Vlierdens Verleden

Hoe de lichamelijk gehandicapte Hendrik Thomas Smits het tot meester-schoenmaker bracht in 1712 kunt U elders lezen. Hij was tenminste tot 1750 aktief in zijn beroep en wordt herhaaldelijk vermeld in voogdijrekeningen.

Rond 1735 had de Vlierdense schoenlapper Peter Amijs op verzoek van de minderjarige Francis Peter IJsbouts een paar schoenen verzoold. Toen hij later de rekening van anderhalve gulden aan zijn voogd IJsbout Wouters presenteerde beweerde deze nooit opdracht tot de reparatie te hebben gegeven en kon Amijs naar zijn centen fluiten. Zuivelfabriek Van ouds her maakten de Vlierdense boeren voor eigen gebruik boter. Als ze meer produceerden dan ze zelf nodig hadden werd de rest aan opkopers verkocht of in Helmond naar de markt gebracht. Vanaf 1790 kenden ook Asten en Someren hun wekelijkse botermarkt op respectievelijk maandag en donderdag zodat de Vlierdenaren ook daar terecht konden met hun boter. Men had echter behoefte aan een stabielere afzetmogelijkheid en verhoging van de kwaliteit van de geproduceerde boter. In september 1893 kwamen daarom een aantal Vlierdense boeren bijeen om te bekijken of het niet mogelijk was om gezamenlijk een boterfabriek op te richten voor de machinale bereiding en gezamenlijke verkoop van roomboter. Het beraad leidde ertoe dat op 29 november van dat jaar de Vlierdense zuivelfabriek "De Nijverheid" werd opgericht. De boterfabriek kwam te staan op een stuk gemeentegrond op de plaats waar nu de Belgerenseweg zich afsplitst van de Brouwhuisweg en werd met handkracht draaiende gehouden. Op veel plaatsen gebruikte men daarvoor een zogenaamde boterhond, mogelijk is dat ook in Vlierden het geval geweest. De gemeente subsidieerde de fabriek doordat ze in de beginjaren tot 1904 de grondbelasting van het fabriekterreintje voor haar rekening nam.

Enkele werknemers van de beginperiode van de Vlierdense boterfabriek waren Toon van Calis, Albert van Leensel en Jan van Tilburg. De activiteiten van de zuivelfabriek beperkten zich tot het zogenaamde boteren of botermaken en het verhandelen van dit product. In 1907 nam, bij de inhuldiging van de nieuwe burgemeester Janssens, een praalwagen van de "Nijverheid" deel waarop tijdens de optocht levensecht de activiteiten van de natuurboter-

[Piet Welten zat in het bestuur van vele Vlierdense verenigingen. Hij woonde op de boerderij bij de afslag naar Belgeren met de jaarankers 1722. Achter het ouderpaar Piet Welten-Maria van den Boomen staan v.l.n.r. hun kinderen Dorus, Jana, Lena, Drieka, Tonna en Nel.(fotocollectie mevr. Sleegers-Welten)]

fabriek werden gedemonstreerd. Het bestuur stond onder voorzitterschap van Martinus Biemans en vanaf september 1915 van Driek Kemps. Secretaris was Piet Welten en de dagelijkse leiding op de fabriek was in handen van W. Kemps. Enkele arbeiders in de Vlierdense boterfabriek waren Johan van Gerwen (1908), Jan van Tilburg (1914-1917), van den Broek (1915) van Bree (1915-1922), J. van de Ven (1915-1919). De industriele revolutie die een eeuw eerder in Engeland was begonnen en al tientallen jaren in Helmond voor veel economische activiteit zorgde begon in de eerste decennia van de 20ste eeuw ook in Vlierden door te dringen. In 1916 werd onder druk van de strengere eisen die aan de sterilisatie van de melk werden gesteld en na ingewonnen advies van de districts-veearts besloten om de boterfabriek om te vormen tot een zogenaamde stoomzuivelfabriek. Na wat oriënterende werkbezoeken aan de fabrieken van Milheeze, Deurne, Melick en Boerdonk werd bij Konings in Swalmen een stoomzuivelinstallatie gekocht. De Vlierdense aannemer A. van Otterdijk bouwde aan de achterkant van de fabriek een nieuwe machinekamer en bracht in de fabriek zelf nog een aantal wijzigingen aan volgens de ijssens der tijts, zoals hij in de, een half A4'tje beslaande, aanvrage van de bouwvergunning schreef. De fabriek kreeg toen de beschikking over een motor van 6 paardekrachten en werd inclusief inventaris verzekerd voor 8000 gulden.

Op oudejaarsavond 1918 werd in de Vlierdense boterfabriek ingebroken waarbij 12 kilo boter en 9 gulden werd gestolen. Diezelfde nacht werd ook het Vlierdense raadhuis door de dieven bezocht, ze vonden daar echter niets wat ze konden gebruiken.

In 1921 kreeg de boterfabriek zowel een nieuwe ijzeren schoorsteen als een nieuwe diepgeslagen waterput. Laatstgenoemde aanwinst kwam veel Vlierdenaren goed te pas want juist deze zomer was heel droog en de leden konden bij de fabriek gratis water komen halen.

Zowel door bouwkundige aanpassingen als door hygiënische maatregelen als een rookverbod en een toegangsverbod voor onbevoegden in de fabriek, en niet in de laatste plaats de herhaaldelijk gegeven en drukbezochte melkcursussen die met officiële examens werden afgesloten, werd gezorgd voor een goed zuivelproduct van Vlierdense bodem.

Ook in Brouwhuis had men een eigen roomboterfabriek die tenminste vanaf 10 februari

1897 in bedrijf was. In dat jaar produceerde men in de Brouwhuise boterfabriek met de van 20 boeren afkomstige melk 20.400 pond boter, een resultaat waarop men zo trots was dat men het in de krant liet zetten. Ook de Brouwhuise boterfabriek werd eens geplaagd door diefstal. In de nacht van 15 op 16 juli 1898 wisten de ongewenste gasten zich toegang tot het gebouw te verschaffen door er bovenop te klimmen en een aantal pannen weg te nemen. Behalve 25 kg boter werden ook nog een zinken emmer en enkele boterdoekjes meegenomen. In hetzelfde jaar als in Vlierden werd ook hier de fabriek gemechaniseerd met een motor van 4 paardekrachten.

Vele grote boeren brouwden ook in Vlierden vroeger zelf bier voor eigen gerief. Toch heeft ons dorp ook een echte bierbrouwerij gehad. We moeten ons daarbij niet te veel voorstellen over de capaciteit. Waarschijnlijk werd in de bierbrouwerij van herbergier Jan Antonis Smits, later van zijn schoonzoon Lambert Vervoordeldonk, in de 18de eeuw het gerstenat uitsluitend voor eigen en lokaal gebruik gemaakt. De benodigde mout voor de brouwerij werd als regel op de windmolen gemalen. Toen de kinderen Vervoordeldonk in 1767 een gebrouwd mout op de molen brachten om het te laten malen weigerde molenaar Janssens dit omdat hij vond dat het mout niet geschikt was om te malen en liet het door zijn knecht onbewerkt terugbrengen. Nog dezelfde dag werd het mout naar de Belgerense watermolen gebracht en daar oordeelde de molenaar de grondstof wel geschikt. Later verklaarden de gebroeders dat ze nog nooit zo'n goede mout hadden gehad, waarmee ze wilden aantonen hoe slecht molenaar Janssens zijn vak verstond. In 1791 was de bierbrouwerij nog actief en in handen van de kinderen Lambert Vervoordeldonk. De brouwerij annex herberg was sinds de bouw van het Vlierdense raadhuis in 1767 bekend onder de naam "Het Oude Raadhuys". Ook als uitsluitend voor eigen gebruik bier gebrouwen werd dan moest daarover accijns betaald worden. Met name in Brouwhuis waren boeren die daarmee de hand lichtten. In 1718 ging drossaard de Cort, samen met deurwaarder Macalla, op inspectie bij enkele Brouwhuise boeren om na te gaan hoeveel bier ze op voorraad hielden zonder dat daarvoor belasting was betaald.

Oogletsel Felix van Heugten In de Zuid Willemsvaart van 26 januari 1901 lezen we: Onzen algemeen bekenden en geachten herbergier Felix van Heugten overkwam zaterdagavond een ernstig ongeval. Door het uitgaan zijner lantaarn kwam hij met zijn hoofd juist op de hoogte van zijn oog zo hevig tegen een uitstekende lat terecht dat men voor het verlies van zijn oog vreest.

Paard op hol A. van den Broek van de Hees zag in december 1901 zijn paard op hol slaan toen hij met paard en kar thuiskwam uit Deurne. De kar kwam tegen een telefoonpaal tot stilstand, de voerman viel van de kar en brak zijn been op twee plaatsen. Vier jaar later raakte Rovers levensgevaarlijk gewond toen zijn ingespannen jong paard op de Rakt op hol sloeg en hij onder de kar terecht kwam. Jager velt zichzelf Jager Frans Heijligers ging in mei 1905 met paard en kar naar het land en op de kar had hij een geladen jachtgeweer liggen. Toen hij het wapen wilde verschuiven ging het af en kreeg Heijligers de volle lading hagel in zijn arm. De te hulp geroepen arts kon het hevig bloedend slachtoffer in zoverre geruststellen dat de wonde waarschijnlijk wel te genezen zou zijn en hij dus niet zijn arm hoefde te missen.

Tram verslaat paard In februari 1907 deed zich het eerste Vlierdense tramongeval voor. Een tweetal boeren kwam met paard en kar terug uit Helmond en wilden aanleggen bij herberg Gijsbers. Juist op dat moment werden paard en kar omvergeworpen door de passerende tram. Behalve flinke schade aan de kar hield een van de boeren er een gescheurde jas en de tram een verbrijzelde lantaarn aan over. Het paard kwam met de schrik vrij.

Een gesjeesde Weertenaar Een jaar later reed een Weertenaar in zijn tilbury door Vlierden en kwam daarbij in aanraking met een boerenkar. Het paard van de Weertenaar sloeg op hol en de voerman moest het vege lijf redden door uit het voertuig te springen waarbij hij beide benen ernstig verwondde. De tilbury raakte bij het ongeval total-loss.

Jennemarieke van Heugten verdrinkt Op de zevende mei van 1908 was de bijna vierjarige Jennemarieke, dochter van Lambert van Heugten en Johanna Maria van Kessel, op de Beersdonk aan het spelen en raakte daarbij in een diepe sloot terecht. Toen haar inwonende oma haar ontdekte, vader en moeder waren op dat moment niet thuis, was het te laat.

Jeneverstokerij

In september 1826 diende Pieter van Dousborgh, eigenaar van de Hazeldonk en op dat moment nog wonend in Venlo, een verzoek in om een jeneverstokerij op te mogen richten op zijn landgoed. Hij beargumenteerde zijn aanvrage met de zinsnede "dat men zich voor eene dusdanige onderneming niet alleen van een veel belovend nut voor de culture kan verzekeren, maar bovendien voordeel en groot gerief voor de op- en omgezetenen aldaar zal aanbrengen". Zijn naaste buren Francis Rooijakkers en Pieter Joosten hadden geen bezwaar tegen deze onderneming en dus kon van Dousborgh van start gaan. Het is niet bekend hoe lang het bedrijf in functie is geweest.

8. MISDADEN EN VECHTPARTIJEN

Misdaden en vechtpartijen zijn van alle tijden en kwamen ook in Vlierden aan de lopende band voor. Talloze keren slingerde de veldwachter personen op de bon vanwege kleine vergrijpen zoals vechtpartijen, openbare dronkenschap, het overtreden van de horeca-sluitingstijdenwet, het laten grazen van vee op de grond van een ander, het stelen van heide, takkenbossen, strooisel of hout, het stropen en vissen zonder vergunning etc.

Verreweg de meeste vechtpartijen kwamen echter nooit ter ore van de overheid, men loste liever zelf problemen op en na afloop werd de vrede gesloten door het "af te drinken".

Een chronologische bloemlezing van vechtpartijen en misdaden.

Een geschut paard weggehaald

Dat men beter maar kon gehoorzamen aan de bevelen van de Vlierdense schutter ondervond in 1534 de Deurnenaar Peter Joost Vrancken toen hij zijn, door de Vlierdense vorster op Vlierdens grondgebied in beslag genomen paard, ongevraagd had teruggepakt. Hij moest ten overstaan van de Vlierdense schutter en de Deurnese schepenen God geknield, met ontbloot hoofd en met in zijn hand een brandende kaars van 2 pond, om vergiffenis smeken. Vervolgens moest hij de brandende kaars voor het heilig sacrament in de kerk van Deurne plaatsen en daar laten opbranden. Tevens moest hij 8 Carolusgulden boete betalen en werd hij veroordeeld tot betaling van de proceskosten.

De moord op Everaert Thony Cuijpers

Ruzies in herbergen en kroegen zijn wellicht van alle tijden geweest. Was het bier in de man dan was de wijsheid in de kan en werd met de vuist of de klomp benadrukt wat men met de mond onvoldoende kon uiten. Dit liep vaak ongewild uit op een bloederig drama, maar eenmaal nuchter besloot men meestal om het "af te drinken" en de strijdende partijen met een borreltje of een pot bier te verzoenen. Soms viel er een dodelijk slachtoffer bij zo'n vechtpartij, zoals op 8 september van het jaar 1698 toen rond acht uur 's avonds Jacob Hermans van Gerwen in de herberg van schoolmeester van Esch tijdens het kaartspel hevige ruzie kreeg met Evert Thony Cuijpers. Na een korte en hevige woordenstrijd sloeg Cuijpers Hermans in het gezicht, waarop laatstgenoemde naar zijn broekzak tastte om zijn mes te grijpen maar hij werd door Huybert Huyberts, die ook aan de kaarttafel zat, tegengehouden. De ruzie leek gesust maar toen men het kaartspel wilde voortzetten kregen de vechtersbazen weer ruzie en toen Cuijpers naar een stoel greep om ermee te slaan stak van Gerwen met zijn mes zijn tegenstander dwars door de keel waarbij Everaert Cuijpers na enkele minuten het leven liet. De volgende personen waren getuige van de moord: Peter Jansen van Asten, Huybert Huyberts (ca. 36 jaar oud), Jan Peter Joosten (ca. 40 jaar oud) en molenaar Jan Roijackers (ca. 36 jaar oud). Catholijn Goorts, die als huishoudster bij van Esch werkte, vluchtte met het aanwezige kind naar de kelder toen de ruzie uitbrak en toen ze terug boven kwam zag ze Cuijpers hevig bloedend sterven. Dokter Hendrik Canters en chirurgijn Cornelis van Deursen uit Helmond onderzochten het lijk en kwamen tot de volgende conclusie: "hebbende aen 't selve lichaem bevonden een steeck ofte quetsuere tusschen het hooft en de schouder onder den kinneback, te weten dat de esophagus ofte stroot was afgestecken, welcke wonde wij visiterende hebben de selve doodelijck bevonden uyt redenen dat de respiratie door beledt sijnde nootsaeckelijck moste volgen een suffocatie oock dat die musculi laringis et temporalis doorgesneden ofte gestecken sijnde een beletsel sijn van respiratie en verclaeren wij wijders dat wij dese wonde soo verre hebben penetrerende bevonden dat wij het stijlet in den mont van 't doode lichaem stekende in de wonde hebben bloot ende penetrerende gesien". De dader wist te vluchten en werd enkele maanden later bij verstek ter dood veroordeeld door de Vlierdense schepenen. In het vonnis, dat "bij forme van suggestie" aan zijn vrouw werd overhandigd, staat letterlijk te lezen dat de veroordeelde "sal werden gebracht ter plaetse daer men gewoon is criminele instructie te doen, en aldaer

door de meester van den scherpen gerecht sal werden gestraft met den swaerde, datter de doot na volgt". Wellicht werd met die plaats de Galgenberg nabij de Hazeldonkse hoeve bedoeld.

De 22-jarige Abram Dirks Adams, alias Schele Adam, een in Heythuyzen geboren gedeserteerde soldaat die lid was van de beruchte bende van de Zwartmakers, moest terechtstaan vanwege vagebonderij, inbraak, diefstal en het doodschieten van een ruiter. De strafbare feiten werden ondermeer gepleegd in Vlierden, Liessel en Someren. Hij werd op 30 september 1707 in de buurt van de Belgerense watermolen in de kraag gegrepen. Het merendeel van zijn "clubgenoten" nam aan de galg afscheid van dit leven.

In vroeger jaren waren een aantal zaken strafbaar gesteld die tegenwoordig doodnormaal zijn. Na de vrede van Munster werden de strengere protestantse waarden en normen ook in onze omgeving rechtsgeldig. Met name het zogenaamde "egtreglement" dat dateert van 1656 bevat veel artikelen waarbij wij nu de wenkbrauwen fronsen. Men mocht niet na zonsondergang trouwen, het was op straffe van verbanning verboden om met een melaatse te trouwen of om als christen met een jood, islamiet, heiden of ongedoopte in het huwelijk te treden. Er was ook bepaald dat geslachtsgemeenschap vóór de ondertrouw strafbaar was, de overtreders werden hoereerders en concubinarii genoemd. Het merendeel van de Vlierdenaren zorgde ervoor dat ze netjes op tijd trouwden ofschoon daarbij soms wel enige haast geboden was. We willen hier de schijnwerper zetten op degenen die als uitzondering de regel bevestigden.

Matthijs Sillekens werd tot twee keer toe beboet door de drossaard omdat hij als gehuwd man twee kinderen had verwekt bij Lucia Wilberts, een ongehuwde dochter van vorster Wilbert Hendricx; op 20 juni 1721 baarde zij een jongen, naar de vader Mattijs genoemd, en op 1 mei 1730 een meisje Geertrui. Beide keren noemde zij bij de geboorte Mattijs Sillekens als de vader. Na de geboorte van zijn buitenechtelijke dochter werd Sillekens tot een boete van liefst 300 gulden veroordeeld. Hij ontvluchtte Vlierden, trouwens op deze herhaalde misstap stond naast voornoemde boete een 50-jarige verbanning, en hij moest toestaan dat beslag werd gelegd op zijn boerderijtje met herberg bij de kapel dat publiek verkocht werd aan Dirk Wilbert Meulendijks.

Van de Loo slaat van de Moosdijk bewusteloos

Aart Hendriks van de Loo ontmoette op 17 februari 1738 zijn buurman Jan Gerits van de Moosdijk toen hij met paard en kar zijn huis passeerde. Zij kregen woorden met elkaar. Van de Loo daagde van de Moosdijk uit tot een gevecht en sloeg hem met een stuk hout, dat hij uit een "heym off heckegat" had getrokken op zijn hoofd waarna van de Moosdijk als voor dood neerviel. Van de Moosdijk raakte ernstig en wellicht ook blijvend invalide en van de Loo moest voor zijn wandaad boeten met een straf van 75 gulden.

De vastenavond van 1738 ging in Vlierden niet onopgemerkt voorbij getuige een opmerkelijke brief van meester Heycoop aan de drossaard die ons enig inzicht geeft hoe in Vlierden de verhoudingen lagen tussen de bevolking en de overheid.

Aengaende de vegterijen op vastenavond te Vlierden voorgevallen, heb ik interrogatoire van affgesleght en de deponenten den eed affgenomen die geene die geslagen is heeft bij mij geweest en heb met hem geaccordeert ingevolge U Weled.ordre voor vijftien gl.,dog heb nog een ham voor U Weled. tegens de slagttijt toe bedongen,dog die het gedaan heeft heb ik nog niet vernomen,soo dat U Weled. hem dient te laten dagvaerden waar omtrent U Weled. naarder hoopt te spreken als ook over andere saken - inmiddels ben met hoogagting naar dienstpresentatie als meede van mijn vrouw soo aan U Ed. als Mevrouw desselfs beminde en verdere familie. A.Heycoop
Dirk Meulendijks vecht met het mes

Ruzies hoefden niet altijd pas na het nuttigen van alcohol te worden uitgevochten. Op acht april 1738 kregen Jan Verberne en Dirk Meulendijks om vier uur 's middags slaande ruzie waarbij Verberne met zijn wandelstok het hoofd van zijn tegenstander bewerkte en Meulendijks gebruik maakte van een mes om het gezicht en de kiel van Verberne te bewerken. Jan Tijs Goossens en Leendert van Bree, die even daarvoor de vechtersbazen ook al uit elkaar hadden gehaald, werden er door het geschreeuw van kinderen die ooggetuige van de vechtpartij waren op geattendeerd dat de vlam opnieuw in de pan was geslagen en zij konden de partijen scheiden.

Als de oogst af was werd dit op de feestdag van St. Bartholomeus, 24 augustus, met de nodige potten bier gevierd, in de Vlierdense volksmond heette het dat "den oogst verdronken werd". Zo ook in 1739 in de herberg van Dirk Meulendijks waar de ongehuwde jongelui zich heer en meester van de gelagkamer hadden gemaakt. Toen de getrouwde mannen vonden dat het genoeg geweest was en ook de kamer wilden binnengaan werden ze massaal tegengehouden door de jongelui. Er ontstond een stevige vechtpartij waarbij van beide kanten het mes getrokken werd. Uiteindelijk moesten de jongelui het onderspit delven en werden ze naar buiten gejaagd, waar ze onder aanvoering van Joost Thomas Franssen en Arnoldus Slaats de gehuwde heren opwachtten. Is het een toevallige bijzonderheid dat St. Bartholomeus vaak met een mes wordt afgebeeld?

Toen Christina de dochter van Jan Jansen van Gemert, op 4 februari 1740 als ongehuwde vrouw haar zoon Frans op de wereld zette en daarmee het "egtreglement" overtrad werd ze met dertig gulden beboet.

Anna de dochter van Gerrit Peter Adriaans en de vrouw van Jacob van de Leur moest in 1743 wegens "de Egtboete" 3 gulden en 3 stuivers aan het Vlierdense armbestuur betalen.

Abraham Claessen, die voorechtelijk vleselijk geconverseerd had met Maria Gerrit Peters, een zuster van voornoemde Anna, kreeg in 1744 een "Egtboete" aan de broek.

In hetzelfde jaar werd ook Huybert Claessen van der Zanden beboet toen hij haastig moest trouwen met Jenneke Hendriks.
Paardendiefstal op Belgeren

In de nacht van 10 op 11 januari 1743 werd het zesjarige ruinpaard van Dirk Meulendijks op Belgeren uit de stal gestolen. De dief had zich de toegang verschaft door een gat in de muur te maken dat hij later weer met paardemest dichtstopte. Muren werden in die tijd dikwijls gemaakt van in elkaar gevlochten rijshout en besmeerd met leem. De dief was ene Jan van Lieshout alias Jan de Wit uit Leende, een gezochte crimineel die zich ook in

Gerwen, Oostelbeers, Budel, Son en Lierop aan mishandeling en diefstal had schuldig gemaakt. Toen Francis, de zoon van Dirk Meulendijks, de Wit later ontmoette gaf de dief zijn euvele daad toe en vertelde dat hij korte tijd later het dier in Hensbergen in het land van Gulik voor 19 rijksdaalders aan een jood had verkocht. Uiteindelijk lukte het Francis om de viervoeter op te sporen en terug naar Vlierden te krijgen.
Een bedelares wordt gegeseld

Kaatje Moulart was een van de zwervers die in Vlierden werd opgepakt en in het openbaar, als afschrikwekkend voorbeeld voor anderen, met de roede gegeseld. Deze 40-jarige in Dordrecht geboren vrouw, die eigenlijk Maria Catharina van Wamel heette, ging al bedelend langs de deuren waarbij ze, om medelijden bij de mensen op te wekken, vertelde dat ze de vrouw van een soldaat was en moeder van vijf kinderen. Rijk werd Kaatje niet van het bedelen, ze had slechts een overpeelse stuiver en 10 duiten bij zich toen ze gearresteerd werd. Na veel omzwervingen in ondermeer Antwerpen, Oudenbosch, Den Bosch en Maastricht kwam ze in Helmond terecht. Daar ontmoette zij ene Griet Pot die haar vertelde dat het in Deurne goed bedelen was. Als je daar vroeg op pad ging kon je al twee schellingen opgehaald hebben voordat de drossaard goed en wel uitgeslapen was. Eenmaal in Deurne werd haar te kennen gegeven dat ze er niet zonder vergunning mocht bedelen. Omdat de mare ging dat de drossaard van Deurne niet van halve maatregelen hield, ja zelfs iemand voor het stelen van een potje boter had later ophangen, zocht ze haar geluk in Vlierden. Het vonnis, geseling met de roede, werd op 18 september 1745 voltrokken nadat ze ruim een maand gevangen had gezeten.

In december van datzelfde jaar verbleef een drietal Algierse slaven in Vlierden. Het trio werd allesbehalve gastvrij in Vlierden ontvangen; nadat zij mishandeld waren zonder iemand kwaad te hebben gedaan werd hen als genoegdoening door de armmeester, met toestemmingen van de schepenen, een bedrag van 2 gulden en 10 stuivers uitgereikt.