Mgr Irena Gruchała
OPIS BIBLIOGRAFICZNY DOKUMENTÓW DŹWIĘKOWYCH
-
PN-85/N-01152/07 Opis bibliograficzny. Dokumenty dźwiękowe
-
Andrzej Dróżdż, Marek Stachyra: Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu dźwiękowego. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2002.
I DEFINICJE
Dokument dźwiękowy (audialny, słuchowy): nagranie lub dyspozycja programowa dźwięku, odtwarzane za pomocą urządzeń właściwych dla danej postaci dokumentu.
Nagranie: zapis dźwięku mechaniczny, magnetyczny lub optyczny, utrwalony na nośniku materialnym (płycie gramofonowej, taśmie magnetycznej itd.)
Dyspozycja programowa dźwięku: zapis w postaci perforacji lub kolców na taśmie, wałku lub płycie z papieru lub metalu, wywołujący określone następstwo dźwięków i współbrzmień za pomocą mechanizmu uruchamiającego źródło dźwięku we właściwym nośnikowi urządzeniu lub instrumencie muzycznym.
Postać dokumentu dźwiękowego: fizyczna forma dokumentu dźwiękowego zależna od nośnika i sposobu zapisu nagrania lub dyspozycji programowej dźwięku (płyta gramofonowa, kaseta dźwiękowa, zwój dźwiękowy, wałek fonograficzny, taśma perforowana, talerz perforowany papierowy lub metalowy, talerz lub walec kolczasty metalowy itp.)
Kaseta dźwiękowa: taśma magnetofonowa z magnetycznym zapisem dźwięku, umocowana i zamknięta w obudowie.
Płyta gramofonowa: krążek z tworzywa sztucznego z mechanicznym zapisem dźwięku.
Płyta kompaktowa (ang. Compact Disc) – poliwęglanowy krążek z zakodowaną cyfrowo informacją do bezkontaktowego odczytu światłem lasera optycznego. Standardowa płyta mieści 74 min. muzyki.
Taśma magnetofonowa: taśma z tworzywa sztucznego o znormalizowanej szerokości i grubości, pokryta emulsją magnetyczną, będąca nośnikiem nagrania w kasetach i zwojach dźwiękowych.
Wałek fonograficzny: walec pokryty warstwą wosku lub innego materiału, z mechanicznym zapisem dźwięku.
Drut magnetyczny: nawinięty na szpulę drut o właściwościach ferromagnetycznych, z magnetycznym zapisem dźwięku.
Zwój dźwiękowy: taśma magnetofonowa z magnetycznym zapisem dźwięku, nawinięty na szpulę, drążek lub rdzeń.
Etykietka: nalepka umieszczona trwale przez wydawcę na dokumencie dźwiękowym, zawierająca tekstowe informacje o nim.
Koperta: firmowe opakowanie ochronne płyty gramofonowej, zawierające tekstowe informacje o płycie.
Obwoluta kasety: luźna karta umieszczona w opakowaniu kasety dźwiękowej, zawierająca tekstowe informacje o kasecie.
Obwoluta płyty: papierowa opaska zawierająca informacje o płycie lub komplecie płyt.
Oznaczenie katalogowe: numer identyfikujący dokument dźwiękowy, nadany przez producenta dokumentu.
Reżyser nagrania: osoba kierująca realizacją nagrania i odpowiedzialna za artystyczną i techniczną jakość nagrania.
Wykonawca: osoba lub ciało zbiorowe wykonujące utwór utrwalony w nagraniu.
II ZASADY OGÓLNE OPISU
Jednostka opisu:
-
dokument dźwiękowy jako jednostka fizyczna,
-
dokument dźwiękowy jako zespół jednostek fizycznych: w całości, określona liczba jednostek lub pojedyncza jednostka tego zespołu,
-
dokument dźwiękowy jako część jednostki fizycznej (odrębny utwór lub fragment utworu).
Stopień szczegółowości opisu:
-
pierwszy - obejmuje elementy obowiązkowe, niezbędne dla identyfikacji dokumentu dźwiękowego (np. w wykazach nabytków)
-
drugi - obejmuje elementy obowiązkowe i zalecane, bliżej charakteryzujące dokument dźwiękowy (np. w katalogach bibliotecznych)
-
trzeci - obejmuje wszystkie elementy opisu (np. w bibliografiach narodowych).
Podstawa opisu: opisywany dokument dźwiękowy. W przypadku opisu zespołu lub określonej liczby jednostek zespołu podstawą opisu jest cały opisywany zespół. W przypadku zespołu nie skompletowanego podstawą opisu jest jednostka najwcześniej wydana spośród opisywanych. Brakujące dane ustala się na podstawie źródeł spoza dokumentu, np. bibliografii, dyskografii, katalogów firm wydawniczych itd.
Wybór kolejności źródeł danych:
-
etykieta (lub para etykiet występujących na dokumencie, oznaczone cyframi 1, 2 lub literami a, b, A, B)
-
opakowanie (koperty, obwoluty, kasety, pudełka, dokument tekstowy towarzyszący)
-
dźwiękowa zawartość dokumentu
-
spoza dokumentu
III Opis bibliograficzny dokumentu dźwiękowego
Wykaz elementów opisu i znaków umownych
Numer strefy i jej nazwa
|
Znak
umowny
|
Elementy opisu
|
1
Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności
|
[ ]
=
:
/
;
| Tytuł właściwy
Określenie typu dokumentu
Tytuł równoległy Dodatek do tytułu
Pierwsze oznaczenie odpowiedzialności
Następne oznaczenie odpowiedzialności |
4
Strefa publikacji, dystrybucji i
produkcji
|
. –
:
,
(
:
,)
| Nazwa wydawcy Data wydania i/ lub nagrania Miejsce produkcji
Nazwa producenta
Data produkcji
|
5
Strefa opisu fizycznego
|
. –
:
;
+
| Postać dokumentu dźwiękowego i czas odtwarzania Format
Oznaczenie dokumentu towarzyszącego
|
6
Strefa serii
|
. – (
;
.
; )
| Tytuł serii
Numeracja w obrębie serii
Oznaczenie i/ lub tytuł podserii
Numeracja w obrębie podserii
|
7
Strefa uwag
|
. -
| Uwagi |
8
Strefa znormalizowanego numeru i sposobu uzyskania dokumentu
|
. -
|
Oznaczenie katalogowe
|
Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności:
Jeżeli dokument dźwiękowy muzyczny nie ma innego tytułu poza nazwą formy muzycznej, gatunku lub tempa, nazwę tę należy przejąć do opisu jako tytuł właściwy druku. Jeżeli nazwa formy muzycznej, gatunku lub tempa jest powiązana typograficznie z określeniem obsady, tonacji, numerem opusu itp., wówczas całe takie wyrażenie należy przejmować do opisu jako tytuł właściwy. Określenie obsady, tonacji, numeru opusu itp. dane nie powiązane typograficznie z tytułem druku muzycznego należy traktować jako dodatki do tytułu.
Przykłady:
Sextet for two violins, two violas and two cellos in B flat major op. 18
Concerto : in g minor : for piano and orchestra : op. 33
Oznaczenie odpowiedzialności, nazwę wydawcy lub inne dane powiązane gramatycznie z tytułem dokumentu należy przejmować do opisu jako nierozłączną część tytułu właściwego.
Przykłady:
Artur Rubinstein w Filharmonii Narodowej
Jazz Sebastian Bach
Jeżeli dokument nie ma innego tytułu poza nazwą autora, kompozytora lub wykonawcy odpowiedzialnego za zawartość dokumentu, należy tę nazwę przejąć do opisu jako tytuł właściwy.
Przykłady:
The Beatles
Louis Amstrong
Oznaczenie odpowiedzialności:
Jako obowiązkowe należy podawać nazwy osób lub ciał zbiorowych odpowiedzialnych za intelektualną i artystyczną zawartość dokumentu.
Uwzględnia się zawsze: 1) nazwy twórców (autora i/lub kompozytora, 2) nazwy ważnych współtwórców: autora tekstu mówionego lub śpiewanego (libretta), oryginalnego lub przeróbki, a także aranżera i autora transkrypcji.
Nie należy podawać oznaczenia odpowiedzialności wymienionego w tytule właściwym lub w dodatkach do tytułu.
Nazwy wykonawców występujące w podstawowym źródle danych podaje się w oznaczeniu odpowiedzialności w opisach nagrań muzyki popularnej, rockowej, jazzowej i tradycyjnej.
W opisach nagrań muzyki klasycznej i nagrań literackich nazwy wykonawców podaje się w strefie uwag.
Forma oznaczeń odpowiedzialności:
Nazwy osób lub ciał zbiorowych wraz z określeniami ich udziału w powstaniu dokumentu należy przejmować w formie, w jakiej występują w opisywanym dokumencie. Określenia nazw postaci scenicznych ujmuje się w cudzysłów.
Jeśli brak w dokumencie określenia funkcji, należy je dodać bezpośrednio przed nazwą, której dotyczy, a w przypadku wykonawcy po jego nazwie (np. nazwę instrumentu lub głosu dla wykonawcy utworu muzycznego).
Klaviersonaten [Dokument dźwiękowy] / Ludwig van Beethoven.
Halka [Dokument dźwiękowy] : aria Halki z 2 aktu / Stanisław Moniuszko.
Ray of light [Dokument dźwiękowy] / Madonna.
Król Łokietek albo Wiśliczanki [Dokument dźwiękowy] : opera w 2 aktach / Józef Elsner ; libr. J. Dmuszewski.
Mini rozmówki włoskie [Dokument dźwiękowy] / Piotr Salawa, Alina Wójcik.
Określenie typu dokumentu:
Po tytule właściwym dodaje się określenie [Dokument dźwiękowy]
Strefa publikacji, dystrybucji i produkcji
Praha : Supraphon, 1977
(Znane miejsce wydania, nazwa wydawcy i rok wydania)
London : Education Records, prod. 1973
(Znane miejsce wydania, nazwa wydawcy i rok produkcji)
[S.l. : s.n.], 1970 (London : High Fidelity Sound Studios, 1981)
(Nieznane miejsce wydania i nazwa wydawcy, znany rok wydania; w nawiasie dane dotyczące produkcji)
[S.l. : s.n., 1979?] (prod. 1979)
(Nieznane miejsce wydania i nazwa wydawcy, przybliżony rok wydania; w nawiasie data produkcji)
Strefa opisu fizycznego
1 płyta : analog, 45 o/min, mono. ; 17,5 cm.
1 kas. dźw. (60 min) : stereo., Dolby C
15 płyt : analog., 33 o/min, stereo. ; 30 cm.
1 płyta CD (74 min) : digital, stereo. ; 12 cm.
Strefa Uwag
Uwaga ogólna
Wg „Opery żebraczej” Johna Gay’a.
Czas trwania: 70 min 40 s.
Tytuł z grzbietu opakowania.
Uwaga o utworach współwydanych nie posiadających tytułu wspólnego i nie wymienionych w pierwszej strefie
Zawiera również: Bogema. Arietta Mimi ; Madam Batterflay. Arija Batterflaj / Dż. Puccini.
Uwaga o zawartości, np. jeżeli dokument dźwiękowy zawiera kilka utworów pod wspólnym tytułem podanym w pierwszej strefie
Zawiera: Quartet in G minor, op. 10 / Debussy. Quartet in F major / Ravel.
Zawiera: Preludes, Book I ; Six epigraphes antiques ; En blanc et noir ; Deux Arabesques. (wszystkie utwory mają tego samego kompozytora wymienionego w pierwszej strefie)
Uwaga dotycząca twórców i producentów
Reż. nagr. Paul Meyers.
“Produced and direction by George Martin”.
Uwaga dotycząca uczestników lub wykonawców
Tatiana Troyanos, mezzopr. – Judit ; Siegmund Nimsgern, bas-bar. – Kekszakallu Herceg ; BBC Symphony Orchestra ; Pierre Boulez, dyryg.
Uwaga dotycząca daty, czasu i miejscu zdarzenia
Nagranie w Wiedniu w 1961.
Audycja radiowa, 17.10.1954, godz. 19.30 (pr. I PR).
Opis dokumentu dźwiękowego jednoczęściowego
Tytuł właściwy [Dokument dźwiękowy] = tytuł równoległy : dodatek do tytułu / pierwsze oznaczenie odpowiedzialności ; każde następne oznaczenie odpowiedzialności. - Miejsce wydania : nazwa wydawcy, data wydania lub nagrania. - Postać dokumentu dźwiękowego i czas odtwarzania : prędkość i inne dane techniczne ; format + oznaczenie dokumentu towarzyszącego. - (Tytuł serii ; numeracja w obrębie serii. Oznaczenie i/lub tytuł podserii ; numeracja w obrębie podserii). – Uwagi. - Oznaczenie katalogowe
Przykład opisu pojedynczego utworu
II Koncert fortepianowy [Dokument dźwiękowy] : c-moll / Henryk Melcer. - Warszawa : Polskie Nagrania, [ok. 1979]. - 1 płyta (ok. 38 min) : analog., 33 o/min, stereo. ; 30 cm. - Teresa Rutkowska - fort. ; Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej ; Józef Wiłkomirski - cond. - Muza SX 1788
Dobór haseł do opisu bibliograficznego dokumentu dźwiękowego
W haśle głównym podaje się:
-
Autora tekstu (dokumenty mówione)
-
Kompozytora (muzyka klasyczna)
W haśle dodatkowym podaje się:
-
Autora aranżacji; Aranż.
-
Autora słów lub libretta; Słowa lub Libr.
-
Autora transkrypcji; Oprac.
-
Dyrygenta; Dyr.
-
Recytatora; Recytator
-
Redaktora; Red.
-
Reżysera nagrania; Reż. nagr.
-
Solista; Solista
-
Tłumacza słów lub libretta; Tł.
-
Twórcę adaptacji; Adapt.
-
Lektor; Lect.
-
Kompozytor Kompoz. (muzyka jest elementem dodatkowym)
-
Scenariusz; Scen.
-
Reżyser; Reż.
-
Wykonawca; Wyk.
Pola danych w rekordzie bibliograficznym dokumentu dźwiękowego
w formacie MARC 21
etykieta
|
Wsk1
|
Wsk2
|
Zawartość pola
|
001
(NP)
|
|
|
numer kontrolny rekordu (NP)
aa97005982
|
007
|
|
|
forma fizyczna dokumentu dźwiękowego (P)
|
008
|
|
|
dane kontrolne (NP)
|
024
(P)
|
0
|
|
\a Międzynarodowy znormalizowany kod nagrania ISCR (NP) \z błędny ISRC (P)
0 \a UKFL79612345
|
028
(P)
|
0,1
|
1,3
|
\a Oznaczenie katalogowe lub numer matrycy/wzorca (NP) \b Nazwa wydawcy (NP)
0 1 \a XL 0187 \b Muza
|
033
(P)
|
0,1,2
|
0,1
|
\a Data/czas zdarzenia (P)
10 \a 19790906 (rok, miesiąc, dzień)
|
040
(NP)
|
|
|
\a Instytucja sporządzająca opis (NP) \c instytucja sporządzająca rekord (NP) \d instytucja modyfikująca rekord (P)
\a WA U/MB \c WA U/PM
|
041
(NP)
|
0,1
|
|
\d Język śpiewanego lub mówionego tekstu nagrania (NP) \b język streszczeń (NP) \e język libretta/tekstu (NP) \g język materiału towarzyszącego innego niż libretto (P) \h język tekstu oryginalnego i/lub pośredniego (P)
1 \d pol \h fre (tekst śpiewany jest przekładem z języka
francuskiego na język polski)
|
044
(NP)
|
|
|
\a Kod kraju miejsca wydania (P)
(Pole stosuje się w opisie książki mówionej, jeżeli jest więcej miejsc wydania)
\a pl \a gw
|
100, 110, 111,130
(NP)
|
|
|
100 \a Hasło główne osobowe
1 \a Wójcicka, Dorota (autorka książki mówionej)
1 \a Paderewski, Ignacy \d (1860-1941) (nazwa kompozytora)
|
240
(NP)
|
1
|
0,1-9
|
\a Tytuł ujednolicony (NP) \m obsada (P) \n numer identyfikujący dzieło/numer części (P) \p nazwa części (P) \r tonacja (NP) i inne
1 \a Sonaty \m Fortepian. \n op. 21. \r es-mol
|
245
(NP)
|
0
|
0-9
|
\a Tytuł (NP)\h [Dokument dźwiękowy] (NP) : \b dodatek do tytułu (NP). \n Numer części (P), \p Tytuł części (P) / \c oznaczenie odpowiedzialności ; następne oznaczenie odpowiedzialności (NP)
0 4 \a The prince of tides \h [Dokument dźwiękowy] : \b original motion picture soundrack / \c original score composed by James Newton Howard.
0 0 \a Navuchodonosor \h [Dokument dźwiękowy] : \b opera v cetyrech dejstvijach = Nabucodonosor : opera in four parts / \c Dż. Verdi ; libr. T. Solera.
|
246
(P)
|
1,3
|
@,0,1,3,4,8
|
\i tekst wyświetlany na ekranie monitora (NP) \a Wariant tytułu (NP) \b ciąg dalszy tytułu (NP)
1 \i Tyt. oryg.: \a That’s All right
1 4 \a Śpiewajcie Bogu naszemu, śpiewajcie (tytuł z okładki)
|
250
(NP)
|
|
|
\a Oznaczenie wydania (NP)
\a New version
\a Limited edition
|
260
(NP)
|
|
|
\a Miejsce wydania (P) : \b Nazwa wydawcy (P), \c data wydania (NP)\e (Miejsce produkcji (NP) : \f Nazwa producenta (NP) \g data produkcji (NP)).
\a Warszawa ; \a Frankfurt am Main : \b Polskie
Wydawnictwo Fachowe, \c 1997.
|
300
(NP)
|
|
|
\a Postać dokumentu dźwiękowego (czas odtwarzania) : \b oznaczenie innych cech fizycznych ; \c format + \e dokument towarzyszący.
\a 1 płyta : \b analog, 45 o/min, mono. ; \c 17,5 cm.
\a 1 płyta CD (74 min) : \b digital, stereo. ; \c 12 cm.
|
306
(NP)
|
|
|
\a Czas nagrania (P)
306 \a 001356 \a 002005
500 \a Czas trwania: 13 min 56 s ; 20 min 5 s.
|
490
(P)
|
0,1
|
|
\a Tytuł serii i wieloczęściowego dokumentu dźwiękowego w formie podanej w dokumencie
1 \a Classical Navigator ; \v no. 77 \a French Music
1 \a Dzieła wszystkie = Complete works / Fryderyk Chopin
|
500
(P)
|
|
|
\a Uwaga ogólna (NP)
\a Wg „Opery żebraczej” Johna Gay’a.
\a Czas trwania: 70 min 40 s.
\a Tytuł z grzbietu opakowania.
|
501
(P)
|
|
|
\a Uwaga o utworach współwydanych nie posiadających tytułu wspólnego i nie wymienionych w polu 245
\a Zawiera również: Bogema. Arietta Mimi ; Madam Batterflay. Arija Batterflaj / Dż. Puccini.
|
505
(P)
|
|
|
\a Uwaga o zawartości, np. jeżeli dok. dźw. zawiera kilka utworów pod wspólnym tytułem
\a Quartet in G minor, op. 10 / Debussy. Quartet in F major / Ravel.
\a Preludes, Book I ; Six epigraphes antiques ; En blanc et noir ; Deux Arabesques. (wszystkie utwory mają tego samego kompozytora wymienionego w polu 245)
|
508
(NP)
|
|
|
\a Uwaga dotycząca twórców i producentów (NP)
\a Reż. nagr. Paul Meyers.
\a Produced and direction by George Martin.
|
511
(P)
|
|
|
\a Uwaga dotycząca uczestników lub wykonawców (NP)
\a Tatiana Troyanos, mezzopr. – Judit ; Siegmund Nimsgern, bas-bar. – Kekszakallu Herceg ; BBC Symphony Orchestra ; Pierre Boulez, dyryg.
|
518
(P)
|
|
|
\a Uwaga dotycząca daty, czasu i miejscu zdarzenia
\a Nagranie w Wiedniu w 1961.
\a Audycja radiowa, 17.10.1954, godz. 19.30 (pr. I PR).
|
538
(NP)
|
|
|
\a Uwaga o szczegółach technicznych (NP)
\a „Digitally remastered analog recordings”.
\a Nagrano na czerwonym winylu.
|
546
(P)
|
|
|
\a Uwaga dotycząca języka (NP)
\a Śpiew w jęz. wł.
\a Śpiew w jęz. fr., dialogi w jęz. ang.
|
700
(P)
|
|
2
|
\a Hasło osobowe dodatkowe
1 \a Bergonzi, Carlo. \e Wyk.
1 \a Walter, Bruno \d (1876-1962). \e Dyr.
1 2 \a Bizet, Georges \d (1838-1875). \t Pecheurs de perles
|
710
(P)
|
1,2
|
|
\a Nazwa ciała zbiorowego, hasło dodatkowe
\a Beatles. \e Wyk.
\a Filharmonia Narodowa (Warszawa).
\a Katolicki Uniwersytet Lubelski. \b Chór Akademicki. \e Wyk.
|
800
|
0,1
|
|
\a Hasło dodatkowe opisu wieloczęściowego dokumentu dźwiękowego – nazwa osobowa
\a Chopin, Fryderyk \d (1810-1849). \t Dzieła wszystkie \f (1959)
|
830
|
|
0
|
\a Hasło dodatkowe opisu wieloczęściowego dokumentu dźwiękowego - tytuł
\a Elektronishe Music \v 2
|
|