Ağustos 2000 Y. A. Bagirov kurtuluş savaşi yillarinda azerbaycan-tüRKİye iLİŞKİleri II
|
|  Yüklə 283 Kb.
|
Türkiye'nin Sovyet cumhuriyetleriyle ilk yıllarda yürüttüğü ticari-ekonomik ilişkilerin deneyimi, Kafkaslar Ötesi ve Türkiye halk ekonomilerinde savaşla açılan yaraların sadece bu ülkeler arasındaki normal ekonomik ilişkilerle iyileşebileceği inancını aşılamıştır. Sovyet-Türk ekonomik ilişkileri Türkiye'nin ulusal çıkarlarına o kadar uygundur ki, Türk tüccarlarının ve genel olarak iş çevrelerini çok kısa bir süre içinde, Türkiye'nin ekonomik dirilişinin ancak ve ancak Sovyet cumhuriyetinin yardımıyla gerçekleştirilebildiğine inanmaları zor olmamıştır. SONSÖZ Azerbaycan'da Sovyet egemenliğinin kurulması, Müslüman doğunun ezilen halkları üzerinde devrim düşüncesini yayma yolunda büyük etki yaptı, emperyalistlerin bu ülkelerdeki mevzilerinin zayıflamasına yardımcı oldu. Doğu halklarının büyük dostu V.İ. Lenin, Azerbaycan ve Kemalist Türkiye arasında sıkı dostluk ilişkilerinin kurulmasına büyük önem veriyordu. V.İ. Lenin Türkiye ve Azerbaycan'ın ''...doğuya açılan kapının eşiğinde bulunduklarını, bu iki ülkede meydana gelecek herşeyin komşu devletlerde yankı uyandıracağını ve bu ülkelerdeki ezilenlerin özümüzü oluşturan herşeyi öğreneceklerini ve hissedeceklerini'' (*) kabul ediyordu. Lenin'in bu yönergesi, Azerbaycan SSC ve Türkiye arasındaki iyi komşuluk ilişkilerinin kurulmasına temel oluşturmuştur. Azerbaycan-Türk karşılıklı ilişkileri genel Sovyet-Türk ilişkilerinin bir bileşim ögesiydi. İşte bu nedenle Azerbaycan ve Türkiye'nin dostluk ilişkileri ve özellikle de İbrahim Abilov başkanlığındaki Azerbaycan elçiliğinin verimli çalışmaları gerek Türkiye'yle Azerbaycan SSC, gerekse Türkiye'yle RSFSC ve Kafkaslar Ötesi Sovyet cumhuriyetleri arasındaki diplomatik, ekonomik ve diğer ilişkilerin daha da gelişmesine yardım etmiştir. İ. Aralov'un Türkiye'nin bazı yöneticileriyle, özellikle Mustafa Kemal'le kurduğu kişisel ilişki oldukça büyük öneme sahipti. İ. Abilov, M. V. Frunze başkanlığındaki Ukrayna SSC Heyeti'yle Türk hükümetinin, bu iki ülke arasında antlaşma imzalanmasına ilişkin olarak yaptıkları görüşmelere etkin biçimde katılmıştır. İ. Abilov'un Bakû'de toprağa verildiği gün (*) Trud gazetesi şunları yazdı: ''Tüm Kafkaslar Ötesi adına Ankara hükümeti nezdinde bir elçi atanması sorunu ortaya çıktığında hem kişi olarak bu sorumlu görevin en uygun adayı olması açısından, hem de Sovyet Kafkaslar Ötesi'nin doğudaki komşumuz genç, devrimci Türkiye'ye ilişkin politikası açısından yoldaş Abilov'un üzerinde duruldu...'' ''Yoldaş Abilov, bu görevi onurla yerine getirdi: Genç Türkiye'yle Sovyet Kafkaslar Ötesi arasındaki sıkı dostluk bağlarını pekiştirmeyi başardı. Onun Ankara'da kazandığı ün ve etki büyüktü, çalışmaları sonucunda işçi-köylü ülkemizin prestiji de büyük ve yadsınmaz bir olgu olarak arttı'' (**). İzmir'de yayınlanan Türk gazetesi Ahenk şunları yazıyordu: ''Türkiye'de müteveffa Abilov'u özkardeşi gibi sevip saymayan bir tek insan bile bulmak olanaksızdır. Ulusal hareketimizin en kızgın anında gerçekten öz kardeşimiz gibi aramızda beliriverdi. İyi ve kötü günlerimizde dostumuzdu. İ. Abilov Ankara'da en iyi, yeri doldurulmaz izlenimler bıraktı.'' ''İbrahim Abilov, çok iyi, çok mert bir insandı'' (*). Ankara'da çıkarılan bir başka Türk gazetesi İleri şu haberi veriyordu: ''Ulusal savaşımızın en başından beri Azerbaycan Elçisi olan İbrahim Abilov, Afyon taarruzuna varıncaya dek bütün cephelerde bulunmuş ve ülkemize karşı olağanüstü bir sevgi göstermiştir'' (**). Azerbaycan'ın SSCB bünyesine katılmasından sonra cumhuriyetin dış politik ilişkileri, bütün birlik cumhuriyetlerinin çıkarlarının sözcüsü ve koruyucusu olan Dışişleri Birlik Halk Komiserliği tarafından düzenlenmiştir. Bu nedenle, Azerbaycan SSC Elçiliği çalışmasını durdurmuştur. Sovyet-Türk ilişkileri Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'in ölümüne dek, Türkiye yönetici çevrelerinin çeşitli ters davranışlarına karşın dostça ilişkiler olarak kaldı. Dünya ekonomi buhranı yıllarında SSCB Türkiye'ye faizsiz kredi verdi, Türkiye Sovyetler Birliği'nin maddi ve manevi desteği sayesinde uluslararası durumunu güçlendirdi ve ülkenin ekonomik durumunu iyileştirdi. Ancak, Mustafa Kemal'in ölümünden sonra bu geleneksel dostluk ilişkileri bozulmaya başladı. Türkiye yönetici çevreleri, emperyalist devletlere -İngiltere, Fransa ve daha sonra faşist Almanya- yaklaşma ve bu devletlerle ağız birliği etme yoluna gittiler. İkinci Dünya Savaşı bittikten sonra Türkiye hükümeti, Amerikan emperyalizmin güçlü etkisi altına girdi ve Sovyet-Türk iyi komşuluk ilişkilerinin temellerini zayıflatacak şekilde askeri blok ve gruplara katıldı. 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra Türkiye'nin yeni yöneticileri, bütün ülkelerle, öncelikle de Türkiye'nin kuzey komşusu Sovyetler Birliği'yle iyi komşuluk ilişkilerinin normalleştirilmesini isteyen milyonlarca Türk yurttaşının baskısı altında SSCB-Türkiye ilişkilerini düzeltmek istediklerini birkaç kez açıkladılar. Leninci dış politika ilkelerini izleyen Sovyet hükümeti, Türkiye'yle dostluğun, iş ve kültür ilişkilerinin canlandırılmasına ve güçlendirilmesine büyük önem vermiş ve vermektedir. Sovyet hükümeti, Türkiye'deki Ulusal Kurtuluş Savaşı döneminde Sovyet ve Türk halkları arasında var olan dostluk ilişkilerini canlandırmak arzusundadır. Son zamanlarda Sovyet-Türk ilişkilerinin iyileşeceği yolunda umut verici olaylar oldu. Örenğin, 1963 martında Sovyet ve Türk ticaret heyetleri arasındaki görüşmeler başarıyla tamamlandı ve sonuçta mal mübadelesi hacminin büyük ölçüde artması ve karşılıklı teslim edilen mal terimleri listesinin genişlemesi için gerekli olanakları öngören protokol imzalandı. Çeşitli siyasi partileri temsil eden 15 TBMM senatör ve milletvekilinden oluşan bir Türk Parlamento Heyeti'nin Sovyetler Birliği'ne yaptığı ziyaret, Sovyet-Türk ilişkilerinin düzeldiğini kanıtlıyor. Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in belirttiği gibi, Atatürk'ün ölümünden sonra bu tür bir heyetin ili SSCB gezisi oluyor. Türk parlâmenterleri Moskova'nın yanı sıra SSCB'nin diğer bir dizi kentlerini ve cumhuriyetlerini gezdiler. Heyet Başkanı Suat Hayri Ürgüplü'nün sözleriyle Sovyet Azerbaycanı'na yapılan ziyaret konuklarda ''...gerçekten unutulmaz izlenimler bıraktı. Tüm tahminlerimizi yüz kat aşan Azerbaycan emekçilerinin başarıları bizi çok sevindirdi'' (*), diye ekledi S.H. Ürgüplü. Sovyetler Birliği gezisine ilişkin izlenimleri anlatan S. H. Ürgüplü, şu açıklamayı yaptı: ''...Sovyet halkının yaşantısını, onun düşünce ve isteklerini kendi gözlerimizle gördük. Kendimiz için şu sonucu çıkardık: Sovyet halkı, hedefine doğru emin adımlarla ilerlemektedir, barış ve tüm halklarla barış içinde yaşamak istemektedir.'' ''Sovyet insanlarına Türk halkının dostluk duygularını getirdik. Sovyetler Birliği'nden Sovyet insanlarının Türkiye halkına besledikleri dostluk duygularını götürüyoruz. Bu dostluğa çok büyük değer veriyoruz.'' ''SSCB'ye yaptığımız bu ziyaret hiç kuşkusuz, ülkelerimiz arasındaki dostluğun güçlenmesine hizmet edecektir. Yurdumuza en iyi duygularla ve izlenimlerle geri dönüyoruz'' (**). Sovyet-Türk ilişkileri son zamanlarda görüleblir ölçüde canlandı. 30 Ekim - 6 Kasım 1964 tarihleri arasında Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin resmi bir ziyaret nedeniyle Sovyetler Birliği'ne geldi. Dostkluk ortamında geçen görüşmeler sırasında çağdaş uluslararası durumla ilgili sorunlara ve Sovyet-ilişkilerinin sorunlarına değinildi. Görüş alışverişi, Sovyet hükümetinin ve Türkiye'ye Cumhuriyeti hükümetinin sağlam barışın kurulmasına ve uluslararası gerginliğin yumuşatılmasına elden geldiğince yardım etmek gerektiği konusundaki görüşlerinin ortak olduğunu gösterdi. İki Dışişleri Bakanı, hükümetlerinin verdiği yetkiye dayanarak SSCB ve Türkiye arasındaki kültürel ve bilimsel ilişkilere ilişkin antlaşmayı imzaladılar. On bir maddeden oluşan bu belge, önsözünde belirtildiği gibi, ''ülkemiz arasındaki ilişkilerin daha sıkı bir işbirliği ve kültürel ve bilimsel alanlardaki değiş tokuş yoluyla geliştirilmesi amacıyla'' imzalandı. Taraflar, Sovyet-Türk ticaretinin sorunlarını tartıştılar. Her iki taraf da elde bulunan ticareti geliştirme olanaklarından iki ülkenin yararına yararlanmak istediklerini belirttiler ve her iki ülkeye gereken malların ihracat ve ithalatının genişletilmesi konusunda anlaşmaya vardılar. SSCB Yüksek Sovyet milletvekillerinden oluşan bir grup, Türkiye Büyük Millet Meclisinin çağrısı üzerine komşu ülkeye cevabi ziyarette bulundu. Türk basını, temasların daha da genişletilmesini çoğunlukla onaylamaktadır. Aslında iki devlet arasındaki iyi komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesi, karşılıklı güvenin ve yapıcı işbirliğinin V. İ. Lenin ve Atatürk zamanında oluşmuş olan geleneklere uygun olarak güçlendirilmesi için gerçek olanaklar bulunmaktadır. SSCB ve Türkiye komşu iki devlettir. Komşu devletlerin dostluk içinde yaşamaları gerekir. Bu, her iki ülkenin ulusal çıkarlarına da uygun düşecektir. KURTULUŞ SAVAŞI YILLARINDA AZERBAYCAN-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ Y.A. BAGİROV Eski Türkçe Kaynaklar - Hüseyin Yusuf, Türkiye Büyük Millet Meclisi Azayı Muhteremesinde Açık Mektup, Şarki Anadolu Demiryolları Cephesinde Amerikalılar, İstanbul, Mart 1339. - Nutuk, Gazi Mustafa Kemal Tarafında Cumhuriyet Halk Fırka'sını 15-20 Teşrinevvel 1927 Tarihleri arasında Toplanan İkinci Büyük Kongresinde söylenmiştir, Ankara, 1927. - Türkiye Türkiye Komünist Fırkasının Birinci Konferansı, Bakû, 1920. - Türkiye Büyük Millet Meclisi Zaptı Cerideleri. Rusça - Lenin V.İ. Doğu Halkları Komünist Örgütlerinin II. Rusya Kognresi'nde Sunulan Rapor, 22.XI.1919, Eserler, 5. baskı, cilt 39. - Lenin V.İ. Azerbaycan Sovyet Sosyalist Hükümetine Yollanan Telgraf, Eserler, cilt 41. - Lenin V.İ. RKP (B) Moskova Örgütü İleri Gelenleri Konferansı'nda Cumhuriyetin İç ve Dış Durumuna İlişkin Rapor, 9.X.1920, Eserler, cilt 41. - Lenin V.İ. Ermenistan Askeri Devrim Komitesi Başkanı Yoldaş Kasyan'a Gönderilen Telgraf, Eserler, cilt 42. - Lenin V.İ. VIII. Sovyetler Kongresi RKP (B) fraksiyonunda ayrıcalık anlaşmalarına ilişkin rapor konusundaki kapanış konuşması, 21.XII.1920. Eserler, cilt 42. - Lenin V.İ. Moskova İşçi ve Köylü Milletvekilleri Sovyeti Genel Toplantı Oturumundaki Konuşma, 28.II.1921 Eserler, cilt 42. - Lenin V.İ. Moskova Kenti ve Moskova İli RKP (B) hücre sekreterleri ve sorumlu temsilcilerinin toplantısında yiyecek vergisine ilişkin rapor, 0.IV.1921, Eserler, cilt 43. - Kirov S.M., Seçilmiş Yazılar ve Konuşmalar, Moskova 1939. - Narimanov N., Lenin Hakkında, Bakû, Azerneşr, 1957. - Orconikidze G.K., Seçme Makale ve Konuşmalar, Moskova, 1939. - Frunze M.V., Eserler, cilt I, Moskova 1929. - Aralov S.İ., Bir Sovyet Diplomatının Anıları, Moskova 1960. - Bagirov, Y.A., Türkiye Lozan Konferansı'nda, Bakû 1957. - Gürcistan'da Sovyet Egemenliğinin Zaferi İçin Savaş, Belgeler Derlemesi, Tiflis 1958. - Vartanyan S., Ermenistan'da Sovyet Egemenliği'nin Zaferi, Erivan 1959. - Büyük Ekim Devrimi ve Ermenistan'da Sovyet Egemenliğinin Zaferi. Belgeler Derlemesi, Erivan 1957. - SSCB Dış Politikası, cilt I-II., Moskova 1944-1947. - Azerbaycan Komünistlerinin Lenin'e İlişkin Anıları, Bakû, Azerneşr 1958. - Gastaryan M. ve Moiseyev P., Türkiye Değişim Bekliyor, Moskova 1963. - Glebov A., Dostluk Politikası Türkiye'ye İlişkin Öyküler, Moskova 1960. - Gogolev Z.V., 1918-1923 Yıllarında Sovyet-Türk İlişkileri. Yakutistan Pedagoji Enstitüsü Ders Notları, fasikül 2, Yakutsk 1950. - RSFSC VIII. Sovyetler Kongresi'nde Dışişleri Halk Komiser'liğinin Sunduğu Yıllık Çalışma Raporu (1919-1920), Moskova 1921. - RSFSC IX, Sovyet Kongresi'nde Dışişleri Halk Komiserliği'nin Sunduğu Yıllık Çalışma Raporu (1920-1921), Moskova 1921. - Hofman K., Petrol Politikası ve Anglosakson Emperyalizmi, Moskova 1930. - Gurko-Kryajin V.A., Türkiye'de Devrim Tarihi, Moskova 1923. - SSCB Dış Politika Belgeleri, cilt I-IV, Moskova, 1957-1960. - Zavriyev D.S., Türkiye'nin Kuzeydoğu Vilâyetlerinin Yakın TArihi, Tiflis 1947. - İbrahimov Z., Sosyalist İnkılâbı Uğrunda Azerbaycan Zehmetkeşlerinin Mubarizesi (1917-1919 yılları), Bakû 1957. - SSCB'de İç Savaş Tarihi, cilt 2, Moskova 1947. - Diplomasi Tarihi, cit III, Moskova 1945. - Kayzer J., Avrupa ve Yeni Türkiye, Devlet Yayınevi 1925. - Kerimov M.A., Kafkaslar Ötesi Sovyet Cumhuriyetleri ve Türkiye (19209-1922), Doğu Bilimleri Enstitüsü Ders Notları, cilt XIX, Moskova 1958. - Kuznetsova S.İ., Sovyet-Türk İlişkilerinin Kurulması, Moskova 1961. - Kunina A.Y., 1917-1920 Yıllarında Amerikalıların Dünya Egemenliğini Ele Geçirme Plânlarının Bozulması, Moskova 1951. - Michael Brooks, Petrol ve Dış Politika. Moskova 1949. - Antlaşma, Nota ve Deklarasyonlarla Yakın Zamanın Uluslararası Politikası, Bölüm III, fasikül I, Moskova, 1928; fasikül II, Moskova 1929. - Medetov G.A., Nahçevan'da Sovyet Hâkimiyetinin Galibiyeti (Galebesi) ve Nahçevan Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Teşkili, Bakû, Azerneşr 1958. - Miller A.F., Türkiye Yakın Tarihi Üzerine Denemeler, Moskova 1948. - Musalli, İzmir İktisat Konferansı, Novıy Vostok, dergisi, 1926 No: 3. - Mustafa Kemal, Yeni Türkiye'nin Yolu, cilt I-IV, Moskova, 1929-1932. - Noviçev A.D., Dünya Savaşı Döneminde Türkiye Ekonomisi, Moskova, - Leningrad 1935. - Pavloviç M.P., Bağımsızlık Savaşı'nda Türkiye, Moskova 1921. - Pec - Arist R., Petrol Politikası, Moskova 1925. - VII. Rusya Sovyetler Kongresi Kararnameleri, Moskova 1920. - Ravic N.A., Yüzyılın Gençliği. Moskova 1960. - Rubinşteyn N.L., 1921-1921-1925 Yılların Sovyet Devleti'nin Dış Politikası. Moskova 1953. - Sarkisyan Y.K., Osmanlı İmparatorluğu'nun Kafkaslar Ötesi'ndeki Yayılma Politikası, Erivan 1962. - Yabancı Devletlerle İmzalanan Yürürlükteki Antlaşma, Sözleşme ve Anlaşmalar Derlemesi, fasikül I-III. Moskova, 1935. - Yasa ve Emirler Derlemesi, Moskova 1927. - Yasa ve Emirler Derlemesi, Moskova 1928. - Yasa ve Emirler Derlemesi, Moskova 1929. - Kafkaslar Ötesi Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Yasalarının Sistematik Derlemesi, cilt II, 1929. - Barış Mücadelesinde Sovyetler Birliği, Belgeler Derlemesi (1917-1927) Moskova-Leningrad 1929. - Sokolskiy N. Çağdaş Türkiye Üzerine Denemeler, Tiflis 1923. - I. Doğu Hakları Kongresi Stenografik Raporu, SP (B), 1920. - I. Azerbaycan Sovyetler Kongresi Stenografi Raporu, Bakû 1922. - Tokarjevskiy Y.A., Bakû'lü Bolşevikler - 1918 Yılında Azerbaycan'daki Alman-Türk Müdahalecileriyle Mücadelenin Organizatörleri. Sovyetler Birliği Komünist Partisi (B) M.K.'deki Marks-Engels-Lenin Enstitüsü Azerbaycn Şubesi ve St. Şaumyan Tarih Enstitüsü çalışmaları, cilt VI. Bakû, 1947, cilt XV., 1949. - Tokarjevskiy Y.A., Azerbaycan'da Yabancı Müdahale ve İç Savaş Tarihinden, Azerbaycan SSC Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü, Bakû 1957. - Heyfets A.N., Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nin Ezilen Doğu Halklarına Etkisi, Büyük Ekim ve Doğu Halkları, Moskova 1957. - Elçibekyan A.M., Büyük Ekim Sosyalist Devrimi ve Sovyetler Egemenliğinin Ermenistan'daki Zaferi, Erivan 1957. Arşiv Belgeleri - Azerbaycan SSC Ekim Devrimi Merkez Arşivi. - Azerbaycan KP M.K. nezindeki Parti Tarihi Enstitüsü Parti Arşivi, SBKP M.K.'deki Marksizm-Leninizm Enstitüsü şubesu (N. Marimanov Fonu). - Gürcistan SSC Ekim Devrimi Merkez Arşivi (Birlik Sovyeti Fonu). - SBKP M.K. nezindeki Marksizm, Leninizm Enstitüsü şubesinin Gürcistan KP M.K.'deki Parti Tarihi Entitüsü Parti Arşivi (S.M. Kirov'un kişisel arşivinden). - SSCB Merkez Devlet, Askeri-Tarih Arşivi. - SSCB Kızıl Ordu Devlet Merkez Arşivi. - Ermenistan SSC Merkez Devlet Arşivi. - SSCB Dış Politika Arşivi. C'in Kültür Hizmeti Atatürk c Atatürk'ün Yazdığı Yurttaşlık Bilgileri Bülent Tanör c Kurtuluş (Türkiye 1918-1923) c Kuruluş (Türkiye 1920 Sonraları) Prof. Dr. Sina Akşin c Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi I-II Prof. Dr. Macit Gökberk c Aydınlanma Felsefesi, Devrimler ve Atatürk Yunus Nadi c Türkiye'yi Sokakta Bulmadık Falih Rıfkı Atay c Baş Veren İnkılapçı (Ali Suavi) Bâki Öz c Kurtuluş Savaşı'nda Alevi-Bektaşiler Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya c Devrim Hareketleri İçinde Atatürkçülük Sabahattin Selek c Milli Mücadele (Büyük Taarruz'dan İzmir'e) İsmail Arar c Atatürk'ün İzmit Basın Toplantısı Prof. Dr. Niyazi Berkes c 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz I-II Ceyhun Atuf Kansu c Devrimcinin Takvimi Paul Dumont-François Georgeon c Bir İmparatorluğun Ölümü (1908-1923) Ali Fuat Cebesoy c Sınıf Arkadaşım Atatürk I-II Abdi İpekçi c İnönü Atatürk'ü Anlatıyor Paul Dumont c Atatürk'ün Yazdığı Tarih: Söylev Kılıç Ali c İstiklâl Mahkemesi Hatıraları Prof. Dr. Niyazi Berkes c Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler I-II S. İ. Aralov c Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Hatıraları I-II Sabahattin Selek c İsmet İnönü'nün Hatıraları Nurer Uğurlu c Atatürk'ün Yazdığı Geometri Kılavuzu George Duhamel c Yeni Türkiye Bir Batı Devleti Bülent Tanör c Türkiye'de Yerel Kongre İktidarları Prof. Dr. Suna Kili c Atatürk Devrimi-Bir Çağdaşlaşma Modeli Falih Rıfkı Atay c Atatürk'ün Bana Anlattıkları Reşit Ülker c Atatürk'ün Bursa Nutku Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya c İslamcılık Cereyanı I-II-III M. Şakir Ülkütaşır c Atatürk ve Harf Devrimi Kılıç Ali c Atatürk'ün Hususiyetleri Mustafa Kemal c Anafartalar Hatıraları Ecvet Güresin c 31 Mart İsyanı Doğan Avcıoğlu c 31 Mart'ta Yabancı Parmağı Metin Toker c Şeyh Sait ve İsyanı Süleyman Edip Balkır c Eski Bir Öğretmenin Anıları Yunus Nadi c Birinci Büyük Millet Meclisi Kemal Sülker c Dünyada ve Türkiye'de İşçi Sınıfının Doğuşu Prof. Dr. Neda Armaner c İslam Dininden Ayrılan Cereyanlar: Nurculuk Fazıl Hüsnü Dağlarca c Destanlarda Atatürk / 19 Mayıs Destanı Yunus Nadi c Mustafa Kemal Paşa Samsun'da İsmet Zeki Eyuboğlu c İrticanın Ayak Sesleri Nuri Conker c Zâbit ve Kumandan Mustafa Kemal c Zâbit ve Kumandan ile Hasbihal İsmet Zeki Eyuboğlu c İslam Dininden Ayrılan Cereyanlar: Nakşibendilik Ord. Prof. Dr. Yusuf Hikmet Bayur c Ermeni Meselesi I-II Talât Paşa c Hatıralar Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya c Hürriyet'in İlanı İsmet İnönü c Lozan Antlaşması I-II Sami N. Özerdim c Yazı Devriminin Öyküsü Nurer Uğurlu c Atatürk'ün Askerlikle İlgili Kitapları c Atatürk'ün Askerlikle İlgili Çeviri Kitapları Halide Edip Adıvar c Türkün Ateşle İmtihanı I-II-III Prof. Dr. Muammer Aksoy c Atatürk ve Tam Bağımsızlık Prof. Dr. Şerafettin Turan c Atatürk ve Ulusal Dil Johannes Glasneck c Kemal Atatürk ve Çağdaş Türkiye I-II-III İsmet İnönü c Cumhuriyet'in İlk Yılları I-II Gâzi Mustafa Kemal c Yarın Cumhuriyet'i İlan Edeceğiz (Nutuk'tan) c Yarın Cumhuriyet'i İlan Edeceğiz (Söylev'den) Fazıl Hüsnü Dağlarca c Gâzi Mustafa Kemal Atatürk Eylemde/10 Kasımlarda Ruşen Eşref Ünaydın c Atatürk'ü Özleyiş I-II Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil c Atatürk'ü Anlamak ve Tamamlamak Prof. Dr. A. Afetinan c M. Kemal Atatürk'ten Yazdıklarım Falih Rıfkı Atay c Zeytindağı Prof. Dr. Suat Sinanoğlu c Türk Hümanizmi I-II-III Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya c Batılılaşma Hareketleri I-II Charles N. Sherrill c Bir ABD Büyükelçisinin Türkiye Hatıraları/Mustafa Kemal I-II İsmet Zeki Eyuboğlu c Karanlığın Ayak Sesleri / Kadirilik Dr. Bernard Caporal c Kemalizmde ve Kemalizm Sonrasında Türk Kadını I-II Dr. Bernard Caporal - Neşe Doster c Kemalizmde ve Kemalizm Sonrasında Türk Kadını III - Kronoloji Ruşen Eşref Ünaydın c Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülâkat Kurt Steinhaus c Atatürk Devrimi Sosyolojisi I-II Bahir Mazhar Erüreten c Türkiye Cumhuriyeti Devrim Yasaları Sabahattin Eyuboğlu c Köy Enstitüleri Üzerine Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu c İlk Meclis Prof. Dr. A. Afetinan c M. Kemal Atatürk'ün Karlsbad Hatıraları Yunus Nadi c Cumhuriyet Yolunda Falih Rıfkı Atay c Mustafa Kemal'in Mütareke Defteri ve 19 Mayıs Gâzi Mustafa Kemal c 1919 Yılının Mayısının 19'uncu Günü Samsun'a Çıktım Nadir Nadi c 27 Mayıs'tan 12 Mart'a Ord. Prof. Dr. Yusuf Hikmet Bayur c Balkan Savaşları / Birinci Balkan Savaşı I-II-III Tayfur Sökmen c Hatay'ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar Dr. Abdurrahman Melek c Hatay Nasıl Kurtuldu Ord. Prof. Dr. Yusuf Hikmet Bayur c Balkan Savaşları / İkinci Balkan Savaşı I-II Gâzi Mustafa Kemal c Erzurum Kongresi Sabahattin Selek c Millî Mücadele (Erzurum'da Gergin Günler) Yaşar Nabi c Balkanlar ve Türklük I-II Ceyhun Atuf Kansu c Bağımsızlık Gülü General Fahri Belen c Büyük Türk Zaferi (Afyon'dan İzmir'e Kadar) Gâzi Mustafa Kemal c Sivas Kongresi I-II-III-IV Doç. Dr. Suat Yakup Baydur c Dil ve Kültür Kadriye Hüseyin c Mukaddes Ankara'dan Mektuplar Berthe Georges-Gaulis c Kurtuluş Savaşı Sırasında Türk Milliyetçiliği Ord. Prof. Enver Ziya Karal c Tanzimat-ı Hayriye Devri Falih Rıfkı Atay c Çankaya I-II-III-IV-V Liman von Sanders c Türkiye'de Beş Yıl I-II-III İsmet İnönü c Hatıralar (Birinci Dünya Harbi) Arnold J. Toynbee c Türkiye I-II-III - Bir Devletin Yeniden Doğuşu İlhami Bekir c Altın Destan Mustafa Kemal Atatürk I-II Prof. Dr. Mahmut Âdem c Atatürkçü Düşünce Işığında Eğitim Politikamız John Grew c İlk ABD Büyükelçisinin Türkiye Hatıraları - Atatürk ve İnönü Dr. Bernard Caporal c Kemalizm Sonrasında Türk Kadını I-II-III (1923-1970) Dagobert von Mikusch c Avrupa ile Asya Arasındaki Adam (Gazi Mustafa Kemal) I-II-III-IV Prof. Dr. Erol Manisalı c Dünden Bugüne Kıbrıs Mustafa Baydar c Atatürk'le Konuşmalar Gâzi Mustafa Kemal c Ankara'ya Geliş (Nutuk'tan) c Ankara'ya Geliş (Söylev'den) Yunus Nadi c Ali Galip Hadisesi Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya c Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku Tevfik Bıyıklıoğlu c Atatürk Anadolu'da (1919-1921) Nadir Nadi c 27 Mayıs'tan 12 Mart'a (1961-1962) Oktay Akbal c Atatürk Yaşadı mı? Jean Deny c Yeni Türkiye Mahmut Esat Bozkurt c Atatürk İhtilâli-I-II-III SSCB Dışişleri Bakanlığı c İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Stalin, Roosevelt ve Churchill'in Türkiye Üzerine Yazışmaları Edward Weisband c İkinci Dünya Savaşında İnönü'dın Dış Politikası I-II-III Y.A. Bagirov c Kurtuluş Savaşı Yıllarında Azerbaycan-Türkiye İlişkileri I |