Elektronik pazaryerleri

Türkiye’de elektronik pazaryerlerine, be to be’ye kimler, neler, ne şekilde direnç gösterir ya da böyle bir direnç var mı?

Şu anda be to be’de en önemli -demin de söylenildi- engellerden biri de hukuk düzeni, umuyoruz ki, önümüzdeki günlerde Meclisten bu ıslak imza olayı yerine dijital imza çıkarsa, o zaman be to be anlamında birçok altyapı sorunu çözümlenmiş olacak.

Bugün itibariyle aslında herkese alan var, yani bu katmanlar kimlerse onların da devreye girip, onların da hizmetlerini aynen bugün bizim verdiğimiz gibi verebilmeleri mümkünken, onlarla ortaklıklar, işbirlikleri, stratejik işbirlikleri geliştirebilmek, yani sinerjiyi güçlendirebilmek son derece mümkün. Bu da tabii diyaloglardan geçiyor, yani doğru kurulmuş diyaloglar, aslında onları karşıya almayı değil, hemen yana çekip beraber yürümeyi mümkün kılıyor. Kaldı ki, eğer böyle olursa sanıyorum yapılan ticareti, yani be to be ve pazaryerlerinin çok daha hızlı adımlarla yürümeleri mümkün olabilecek. Ama çok yakın bir tarih itibariyle hiçbir alanda yüzde 50’yi bile öngörebilmek mümkün değil gibi gözüküyor; yani bütün doğru hesaplamalar, gerçekçi hesaplamalar yapılacak olursa.

İkincisi de, bunu en fazla kim engeller? Be to be, özellikle büyük işletmeler için ve onlara mal satan küçük işletmeler için en fazla neyi getiriyor? Bizce en fazla şeffaflığı getiriyor, şeffaflığın olmamasından kim yararlanıyorsa, siz bu işi şeffaflaştırarak kimin konfor alanlarını daraltıyorsanız, onlar karşı çıkıyor; böyle düşünüyoruz.

Sayın konuklarımız çok özür diliyorum, bize ayrılan süre kısıtlı olduğu için biraz gergin, aceleci tavırlarla çok şeyi konuşmak istediğimizden böyle yaptık. Hemen sorularımıza geçelim.

Buyurun efendim.

.... ...... (Yönetim Müşaviri)- Benim sorularım müşterek sorular, herkese yöneltilen sorular olacak, hem de tek tek soracağım sorular var.

Mesela, herkese müştereken soracağım soru; bu kadar iddialı konuşmaların yanında hangi firmalarımız ISO 9000 belgesi 2000 versiyonuna sahip bunu öğrenmek istiyorum, bunun yanında hangileri de tüketici kamu derneklerinin üyeleri?

İkinci sorum; ben KOBİ’mde 28 tane KOBİ tarifi buldum, 29 ncu tarifi Burak Dalgın Bey yaptı, acaba diyorum, bu 28 tarifin sadece Halk Bankasındaki KOBİ teşviklerinde 8 tarif var, KOBİ’lerin tarifinde bulundu, bilgilensinler, arkadaşlarımız için söylüyorum. Bir kere böyle KOBİ kelimesini kullanabilmemiz için böyle bir standardın olması lazım Türkiye’de, o bile yok.

Ali Gökhan Yalçın Bey kardeşimden ve Tayfun Bey kardeşimden, acaba onlar KOBİ’lerini nasıl tarif ediyorlar? Bir de onları öğrenmek isterim.

Benim sorum Tayfun Beye ve Burak Beye olacak, yani sonuçta her ikisi de genel maksatlı, hem dikey sektörlerde değil de, KOBİ’lere hizmet verdikleri için; birincisi, iş modellerinizi merak ediyorum, hani böyle çok stratejik değilse. Çünkü KOBİ Line bildiğim kadarıyla free olarak supscay edilebilen bir hizmet ve ben şu an dergide, Medyacat’te, 12 bin olarak okumuştum, siz 15 olarak telâffuz ettiniz. 15 şirketten eğer ileride hani Koç’un nasıl böyle bir stratejisi var, bilmiyorum. Branding açısından mı yaklaşıyorsun KOBİ Line’ye, nedir? Ama B2B olarak ileride bunlardan nasıl para kazanmayı düşünüyorsunuz? Bence bu çok mühim; çünkü bedava başlayan B2B dijital pazar alanlarının neredeyse tamamı sups kaybetmeye başladıktan sonra datcam faciaları arasında yerini aldılar, bu çok stratejik bir olay.

Toptan Pazaryeri de eğer yanlış hatırlamıyorsam, siz KOBİ’lere verdiğiniz eğitim dahilinde bir ücret mi talep ediyordunuz, yoksa ben başka bir KOBİ platformuyla mı karıştırıyorum? Bilmiyorum; ama aynı sorunun cevabını sizden de almak istiyorum.

Teşekkür ederim.

KOBİ Line nereden para kazanıyor ve nereden para kazanacak? Çok kısa olarak özetleyeyim: Birincisi, KOBİ Line’de ana giriş olarak belli içerik ve servislere ulaşmak ücretsizdir; fakat bunun bir adım sonrası alacağınız ve bizim “katma değerli servis” dediğimiz şeyler ücretlidir. Örneğin, Türkiye’de ilk defa bir sanal kampus olarak uzaktan eğitim hizmetleri satılıyor yahut da yazılım kiralama servisi, uygulamalı servis sağlayıcı modeliyle Microsoft yazılımları ve Logo’nun yazılımları burası üzerinden sağlanıyor, bu bizim gelir kaynaklarımızdan bir tanesidir.

İkincisi, biz burada bir anlamda bir broad .... firması olarak yer almak istiyoruz, aradaki ortamı yaratan firma olarak kalmak istiyoruz ve kendimizi bir business portal olarak konumlandırıyoruz. Yani her işi en iyi yapan firmayla KOBİ’ler arasındaki mecra olmak istiyoruz. Bu doğrultuda bizimle işbirliği yapmaya gelen firmalar ki, 8 tanesinin isimleri verdi, bize belli bir katılım ücreti ödüyorlar; ikinci gelir kaynağımız budur.

Üçüncü gelir kaynağımız da çok ufak tefek, çok da fazla önemsemediğimiz bir bölüm olan reklam gelirleri ve saire. Ama ana olarak gelir kaynaklarımız; birincisi, buraya gelen büyük firmaların katılım ücretleri, stratejik ortaklardan aldığımız ücretler; ikincisi de, burası vasıtasıyla sağladığımız katma değerli servislerden aldığımız ücretlerdir.

Bunun örneğini biz kendi bayilerimizde yaşadık, bayilerimize ücretsiz site açtık ve gördük ki, hiç ilgilenmiyorlar, açtığımız siteye bile girmiyorlar, zorla para istemeye başladık. Onlardan paraları aldık, ondan sonra sorgulamaya başladılar, “burası güzel değil, şu ürünü değiştirin, şurasına şunu koyun, tıklama gelmiyor.” Dolayısıyla, bunu araştırdık, ne çok az, ne çok fazla olmalıydı, Türkiye’deki KOBİ’lerin ödeyebileceği bir seviyede olmalıydı, bu konuda bir setup oluşturduk. Yani başlangıç için hem onların grafik tasarımını yapmak, 1 yıllık Internet acses vermek, bir mail box vermek; çünkü mail box problemleri var, devamlı 3 ayda bir değiştiriyorlar, başka SP’ye geçiyorlar falan. Artı sitelerini İngilizce hale getirmek, tercüme etmek, bir de arkasına col center desteği koymak, col center desteği İngilizce, Almanca bilen insanlar olması; bunlar için bir para alıyoruz. Aylık da bizimde tekrar devam etsinler, siteleriyle ilgilensinler diye bir aylık aidatı alıyoruz. Bu üye aidatında da bir kontür bedeli var, çok yoğun trafik olursa bu aidatı arttırabilmek için koyduğumuz bir kontür bu, yoksa da yine bu şeyi almaya devam ediyoruz.

Bu demin söylediğiniz husus, Teknoloji Geliştirme Vakfı eğitim ve danışmanlık için bir katkıda bulunuyor, bu geçici bir dönem olan bir durum, o şartlara haiz kişilere bir de e-ticaret eğitimleri veriyoruz, o eğitimleri alan işte 3 tane paketimiz var, ona da Teknoloji Geliştirme Vakfı onay verirse yüzde 75’ini hibe yapıyor, program bu.

Teşekkür ederim.

Ticaretin böyle bir mecrası içinde sizin firmalarınız içerisinde bu tarz öngörüleriniz var mı? İleride operasyonda bir sorun yaşayacağız ya da gene ticaret mantığından yola çıkarak arzın talebi karşılaması ya da tekdüze malın içeride yer bulması, talep edilmeyen malın yer bulması gibi, böyle operasyonu biraz daha sıkıntıya düşürecek kaygılarınız var mı veya buna yönelik eylem planlarınız var mı? Sorumu Burak Bey ve Tayfun Beye yöneltmek istiyorum.

Teşekkür ediyorum.

BURAK DALGIN- Bence tespitiniz çok doğru, bir ihtiyaç ortaya çıkıyor, daha sonra bir heip şeklinde hepimiz oraya saldırıyoruz, ondan sonra da onu doğru düzgün bir şekilde çok fazla işletemiyoruz. Elektronik ticaretin ve be to be’nin bence hepimizin önündeki en önemli sıkıntılardan bir tanesi insanlara bir şey anlatıyorsunuz, biri vizyon çiziyorsunuz, bir anlamda da bir pembe dünya anlatıyorsunuz. “Sen buraya gireceksin, web siteni açacaksın, elektronik ticaret yapmaya başlayacaksın, dünyadan sana talepler gelmeye başlayacak, sen de buraya satış yapmaya başlayacaksın.” Fakat işte hayat bu kadar pembe değil tabii, bu iş birazcık yavaş ilerleyecek ve zaman alacak. İnsanların beklentilerini yükselttikten sonra o beklentinin düşmesini beklemeden sizin onları hayata geçirmeniz gerekiyor.

O noktada bence burada yer alan bütün firmaların önündeki en önemli zorluk ya da sıkıntı ya da karşılamaları gereken nokta çok hızlı hareket edebilmek. Çünkü önerdiğiniz şey daha sonra operasyona bir an önce geçmediği takdirde insanların hayal kırıklıkları başlıyor. Bugün ben iddia ediyorum ki, Türkiye’de gidilmesi en zor segmentlerden bir tanesi KOBİ segmentidir; çünkü 1996 senesinde KOBİ yılı ilan edilmesinden sonra Türkiye’de bir sürü firma KOBİ kampanyaları düzenlediler. Fakat bu kampanyalar da ya bu insanların ne işlerine yarayacağı belli olmayan ürünler satıldı, sadece taksitlendirmeye dayalı kampanyalardı, ürün odaklı kampanyalardı. Ürün satıldı, daha sonra ........ verilmedi yahut da ürün verildi, adama nasıl kullanacağı anlatılmadı yahut da ürün verildi, bunun adamın net kârlılığına nasıl yansıyacağı anlatılmadı. Bu şekilde KOBİ segmentinin bir kısmı acayip derecede bu işten soğudu, IT’den nefret etti. Önce siz burada bir Internet platformu, Internet’te iş yapmaktan bahsettiğiniz anda eski anıları aklına gelmeye başlıyor. Bir kesim de bu işi hiç anlamadı ve direkt olarak “uzaylı, birileri bir işler yapıyor da beni ilgilendirmez” diye bakıyor.

Çok kısa özetlemem gerekirse; buradaki bütün firmaların ve Internet’le uğraşan herkesin özellikle önündeki en büyük sıkıntı ve aşması gerekli olan en büyük problem yükselen beklentileri anında karşılayabilmek.

Bizim iki tane planımız var, bir tanesi orta vadeli, bir tanesi kısa vadeli, uzun vadede hepimiz ölmüş olacağız zaten. Kısa vadeli planlarımızı adım adım uygulamaya çalışıyoruz, her 3 ayda bir yeni bir fazını uygulamaya çalışıyoruz, devre almaya çalışıyoruz. KOBİ Line’yi ilan ettik, web sitelerini yaptırmaya başladık, şimdi bu işin yerel açılımları başladı, ile özel web siteleri, 1,5 ay içinde sektöre özel web siteleri başlayacak. Web sitesi yaratma aracıyla web siteleri yapıldı, şimdi bu işte lojistik ve bankacılık altyapısı devreye girecek 15 gün içinde, elektronik ticaret yapabilir hale gelecekler ve yaklaşık 2,5 ay sonra da yurtdışı pazaryerlerine otomatik olarak kaydolacaklar ve oralarda işlem yapabilmeye başlayacaklar. Biz kendimizce bu yükselttiğimiz, hepimizin yükselttiği beklentiyi ve belki daha da yükseltmemiz gereken beklentiyi bu şekilde karşılamaya gayret ediyoruz.

Buyurun.

Bu nedenle de baştan itibaren şunu söylüyorum: Standartlar olmadan ne bankaları garantör firma olarak devreye, içeri sokabilirsiniz, ne de kalite garantisini sağlayabilirsiniz; her iki tarafın da mağdur ve mutsuz olmasına neden olursunuz. İstedikleri kadar istekli olsunlar, firmalar bugün kapılarını açsa, biz örneğin kapımızı açsak, akın akın firmanın gelmesi mümkün. Ama biz bunu yapmak istemiyoruz, önce “garanti” diyoruz, önce standart, önce laboratuar, pamuk numunelerinizi akredite olmuş laboratuarlardan getireceksiniz, ondan sonra biz bunları pazara açacağız ve sonuçlarını alacağız ve ticaretini gerçekleştireceğiz.