Uyan Ey Gözlerim III
|
|  Yüklə 0.58 Mb.
|
Onikinci Osmanlı Sultanı (1546-1595) 
O Tasavvuf yolunu tutmuştu. Ata binmek, kılıç kullanmak, atıcılık gibi savaş sanatlarında yetenekliydi. Asma saatçilik ve resim sanatlarına da ilgi duymaktaydı. Nesih ve talik yazıda üst seviye bir hattattı. Yazdığı levhalar günümüze ulaşmıştır.
Bundan başka İstanbul Üniversitesi Ty. 5580 numaralı, Münîrî’ye ait divanı kendisi istinsah etmişti. İlme çok değer verirdi. Kendisi de bilgindi. Bazı ilim dallarında oldukça ileriye gitmişti. Arapça ve Farsçayı bu dillerde şiir yazacak derecede bilmekteydi. Yapılan her işin mükemmel olmasına özen gösterirdi. Bir çok hayır işine el atmıştı. Manisa’da Muradiye külliyesi, İstanbul Toptaşı tımarhanesi, Medine’de külliye ve Kâbe’nin tamiri gibi hizmetlerde bulunmuştu. Dönemindeki fetihlerle devlet en geniş sınırlara ulaştı. III. Murad Han, aynı zamanda şairdi. Muradî, kimi zaman da Murâd mahlâsıyla şiirler yazmış, hacimli sayılabilecek bir divan meydana getirmiştir. Divan’ında 1567 gazel 1 muhammes, 49 mesnevi, 38 kıta ve 47 müfret yer almaktadır. Bunun yanısıra Arapça-Türkçe, Arapça-Farsça-Türkçe ve Arapça-Farsça mülemma şiirler de yazmıştır. Şiirlerine tasavvuf düşüncesi hâkimdir. Onun şiirlerinde görülen tasavvufî aşk, Allah’a içli ve içten yakarış, kendisinin ermiş bir kimse gibi kabul edilmesine sebep olmuştur. Divan nüshasının başındaki, "Yā hū sulšān Murād-ı śāliś ķuddise sirruhu ģażretlerinüñ nušķ-ı şerífleridür ehl-i ‘ışķ yanında ģırz-ı cān olunur her bir kelimāt-ı ķudsiyeleri bir feyż-i İlāhí ‘ašā éder defíne-i ‘ažímdür Ģaķ te‘ālā şefā‘iyyelerin naŝíb ü müyesser eyleye ve himmet-i ‘aliyyelerin ĥāżır ve üzerimizde dā’im eyleye āmín yā Mu‘ín" biçimindeki kayıt bunu göstermektedir. Bu yüzden divanındaki tasavvufî şiirlere şerh yazılmıştır. B  aştan ve sondan kimi yerlerde de içten eksik varakların bulunduğu yazma 288 yapraktır. Bir besmele manzumesi, 8 beyitlik mesnevî ve 1230 gazelden oluşur. Harekeli nesihle yazılmış olup 13 satırlıdır. Altın suyuyla cedvelli çerçeve içerisinde yazılan şiirlerin, bitiş yerlerindeki yan boşluklar, kimi zaman bir biriyle aynı, kimi zaman bir birinden ayrı, ancak bir başka şiirdekine benzemeyen, beyaz kırmızı, sarı, lâcivert renkli, çiçek desenleri ve çeşitli nakışlarla süslenmiştir. Çerçeve dışında kalan kısımlar, her yaprakta bir birinden ayrı ince ve özenli çiçek desenleriyle işlenmiştir. Birçok manzumede mahlâs yazılmamıştır. "Yā hū nušķ-ı şeríf-i sulšān Murād-ı śāliś ķuddise sirruhu’l ‘azíz" başlıklı nüshanın ilk iki beyti şöyledir:
Bi-smi’llāhi’r-raģmāni’r-raģím Āyet-i ‘unvān-ı kelām-ı ķadím Ģamd ol Allāha ki oldur Eģad ‘Ālim ü ‘Allām u Ģakím ü Ŝamed
Kenz-i ma‘nāyı bulup yolına terk-i ser édüp Ķalbüñ āyínesini nice ŝafā gördüñ mi
Mefā‘ílün mefā‘ílün mefā‘ílün mefā‘ílün Hezec + – – – / + – – – / + – – – / + – – –
‘Aceb ŝāliģ mi a‘mālüm benüm maģşerde yā rab 2. Ķapuña yüz süre geldüm ķamu eksikligüm bildüm ‘ 3. Su’āl eyleyesin çünkim baña cümle fi‘ālümden ‘Aceb n’olısar aķvālüm benüm maģşerde yā rab 4. Bilen sensin ķılan sensin alan sensin véren sensin Ya n’olısar ‘aceb ķālüm benüm maģşerde yā rab 5. İlāhí isterem senden Murādíye murādın vér Bulur mıyam bu āmālüm benüm maģşerde yā rab 24b:
Hezec – + + – / – + + – / – + – 1. Bād-ı ŝabā cānumı gördüñ mi híç Söyle o cānānumı gördüñ mi híç 2. Āteş-i hecriyle yaķan baġrumı Yūsuf-ı ken‘ānumı gördüñ mi híç 3. Šolaşuban ‘ālemi tār şarķ u ġarb Külbe-i aģzānumı gördüñ mi híç 4. Bāġ-ıla ĥānemden ırar mı beni Mūnis-i yārānumı gördüñ mi híç 5. Möyle Murādí baña šoġrı ĥaber Derdüme dermānumı gördüñ mi híç 
Süleymaniye Kütüphanesi www.suleymaniye.gov.tr 
|
n ikinci Osmanlı sultanı. Manisa’da doğdu. Babası II. 
Aceb n’olısar aģvālüm benüm maģşerde yā rab