eğitimi kurumlarının yer almasına yardımcı olur. MADDE 35, -Kapsamı, şartları ve süresi Bakanlıkça belirlenecek telafi eğitimine katılan ve bu eğitim sonunda yapılacak sınavlarda başarılı olan kalfa, usta ve genel lise mezunlarına, bitirdikleri meslek alanının diploması verilir. Yabancı ülkelerden ve ülkemizdeki mesleki eğitim kuruluşlarından, Bakanlığa bağlı mesleki ve teknik eğitim okulu ve kurumları ile denkliği Bakanlıkça kabul edilen diğer bakanlıklara bağlı okul ve kurumlardan alınmış sertifikalar ve belgeler, çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimine geçişte değerlendirilir. Denklikle ilgili esas ve usuller Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
İşyerleri pratik eğitim için eğitim mahalli, imtihanlar için imtihan ortamı, araç ve gereç hazırlanır. MADDE 37, -Ustalık eğitimi kurslarına devam eden kalfalar, devam ettikleri her kursun sonunda yazılı veya yazılı-uygulamalı imtihana alınırlar. Bu imtihanlar ders öğretmeni tarafından yapılır ve 10 not üzerinden değerlendirilir. Değerlendirmede yarım notlar tama yükseltilir. Kalfaların kurs sonunda başarılı sayılabilmesi için, ya her dersten en az 5 alması veya meslek dersi dışındaki bazı derslerden başarısız notu olsa da bütün derslerden aldıkları notların aritmetik ortalamasının en az 5. 00 olması gerekir. MADDE 38, - Geliştirme ve uyum kurslarını, MADDE 39, - Özel eğitim kurslarını, MADDE 40, - Yolluk ve huzur hakkını, içermektedir MADDE 41,- Bu kanun hükümlerine göre Bakanlığa bağlı eğitim kurumları- nın dışında kamu ve özel kurum ve kuruluşlarında yapılan aday çırak, çırak ve kalfaların eğitimi ile işletmelerde yapılan mesleki eğitim öğrencilerin bu eğitiminden sorumlu işletmelerin bağlı olduğu oda veya birlikleri temsilcilerinin katılımı ile bakanlıkça; iş ortamı, sosyal güvenlik, iş güvenliği ve sağlık şartları bakımından ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca denetlenir. Denetimle ilgili raporlar valiliğe verilir. Raporlarda belirtilen hususlar valilikçe değerlendirilir ve gereği yapılır a) 9, 10, 25, 26, ve 28 inci maddelerine aykırı davrananlara asgari ücretin bir aylık tutarı kadar, b)12, 13, 14, 15, 17, 20, 22, ve 30 uncu maddelerine aykırı davrananlar ile sözleşmeyi tek taraflı ve haksız olarak fesheden işletmelere asgari ücretin bir aylık tutarının üçte ikisi kadar, Para cezası verilir. Bu maddenin (a) ve (b) fıkralarında belirtilen asgari ücret 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesine göre tespit edilen fiil tarihindeki asgari ücrettir.Fiilin tekrarı halinde bu cezalar iki katına çıkarılır. Fiilin sürmesi halinde ise meslekten geçici men cezası verilir. Cezalar mahallin mülki amirince uygulanır. Verilen para cezalarına karşı cezanın tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesinde itiraz edilebilir. Son Yargıtay kararı ile para cezalarında yetkili mahkemelerin Asliye Ceza Mahkemeleri olduğu kararı verilmiştir İtiraz edilmeyen cezalar kesinleşir. İtiraz verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. Para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Bu kanunun 30 uncu maddesine aykırı olarak açılan işyerleri durumun öğrenilmesinden itibaren İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu ile ilgili mercilerin müracaatı üzerine mahallin mülki amirince yedi gün içinde kapatılır MADDE 42,-Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezini, MADDE 43, -Döner Sermaye ili ilgili gereklilikleri, MADDE 44 Kaldırılan hükümleri, içermektedir (kaldırılan hükümler Geçici 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 inci maddelerdir Geçici 1. ve 2. maddeler ayrıca düzenlenmiştir. MADDE 45 ve 46 Kanunun yürürlük tarihinin 19.06.1986 olduğunu ve Kanunun Bakanlar Kurulunca yürütüleceğini içermektedir. |