Forvaltningsplan for jotunheimen nasjonalpark

səhifə	23/30
tarix	27.06.2016
ölçüsü	1.89 Mb.

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 30

8.15. Motorferdsel

8.15.1 Generelt

Det er generelt ønskeleg å halde omfanget av motorferdsel i Jotunheimen nasjonalpark og Utladalen landskapsvernormåde så lågt som mogleg, både når det gjeld vinter og sommar, på land og på vatn og i lufta. Også lovleg motorferdsel skal haldast på eit så lågt nivå som mogleg, og må avgrense seg til det som er naudsynt.

I nasjonalparken og landskapsvernområdet er motorferdsel forbode unnateke til ambulanse-, rednings-, brannvern-, oppsyns-, forvaltnings- og politiformål. Frå forboda er det i forskriftene sett opp nokre unnatak. Forvaltningsstyresmakta kan gje løyve til motorferdsel for nokre spesifiserte formål og i andre naudsynte tilfelle særlege grunnar ligg føre (framlegg verneforskrift § 3.6 NP, § 3.5 LVO) I framlegget til nye verneforskrifter er det både for nasjonalparken og landskapsvernområdet teke inn forbod mot lågtflyging under 1000 m over bakken for taxi- og turistflyging, medan andre har ei lågtflygingsgrense på 300 m over bakken. Tal hk som er tillate på båtar på Gjende er også auka frå 6 hk til 10 hk, men inneheld ei fartsavgrensing på 8 knop, dvs. om lag maks fart for ikkje planande båtar.
Bakgrunnen for eit lågflygingsforbod er at flyging lågt over bakken er støyande både for folk og dyr.
Det har vore på episodar med (og dermed klager) at Forsvaret driv øvingsflyging i låg høgde over verneområda. Forsvarets Overkommando klargjer i eit brev at 07.01.1997 kva som ligg i omgrepet «militær operativ verksemd», og at militære øvingar ikkje kjem inn under dette.
Ut i frå verneformåla, - naturmiljøet og omsynet til dei som ferdast der -, er det eit viktig mål å ha så liten motorisert aktivitet som mogleg. Det er og viktig at naturområda som grensar inntil verneområda har liten motorisert ferdsel.
Lov om motorferdsel i utmark og vassdrag regulerer motorferdsel generelt, både i og utanfor naturvernområde. Utgangspunktet for lova er at all motorferdsel i utmark er forbode. Det er likevel nokre formål det er løyve til motorferdsel for. Vidare er det nokre bestemte formål det kan gjevast løyve til. Verneforskriftene for nasjonalparken og landskapsvernområdet har strengare reglar enn lov om motorferdsel i utmark.
I ei nasjonal forskrift dagsett 14.03.88 til lov om motorferdsel i utmark og vassdrag står det at «det er ikke adgang til å legge ut til landingsplasser fjelltopper, utsiktspunkter, breer og andre liknende steder, som bare har interesse i forbindelse med helikopterskiing, for kortvarige opphald, som utgangspunkt for dagsturer, eller for liknende formål».
Sjølv om forvaltningsstyresmakta for verneområda gjev løyve til motorferdsel må løyve og skaffast frå kommunen og på privat grunn frå grunneigarar. Utanfor verneområda er det grunneigarane og kommunen som gjev løyve.
Lovleg motorferdsel i samband med bestandsregistrering (m.a. dei store rovdyra), rovviltjakt osv. skal registrerast og sendast forvaltningsstyresmakta.
Flyselskap som utfører oppdrag har eit sjølvstendig ansvar for at løyve til landing er gjeve. Skriftlig løyve må førevisast under transportoppdraget.
Motorstøy uroar dyreliv og forringar folk si naturoppleving. Det er difor eit mål å halde støy frå lovleg motorferdsel på eit minimum. Det kan difor vere aktuelt å setje krav (t.d. vilkår ved løyve) til støy i form av t.d støysvake helikopter, snøskuter og påhengsmotorar.

Den motoriserte ferdsla i verneområda har ein periode vore for høg, men har blitt noko redusert m.o.t. tal på dispensasjonsaker etter årtusenskiftet. På nokre område kan det være behov for ytterlegare reduksjon. Det vil vere eit viktig mål framover å fremje eit lågt nivå på motorferdsel i nasjonalparken. Dette er ein av merkevarane i seg sjølv som regjeringa har signalisert i høve til næringsutvikling i og rundt nasjonalparkane.

8.15.2 Turisthytter

Ser ein bort fra rutebåten på Gjende, så skjer det meste av den motoriserte ferdsla i samband med transport til turisthyttene og tilsyn med desse.

Det er ein viss samanheng mellom standarden på hyttene og omfanget av den motoriserte ferdsla. Dei som er eigarar av turisthyttene i verneområda bør, gjerne saman med forvaltningsstyresmakta, sjå på kva for hyttedrift som er mest i samsvar med vernet og korleis den motoriserte ferdsla bør gjennomførast. Dagens tilbod ved enkelte av turisthyttene fører til for mykje motorisert ferdsel. Den Norske Turistforeining har gjort ein fullstendig gjennomgang av m.a. transportbehov og transportrutinar (i samband med miljøsertifisering) og er kome lengst i å sjå transportbehov i samanheng med drifta av hyttene for å redusere dette. DNT har eit 4-årig løyve til motorferdsel til turisthyttene på spesifiserte vilkår. Ved fornying vert det teke ein full gjennomgang av løyvet.
Turisthyttene Gjendebu, Memurubu og Glitterheim har sida vernevedtaket i 1980 hatt dispensasjon om vinteren for transport av faste gjestar 2 turar i veka, med viesel/snøskuter. I tillegg har Glitterheim også løyve til ein tur i veka i vintersesongen for transport av kursdeltakarar/skuledeltakarar.. Gjendebu har ikkje brukt sitt løyve dei siste årea.
Nokre av turistbedriftene er blitt meir avhengige av faste gjestar no enn før. Forvaltningsstyresmakta kan etter søknad vurdere ei avgrensa utviding av transportløyve av faste gjestar i tilknyting til påska. Vilkår for eit slikt løyve vil vere at transporten skjer i eit avgrensa tidsrom når det er lite ferdsel elles. Det vil berre vere aktuelt å gje slikt utvida løyve på bakgrunn av enkeltsøknader kvart år.
Memurubu turisthytte har ønskt transport av gjester med eigen båt i staden for/i tillegg til rutebåten. Ei slik løysing vil føre til auke i bruken av motorbåt på Gjende, og det vil dessutan undergrave rutebåten sin økonomi. Fylkesmannen ønskjer ikkje å opne for dette. Det er også kome ønskje om å frakte gjestar med motorbåt frå Memurubu over Gjende til Leirungsdalsområdet (vernesone, teig 1). Det er ikkje aktuelt å opne for dette. På same måte vil det ikkje vere aktuelt å gje løyve til persontransport med båten på Gjendebu til folk som ønskjer å kome seg lettare til Knutsholet.

Etter framlegget til ny verneforskrift i nasjonalparken (§ 3..6.1) må det liggje føre løyve frå forvaltningsstyresmakta for om kjørety kan parkerast og om dei kan nyttast ved turistbedriftene i nasjonalparken, til kva for bruk og kor. Også innafor ei turistbedrifta sitt område (spesiell sone for tilrettelegging og inngrep) skal omfanget av motorferdsel haldast på lågast mogleg nivå, og det er berre transport av varar/tungt utstyr det vil bli gjeve løyve til. Bakgrunnen er m.a. at på ei privat turisthytte har det dei siste åra vore ei utvikling mot ein aukande maskinpark med fleire motoriserte kjøretøy innafor vernegrensene, derav ei gravemaskin og 2 terrenggåande 4-hjulingar (ATV). Motorkøyretøy er framandelement i verneområda, og med mange motoriserte køyretøy er det vanskeleg å halde kontroll med ulovleg bruk av desse.

For betjente hytter som ligg inne i verneområda er det behov for å kunne transportere personalet som driv hyttene. Dette gjeld Skogadalsbøen, Glitterheim (vegtilknyting), Memurubu (båttransport) og Gjendebu (båttransport). Med ”transport av personale til turisthyttene” forstår forvaltningsstyresmakta inn- og utfrakting av personale når dei reiser og når dei kjem for arbeidsperioden sin. Dette gjeld både sommar og vinter. For Skogadalsbøen er snøskuter og helikopter aktuelt, for Gjendebu og Memurubu er det snøskuter om vinteren og båt om sommaren, medan til Glitterheim skjer transport med viesel/snøskuter om vinteren og bil om sommaren.
Med "drift" av turisthyttene i (framlegg til verneforskrift § 3.6.3h NP, bruk av båt som er godkjente etter pkt. 6.1 ), meinast naudsynt transport av varer, personale, handverkarar og tyngre utstyr som ikkje kan transporterast med rutebåten på Gjende. For § 3.6.3j i framlegget til verneforskrift fpr nasjonalparken. (bruk av traktor som er godkjente etter pkt. 6.1) vil det berre bli tillate med køyring for transport av varer, tyngre reiskap og andre tyngre oppgaver der maskinkraft er naudsynt. Køyring utover dette vil ikkje bli tillate.

8.15.3 Motorbåtar på Gjende

Etter ny verneforskrift for nasjonalparken er det gjeve løyve til auke i motorstorleik frå 6 til 10 hk for båtar på Gjende, fordi sterk straum og vind kan gjere bruk av båt på Gjende utrygg frå tid til annan. Det vil vere svært uheldig med hurtig småbåttrafikk på Gjende, som på Russvatnet og Bessvatnet. Dette er bakgrunn for maks. hastigheit på 8 knop, ei avgrensing som er i tråd med kva som er vanleg elles og som er kring maks. fart for ikkje planande båtar. Det er derfor ønskjeleg at kommunen og fastset same fartsavgrensing for den delen av Gjende som er utanom nasjonalparken. Når det vert vist til den bruksrett bygdefolk i Vågå og Lom har i områda, gjeld dette bruksrett knytt til beiting, og til storviltjakt. Etter framlegget til ny verneforskrift for nasjonalparken (§ 3.6.) er dei einaste som har løyve til å køyre med båt over 8 knop på Gjende drivarane av Gjendebu og Memurubu turisthytter, rutebåtane på Gjende med ein lettbåt, samt dei verksemdene som går fram av pkt. 6.2 a i vernereglane. På Russvatn og Bessvatn er maks motorstorleik 6 hk (framlegg verneforskrift § 3.6.d)

Forvaltningsstyresmakta er kjend med at det truleg går føre seg bruk av båt med motor på Gjende som ikkje går inn under reglane ovafor. Oppsyn med den motoriserte ferdsla på Gjende vil difor bli prioritert sterkare.
Turisthyttene kan få løyve til å bruke motorbåt på Gjende for visse formål etter søknad (eige punkt i verneforskrifta)
Løyve til bruk av båt med motor på andre vatn enn Gjende, Russvatn og Bessvatn vil ikkje bli gjeve
For rutebåt på Gjende viser vi til kap. 8.5. Fylkesmannen meiner 20 knop er absolutte høgaste hastighetsnivå for ein rutebåt på Gjende. Forvaltningsstyresmakta vil halde på ei avgrensing på 2 ruteavganger til Gjendebu pr dag, medan til Memurubu har ikkje fylkesmannen sett ei øvre grense på tal ruteavgangar.
På Gjende er det ein kvegpram som eigast av Storådalen beitelag i Lom. For transport av kveg til Gjendebu trengs det ikkje løyve, då dette er utøving av bruksrett. For anna transport (transport av materiale mv. til turisthyttene) krevs det dispensasjon frå verneforskrifta.
For private hytteeigarar ved Gjendebu er løyve til bruk av båt presisert av Direktoratet for naturforvaltning (1991). Det er tillate å bruke eigen båt i den utstrekning det er naudsynt for å kunne bruke hytta. Denne retten er i utgangspunktet avgrensa til den tida på året hvor det ikkje går rutebåt.. Det står at hytteeigarar unntaksvis også kan nytte eigen båt i ”rutebåtsesongen” dersom ein av ulike årsaker er forhindra i å bruke rutebåten. Fylkesmennene legg til grunn at slike unntak er søknadspliktige.

8.15.4 Redningsteneste og øvingar

Når det gjeld redningsteneste i verneområde og hjelpekorpsa sin bruk av snøskuter er handteringa av dette i høve verneforskriftene er det i 1999 utarbeidd retningslinjer for arbeidet med slike saker i eit samarbeid mellom Direktoratet for naturforvaltning og Justisdepartementet. Også Røde Kors og Norsk Folkehjelp var trekte med i arbeidet. Hovudinnhaldet er her er at

Konkrete redningsaksjonar er unnateke frå forbodet med motorferdsel i verneområde, jf. Naturvernlova § 22 og framlegg verneforskrifter § 3.6.1 NP og § 3.5.1 LVO

I tillegg kan t.d. naudsynt motorfersel i samband med avsperring eller skilting av særleg rasfarleg område og isforhold kome inn, noko som politiet er ansvarleg for å avgjere.
All motorferdsel som kan leggjast utanfor eit verneområde skal foregå utanfor. Dette gjeld t.d. opplæring i bruk av snøskuter og sambandsutstyr
Redningsøvingar, kjentmannskøyring og øvingskøyring med snøskuter krev særskilt løyve frå verneforskrifta. Løyvet kan gjevast av forvaltningsstyresmakta med bakgrunn i plan som er godkjend av politimeisteren. Ved behov kan løyve gjevast for fleire år. Søknader frå hjelpekorpsa skal såleis sendast om politimeisteren, og gjennomføring bør/skal skje i regi av lensmannen. Alle søknader vil bli vurdert med bakgrunn i området si sårbarheit, omsyn til dyrelivet, storleiken på området, bruk av området til friluftsliv, utskifting av folk i hjelpekorpsa osv. Også ved øvingar og kjentmannskøyring skal omfanget av motorferdsel og talet på snøskuterar haldast så lågt som råd.
Ein plan må inneholde informasjon om øvingshyppigheit over tid, tal på snøscootere som skal delta, tidspunkt for gjennomføring og samarbeidspartnerar. Eit samarbeid med oppsynet og politiet om sjølve øvinga er ein føresetnad for løyve.
Tilhøva endrar seg fort i vinterfjellet. Å vere kjend i fjellet ei veke er ikkje det same som å vere kjend i fjellet eig veke seinare. Dette tilseier at å gjere seg kjend bør gjelde nøkkelpersonell, og at ein i stor grad bør leggje vekt å å vere kjend med fjellet og utstyret ein skal bruke under ulike tilhøve

Anna

Landing med fly på Uranosbreen slik det vart gjennomført før lov om motorferdsel i utmark og vassdrag kom i 1978, er uaktuelt i verneområda, som eller i utmark, jf. Forbodet mot slike landingar i forskrifta mot ”heliskiing” og for kortvarig opphald i utmark.

I verneområdet blir det og gjeve løyve til motorisert transport i samband med landbruksdrift. Dette er motorisert transport som er vurdert som naudsynt for å utnytte områda til bufebeiting.

8.15.5 Dispensasjonspraksis

Med bakgrunn i verneforskriftene bør utgangspunktet for motorferdsel vere ein streng dispensasjonspraksis. Følgjande vilkår vil bli lagt til grunn for motorisert ferdsel:

a) søknaden skal vere skriftleg.
b) det vil vere vanskelegare å få dispensasjon i sone utan tilrettelegging og inngrep, og i område og til årstider og til tider då det er mange som ferdast i eit område, som i fellesferiar, høgtider og helgedagar og evt midt på dagen).
c) dispensasjon for barmarkskøyring vil som hovudregel ikkje bli gjeve.
d) transportbehova skal samordnast.
e) permanente transportbehov i samband med drifta av turisthyttene, vinterstikking av

skiløyper (tiltak som legg høva til rette for ålmenta) og til landbruksformål vil framleis kunne bli gjeve for fleire år. Dette føreset ei god samordning, informasjon og attendemelding. Av omsyn til andre brukarinteresser har dei som får slike løyve eit stort ansvar.

f) for private hytter i verneområda vil det bli følgt ein restriktiv dispensasjonspraksis.

Transport av materialar til vedlikehald av hytter vil normalt bli gjeve.

g) det kan vere aktuelt å gje dispensasjon i samband med forsking og vitskapelege
undersøkingar. Slike behov må dokumenterast, og nytten må bli vurdert som større enn
omfanget av uheldige inngrep og motorferdsel.
h) løyve til transportoppdrag for mediaformål må vurderast konkret. I utgangspunktet vil
berre tiltak som kan knytast saman med innhaldet i formålet med vernet, som til dømes
opplysningsfilmar med opplæring/undervising som formål, bli gjeve. Reklamefilming skal
leggjast utanom verneområda. Det same bør gjelde for spelefilmar o.l. Det kan vere aktuelt
å gje løyve til motorferdsel til å dekkje nyhende som blir vurdert som viktige.
i) landing med og transport av personar i verneområda er forbode. Slike løyve vil normalt heller ikkje
bli gjeve. Det same gjeld transport av mat, proviant og utstyr i samband med fjellturar.
j) motorferdsel i samband med ambulanse-, rednings-, brannvern-, oppsyns-, forvaltnings- og

politiformål er i følgje verneforskriftene tillate. Redningsøvingar, førebyggjande

redningsteneste (t.d. rutineprega merking/varsling av rasfare, farlege isforhold) og
øvingskøyring skal følgje retningslinjer trekt opp i brev av 01.03.1999 frå Direktoratet for
naturforvaltning (sjå over)
k) løyve i samband med utøving av jakt og til frakt av jakt- eller fiskeutbytte med fly,

helikopter eller snøskuter vil normalt ikkje bli gjeve (det er pr. i dag eitt slikt løyve (i

Utladalen))
l) det vil vere vanskelegare å få løyve til motorisert ferdsel innanfor vernesonene samanlikna med brukssonene.
m) vilkår for løyve til motorferdsel er til vanleg at det i forkant vert varsla til SNO, eller oppsyn SNO kjøper tenester av, og at det rapporterast i ettertid til fylkesmannen.
n) Fylkesmennene vil ved søknad om motorferdsel der køyretøyet skal brukast over lang tid, setje krav til at køyretøy skal vere støysvakt og mest mogleg miljløvenleg.

8.15.6 Motorferdsel på vegar

Det er nokre vegar i verneområda. Det gjeld

Glitterheimvegen (i Veodalen, ikkje eigne reglar for bruk)
Vegen i Gravdalen (eigne reglar for bruk, jf framlegg verneforskrift § 3.6.2g NP og § 3.5.2g LVO)
Vettisvegen (eigne reglar for bruk, jf framlegg verneforskrift § 3.5.2f LVO)
Vegen i Koldedalen jf framlegg verneforskrift § 3.5.2i for den delen av vegen som ligg mellom dei 2 bruene over Koldedøla))

Glitterheimvegen, som har endepunkt ved Glitterheim turisthytte omlag 7 km. inn i nasjonalparken, kjem i ei særstilling her. Det har vore og vil framleis bli ført ei restriktiv linje for motorisert ferdsel på vegen. Praksis fram til i dag har vore at det i tillegg til naudsynt transport i samband med sjølve drifta av turisthytta og er gjeve løyve til transport av funksjonshemma med følgje som inngår i ei skuleklasse e.l. Transport har då vore einaste måten for å kunne delta på turen. Denne praksisen vil framleis bli følgt.

For vegen i Gravdalen i Jotunheimen nasjonalpark vart det fastsett særskilte reglar av Direktoratet for statens skoger (no Statskog SF) i mai 1979. Vegen har vore lite brukt dei siste 10 åra. Reglane bør vidareførast (sjå vedlegg).
For Vettisvegen fastsette Årdal kommunestyre 17.11.1977 Reglar for bruk av Vettisvegen. Desse reglane har fungert godt og bør vidareførast (sjå vedlegg) i forvaltningsplanen.
I framlegget til ny verneforskrift er motorferdsel på den delen av vegen inn Koldedalen som ligg mellom dei 2 bruene over Koldedøla tillate. Innafor vegbommen ved Uradøla er motorferdsel forbode, med unntak av at Hydro har løyve til å køyre i samband med inspeksjon av sine anlegg i området. Dette er ei oppfølging av at Fylkesmannen i Sogn og Fjordane etter fleire møte og synfaringar i 1994 avgjorde at det skulle setjast opp bom på Koldedalsvegen ved Uradøla (der Koldedalsvegen går inn i verneområdet andre gongen) for å få slutt på ulovleg køyring inn i landskapsvernområdet. Bommen er oppsett, og det er skissert korleis parkeringstilhøva kan løysast med etablering av ein P-plass her.
Unntak frå forbodet mot motorferdsel innafor bommen på Koldedalsvegen gjeld då i samband med tilsyn og vedlikehald av Hydro a/s sine reguleringsanlegg når ferdsla skjer på vinterføre, på vegane i Gravdalen og Koldedalen eller med luftfartøy.
Hydro sin reguleringsanlegg

Etter framlegg til verneforskrifter, § 3.6.2g. for nasjonalparken og § 3.5.2i for landskapsvernområdet, kan Hydro nytte motoriserte kjørety på vinterføre, på vegane i Gravdalen og Koldedalen eller med luftfartøy i samband med ettersyn av reguleringsanlegg. Ved bruk av snøskuter og luftfartøy til dette formålet bør det på førehand gjevast melding til SNO for å unngå unødig oppklaringsarbeid, noko som i dag er rutine frå Hydro si side.

Retningslinjer:

Minst mogleg motorisert ferdsel i nasjonalparken og landskapsvernområdet.
Tiltak:

- Ulovleg motorferdsel i nasjonalparken og landskapsvernområdet vil bli rapportert til politiet.

- Ta initiativ til og ta del i arbeidet med å utvikla gode rutinar som gjer at den motorferdsla som er i området i dag blir samordna og redusert.

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 30