Ministarstvo turizma I zaštite životne sredine

səhifə	3/3
tarix	24.06.2016
ölçüsü	363 Kb.

1 2 3

VI KVALITET VODA

Sistematsko ispitivanje kvantiteta i kvaliteta površinskih i podzemnih voda vršeno je na osnovu programa koji je donijelo Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, a realizovao ga je Hidrometeorološki zavod shodno članu 30. Zakona o vodama Zakon o vodama (Sl. list RCG, br.27/07) i Uredbe o klasifikaciji i kategorizaciji voda ("Sl. list RCG", br. 14/96, 19/96, 15/97). Programom je data mreža stanica koja obuhvata 13 vodotoka sa 66 mjernih profila, 3 jezera sa 11 mjernih profila, priobalno more na 19 mjernih profila i podzemne vode Zetske ravnice u 8 sela.

Na osnovu izvještaja Hidrometereološkog zavoda daje se pregled stepena zagađenosti površinskih vodotoka, prirodnih akumulacija – jezera, obalnog mora i podzemnih voda.

POVRŠINSKI VODOTOCI

Status najzagađenijih rijeka imaju Vezišnica, Ćehotina, Morača, Ibar i Lim

Rijeka Vezišnica
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Vezišnica je svrstana A1,S,I kategoriju.

Analiza vode vode je pokazala da je u okviru A2 klase bio sadržaj gvožđa i fekalnih bakterija, a u okviru A3 klase sadžaj nitrita i kolibakterija, dok je van klase bio sadžaj amonijaka, što ukazuje na znatno bolji kvalitet u odnosu na prošlu godinu.

Rijeka Ćehotina

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Ćehotina je svrstana uzvodno od Pljevalja u A1,S,I kategoriju, a nizvodno od Pljevalja u A2,C,II kategoriju.

Na profilu Rabitlja, u A2 klasi bio je sadržaj amonijaka i mikrobiološki parametri. Na ostalim profilima prekoračenje propisane klase je evidentirano za kiseonične parametre (O2, BPK5), amonijak, fosfate, nitrite, deterdžente, mikrobiološke parametre, čije mjerodavne vrijednosti na dijelu vodotoka Pljevlja-Ušće Vezišnice idu u rasponu A3, do najčešće «Van klase». Kod profila Gradac, kvalitet vode se popravlja, pa je sadržaj navedenih parametara uglavnom za klasu niži, osim za nitrite, koli i fekalne bakterije, koji su i dalje «Van klase».

Prema stanju saprobiološkog kvaliteta vode rijeke Ćehotine spadaju u betamezosaprobna klasa (II klasa ).

Rijeka Morača
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Morača uzvodno od Duklje je svrstana u A1,S,I kategoriju, a od Duklje do ušća u Skadarsko jezero u A2,C,II.

Voda rijeke Morače je bila najazagađenija na lokalitetu ispod gradskog kolektora, Na tom lokalitetu voda je bila van klase prema sledećim parametrima: BPK5, sadržaju amonijaka, fosfata, nitrita fekalnog i drugog mikrobiološkog zagađenja. Nizvodno se kvalitet vode znatno do potpuno popravlja. Uzvodno je zagađenje vezano za sadržaj amonijaka i nitrita. Kod Gradske plaže sadržaj ovih parametara je van klase u kategoriji vode za kupanje, dok su mikrobiološki i ostali parametri bili u propisanoj klasi.

Prema rezultatima saprobioloških parametara Morača je na profilu Zlatica u oligo-saprobnoj klasi (I klasa), na ostalim profilima je u beta-mezosaprobanoj klasi ( II klasi). I ako je na profilu gradskog kolektora konstatovana najveća vrijednost saprobnosti, kvalitet vode je bio u beta-mezosaprobanoj klasi ( II klasi ).
Rijeka Ibar

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Ibar je svrstana uzvodno od Rožaja u A1,S,I kategoriju, a nizvodno od Rožaja u A2,C,II kategoriju.

Voda Ibra je bila van propisane klase, prema nekoliko parametara. Na lokalitetu Rožaje, iznad naselja, mjerodavna vrijednost za gvožđe bila je u A2 klasi, što je van propisane A1 klase na ovom lokalitetu. Sadržaj amonijaka na profilima Rožaje i Bać se kretao u opsegu A3-Van klase, sadržaj nitrata A2-van klase, a deterdženat, koli i fekalnih bakterija u opsegu A2-A3 klase. U odnosu na ove parametre voda nije bila za kupanje.

U svom gornjem toku, u junu vodenu sredinu rijeke Ibra bila je u oligosaprobna klasi (I klasa), a u avgustu je bila u II klasi, dok je donji tok bio u II kalsi u obije serije mjerenja.

Rijeka Lim
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Lim je svrstana uzvodno od Berana u A1,S,I kategoriju, a nizvodno do granice sa republikom Srbijom u A2,C,II kategoriju.

Voda rijeke Lim je bila u pretežno propisanoj klasi A1-A2. Odstupanje je evidentirano za sadržaj: amonijaka, koje se bio u A3 klasi kod Plava, Zatona i Dobrakova, asvuda «Van klase za kupanje», nitrita (A2 klasa kod Andrijevice, «Van klase za kupanje» kod Andrijevice i Dobrakova), koli bakterija (A2 klasa tj za kupanje, a od Skakvca A3 klasa tj. «Van klase za kupanje») i fekalnih bakterija (A2II klasa kod Plava i Andrijevice, A3 klasa, «Van klase za kupanje» kod Skakavca, Bijelog Polja i Dobrakova). Po strukturi zagađenja i prostornoj raspodjeli stanje kvaliteta vode je isto kao i prošle godine, izuev kod profila Skakvac, nizvodno od Berana gdje je evidentiran izvestan porast mikrobiološkog zagađenja.

Prema saprobiološkim parametrima gornji tok rijke Lim pripadao je oligosaprobnoj zoni (I klasa), ili na prelazu I-II klasu, sve do Berana. Primanjem voda gradkse kanalizacije stanje kvaliteta se pogoršava i prelazi u II klasu kvaliteta voda ( Skakavac, Zaton, Bijelo Polje i Dobrakovo).
Grupi Srednje zagađenih vodotoka pripadaju rijeke Zeta, Piva, Rijeka Crnojevića i Bojana.

Rijeka Zeta
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Zeta uzvodno od Brezovika je svrstana u A1,S,I kategoriju , a od Brezovika do ušća u Moraču u A2,C,II.

Vodotok rijeke Zete je bio u propisano klasi. Izuzetak je bio sadržaj amonijaka duž čitavog toka (“za kupanje” – van klase), kao i malo povišeni mikrobiološki parametri u zoni Vidrovan (A2 klasa, a propisano A1 klasa), Duklov most (A3 klasa, a propisano A2 klasa).

Što se tiče saprobioloških parametara može se konstatovati da je Zeta na profilu Vidrovan bila bila oligosaprobna (I klasa), dok je na ostalim profilima bila u II klasi u oobije serije mjerenja.
Rijeka Piva
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Piva nizvodno od Pivskog jezera je svrstana u A2,C,II kategoriju.

Na profilu Šćepan polje voda rijeke Pive je bila u propisanoj A2.klasi.

Rijeka Crnojevića
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda Rijeka Crnojevića je svrstana A2,C,II kategoriju.

Voda Rijeke Crnojevića je na profilu Brodske njive bila je pretežno u propisanoj A2 klasi.Odstupanja su evidentirana za fosfate (Van klase) i nitrite (Van klase za kupanje)

Sa stanovišta saprobioloških parametara Rijeku Crnojevića je u junu mjesecu bila na granici Iklase, dok je u avgustu bila u II kalsi.
Rijeka Bojana

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeke Bojane je svrstana u A2,C,II kategoriju.

Na profilu Fraskanjel bila je u propisanoj A2 klasi, osim prema broju koliklica (A3 klasa) i amonijaka («Van klase za kupanje»).

Što se tiče saprobioloških parametara rijeka Bojana pripada beta-mezosaprobnoj klasi (II klasa) i u junu i u avgustu.

Grupi najmanje zagađenih vodotoka pripadaju rijeka Tara, Grnčar, Kutska rijeka i Cijevna.
Rijeka Tara
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeke Tare je svrstana u A1,S,I kategoriju.

Očuvanje kvaliteta vode rijeke Tare u propisanoj klasi (A1) na gotovo čiavom toku je vrlo komplikovano. Odstupanja od ove klase nisu bila velika, a ni brojna, a odnose se na neznatno pogoršan kiseonični režim, kod Crne poljane, koji se manifestuje kroy zasićenost kiseonikom (A2 klasa); kod Šćepan polja je BPK5, a kod Đurđevića tare gvožđe u A 2 klasi; amonijak je na svim profilima u A2 klasi, odnosno II Van klase za kupanje, takođe sadržaj nitrita (C klasa) i deterdženata (II klasa) na svim profilima. Upozoravajući je podatak da su mjerodavne vrijednosti oba klasifikovana mikrobiološka parametra bili u A2 klasi, na svim profilima (osim fekalne klice (A1 klasa) kod Šćepan polja).

Što se tiče saprobioloških parametara rijeka Tara pripada oligosaprobnoj klasi (I klasa), osim u avgustu mjesecu na profilu Mojkovac, gdje je u II klasi.
Rijeka Grnčar

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Grnčar je svrstana A1,S,I kategoriju.

Analiza vode rijeke Grnčar je pokazala da je prirodni kvalitet vode poremećem sadržajem amonijak (A3 – Van klase za kupanje), kolibakterija (A3 II klasa), zasićenost kiseonikom (A2), fekalinih klica (A2-II), a u manjoj mjeri sadržajem rastvorenog kiseonika (C), nitrita (C), deterdženata (II), što je posljedica uticaja naselja Gusinje.

Sa stanovišta saprobioloških parametara rijeka Grnča je u junu bila u oligosaprobnoj klasi (I klasi), a u avgustu na prelazu I-II klasu.

Kutska rijeka
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda Kutska rijeka je svrstana A1,S,I kategoriju.

Analizom vode eviidentirana su odstupanja za amonijak (A3), koli bakterije (A3) i fekalnih bakterija (A2) dok su svi ostali parametri kvaliteta vode Kutske rijeke bili su u propisanoj A1 klasi.

Rijeka Cijevna
Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Cijevna je svrstana A1,S,I kategoriju.

Kvalitet vodae rijeke Cijevne je na uzvodnom profilu Trgaj je bio poremećen povećanim sadržajem nitrita (A3- Van klase za kupanje) u odnosu na prošlu godinu. Evidentiran je i povećan sadržaj mikrobioloških parametara (A2-II), a u manjoj mjeri i deterdženata II.

Sa stanovišta saprobioloških parametara Rijeka Cijevna je u oba uzorka bila na granici I klase.

PRIRODNE AKUMULACIJE - JEZERA
Skadarsko, Plavsko i Crno jezero su tri najveće i najznačajnije prirodne akumulacije čije se stanje kvaliteta prati.

Skadarsko jezero

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji vode Skadarskog jezera su svrstane u A2,C,II kategoriju.

Vode Sakadarskog jezera su uglavnom bile u propisanoj klasi kvaliteta, ili čak u A1 klasi. Opšte stanje je bolje nego pršle godine

Temperatura vode Skadarskog jezera zavisi od opšteg stanja atmosfere i tegmperature vode pritoka. Stoga su temperature vode jezera najviše varirale i bile najniže u sjeverozapadnom dijelu, u blizini ušća pritoka. U najtoplijem dijelu godine, juli –avgus, temperatutra površinske vode jezera je bila najveća u plitkom sjevernom dijelu (oko 30 C⁰ ), zatim u jugoistočnom dijelu (oko 29C⁰), sredini(oko 28C⁰), i sjevernozapadnom dijelu Vranjina-Kamenik (oko 29C⁰). U periodu oktobarske mjerne serije znatno se promijenilo vremensko stanj, opala temperatura vazduha i vode pritoka, pa time i temperatura vode jezera za 10-tak stepeni.Providnost vode je opdala tokom sezone: Vranjina (1-2m), Kamneik (3.3-1,7), Virpazar (2.4-1,2m), stračevo (2.4-2.0), Moračnik (2,9-2.1m), sredina (3,6-2,5m), Ckla (3.0-2.5). Najveća providnost vode je bila u centralnom i jugoistočnom dijelu jezera. Promjena meteo i drugiih uslova tokom oktobra, kao i pad tempertaure vode, uslovili su povećanje providnosti skoro na svim profilima.

Plavsko jezero

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji vode Plavskog jezera su svrstane u A1,S,I kategoriju.

Plavsko jezero je prema većini parametara opravdavalo visoku A1 klasu. Povišen je bi jedio sadržaj amonijaka (A3-Van klase za kupanje), zatim gvožđa, fekalnih i kolibakterija (A2-II za kupanje). U kategoriji vode za kupanje sadržaj deterdženata je bio u II klasi.
Crno jezero

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji vode Crnog jezera su svrstane u A1,S,I kategoriju.

Crno jezero je bilo u visokoj klasi kvaliteta vode. Van propisanih normi kvaliteta bili su pH, amonijak i koli bakterije (A2 klasa), a u kategoriji vode za kupanje amonijak (Van klase) i deterdženti (II klasa).

VODE OBALNOG MORA

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji vode mora u Bokokotorskom zaliva su svrstane u A2,C,II kategoriju, vode otvorene obale u A1,S,Š,I kategoriju a vode u lučkim bazenima u A3 kategoriju.

Temperatura vode u Zalivu kretala se u intervalu 18⁰-26,5⁰C. Na otvorenom moru je temperatura bila prosječno niža. Neobično niska temperatura vode 14,9 ⁰C izmjerena sredinom juna zabilježena je kod Svetog Stefana. U avgustu je temperatura vode dostizala 26,6⁰C. Ovakav izrazit meteo uticaj imao je posledice i na kvalitet vode. Najviši nivo kvaliteta vode propisan je za vodu otvorene obale tj.A1 klasa. Propisani kvalitet vode za marikulturu prekoračen je u slučaju rastvorenog kiseonika, na čitavoj otvorenoj obali (klasa C). Sadržaj fenola je veći od propisanog na dijelu obale Sutomore -Štoj (A2), u slučaju kolibakterija i fekalnih bakterija prekoračenje je evidentirano na čitavoj otvorenoj obali (A 2 klasa). Voda za kupanje bila je u II klasi prema sadržaju deterdženata i mikrobioloških parametara, duž čitave otvorene obale, osim kod donjeg Štoja, gdje su odgovarajuće vrijednosti bile u I klasi.

U Bokokotorskom zalivu voda je kategorisana u višu klasu. Jedino je sadžaj kolibakterija, kod Risna, bio u klasi A3.

Voda luka i brodogradilišta je bila u propisanoj A3 klasi,jedino je broj fekalnih klica u Luci Bar bio «van klase».

PODZEMNE VODE PRVE IZDANI ZETSKE RAVNICE

Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda, podzemne vode prve izdani Zetske ravnice su svrstane u A2,C,II kategoriju.

Podzemne vode prve izdani Zetske ravnice je bila pretežno u okviru propisanih normi, osim nekoliko izuzetaka.Na lokalitetu Gostilj voda je bila u A3 klasi prema sadžaju nitrata i fosfata. Na lokalitetu Vranj, voda je bila van klase prema sadržaju nitrata i fosfata, a u A3 klasi prema sadžaju nitrita. Na lokalitetu Drešaj, voda je bila u A3 klasi prema sadržaju nitrata.

OCJENA STANJA VODA U CRNOJ GORI U 2007. GODINI

Na osnovu praćenih parametara i prema raspoloživim podacima data je mjerodavna ocjena stanja vodnih tijela u Crnoj Gori
Obzirom da je klasifikacija voda izvršena po namjeni vode za piće, a naše rijeke, jezera i more ne koriste se za te namjene, može se konstatovati da su vode u Crnoj Gori dobrog kvaliteta i ako pojedini pokazatelja ukazuju na pojedinačna odstupanja u odnosu na zahtijevane klase A1, A2 i A3
Izuzetak iz opšteg dobrog stanja vode čine vode rijeke Ćehotine i Vezišnice kao i vode Morače i Ibra nizvodno od Podgorice i Rožaja i to u malovodnom periodu.
Podzemne vode Zetske ravnice su opterećene dominantno sa nitratima i fosfatima dok su vode na lokalitetu Vranj najlošijeg kvaliteta.

OCJENE I KONSTATACIJE
Na osnovu naprijed izloženog može se konstatovati sljedeće:
Gledano u cjelini kvalitet životne sredine je relativno očuvan, tako da omogućava sveobuhvatan i dinamičan održivi razvoj Crne Gore.
Kvalitet vazduha u Crnoj Gori, ocjenjivan sa aspekta globalnih pokazatelja (sumpordioksida i ukupnih azotnih oksida), je zadovoljavajućeg kvaliteta, osim čestica prašine. Povećane koncentracije dima i čadji u gotovo svim slučajevima zapaža se samo u zimskim mjesecima što se objašnjava grijanjem na čvrsta goriva tokom sezone grijanja.

Pojedini pokazatelji ukazuju na neophodnost preduzimanja mjera za sprečavanje zagađenja na pojedinim lokalitetima. To se prije svega odnosi na emisiju lebdećih čestica (prašine i aerosola) i ograničavanje sadržaja teških metala i PAH-a u njima. Na osnovu višegodišnjeg ispitivanja može se konstatovati da postoji trend značajnog povećanja sadržaja lebdećih čestica i PAH-s u njima.

Najviši nivoi zagađenja vezduha vezani su za industrijsku proizvodnju (KAP, TE Pljevlja i Željezara Nišić), komunalne probleme i saobraćaj, koji izduvnim gasovima značajno zagađuje atmosferu urbanih naselja.

Na osnovu nivoa zagađenosti vazduha može se konstatovati da je vazduh u Žabljaku i Herceg Novom najgoljeg kvaliteta, dok su lokacije Srpska, Nikšič i Pljevlja SO sa najlošijim kvalitetom vazduha.

Stanje zemljišta u odnosu na sadržaj opasnih i štetnih materija, može se okarakterisati kao zadovoljavajuće. Na osnovu izvršenog praćenja, na ciljano odabranim lokacijama, konstatovano je u devet opština zagadjenje istog kao rezultat neadekvatnog odlaganja komunalnog otpada.

U opštini Nikšić neadekvatno odlaganje industrijskog otpada uzrokuje povećan sadržaj opasnih i štetnih materija.

U većini opština postoji negativan uticaj saobraćaja odnosno emisije izduvnih što predstavlja značajan izvor zagađenja okolnog zemljišta, istovremeno ugrožavajući i kvalitet vazduha.
Radiološko opterećenje stanovništva, izazvano izlaganjem radonu je na nivou evropskog prosjeka.

Aktivnost kako prirodnih tako i dugoživećih radionuklida vještačkog porijekla u različitim vrstama uzoraka (vazduh, padavine, zemljište, riječne, jezerske, morske i pijaće vode, prehrambeni proizvodi, građevinski materijal), kretala se u niskim nivoima, odnosno daleko ispod maksimalno dozvoljenih vrijednosti, a u mnogim slučajevima i ispod granice.

Na osnovu urađenih i statistički obrađenih rezultata analiza, može se sa sigurnošću reći da je stanje životne sredine, sa stanovišta radiološke ispravnosti, u Crnoj Gori očuvano.
Praćenje stanja biodiverziteta se sprovodi osam godina, tako da se do sada sakupljene informacije ne mogu koristiti za ozbiljnu analizu trendova. Naime tek nakon 10-te godine moći će se raditi na detalnim analizama trenda o stanju populacija indikatorskih vrsta, tako da je neophodno nastaviti praćenje stanja biodiverziteta .

Rezultati praćenja stanja biodiverziteta u 2007 godini u Crnoj Gori ukazuju na pojavu povećanih pritisaka koji ugrožavaju pojedine njegove komponente. Stepen ugroženosti pojedinih ekosistema nije isti i zavisi od inteziteta antropogenih pritisaka. U tom pogledu, najviše pritisaka trpi šumska vegetacija zbog stalne eksploatacije. Ugroženi su i obalni ekosistemi zbog pretvaranja tih prirodnih staništa u različita izgrađena područja (izgradnja saobraćajne infrastrukture, turističkih i stambenih objekata). Takodje, vodeni ekosistemi su pod pritiskom različitih oblika zagađivanja, čime se smanjuje njihova produktivnost.

Zbog toga se uzroci ugrožavanja biodiverziteta u narednom periodu moraju pažljivo analizirati kako bi se mogle predlagati mjere za poboljšanja stanja biodiverziteta, kroz njihovu integraciju u sektorske planove i strategije.

Zaštitu biodiverziteta treba usmjeriti na: uspostavljanje novih zaštićenih područja prirode u skladu sa međunarodnim kriterijumima, održivo korišćenje resursa divlje flore i faune koja podrazumjeva uspostavljanje kontrole lova i skupljanja, kao i kontrolu prometa rijetkim i ugroženim vrstama divlje flore i faune.

Na osnovu praćenih parametara i prema raspoloživim podacima data je mjerodavna ocjena stanja voda u Crnoj Gori

Obzirom da je klasifikacija voda izvršena po namjeni vode za piće, a naše rijeke, jezera i more ne koriste se za te namjene, može se konstatovati da su vode u Crnoj Gori dobrog kvaliteta i ako pojedini pokazatelja ukazuju na pojedinačna odstupanja u odnosu na zahtijevane klase A1, A2 i A3

Izuzetak iz opšteg dobrog stanja vode čine vode rijeke Ćehotine i Vezišnice kao i vode Morače i Ibra nizvodno od Podgorice i Rožaja i to u malovodnom periodu. Podzemne vode Zetske ravnice su opterećene dominantno sa nitratima i fosfatima dok su vode na lokalitetu Vranj najlošijeg kvaliteta.

1 2 3