İZCİNİn el kitabi iZCİLİĞe hoş geldiNİZ !

Bir kaza ile karşı karşıya kaldığın zaman önce düşün, sonra ilk yapılaması gerekenleri yap. Örneğin bir araba kazasında aşağıdakiler yapman gereken ilk şeylerdir:

• 
  Kendini koru. Kaza yerine giderken dikkatli ol.
  
• 
  Arabayı ve yolcuları emniyete al. Kontağı kapat. Trafik akışı için işaret koy. Çevrendekilerin sigara içmesini engelle. Arabada alevler ya da duman varsa yolcuları çabucak ana dikkatli bir şekilde arabadan çıkart.
  
• 
  Ambulans çağır. Birini telefon etmeye gönder. Telefona giden kişiye kazanın yeri ve yaralılar hakkında tam bir bilgi ver.
  
• 
  Öncelikleri belirle. Birden fazla yaralı varsa önce acil olanlarla ilgilen.
  
• 
  Yangın tehlikesi olmadıkça YARALIYI HAREKET ETTİRME: Yaralıyı hareket ettirmek küçük bir yarayı ciddi bir duruma dönüştürebilir.
  

Acil yardım isteyebileceğin kuruluşların numaraların öğren. Bu numaraları evde telefonun yanında hemen ulaşabileceğin bir yere yaz. Aynı numaraları bir karta yazarak acil durumlarda kullanabilmek üzere bir kaç jeton ya da telefon kartı ile birlikte yanında taşı.

Bir kaza ile yüzyüze gelme durumunda üç temel ilkeyi hiç unutma;

 Kırık yerinde ve yakınında ağrı

 Dokunmaya karşı hassasiyet

 Şekli bozukluğu

 Şişlik, morluk

 Hareketsizlik ve kuvvetsizlik

 Kırık kemiklerin birbirine sürtünme sesi


KIRIKLARDA GENEL TEDAVİ KURALLARI

 Eğer deride varsa yara üzerine steril bir pansuman ya da mendil koyup sarınız.

 Yara içinde görülen kemik parçalarını çıkarmaya çalışmayınız. Kanama yapabilir. Daman ve sinirleri yaralayabilirsiniz. O kısmın üzerine steril pansuman koyunuz. Sonra bir bezi simit şeklinde katlayıp delik olan kısmı ortaya gelecek şekilde yerleştiriniz En üst kısmına kalın pamuk ya da sünger tabakası koyunuz. Sarınız.

 Kırık olup olmadığını önce elbisesi üzerinden hafifçe elle muayene ederek saptamaya çalışınız.

 Elle hoyratça muayene etmeyiniz Kırık yerini oynatmayınız. Ağrı şoka yol açabilir. Kırık kemik uçları damar ve sinirleri yaralayabilir.

 Kırık uçlarını hareketsiz yapmak için kırık yerini tespit ediniz. Kol ya da bacağın her iki yanına kalan karton ya da tahta koyup sargı bezi, eşarp, kravat ya da gömlek parçaları ile sarınız.

 Tespit için kullanılan karton, tahta gibi gereçler kırık yerinin bir üst ve bir de alt tarafındaki eklemlerin ötesine kadar gelecek uzunlukta olmalıdır. Bu araçlara atel adı verilir. Atellerin tene gelen kısımları pamuk ve bezlerle beslenmelidir.

 Şok varsa önleyiniz.

 Kanama varsa bilinen önlemlerle kanamasını durdurunuz.

 Kırık yerin üzerine havluya sarılı buz torbası koyunuz.

 Yaralı kısmı kalp seviyesinin yukarısına kaldırınız.

 Kırılan uzuv tespit edilmelidir. Hangi durumda bulduysanız o durumda tespit ediniz. Kırığı yerine koymaya çalışmayınız. Gereksiz dokümanlardan kaçınınız.

 Ambulansla ortopedi ve travmatoloji kliniğine gidiniz.

 

 

OMURGA KIRIKLARINDA İLK YARDIM

Çoğu kez yüksek bir yerden düşme yad da trafik kazaları sonucu omurgada kırık ve bazen içinden geçen omurilikte değişik derecelerde yaralanmalar olabilir.

 Yaralıyı muayene etmeden, belinde yad da boynunda ağrısı, başka bir şikayeti olup olmadığını sormadan döndürmeyiniz. Ayağa kaldırmayınız.

 Kesin tam bilinmedikçe belinde ağrısı olan böyle bir yaralıda kırığın da olabileceğini unutmayınız. Kırık olmadığı kesin olarak saptanıncaya kırık var gibi hareket ettiriniz.

 Eğer omurgasında bir kırıktan şüpheleniyorsanız, yaralıyı yerinden kaldırmadan altına genişçe ir tahta ya da kapı yerleştiriniz.

 Baş ve boynunun her iki yanına ayakkabılarını ve katlayarak elbiselerini koyarak boynunun oynamasını önleyiniz. Eğer elinizde kum torbası varsa onu da koyabilirsiniz. Naylon torba içine kum veya toprak doldurarak kum torbası yapabilirsiniz.

 Yaralıyı omuzlar, havsala, uyluk dizaltı ve ayak bileğinin üzerinden geçecek şekilde geniş bezlerle tahtaya bağlayınız. Böyle taşıyınız. Röntgen çekilip kesinlikle kırık olmadığı saptanmadıkça ayağı kaldırmayınız.

 Aksi durumda kendiliğinden iyi olabilecek bir omurga kırığı, yaralı kişinin kaba muayenesi ayağa kaldırılması ya da uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle omurilik zedelenmesi olabilir. Bunun sonucu bacaklarda felç, halsizlik, idrar ve büyük abdestini tutamaması gibi çok önemli sonuçlarla bitebilir.

 Yara varsa steril pansuman koyunuz.

 Şok durumuna göre önlem alınız.

 Ağrısını dindiriniz.

 Kırık olan parmak altına parmak genişliğinde bir tahta ya da eğer elinizde varsa hazır dar bir alüminyum şerit (atel) koyarak sarınız. Gerekirse kırık parmağı; yandaki sağlam parmağa flasterle ya da sargı bezi ile sararak tespit ediniz.

 Kırık tarafı kalp seviyesinin üzerinde tutunuz.

 Kırık yer üzerine buz koyunuz.

 Ağrısı varsa ağrı dindirici ilaç veriniz.

 Parmaktaki yüzük kesilerek çıkarılmalıdır (Yüzük nedeniyle şişlik olur. Yüzük parmağı sıkarak gangrene çevirebilir).

 Hastaneye gönderiniz. ÖN KOL KIRIKLARINDA İLK YARDIM

 Kazanın olduğu yerde yaralının ceketi çıkarılmadan kırık olan tarafında eli karşı omuza gelecek şekilde kol göğüs üzerine konur ve göğse sarılır.

 Önkolda üçgen sargı ya da tülbentle boyuna asılır.

 Eğer elinizde tespit için hazır gereçler (atel) ya da tahta, kalın karton varsa kol ya da önkolun her iki yüzüne bunları uygulayınız. Gömleğinizden yırttığınız bezlerle kravat, eşarp ya da sargı bezi ile kırık yerinin yukarısında ve aşağısından bağlayınız.

 Kolu göğüs üzerine koyup başka bir eşarp ya da üçgen sargı ile sarınız.

 Önkolu da üçgen sargı, tülbent ya da eşarp ile boyuna asınız.

 Önkol ve kolunuzun kalp seviyesinin üzerinde durmasını sağlayınız. Böylelikle daha az şişlik olur.

 Kırık yer üzerine buz koyunuz.

 Bilezik varsa çıkarılmalıdır.

 Kırık tarafın koltuk altına ufak bir pamuk topağı ya da katı bir bez koyup kolu eşarp ya da tülbentle boyuna asınız

 Kırık yer üzerine buz koyunuz.

 Yaralıyı oturur durumda ve ambulansla hastaneye götürünüz.

 Eğer üçgen sargı ya da eşarp yoksa yaralı elinizi ceketinizin iki düğmesi arasında içeri sokup aynı taraf ceket eteğinin yukarı kaldırıp iğneleyiniz.

 Şekilde görüldüğü gibi bir omuz üzerinden gelen sargıyı (katlanmış bir tülbent) karşı taraf koltuk altından geçirip arkada bağlayınız. Diğer sargı ile aynı işlemi karşı tarafa yapıp arkandan birbiri ile ve ilk sargının uçları ile düğüm ediniz. Bunları yaparken omuzları arkaya doğru çekiniz.

 Bacakta kırık varsa kaza yerinde yaralının pantolonunu çıkarmaya çalışmayınız.

 Eğer yara varsa pantolonu dikiş yerinden sökünüz ya da kesiniz. Yara üzerine temiz mendil ya da pansuman koyup üzerinden sarınız. Böylece açık bir kırıta yaradan mikropların girmesini önlemiş ve kanamanın durmasını sağlamış olursunuz.

 Eğer elinizde uzun tahta ya d da kalın karton varsa uzun olanın dışta ayak bileğinden bele kadar, kısa olanını da içi tarafta ayak bileğinden kasığa gelecek şekilde bacağın her iki yanına yerleştiriniz.

 Ayak bileğinin üzerinden diz altından ve üstünden gömlek parçası, eşarp, kravat ya da sargı bezi ile bağlayınız.

 Eğer elinizde tespit için hiç bir gereç yoksa kırık olan bacağı sağma bacağa sararak tespit ediniz.

 Karık yara üzerine buz koyunuz.

 Sırtüstü yatar durumda ve sedye ile hastaneye gönderiniz.

 Kişinin yaralanmış ayağındaki yaraların üzerine temiz bir mendil ya da pansuman koyup sarınız.

 Yumuşak bir kare şeklindeki bir yastığın ortasına ayağı yerleştiriniz.

 Yastığın kenarları önde birbirine yaklaştırınız., çengelli iğne ile tutturunuz. Gerekiyorsa üzerinden sargı bezi ile sarınız.

 Yastık içine koymadan önce buz uygulayınız.

 Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz.

Çıtırtının dışındaki bütün travma ve kırık belirtileri görülebilir.

 Çıkan kısım yerine koymaya çalışılmaz.

 Atellenerek, kalp seviyesinin üzerine kaldırılır.

 Kaslar sertleşmeden hemen acil nakil edilir. Aksi taktirde kazazede daha fazla acı çeker ve çıkığın yerine takılması daha zor olur.
BURKULMALARDA İLK YARDIM

Bir eklemin etrafındaki bağların, eklem kapsülü ve diğer yumuşak doku yapılarının, eklemin normal hareket genişliğinin ötesinde zorlanmasına burkulma denir. Eklemde şişlik, ağrı, morluk olur. Bu yapılar normalden fazla gerilebilir. Hat ta yırtılabilir. Hareketler ağırdır.

 Burkulmuş eklemi hareket ettirmeyiniz.  O eklem üzerine yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz.  Burkulmuş ayağınızın üzerine basmayınız. Koltuk değneği kullanınız.  Burkulmuş ayağınızın altına 4-5 yastık koyarak kalp seviyesinin üzerine kaldırınız. Burkulmuş yerinizi sarkıtmayınız. Şişlik, kanama ve ağrı olabilir  Burkulma kolunuzda ise kolunuz kalp seviyesi üzerinde olacak şekilde tülbentle kolunuzu boynunuza asınız.  Kesinlikle sıcak havlu ya da termofor uygulamayınız. Şişliğin artmasına yol açarsınız.  Ovuşturmayınız. O ekleminizi dinlendiriniz.  Elastik sargı ile sıkmayacak şekilde sarınız.  Parmaklarınızı oynatarak kaslarınızı çalıştırınız. Böylece kasların pompalayıcı etkisi ile şişliğin azalmasına çalışınız.  Her burkulmanın altından bir kırık çıkık ya da eklem bağı yırtığı çıkabileceğini unutmayınız.  Ortopedi ve travmatoloji kliniğine götürünüz.

Kasların üst üste binmesi olayıdır. Başlıca sebepleri arasında; su kaybı, tuz kaybı, aşırı sıcak, fazla zorlama, açlık ve soğuk suda yüzmek gelir. Tedavisi için krampı oluşturan sebep giderilmeye çalışılır (örneğin su ve tuz kaybı için ayran içilir).

Zehirli maddelerin vücuda girmesi sonucu ortaya çıkan duruma zehirlenme denir.

 Gıda zehirlenmeleri

 İlaçlarla olan zehirlenmeler

 Kimyasal madde ile zehirlenmeler

 Alkol zehirlenmeleri
Solunum yolu ile:

 Karbonmonoksit zehirlenmeleri

 Diğer zehirli gazlarla olan zehirlenmeler

Deri yolu ile:

 Zehirli gazlar

 Böcek öldürücü ilaçlarla olan zehirlenmeler

 Diğer kimyasal maddelerle olan zehirlenmeler

 Ağızda yanma, özel tat, yutkunma zorluğu, bulantı, kusma, karın ağrısı, karın krampı, ishal, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi ve terleme.

 Şuurda değişik derecelerde bozukluk.

 Solunum ve dolaşımda değişik derecelerde bozukluk, hatta durma.

 Önemli durumlarda idrar miktarı azlığı, hatta hiç idrar çıkmayabilir.

 Görmede bozukluk, nabızda zayıflama, gözbebeklerinde küçülme, kan basıncında düşme ve havaleler olabilir.

 Zehri vücut dışına atmak.

 Vücut içindeki zehri zararsız hale getirmek.

 Sulandırmak.

Zehirlenen kişinin etrafında ilaç kutusu, tablet veya kusmuğu gibi cisimlerin saptanması, kesin tedavide önemli olacağından saklanmalıdır.

Şuuru kaybolmuş ise;

 Yan yatırılır.

 Baş ve boyun arkaya çevrilir, soluk yolu açılır.

 Alt çene ve dil öne çekilir.

 Gerekirse ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.

 Kalp durmuşsa kalp masajı uygulayınız.

 Hastaneye gönderiniz.