1. ÖLÇme ölçmenin Tanımı ve Önemi
|
|  Yüklə 1.47 Mb.
|
ELEKTRİK ARKI2.1. Elektrik Akımı Hakkında Genel Bilgi Elektrik akımı, elektrik İleten iletkenler üzerinde, elektronların hareketi olarak tanımlanmıştır. Elektrik akımı, ( + ) ve (-) yüklere sahip elektronların bir elektrik devresi üzerindeki hareketleri aşağıdaki şekilde görülmektedir. Bu devre üzerinde, elektrik üretecinden alınan akımın (+) değeri, iletken üzerinden geçerek şaltere gelir.Şalterin kapatılması ile devre tamamlanarak akım ampermetreden geçer.( Şekil 6 ) Bu esnada, devreden geçen akımın değeri amper olarak okunur. Buradan geçen akım, bir devre üzerinde bulunan motoru çalıştırır. Üreteçten alınan akım, (+) kutuptan ( -) kutba doğru gider. Akınım değeri, iletken üzerinden geçen akımın şiddeti olarak söylenir. Yani, akım şiddeti, belirli bir zaman aralığında belirli bir kesitteki iletken üzerinden geçen elektron sayısıdır. 2.2 Kaynak Akımının TanımıŞ  ehir şebekesinden alınan 220 V'luk akım, kaynak makinesinin primer sargılarına gelir. Bu sargılar üzerinden geçen 220 V'luk akımın değeri 220 V'tan 65 V'a düşürülür. 65 V'a düşürülen bu akım iki sargı arasındaki transformatör aracılığı ile sekonder sargılara aktarılarak akımın şiddeti artırılır. Şiddeti artırılan bu akım, kaynak makinesinin pens ve şasi çıkışı olarak kullanılan çıkışlara aktarılır.
Elektrik akımının amper değeri ,sekonder sargılar aracılığı ile 10 ile 100.000 amper arasında değiştirilebilir. Amper değeri yüksek olan bu akım pens ve şasi arasına konulan iletkenden (elektrottan) geçerken dirençle karşılaşır ve 4,000 °C dereceye varan yüksek sıcaklık sağlar. Bu sıcaklıkla iş parçaları ve elektrod eritilir. Akımın amperinin yükseltilmesi ile elde edilen akıma kaynak akımı denir. Bu akımın voltaj değeri en fazla 65 volt ve amper değeri ise sargı durumuna göre 10 – 100.000 amperdir. Şekil 2.1 : Elektrik Devresi
2.3 Kaynak Amper AyarıKaynak değerlerinden değişikliğin en çok yapıldığı kısım, akım ayarındaki değişikliklerdir. Kaynak makineleri 10-600 amper arasında kaynak akımı üretebilirler. İşte kaynak akımının ayarlanması, bu değerler içerisinde mümkündür. Doğal olarak ayar aralığı, makinenin cinsine göre farklılıklar gösterir. Büyük ve güçlü makinelerde üst sınır olarak 600 Amper verilirken, daha küçük makinelerde bu değer daha aşağılara kadar düşebilir. Mühim olan kaynak makinesinin beklenen akım ayarlarında gerçek değerlere ulaşması ve bu aralığın kademeli olarak elde edilmesidir. Böylece değişik çapa sahip elektrotlar ile değişik kalınlığa sahip metallerin kaynağı gerçekleşmektedir. Elektrik ark kaynak makineleri aldığı elektriğin voltunu düşürüp amperini yükseltirler. Elektrod çekirdek kısmının her bir milimetresi için 40 Amperlik değer herkes tarafından kabul görmüştür. Buna göre 3,25 mm çapındaki bir elektrotun kaynaklı birleştirmede kullanılması sırasında akım ayarının, 40x3,25= 130 Amper olması önerilir. Ancak bu değerlerin örtü gerecine göre farklılıklar gösterdiği, aksi belirtilmedikçe bu formüle sadık kalınması gerektiği göz ardı edilmemelidir. Tablo 1 de parça kalınlığı ve elektrot çapına göre seçilecek kılavuz değerler verilmiştir.
2.4 Ark Oluşturma ÇeşitleriElektrotla parçanın belirli mesafede tutularak elektron geçişi sağlanmalıdır. Ark oluşturma iki yolla yapılabilir. 2.4.1 Vurarak Ark OluşturmaBirinci yöntem, elektrotun iş parçasına vurulmasıdır. Kaynak işleminin yapılacağı yerden yaklaşık 5 mm. uzaklığa, elektrotun ucu ile vurulur. Vurma şiddeti, elektrot örtüsünün kırılmasına neden olmayacak biçimde olmalıdır. Genelde bu tür ark oluşturma daha çok kullanılmış (ara verilmiş) elektrotlarda kullanılır. Çünkü elektrot metali gizlemiş ve akım geçişini kesmiştir. 2.4.2 Sürterek Ark Oluşturmaİkinci yöntemde ise, yine ilk etapta kaynak ile kapanacak bir alana elektrotun ucu sürtülür ve aradaki havanın ısınması, dolayısıyla da arkın oluşması sağlanır. Bu iki yöntemin uygulanışı, iş parçasının cinsine göre farklılık gösterebilir. Elektrotun yakılışı çok kısa bir süreç içerisinde gerçekleştirilir. Elde edilen ark, sonradan kaynağın başlangıç kısmına taşınır. |