Ana səhifə

1. ÖLÇme ölçmenin Tanımı ve Önemi


Yüklə 1.47 Mb.
səhifə7/12
tarix26.06.2016
ölçüsü1.47 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12

2.1. Dikiş Direnç Kaynağı Yöntemi


Dikiş direnç kaynağı, yapım tekniği bakımından nokta direnç kaynağına benzer. Nokta kaynağında ardışık olarak noktaların sıralanması dikiş direnç kaynağını oluşturur. Dikiş kaynağı, nokta kaynağındaki gibi birbiri üzerine bindirilen saç parçaların, temas yüzeylerinden geçen elektrik akımına gösterdiği direnç ile ergiyerek basınç altında birleştirilmesidir. Resim 2.1’i dikkatle inceleyiniz.

Kaynağı yapılacak olan saç malzemeler, bakır alaşımdan yapılmış disk biçimindeki iki elektrot arasına konularak pnömatik veya hidrolik bir sistemle sıkıştırılır. Bakır disk elektrodlar dönmeye başladığında elektrik akımı da verilerek kaynak işlemi gerçekleştirilir. Tekerleklerin dönmesi sırasında akım kesilerek dönme devam ederse aralıklı dikiş kaynağı yapılmış olur. Sürekli elektrik akımı kullanılırsa kesintisiz bir kaynak birleşimi sağlanır. Bu tür kaynaklar sıvı ve gazlar için sızdırmazlık özelliğine sahiptir. Elektrodların soğutulması merkezi bir dolaşım sistemi ile veya elektrot üzerine su püskürtülerek yapılır. Soğutma sıvısı olarak %5 oranında bor yağı karışımı su kullanılır.



Dikiş direnç kaynağında amper ayarı kaynatılan malzemenin cinsine, kaynatma hızına, kaynatılan malzemelerin kalınlığına ve soğutma suyu olarak kullanılan sıvının miktarına göre farklılıklar gösterebilir. En uygun amper ayarını deneme yanılma yoluyla bulmak, en uygun yöntemdir.

2.1.1. Dikiş Direnç Kaynağında Kullanılan Elektrodlar


Dikiş direnç kaynağında kullanılan elektrodlar ısıl işlem görmüş,  bakır alaşımlarından üretilir. Kullanılan elektrot çapları 50-600 mm arasındadır. Elektrodların malzemeye temas eden yüzey genişliği, kaynatılacak malzemenin kalınlığına göre farklılık göstermektedir. Elektrodun malzemeye uyguladığı basınç nokta kaynağına göre daha fazla olmaktadır. Kaynak kabiliyetini etkileyen unsurlardan birisi de malzemelerin kaynak öncesi boya, kir, yağ, pas vb. temizlenmesidir.

2.1.2. Dikiş Kaynağının Kullanıldığı Alanlar


MALZEME

SAC KALINLIĞI

MİN

MAX

ÇELİK SAC

0,1

3,5

PASLANMAZ ÇELİK

0,1

3,0

ALÜMİNYUM

0,2

2,5

PİRİNÇ

0,1

1,5

ÇİNKO

0,2

1,0

 

Şekil 2.1:  Dikiş kaynağının kullanıldığı alanlar

2.2. Direnç Alın Kaynağı Yöntemi


Direnç alın kaynağı yönteminde, kaynağı yapılacak iş parçaları hareketli olan bakır alaşımlı çenelere sıkıca bağlanır. Bu yöntemde de elektrik akımı hareketli çeneler üzerinden iletilir. Kaynak işlem başlangıcında elektrik akım devresi açılarak, hareketli çeneler ile iş parçaları yüzeyleri arasında küçük bir boşluk kalıncaya kadar birbirine yaklaştırılır. Düzgün olmayan yüzeydeki birkaç çıkıntıdan iş parçalarının birbirine teması sağlanır. Temas eden bu noktalardan şiddetli akım geçerek temas noktalarında ergime ve kısmen buharlaşma meydana gelir. Temas noktaları kıvılcım ve patlama halinde parçalanır ve metal damlacıkları dışarı fırlatılır. İş parçalarının yüzeyini ısıtan arklar bu şekilde oluşur. Aynı zamanda oluşan metal buharı, kaynak bölgesini kaplayarak havanın olumsuz etkilerinden kaynak bölgesini korur. İş parçalarının hareketli çenelerle yavaş yavaş birbirine yaklaştırılmasıyla oluşan yeni temas noktaları da yanarak tüm kesitte kaynak ısısına ulaşılır. Bu noktadan sonra hareketli çeneler basınçla itilerek iş parçaları birbirine bastırılır ve elektrik akımı kesilir. Kaynak için geçen süre birkaç saniyedir ve akım kesildikten sonra bir müddet daha basınç uygulanmasına devam edilerek kaynaklama işlemi tamamlanır.

Direnç alın kaynağı yöntemi genellikle boruların, yuvarlak kesitli malzemelerin, kare kesitli malzemelerin ve düz sacların birleştirilmesinde kullanılır. Bu kaynak yöntemi ile çelik ve alaşımlarının kaynağı başarılı olmaktadır. Kaynağı yapılacak iş parçalarının doğru bir şekilde kaynatılmasındaki en önemli faktör, iş parçalarının aynı doğrultuda olmasıdır. Aynı doğrultuya getirilmeden kaynatılan iş parçalarında eksenel kaçıklıklar oluşur, bu da kaynak kalitesini düşüren bir unsurdur.

Elektrik akımını ileten, doğrultuyu ve kaynak için gerekli basıncı sağlayan hareketli çenelerin iş parçasını bağlama ve hareket ettirme yeteneği vardır. Kaynak sırasında oluşan yoğun akımdan dolayı bu çeneler ısınır ve soğutulmaları gerekir. Makine üzerindeki merkezi bir su dolaşım sistemi ile hareketli çenelerin soğutulması sağlanır.

2.2.1. Direnç Alın Kaynağı Çeşitleri


              Basınçlı direnç alın kaynağı

              Ön ısıtmasız yakma alın kaynağı

              Ön ısıtmalı yakma alın kaynağı

3.2. Farklı Kalınlıktaki Sacların Elektrik Direnç Kaynağı İle Birleştirilmesi


Elektrik direnç kaynak yöntemlerinde kaynatılacak parçaların aynı özellikte ve aynı kalınlıkta olması, ısının dengeli dağılımı sonucunda kaliteli bir kaynak birleşimini sağlar. Ancak kaynağı yapılacak malzemelerin özellikleri veya kalınlıkları farklı olduğunda elektriksel direnç farklılıklarından dolayı kaynak istenilen kalitede olmaz. Bu durumda kaynak kalitesini belirleyen en önemli unsurlardan biri olan ısıyı, elektrotlar yoluyla dengeli bir şekilde dağıtmak zorunlu hale gelmektedir. Bunu sağlayabilmek için de geometrik şekilli elektrotlar ve değişik malzemelerden üretilmiş elektrotlar kullanmak gerekir. Aşağıda verilen örneklerde ısının iş parçalarına dengeli bir şekilde nasıl dağıtıldığına dikkat ediniz.

 

1.4.1. Çelik

Demir endüstride saf halde kullanmaya elverişli değildir. İçerisine %1,7’ye kadar karbon katılarak demir endüstrinin ihtiyaçlarını karşılayıcı çelik durumuna gelir. Çelikler içerisindeki alaşım elementlerine ve kullanım alanlarına göre farklı türleri vardır.

Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür.

       Adi karbonlu çelikler

       Sade karbonlu çelikler

       Alaşımlı çelikler

       Paslanmaz çelikler

       Yapı çelikleri

       Yüksek hız çelikleri

       Takım çelikleri

1.4.2. Bakır ve Alaşımları

Bakır (Cu), ergime noktası ~ 1083 oC ve özgül ağırlığı 8,9 kg / dm 3 olan kızıl renkli bir metaldir. Bakır kolay şekillendirilir, ısı ve elektrik iletkenliği yüksektir. Bakır endüstride saf olarak kullanıldığı gibi alaşım olarak da yaygın olarak kullanılmaktadır. En yaygın kullanılan bakır alaşımları pirinç ve bronzdur.



Pirinç

Bakırın çinko ile yaptığı alaşıma pirinç denir. Sarı renkte olan pirinç süsleme işlerinde ve lehimleme işlerinde kullanılır.



Bronz (Tunç)

Bakırın kalay ile yapmış olduğu alaşımdır. Bronz malzemeler heykelcilikte, burç ve yatak yapımında yaygın olarak kullanılır.



1.4.3. Alüminyum ve Alaşımları

Alüminyum (Al) ergime derecesi 658 0C ve özgül ağırlığı 2,7 kg/dm3 olan gümüş beyazı renkte bir metaldir. Alüminyum metaller grubunun hafif metaller sınıfında yer alır. Alüminyum saf iken mukavemeti az, işlenebilirliği kolay, çabuk oksitlenen, oksitlenme ile sert bir yüzey tabakasına sahip olan, ısı ve elektrik iletkenliği iyi olan korozyon direnci ve yeniden kullanabilirliği gibi özellikleri nedeni ile ekonominin tüm sektörlerinde kullanım alanı bulunmaktadır.



Malzemelerin Biçimlerine Göre Sınıflandırılması

1.5.1. Dolu Profiller

Dolu profil malzemeler kesitleri (içleri) dolu olan malzemelerdir. Bunlar yuvarlak, kare, lama, H, U, L, T, Z gibi profillerde üretilerek, demir doğrama işlerinde kullanılırlar.

Köşebentler:

Eşit kenarlı Köşebentler: 30x30x3,40x40x4

Eşit kenarlı olmayan köşebentler:30x50x4

T Demiri U Demiri

I Demiri: Yuvarlak Çubuklar:

Ø 8, Ø 10, Ø 12 Ø 14, Ø 18 gibi

Kare Çubuklar :8x8, 10x10, 15x15, 20x20,30x30 gibi

Lama Çubuklar:5x30 lama10x30 lama, 5x20 lama gibi           Boru Profiller

Sıvı, gaz, buhar ve toz halindeki maddeleri iletmeye yarayan ve çelik eşya yapımında kullanılan içi boş silindir biçimli elemanlarına boru denir. Boru dendiğinde iki değişik kesit göz önüne alınır:

       Kare-Dikdörtgen Kesitli Borular (boş profiller)

       Silindirik Kesitli Borular

Ayrıca borular üretim şekillerine göre ikiye ayrılır:

       Dikişli Borular

       Dikişsiz Borular

Boş profiller kısaca şu biçimde ifade edilir.

Örneğin: 30 x 30 x 1,5_ Et Kalınlığı 40 x 30 x 2 – Et Kalınlığı / I / I

Kenar Uzunluğu Kenar Uzunluğu Uzun Kenar Uzunluğu Kenar Uzunluğu

 

 

 



1.5.3. Boru Çeşitleri

Mobilya Boruları

Genellikle et kalınlıkları 1mm’ye kadar olan borular çelik eşya yapımında kullanıldıklarından mobilya borusu olarak tanımlanır. Soğuk olarak şekillendirilen dikişli borulardır. Dış sapları ile anılır.



Sanayi Boruları

Sıcak şekillendirilip dikişli imal edilen korozyonun önemli olmadığı akışkan nakillerinde ve çelik yapıların imalatında kullanılan borulardır. Boruların anma çapları dış çaplarıdır.



Galvanizli Tesisat Boruları

Korozyona, paslanmaya ve çürümeye karşı dirençleri nedeniyle temiz su tesisatı başta olmak üzere, korozyon etkisinin önem taşıdığı akışkan iletim tesisatlarında kullanılır. Bu borular dikişli olarak üretilir. İç ve dışları çinko ile kaplanarak piyasaya sunulur. Ölçü sistemleri parmaktır ve iç çaplarına göre anılırlar.



Doğalgaz Boruları

Özel kaliteli çeliklerden imal edilen kolay işlenebilir, korozyona karşı dirençli, kireç tutmayan, ısıl işleme tabii tutulmuş olarak imal edilen borulardır. Parmak ölçü sistemlerine göre iç çaplarına göre anılırlar.



Açık Sac Profilleri

Sacdan bükülerek yapılmış farklı şekillerdeki profillerdir. Kullanılacak yerin özelliğine göre, uygun ölçü ve şekillerde yapılırlar. Sac profiller, çelik eşya, doğrama ve karasör yapımı gibi işlerde kullanılmaktadır.





Saclar

Kalınlığı, diğer ölçülerine göre çok küçük olan levha halindeki malzemelere sac denir. Saclar standart ölçülerde, plakalar veya rulo halde piyasaya sunulur. Et kalınlığı fazla olan malzemeye platina, et kalınlığı ince ve kalay kaplanmış malzemelere teneke denir. Saclar yapılışlarına göre sınıflandırılır.

Siyah saclar: sıcak olarak haddelenmiş saclardır.

DKP saclar: soğuk olarak haddelenmiş saclardır.

Galvanizli saclar: haddelendikten sonra çinko kaplanmış saclardır.

Bunların dışında yüzeyleri kabartmalı platform sacları, delikli saclar, oluklu saclar gibi özel saclar da vardır. Saclar piyasada 100x200, 120x240 ölçülerinde plakalar veya rulo halinde bulunur.


1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət