Plan odnowy miejscowości przechóD
|
|  Yüklə 0.8 Mb.
|
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr IX/69/07 Rady Miejskiej w Korfantowie
PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PRZECHÓD NA LATA 2007 – 2013 Spis treści: I. Zespół redakcyjny 4 1.Bartosiewicz Jolanta – Pracownik Biblioteki w Przechodzie 4 2.ks. Halupczok Roman – Proboszcz Parafii w Przechodzie 4 3.Hoffmann Rajmund – Członek Ochotniczej Straży Pożarnej w Przechodzie 4 4.Kurzeja Gracjan – Pracownik Urzędu Miejskiego w Korfantowie 4 5.Kruczkiewicz Andrzej – Radny Rady Miejskiej w Korfantowie, Lider Odnowy wsi w Przechodzie 4 6.Lison Anna – Członek Rady Sołeckiej wsi Przechód 4 7.Lisoń Sylwia – Sołtys wsi Przechód 4 8.Lisoń Małgorzata – Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim 5 9.Maxara Gabriela – Członek Rady Sołeckiej wsi Przechód 5 10.Osiewacz Stefan – Członek Rady Sołeckiej wsi Przechód i LZS-u 5 11.Przybiela Theophil – Członek Ochotniczej Straży Pożarnej w Przechodzie 5 12.Przyklęk Monika – Członek Koła Gospodyń Wiejskich w Przechodzie 5 13.Paprocka-Koszyk Barbara – Członek Rady Sołeckiej wsi Przechód 5 14.Saga Grzegorz – Członek Rady Sołeckiej wsi Przechód i LZS-u 5 15.Słodkowska-Sporek Celina – Członek Rady Sołeckiej wsi Przechód 5 16.Wajda Izabela – Zespół Szkół w Przechodzie 5 17.Żołądź Klara – Członek Rady Parafialnej w Przechodzie 5 II. Wstęp 5 III. Dzieje miejscowości (rys historyczny) 7 IV. Współczesny Przechód 10 1. Charakterystyka miejscowości 10 2. Analiza zasobów sołectwa 11 2.1. Ludność 12 Tablica 1. Liczba mieszkańców w poszczególnych latach (stan na 31 grudzień każdego roku) 12 Rys. 1. Wahania liczby mieszkańców w Przechodzie 12 Tablica 2. Ilość urodzeń i zgonów w poszczególnych latach 13 Rys. 2 Ilość urodzeń i zgonów w poszczególnych latach 13 Tablica 3. Podział ludności ze względu na płeć 14 2.2. Krajobraz, środowisko, przyroda 14 2.3. Gospodarka, rynek pracy 15 Tablica 4. Powierzchnia gospodarstw w Przechodzie przedstawia się następująco: 15 Tablica 5. Liczba podmiotów gospodarczych powstałych w Przechodzie w latach 2001 ÷ 2006 16 Rys. 3. Rynek pracy 16 2.4. Infrastruktura techniczna i agrarna 16 Struktura agrarna Przechodu 18 Tablica 6. Użytki rolne 18 Tablica 7. Grunty pozostałe 18 Rys 4. Procentowy udział poszczególnych terenów w obrębie wsi Przechód 19 19 2.5. Infrastruktura społeczna 19 2.6. Zabytki 19 2.7. Aktywność społeczna 20 V. Analiza SWOT - mocnych i słabych stron 21 1. Analiza mocnych i słabych stron 21 VI. Szanse i zagrożenia 26 1. Szanse 26 1.1. Rozwój rolnictwa 26 1.2. Ochrona środowiska 26 1.3. Walory przyrodnicze 26 1.4. Baza rekreacyjno sportowa, turystyka i agroturystyka 26 1.5. Poprawa standardu oświaty 26 1.6. Napływ kapitału 26 2. Zagrożenia 27 2.1. Rynek pracy 27 2.2. Odpływ ludności za granicę 27 2.3. Restrukturyzacja oświaty 27 2.4. Słaba infrastruktura turystyczna 27 2.5. Słaba infrastruktura techniczna 27 VII. Główne kierunki rozwoju miejscowości Przechód 28 1. Kierunki rozwoju Przechodu przedstawiają się następująco: 29 2. Wizja rozwoju 29 2.1. Stworzenie spójności społecznej 29 2.2. Zwiększenie szans rozwojowych wsi 29 2.3. Wzmocnienie potencjału społecznego i gospodarczego 29 VIII. Przechód to brama do obcowania z naturą i kulturą Śląska – Nasza Mała Strategia 31 PRIORYTET 1. Gospodarczość, zaradność, 31 Cel strategiczny: Aktywizacja społeczności
PRIORYTET 2. Oświata, kultura, zdrowie 31 Cel strategiczny: Wykształcona, nowoczesna,
PRIORYTET 3. Ochrona walorów przyrodniczych, ekologicznych oraz historycznych 31 Cel strategiczny: Zabezpieczenie środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego 31 PRIORYTET 4. Gospodarka 32 Cel strategiczny: Aktywizacja gospodarcza 32 PRIORYTET 5. Infrastruktura techniczna 32 Cel strategiczny: Budowa nowoczesnej
PRIORYTET 6. Turystyka i rekreacja 32 Cel strategiczny: Kreowanie funkcji turystycznej
IX. Harmonogram rzeczowo - finansowy planowanych działań w latach 2007 – 2013 34 1. Zestawienie rzeczowo – finansowe 34 2. Harmonogram realizacji przedsięwzięć 36 X. Wdrożenie i monitorowanie 37 XI. Podsumowanie 38 I. Zespół redakcyjny
II. Wstęp Celem niniejszego opracowania jest wyznaczenie takich zadań i działań strategicznych, wynikających z problemów ograniczających potencjał wsi i zasobów społecznych. Zadaniem jego będzie wskazanie poszczególnych działań, które pozwolą na pobudzenie społeczności lokalnej i wskazanie kierunków działania. Plan Odnowy Miejscowości Przechód jest średniookresowym dokumentem planistycznym, określającym również strategię działań w sferze społeczno-gospodarczej na lata 2007 – 2013. Zasadniczymi elementami Planu Odnowy Miejscowości są:
a także
Jednym z wielu zadań jest wskazanie możliwości zwiększenia potencjału kulturowego i turystycznego. Tak więc kluczowymi kierunkami będą: poprawa sytuacji społeczno-gospodarczej, poprawa estetyki przestrzeni wiejskiej wykorzystując jej specyficzne położenie i walory przyrodnicze, w zgodzie ze środowiskiem naturalnym. Plan Odnowy Miejscowości Przechód opracowano w oparciu o cele strategiczne
Kolejną podstawą do opracowania niniejszego planu są uchwały budżetowe, które pozwalają określić realność zaplanowanych działań. Nieodzownym elementem planowanych kierunków rozwoju będzie przede wszystkim pobudzenie aktywności społeczności lokalnej w celu stymulowania współpracy na rzecz rozwoju społecznego i gospodarczego regionu. Jednym z celów przyświecających pracom nad stworzeniem Planu Odnowy Miejscowości było stworzenie dokumentu – opracowania, na tyle elastycznego aby mógł on być, również w najbliższej przyszłości, aktualizowany i zmieniany, w miarę rzeczywistych możliwości i potrzeb. Opracowanie Planu Odnowy Miejscowości ma służyć sformułowaniu strategii rozwoju wsi Przechód a przedmiotem opracowania są:
Zbadanie sytuacji na wsi oraz sprecyzowanie konkretnych potrzeb pozwoli na podjęcie odpowiednich działań w kierunku zrównoważonego rozwoju i polepszenia sytuacji na obszarze. Toteż posiadanie Planu Odnowy Miejscowości oraz nieustanna praca nad nim, i z jego pomocą pozwoli w pełni na wykorzystanie istniejącego potencjału i ukaże szanse rozwojowe w tym dostęp do środków pomocowych centralnych i zewnętrznych. III. Dzieje miejscowości (rys historyczny) Jak wskazują historycy, najstarsza nazwa wsi – Przechod – pochodzi z roku 1311. Badacze wspominają również pojawianie się tej nazwy w roku 1333 i 1428. Na przełomach wieków pojawiły się również inne nazwy, takie jak w roku 1534 – Prschichod, a w latach 1728, 1830, 1845 i 1865 – Przychod. Naukowcy jednak byli dociekliwsi i oto udało im się znaleźć przekazy źródłowe z 1784 roku, gdzie pojawiły się nazwy – Przicho i Prziod. Kolejno w latach 1883, 1890 i 1910 – Psychod i w końcu w roku 1936 – Waldfurt. Nazwa ma znaczenie kulturowe od wyrazu Przechód – przejście, tu – przez lasy (Waldfurt – przejście leśne). Tak więc nazwa ma ścisły związek z położeniem miejscowości. Otóż Przechód położony jest wśród kompleksów leśnych, największych w woj. opolskim „Borów Niemodlińskich”. W obecnych czasach stanowiący obszar chronionego krajobrazu. Przechód od początków swego istnienia był wsią kościelną, usytuowaną na granicy ziemi niemodlińskiej i prudnickiej, sąsiadując z lasami chrzelickimi od wschodniej strony.
Społeczność w większości była polska. W praktykach religijnych panował język polski. Mały drewniany kościółek – pierwszy kościół parafialny w Przechodzie pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. pochodzi z roku 1447. W 1518 roku zbudowano drugi drewniany kościół ale na miejscowym cmentarzu. W latach 20-tych wieku XVI, kiedy nadszedł kryzys Kościoła katolickiego, doszło do załamania życia religijnego, dotychczas stabilnego również w Przechodzie. Był to ów okres reformacji. W tym czasie zapanował protestantyzm. Druga połowa wieku XVIII – kościelna wieś Przechód wchodzi w skład chrzelickich dóbr królewskich. W czasie tym (szacowanym na rok ok. 1779) zbudowano kościół parafialny, w stylu późnobarokowym, z cegły i otynkowany). Jak się okazuje, to jest obecny parafialny kościół. Kościół bardzo okazały, pięcioprzęsłowy, z trójbocznym zamknięciem od wschodu, wieżą od zachodu i z przybudówkami po bokach. Siodłowy dach, trójspadowy, kryty dachówką. Główny ołtarz i późnobarokowe ołtarze poboczne pochodzą z roku ok. 1780. Ale istnieją również inne ołtarze – z fragmentami barokowymi oraz ambona i chrzcielnica późnobarokowa. Dla ucha wiernych wykonano organy rokokowe w roku 1792 z rzeźbą Matki Boskiej Assunty (matka Jezusa Chrystusa w krzewie różanym). Obiekt imponujący, ławki późnobarokowe – ok. 1780 roku. Jest również dzwon, odlany przez Wolfganga Strauba z Ołomuńca z roku 1764. Mur ceglany, ozdobiony prostokątnymi płycinami z roku 1793 otaczający kościół.
W Przechodzie znajduje się również kaplica pod wezwaniem św. Łazarza, prawdopodobnie z roku 1793. Kaplicę zbudowana na cmentarzu, w miejscu wspomnianego już drewnianego kościoła z 1518 roku. Do obiektów sakralnych należy również kapliczka z XVIII w., położona poza wsią. Została ona odnowiona w roku 1846 i pokryta dachówką. W 1784 roku Przechód należał do majątku ziemskiego. W tym okresie znajdowały się tu kościół i szkoła początkowa, były to wówczas budowle katolickie. W tym czasie wieś zamieszkiwało 26 chłopów pełnorolnych (kmiecie) oraz 10 chłopów małorolnych (zagrodnicy) i chałupników (chłopów na ogół bezrolnych, czasami małorolnych). W tych czasach w Przechodzie funkcjonował młyn. Przyjąć można, że jeżeli chłopi posiadali rodziny 6-cio osobowe, to Przechód zamieszkiwało 216 mieszkańców. Dużo informacji historycznych o Przechodzie istnieje z roku 1843. W tym to okresie miejscowość zamieszkiwało 497 osób, zajmując 42 domy. Wieś należała do chrzelickich dóbr i była pod patronatem królewskim. W tym czasie do parafii Przychodzkiej należały: Borek, Goszczowice, Sowin i Wierzbie. A do szkoły uczęszczały dzieci także z Borku i Ligoty Fyrlądzkiej (część obecnej Kuźnicy Ligockiej), dzieci uczone były przez dwóch nauczycieli. Wówczas we wsi znajdowały się: zamek, dwa młyny wodne, gospoda oraz królewska podleśniczówka. Było tu też czterech rzemieślników, dwóch handlarzy bydła i lnu. Na podstawie powyższych informacji można wnioskować, że Przechód na przełomie wieków XVIII i XIX i w pierwszej dekadzie XIX wieku rozwijał się, a ilość ludności systematycznie rosła. Duży wpływ na rozwój miejscowości w owym czasie, miały prowadzone prace melioracyjne, których wynikiem było nawodnienie znacznych obszarów w okolicach Przechodu wodami Ścinawy Niemodlińskiej. Wzrosła wtedy liczba mieszkańców, utrzymujących się z rolnictwa, a ziemia dawała lepsze plony. W 1861 roku wieś posiadała 5 budynków publicznych, 623 osób zajmowało 94 budynki mieszkalne. Były również budynki rzemieślnicze i wiele budynków gospodarczych. W drugiej połowie XIX wieku miejscowość posiadała dwa młyny, dwie kuźnie oraz agencję pocztową i dwie gospody. Wieś należała wtedy do rzymkowickiego obwodu urzędowego (gminy). Na przełomie XIX i XX wieku liczba ludności Przechodu nadal systematycznie rosła. W roku 1883 żyło tu 824 mieszkańców, a w 1910 już 1671. W okresie międzywojennym wzrost liczby mieszkańców został przyhamowany z powodu emigracji zarobkowej. W 1945 roku Przechód został zdobyty przez wojska 1 Frontu Ukraińskiego, w trakcie operacji opolskiej. Miejscowość była wyludniona, większość mieszkańców została ewakuowana lub uciekła. Do maja 1945 r. w Przechodzie władzę sprawowała radziecka komendantura a później polska administracja państwowa. W czerwcu 1946 r. wysiedlono mieszkańców niemieckich z Przechodu. W latach 1950 ÷ 1970 liczba mieszkańców wahała się w granicach ok. 1450 ÷ 1500. W 1970 roku 27% mieszkańców Przechodu utrzymywała się z rolnictwa. W Przechodzie pozostało jednak dużo rodzimej ludności. Do dnia dzisiejszego kultywuje się tu stare obyczaje śląskie. Zachowały się również tradycje opowiadań ludowych oraz artystycznego rękodzielnictwa, przede wszystkim wyrób koronek siatkowych – tradycja ta utrzymuje się już od 130 lat. IV. Współczesny Przechód
Wieś zaliczana jest do tzw. ulicówek, z zagrodami po obu stronach ulicy, z przysiółkami i niwowym układem pól. Obszar w większości jest równinny, z niewielkimi wzniesieniami, które posiadają zwyczajowe nazwy np.: Górka Sowińska, Górka Balzerowa i Góra Czarownic. Jest tu również staw, zwany Farskim Dołem. Przechód podzielony jest umownie i zgodnie z tradycją na dzielnice a ich nazwy wywodzą się od dawnych codziennych czynności mieszkańców. Na przykład:
2. Analiza zasobów sołectwa Analizę zasobów miejscowości oparto na podstawie danych statystycznych oraz informacji zgromadzonych przez mieszkańców i przedstawionych podczas warsztatów. Zasoby – to wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi oraz otaczającego ją obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie i w przyszłości do budowania i realizowania publicznych i prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. W analizie zasobów brano pod uwagę:
2.1. Ludność Miejscowość zamieszkuje 816 mieszkańców (stan na 31.12.2006 r.). Mieszkańcy Przechodu to w większości autochtoni. Wiele osób posiadających również obywatelstwo niemieckie emigruje poza granicę kraju w poszukiwaniu środków do życia. Po zmianach ustrojowych w latach 90-tych wiele osób wyjechało na stałe do Niemiec. Pozostali wyjeżdżają do pracy stałej lub okresowej. Powoli, lecz systematycznie rośnie poziom wykształcenia mieszkańców, jednak większość ogranicza się do zdobycia zawodu i jak najszybszego podjęcia pracy, szczególnie za granicą. Istotną sprawą jest odradzanie się grup i organizacji takich jak Koło Gospodyń Wiejskich czy powstanie: Grupy Odnowy Wsi, Grupy Twórców Ludowych itp.
Rys. 1. Wahania liczby mieszkańców w Przechodzie 
Tablica 2. Ilość urodzeń i zgonów w poszczególnych latach
Rys. 2 Ilość urodzeń i zgonów w poszczególnych latach
Wahania w ilości mieszkańców spowodowane są nie tylko zgonami czy urodzeniami, lecz także migracją ludności. Duża liczba mieszkańców, zwłaszcza młodych, opuszcza swoją miejscowość w poszukiwaniu źródła dochodu najczęściej poza granice kraju. Duży wpływ na kształtowanie się miejscowości ma rynek pracy w Przechodzie, który jest znikomy, a samo rolnictwo nie zatrzyma odpływu młodych mieszkańców. 2.2. Krajobraz, środowisko, przyroda Głównym atutem miejscowości jest jej położenie. Przechód usytuowany jest na skraju największego kompleksu leśnego w województwie opolskim - obszaru chronionego krajobrazu „Bory Niemodlińskie”. Bogactwo fauny i flory powoduje, że do Przechodu chętnie przyjeżdżają amatorzy grzybobrania, natury i pleneru. Atrakcją obszaru jest nieskażone środowisko jak i częściowy rezerwat przyrody „ BLOK” – utworzony w celu zachowania fragmentu naturalnego boru – pozostałości dawnej Puszczy Niemodlińskiej. Jest to jedyny ostały i tak okazały drzewostan sosnowy w wieku 180- lat). Występują tu doskonale zachowane i okazałe sosny i świerki. Natomiast w runie leśnym wyraźnie uwidacznia się bogactwo mchów i porostów. W obrębie wsi Przechód znajdują się:
W okresie grzybobrania Przechód przeżywa nawałnicę grzybowych amatorów. W rozległych lasach Borów Niemodlińskich spotyka się również stanowisko bociana czarnego. Spotkać można również bardzo rzadko występującą na Śląsku Opolskim brzozę omszoną jak i również modrzew europejski. Na piękno krajobrazu wpływają w dużym stopniu wody powierzchniowe i wspominana rzeka Ścinawa Niemodlińska. Są to atrakcje, które mogą przynieść szansę dla miejscowości i jej rozwoju poprzez systematyczny i niezakłócony wzrost liczby gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych, oferujących wiejskie specjały. Nieodzownym elementem krajobrazowym a jednocześnie gospodarczym i ekonomicznym będzie powstanie akwenu wodnego. 2.3. Gospodarka, rynek pracy
Brak miejsc pracy powoduje, że mieszkańcy zmuszeni są do emigracji zarobkowej. Problemem jest fakt, że zarobione pieniądze są tylko konsumowane a nie inwestowane np. w działalność gospodarczą na terenie miejscowości i w jej obrębie. Dlatego koniecznością jest uświadomienie mieszkańców poprzez szkolenia, warsztaty i spotkania, o możliwościach jakie stoją przed nimi i zachęcenie ich do otwierania działalności gospodarczej w swojej miejscowości. Tablica 4. Powierzchnia gospodarstw w Przechodzie przedstawia się następująco:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
