習題: 形容詞語尾變化跟deva, kabba, rupaj一樣
語幹
|
男性字/m.
|
女性字/f.
|
中性字/n.
|
dura (遠, far)
|
duro
|
dura
|
duraj
|
taruna (年輕, young)
|
taruno
|
taruna
|
tarunaj
|
digha (長, long)
|
digho
|
digha
|
dighaj
|
rassa (短, short)
|
rasso
|
rassa
|
rassaj
|
gambhira (深, deep)
|
gambhiro
|
gambhira
|
gambhiraj
|
pharusa (粗糙苛刻的, harsh)
|
pharuso
|
pharusa
|
pharusaj
|
sukkha (乾, dry)
|
sukkho
|
sukkha
|
sukkhaj
|
amaka (生的, raw)
|
amako
|
amaka
|
amakaj
|
papa (惡的, evil)
|
papo
|
papa
|
papaj
|
khema (涅槃安穩, calm)
|
khemo
|
khema
|
khemaj
|
201. 我們在此提供一些女性形容詞字例,其語幹是-a結尾,語尾改-ī:
papa (惡的, evil)
|
papo
|
papī
|
taruna (年輕, young)
|
taruno
|
taruni
|
dipana, (照耀, illuminating)
|
dipano
|
dipani
|
註: 如前所述,這些形容詞的語尾變化跟nadi一樣,因此不會有困難的。
202. 形容詞字尾-i
203. 形容詞字尾-i, 語尾變化男性字跟kapi一樣,中性字跟vari一樣。女性字加接尾詞-ni,語尾變化跟nadi一樣。
204. 語尾變化表: 語幹Bhuri (廣泛的, 豐富的abundant)
■ 單數型:
|
男性字/m. = 中性字/n.
|
女性字/f.
|
主、呼格
|
bhuri,
|
bhurini
|
對格
|
bhurij
|
bhurinij
|
屬、為格
|
bhurissa, bhurino
|
bhuriniya
|
具格
|
bhurina
|
從格
|
bhurina, bhurisma, bhurimha
|
處格
|
bhurismij, bhurimhi
|
bhuriniya, bhuriniyaj
|
■複數型:
|
男性字/m.
|
中性字/n.
|
女性字/f.
|
主、呼、對格
|
bhuri , bhurayo
|
bhuri , bhurini
|
bhurini, bhuriniyo
|
屬、為格
|
bhurinaj
|
bhurinaj
|
bhurininaj
|
具、從格
|
bhurihi, bhuribhi
|
bhurinihi, bhurinibhi
|
處格
|
bhurisu
|
bhurinisu
|
205. 形容詞字尾-i
206. 很多男性形容詞,是從名詞以加接尾詞-i的方式被衍生而出。-ī是形容詞的接尾詞,不要跟女性字接尾詞-i混淆。(181,2;185) 範例:
實詞
|
形容詞
|
papa (罪惡, sin)
|
papi (有罪的, sinful)
|
dhamma (教法、宗教, religion)
|
dhammi (虔誠的, pious)
|
mana (驕慢, pride)
|
mani (驕慢的, proud)
|
soka (憂傷, sorrow)
|
soki (憂傷的, sorrowful)
|
roga (病, sickness)
|
rogi (病的, sick)
|
makkha (偽善、覆藏惡hypocrisy)
|
makkhi (偽善的, hypocritical)
|
207. 男性字語尾變化和dandi一樣。
208. 女性字加接尾詞-ni構成, -ni前語幹字尾的-i要短化;語尾變化跟nadi一樣。
209. 中性字語幹字尾的-i要短化成-i, 且語尾變化跟vari一樣。
-
esi (想要wishing) ,語尾變化表:
單數型:
|
男性字/m.
|
中性字/n.
|
女性字/f.
|
主格
|
esi,
|
esi
|
esini
|
呼格
|
esi
|
esini
|
對格
|
esij
|
esinij
|
屬、為格
|
esissa, esino,
|
esiniya
|
具格
|
esina
|
從格
|
esina, esisma, esimha
|
處格
|
esismij, esimhi
|
esiniya, esiniyaj
|
複數型:
|
男性字/m.
|
中性字/n.
|
女性字/f.
|
主格
|
esi , esino
|
esi ,esini
|
esini, , esiniyo
|
呼格
|
esi
|
esi
|
esini
|
對格
|
esi
|
esi, esini
|
esini, esiniyo
|
屬、為格
|
esinaj
|
esinaj
|
esininaj
|
具、從格
|
esihi, esibhi
|
esihi, esibhi
|
esinihi, esinibhi
|
處格
|
esisu
|
esisu
|
esinisu
|
※ 字彙語尾變化跟esi一樣:
男性字/m.
|
中性字/n.
|
女性字/f.
|
ekaki (獨居的, solitary)
|
ekaki
|
ekakini
|
cari (遊方的, roaming)
|
cari
|
carini,
|
ekakkhi (獨眼的, on eyed)
|
ekakkhi
|
ekakkhini
|
macchari (吝嗇的, niggardly)
|
macchari
|
maccharini
|
suri (智慧的, wise)
|
suri
|
surini
|
jayi (勝利的, victorious)
|
jayi
|
jayini
|
211.形容詞字尾-u
212. 語尾變化男性字跟bhikkhu一樣, 女性字跟nadi一樣,中性字跟cakkhu一樣。
213. 女性字語幹以加-ni來構成。
214. 語尾變化表: 語幹garu (重的, heavy)
單數型:
|
男性字/m. = 中性字/n.
|
女性字/f.
|
主/呼格
|
garu,
|
garuni,
|
對格
|
garuj
|
garunij
|
屬/為格
|
garussa, garuno
|
garuniya
|
具格
|
garuna
|
garuniya
|
從格
|
garuna, garusma, garumha
|
garuniya
|
處格
|
garusmij, garumhi
|
garuniya, garuniyaj
|
複數型:
|
男性字/m.
|
中性字/n.
|
女性字/f.
|
主/呼/對格
|
garu , garavo
|
garuni, garu
|
garuni, garuniyo
|
屬/為格
|
garunaj
|
garuninaj
|
具/從格
|
garuhi, garubhi
|
garunihi, garunibhi
|
處格
|
garusu
|
garunisu
|
※ 語尾變化跟garu一樣的字彙:
男性字/m.
|
中性字/n.
|
女性字/f.
|
bahu (許多的, many)
|
bahu
|
bahuni
|
sadu (可意的, agreeable)
|
sadu
|
saduni
|
sadhu (善的, good)
|
sadhu
|
sadhuni
|
dattu (愚蠢的, stupid)
|
dattu
|
dattuni
|
215. 形容詞字尾-u
216. 形容詞以-u結尾,加接尾詞-ni來構成女性字,-ni前語幹字尾的-u要短化成-u。
217. 語尾變化男性字跟sayambhu一樣,女性字跟nadi一樣,中性字同cakkhu。
218. 語尾變化表: vibbu (有智識的, wise)
單數型:
|
男性字/m. = 中性字/n.
|
女性字/f.
|
主/呼格
|
vibbu
|
vibbuni,
|
對格
|
vibbuj
|
vibbunij
|
屬/為格
|
vibbussa, vibbuno
|
vibbuniya
|
具格
|
vibbuna
|
vibbuniya
|
從格
|
vibbuna, vibbusma, vibbumha
|
vibbuniya
|
處格
|
vibbusmij, vibbumhi
|
vibbuniya, vibbuniyaj
|
複數型:
|
男性字/m.
|
中性字/n.
|
女性字/f.
|
主/呼/對格
|
vibbu , vibbuvo
|
vibbuni, vibbu
|
vibbuni, vibbuniyo
|
屬/為格
|
vibbunaj
|
vibbuninaj
|
具/從格
|
vibbuhi, vibbubhi
|
vibbunihi, vibbunibhi
|
處格
|
vibbusu
|
vibbunisu
|
niddalu (想睡的, sleepy)
|
pabhu (有力的, powerful)
|
mattabbu (有節制的, temperate)
|
katabbu (感恩的, grateful)
|
219. 形容詞語幹結尾為子音
220. 形容詞語幹為子音結尾的, 可分三類: 1) 語幹字尾為-at或-ant。2) 語幹字尾為-mat或-mant。3) 語幹字尾為-vat或-vant。
221. 所有形容詞字尾為–mat, -mant及-vat,-vant都是由名詞加接尾詞-ma, -va所形成(原語幹是–mat, –vat),其表達該名詞所具有的特質或狀態。
222. 不過要注意: -ma, -va不可隨意地接綴,要依循下列法則:
a) 接尾詞–va 只加在字尾為-a名詞後面。
b) 接尾詞–ma永遠被加在字尾為–i,和-u名詞後面。
範例a接尾詞–va:
名詞
|
形容詞
|
mana (驕慢, pride)
|
manava (有慢心,就是驕慢having pride, viz proud)
|
guna (德行, 功德virtue)
|
gunava (有德,就是道德having virtue)
|
bhoga (財富, wealth)
|
bhogava (有財富,就是富有possessing wealth)
|
bala (力, strength)
|
balava(有強力,就是強大possessing strength)
|
範例b接尾詞–ma:
名詞
|
形容詞
|
suci (純淨, purity)
|
sucima (具有純淨的,即純淨pure)
|
sati (正念, mindfulness)
|
satima (具有正念的,即具正念mindful)
|
khanti (耐性,忍耐patience)
|
khantima (具有耐性,即耐性patient)
|
hetu (因,理由cause)
|
hetuma (有因緣having a cause, causal)
|
bandhu (親戚, relative)
|
bandhuma (有族親的having a relative)
|
223. 女性字的構成: 在語幹-mat, -mant, -vat, -vant後加-i, 譬如
語幹
|
男性字
|
女性字
|
gunavat
|
gunava
|
gunavati
|
gunavant
|
-
|
gunavanti
|
jutimat
|
jutima
|
jutimati
|
jutimant
|
-
|
jutimanti
|
224. 中性單數型的主格、對格、呼格的構成是在-ma, -va後加j,長音a要短化(見條例4,34);複數型的主格、對格、呼格在–vant和 –mant語幹後加-(a)ni。
語幹
|
男性字
|
中性字(Neuter)
|
單數
|
複數
|
jutimant
|
jutima
|
jutimaj
|
jutimantani
|
gunavant
|
gunava
|
gunavaj
|
gunavantani
|
225. 形容詞字尾–at, -ant的語尾變化:
226. 語尾變化表: maha 語幹-mahat, mahant
單數型:
|
男性字
|
中性字
|
女性字
|
主格
|
mahaj, mahanto
|
mahaj, mahantaj
|
mahati, mahanti
|
呼格
|
mahaj, maha, maha
|
mahati, mahanti
|
對格
|
mahantaj
|
mahatij, mahantij
|
屬、為格
|
mahantassa, mahato
|
mahatiya, mahantiya
|
具格
|
mahata, mahatena
|
從格
|
mahata, mahantasma, mahantamha
|
處格
|
mahati, mahantamhi, mahantasmij, mahante
|
mahatiya, mahantiya, mahatiyaj, mahantiyaj
|
複數型:
|
男性字
|
中性字
|
女性字
|
主/呼格
|
mahanto , mahanta
|
mahantani, mahanta
|
mahati, mahatiyo, mahanti, mahantiyo
|
對格
|
mahante, mahanta, mahanto
|
屬/為格
|
mahataj, mahantanaj
|
mahatinaj, mahantinaj
|
具/從格
|
mahantehi, mahantebhi
|
mahantihi, mahantibhi, mahatihi, mahatibhi
|
處格
|
mahantesu
|
mahantisu, mahatisu
|
註:
a). maha的語尾變化應好好地研讀,因為所有的現在分詞,接尾詞為-at, -ant,語尾變化都跟maha一樣。現在分詞如: gacchaj為gacchanto, karaj為karanto, pacaj為pacanto。
b). 我們已在(條例167)提出arahaj的語尾變化,其主格單數也有araha的語形。
c). 條例(167)的santo,意為好人,語尾變化類似;不過具格、從格複數也有語形 sabbhi。
習題: 男性、女性、中性的語尾變化於同mahaj (語幹: mahat, mahant)
- caraj, caranto (語幹: carat, carant): 行走walking, 遊方roaming
- bhubjaj, bhubjanto (語幹: bhubjat, bhubjant): 吃, eating
- karaj, karanto (語幹: karat, karant): 做, doing
- saraj, saranto (語幹: sarat, sarant): 記得, remembering
- vasaj, vasanto (語幹: vasat, vasant): 生活, living
- pucchaj, pucchanto (語幹: pucchat, pucchant): 質問, asking
227. 形容詞字尾為-mat, -mant的語尾變化
228. 語尾變化表: 以dhima (智識的, wise)為例 (語幹: dhimat, dhimant)
|