Te u zagrebu agronomski fakultet
|
|  Yüklə 3.99 Mb.
|
4.8.Utvrđivanje izvora teških metalaKod površinskog sloja matrica komponenti za niz podataka o sadržaju istraživanih elemenata pokazuje grupiranje pH, EC, OM, P2O5, K2O, Zn, Ca, P, S u faktor 1. Drugi, faktor 2 uključuje koncentracije Co, Cr, Ni, V, Al, Fe te sadržaj gline. U podpovršinskom sloju grupirale su se komponente Cr, Ni, V, Al, Fe i sadržaj gline u faktor 1, a faktor 2 uključuje pH, EC, OM, P2O5, Zn, Ca,P i S. U površinskom sloju 2 faktora iznose 65% od ukupne varijance dok u podpovršinskom sloju 2 osnovna faktora iznose 61% od ukupne varijance za faktore >0.6 (TABlica 0-30 i 30-60). Prostorna varijabilnost i distribucija teških metala, ali također i njihova mobilnost i dostupnost u tlima je u velikoj mjeri određena topografijom. Kada se prirodni proces sedimentacije, kao i pedogeneza mjenjaju antropogenim utjecajem, zastupljenost teških metala će se vrlo vjerojatno izmjeniti uslijed promjena okolinskih uvijeta. Prisutnost određenih elemenata, kao primjerice, Cr ili Mn, može se djelomično pripisani depoziciji sedimenata uslijed bujice. Aktivna površina gline i Fe i Al hidroksidi kao i negativno nabijene površine organske tvari značajno povećavaju retenciju metala u tlu. U oksidiranim uvjetima riječnih sedimenata, Fe/Mn hidroksidi su glavni nosioci Zn i Ni. Prisutnost Ni, Co, Cr, Cu, Zn se ne može povezati direktno sa niti jednom zastupljenom litološkom jedinicom. Prisutnost ovih elemenata je rezultat jakog miješanja različitih litoloških jedinica u sedimentnom materijalu koji je donešen vodenim tokom. Antropogeni unos metala u tlo na proučavanom terenu uglavnom dolazi od agrokemikalija, a direktnog utjecaja od industrije ili urbanog okruženja nema. Tehnologija proizvodnje višegodišnjih kultura kao što je vinova loza općenito zahtjeva redovitu aplikaciju i često ponavljanje ovakve prakse iz godine u godinu. Najutjecajnija osobina tla na sorpciju teških metala (posebice Cu) je sadržaj organske tvari. Adsorpcija Cu na organsku tvar ograničava njegovu biodostupnost i također značajno reducira rizik od fitotoksičnosti kao i vertikalnu migraciju. Akumulacija bakra u tlu je posljedica stalne zaštite protiv gljivičnih bolesti sa sredstvima na bazi bakra. Koncentracije fosfora tla se pripisuju dugogodišnjoj primjeni fosfornih gnojiva koja se dodaju tlu, upravo zbog smanjene količine dostupnog fosfora. Sadržaj Zn također se može povezati sa intenzivnijom gnojidbom i zaštitom vinove loze.
Tablica 15. Ukupna tumačena varijanca primjenom faktorske analize za podpovršinski sloj tla 30-60
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||