Ek 1 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler için Türkiye Finansal Raporlama Standardı

34.10 Maliyet yöntemi kullanılarak ölçülmüş canlı varlıklara ilişkin olarak aşağıdakiler açıklanır:

(a) Canlı varlıkların her bir sınıfının tanımı.

(b) Gerçeğe uygun değerlerinin güvenilir olarak ölçülememesinin nedeni.

(c) Kullanılan amortisman yöntemi.

(d) Kullanılan faydalı ömür süreleri veya amortisman oranları.

(e) Dönem başı ve sonu itibariyle brüt defter değeri ve birikmiş amortisman tutarları (birikmiş değer düşüklüğü zararları eklenmiş şekilde).

Maden çıkarma faaliyetleri

34.11 Bu Standart uyarınca; maden kaynaklarının araştırılması, değerlendirilmesi veya çıkarılması faaliyetlerinde (maden çıkarma faaliyetleri) kullanılmak üzere maddi ve maddi olmayan varlıkların elde edilmesi veya geliştirilmesi için yapılan giderlerin muhasebeleştirilmesinde sırasıyla Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar ve Bölüm 18 Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar uygulanır. Söz konusu varlıkların sökülmesine, taşınmasına veya yerleştirildiği alanı yenilemeye ilişkin yükümlülüklerin bulunduğu durumlarda, bu tür yükümlülükler ve maliyetler Bölüm 17 ve Bölüm 21 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar’a uygun olarak muhasebeleştirilir.

34.12 İmtiyazlı hizmet anlaşmaları; devletin veya kamu sektöründe bulunan diğer kurumların (imtiyazı tanıyan) yollar, köprüler, tüneller, hava alanları, enerji dağıtım ağları, hapishaneler veya hastaneler gibi altyapı hizmetlerine ilişkin varlıkların geliştirilmesi (veya iyileştirilmesi), işletilmesi ve bakımının yapılması için özel sektör işletmeleriyle yaptığı anlaşmalardır. Bu anlaşmalar çerçevesinde, işletmecinin altyapı varlıkları ile hangi hizmetleri vermesi gerektiği, bu hizmetleri kimlere vermesi gerektiği ve hangi fiyat üzerinden vermesi gerektiği imtiyazı tanıyan tarafından denetlenir ve düzenlenir. İmtiyazı tanıyanın, anlaşma süresi sonunda altyapı varlıklarına ilişkin kalıntı paylarını kontrol etme hakkı da bulunur.

34.13 İmtiyazlı hizmet anlaşmaları aşağıda belirtildiği şekilde iki ana gruba ayrılır:

(a) İşletmecinin finansal varlık elde ettiği anlaşmalar – Kamu varlığının inşa edilmesi veya geliştirilmesi karşılığında belirli veya belirlenebilir tutarda nakit alma veya diğer finansal varlığı elde etme ve daha sonra bu varlığı belirli bir süre ile işletme ve söz konusu varlığın bakımını yapma konusunda sözleşmeye dayalı koşulsuz hakkın bulunması. Kamu hizmeti kullanıcılarından tahsil edilecek tutarların belirli veya belirlenebilir tutarlardan az olduğu durumlarda, söz konusu tutarlar arasındaki farkın ödenmesine ilişkin devlet tarafından verilen teminatlar (garantiler) da bu grup kapsamında değerlendirilir.

(b) İşletmecinin maddi olmayan duran varlık elde ettiği anlaşmalar – inşa ettikten veya geliştirdikten sonra belirli bir süre için işletilen ve bakımı yapılan kamu varlığının kullanımını ücretlendirme hakkına sahip olunması. Kullanıcıların ödeyeceği tutar hizmetin kullanılma derecesine bağlı olduğundan, söz konusu tutarı belirleme hakkı nakit elde etme hakkı veren koşulsuz bir hak değildir.

Bazı durumlarda, tek bir sözleşme finansal varlığı ve maddi olmayan duran varlığı birlikte içerebilir: İşletmeci, kamu varlığının inşa edilmesi için devletin verdiği koşulsuz ödeme teminatı ölçüsünde bir finansal varlığa sahiptir; işletmeci, ödemenin elde edilmesi için hizmetin kullanılmasına bağlı olduğu ölçüde, bir maddi olmayan duran varlığa sahiptir.

34.14 İşletmeci, bir finansal varlığı, inşaat hizmetleri karşılığında imtiyazı tanıyan tarafından veya imtiyazı tanıyanın talimatı doğrultusunda verilen nakit veya diğer finansal varlığı elde etmeye ilişkin sözleşmeden doğan koşulsuz bir hakka sahip olduğu ölçüde muhasebeleştirir. Söz konusu finansal varlık gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür. Sonraki ölçümler, Bölüm 11 Temel Finansal Araçlar ve Bölüm 12 Diğer Finansal Araçlar’a uygun olarak yapılır.

34.15 İşletmeci, maddi olmayan bir duran varlığı, kamu hizmeti kullanıcılarından ücret tahsil etme hakkını (lisansı) elde ettiği ölçüde muhasebeleştirir. Maddi olmayan duran varlık ilk muhasebeleştirmede gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür. Sonraki ölçümler, Bölüm 18’e uygun olarak yapılır.

34.16 İmtiyazlı hizmet anlaşması kapsamında verilen hizmetlerden elde edilen hasılat tutarı, Bölüm 23 Hasılat uyarınca muhasebeleştirilir, ölçülür ve açıklanır.

35.1 Bu bölüm, daha önceki finansal raporlama esaslarının, TMS/TFRS’ler veya yerel muhasebe standartları gibi diğer genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri (GKGMİ) veya yerel gelir vergisi temeli gibi başka bir esas olup olmadığına bakılmaksızın, KOBİ TFRS’yi ilk kez uygulayan işletmeler tarafından uygulanır.

35.2 KOBİ TFRS’yi ilk kez uygulayan işletme olarak yalnızca bir kez raporlama yapılabilir. Bu Standardı uygulayan işletmenin bir veya daha fazla raporlama döneminde uygulamayı durdurduğu, daha sonra yeniden uygulaması gerektiği veya uygulamayı tercih ettiği durumlarda, bu Bölümde yer alan özel muafiyetler, basitleştirmeler ve diğer hükümler yeniden uygulamada kullanılmaz.

İlk uygulama

35.3 Bu bölüm, KOBİ TFRS’yi ilk kez uygulayan işletmeler (ilk uygulayıcı) tarafından ilk kez bu Standarda uygun olarak düzenlenen finansal tablolara uygulanır.

35.4 Bu Standardın ilk kez uygulandığı finansal tablolar, ilk kez KOBİ TFRS’ye uygun olarak düzenlenen ve üzerlerinde KOBİ TFRS ile uyumlu olunduğunun açık ve koşulsuz olarak belirtildiği yıllık finansal tablolardır. Aşağıda belirtilen koşulları sağlayan finansal tablolar, bu Standardın ilk kez uygulandığı finansal tablolara örnek olarak gösterilebilir:

(a) Önceki dönemlere ilişkin finansal tabloların sunulmaması,

(b) Bir önceki dönem finansal tabloların bu Standart ile hiçbir açıdan uyumlu olmayan yerel düzenlemelere (muhasebe uygulamaları) göre hazırlanması veya

(c) Bir önceki dönem finansal tabloların TMS/TFRS’lere uygun olarak sunulması.

35.5 Paragraf 3.17 tam bir finansal tablolar setini tanımlamaktadır.

35.6 Paragraf 3.14 uyarınca, tam bir finansal tablolar setinde bulunan finansal tablolarda yer alan tutarların tamamının önceki döneme ilişkin tutarlarla birlikte karşılaştırmalı olarak raporlanması gerekir. Ayrıca açıklayıcı ve tanımlayıcı nitelikte bilgiler için de karşılaştırmalı bilgi verilir. Söz konusu bilgiler, karşılaştırılabilir birden fazla geçmiş döneme ilişkin olarak sunulabilir. Dolayısıyla, KOBİ TFRS’ye geçiş tarihi, ilk kez bu Standarda uygun olarak düzenlenen finansal tablolarda tam karşılaştırmalı bilginin sunulduğu ilk dönemin başlangıcıdır.

35.7 35.9-35.11 Paragraflarında açıklanan hususlar hariç olmak üzere, KOBİ TFRS’ye geçiş tarihinde (sunulan ilk dönemin başlangıcı) düzenlenen açılış finansal durum tablosunda aşağıdaki hususlara uyulur:

(a) Bu Standart tarafından finansal tablolara yansıtılması zorunlu kılınan tüm varlıklar ve borçlar açılış finansal durum tablosuna yansıtılır,

(b) Bu Standardın finansal tablolara yansıtılmasına izin vermediği varlık ve borç kalemleri açılış finansal durum tablosuna yansıtılmaz,

(c) Bu Standarda geçmeden önceki muhasebe ilkelerine göre belirli bir sınıfta muhasebeleştirilmiş olmakla birlikte bu Standart uyarınca farklı bir sınıfta muhasebeleştirilmesi gereken varlık, borç veya özkaynak kalemleri yeniden sınıflandırılır ve

(d) Açılış finansal durum tablosunda yer alan her türlü varlık ve borcun ölçümünde bu Standart uygulanır.

35.8 Bu Standarda göre düzenlenen açılış finansal durum tablosunda kullanılan muhasebe politikaları, önceki finansal raporlama esaslarına göre düzenlenen aynı tarihli finansal durum tablosundaki muhasebe politikalarından farklı olabilir. Bu husus nedeniyle ilgili kalemlerde yapılan düzeltmeler, bu Standarda geçiş tarihinden önceki işlemler, diğer olaylar veya koşullardan kaynaklanır. Dolayısıyla, bu Standarda geçiş tarihi itibariyle, söz konusu düzeltmeler doğrudan dağıtılmamış kârlar içerisinde (veya uygun olması durumunda farklı bir özkaynak kalemi içerisinde) muhasebeleştirilir.

35.9 Bu Standardın ilk uygulamasında, aşağıdaki işlemlere ilişkin olarak önceki finansal raporlama esaslarına göre yapılan muhasebeleştirmeler geriye dönük olarak değiştirilmez:

(a) Finansal varlıkların ve finansal borçların finansal durum tablosu dışı bırakılması. Bu Standarda geçmeden önceki finansal raporlama esaslarına göre finansal durum tablosu dışı bırakılmış finansal varlık ve borçlar, bu Standart çerçevesinde yeniden finansal durum tablosuna yansıtılmaz. Aksine, bu Standart uyarınca finansal durum tablosu dışı bırakılmış olması gerekirken geçiş tarihinden önce gerçekleşen bir işlem sonucunda önceki finansal raporlama esasları çerçevesinde finansal durum tablosuna yansıtılan finansal varlıkların ve borçların; (a) bu Standardın uygulanmaya başlamasıyla finansal durum tablosu dışı bırakılması veya (b) elden çıkarılıncaya veya ödeninceye kadar finansal durum tablosunda sunumuna devam edilmesi tercih edilebilir.

(b) Finansal riskten korunma muhasebesi. KOBİ TFRS’ye geçiş tarihinden önceki finansal riskten korunma muhasebesine ilişkin uygulama, geçiş tarihi itibariyle mevcut olmayan finansal riskten korunma ilişkileri için değiştirilmemelidir. Bölüm 12 Diğer Finansal Araçlar, geçiş tarihi itibariyle mevcut olan finansal riskten korunma ilişkilerine, ilgili bölümde belirtilen koşulları karşılamayan ilişkiler için finansal riskten korunma muhasebesine son verilmesine ilişkin hükümler de dahil olmak üzere uygulanır.

(c) Muhasebe tahminleri.

(d) Durdurulan faaliyetler.

(e) Kontrol gücü olmayan payların ölçümü. Paragraf 5.6’da belirtilen dönem kâr veya zararının ve dönem toplam kapsamlı kârının kontrol gücü olmayan paylar ile ana ortaklığın sahipleri arasında dağıtılmasına ilişkin hüküm, KOBİ TFRS’ye geçiş tarihinden itibaren (veya bir işletme birleşmesinin bu Standart uyarınca yeniden ifade edildiği tarih gibi daha erken bir tarihten itibaren – bakınız: paragraf 35.10) ileriye dönük olarak uygulanır.

35.10 Bu Standardın ilk kez uygulandığı finansal tablolar hazırlanırken, aşağıdaki muafiyet(ler) kullanılabilir:

(a) İşletme birleşmeleri. Bu Standarda geçiş tarihinden önce gerçekleşmiş olan işletme birleşmelerine Bölüm 19 İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye uygulanmayabilir. Ancak, herhangi bir işletme birleşmesinin Bölüm 19 çerçevesinde yeniden ifade edildiği durumlarda, söz konusu birleşmeden sonraki tüm işletme birleşmeleri de düzeltilir.

(b) Hisse bazlı ödeme işlemleri. Bu Standarda geçiş tarihinden önce verilmiş olan özkaynağa dayalı finansal araçlara veya bu Standarda geçiş tarihinden önce ödenmiş olan hisse bazlı ödeme işlemelerinden kaynaklanan borçlara Bölüm 26 Hisse Bazlı Ödemeler’in uygulanması zorunlu değildir.

(c) Tahmini maliyet olarak gerçeğe uygun değerin kullanımı. Bu Standarda geçiş tarihinde, bir maddi duran varlık, yatırım amaçlı gayrimenkul veya maddi olmayan duran varlık kalemi gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülebilir ve söz konusu gerçeğe uygun değer bu tarihte tahmini maliyet olarak kullanılabilir.

(d) Yeniden değerleme sonucunda ortaya çıkan tutarın tahmini maliyet olarak kullanımı. Bir maddi duran varlık, yatırım amaçlı gayrimenkul veya maddi olmayan duran varlık kaleminin bu Standarda geçmeden önceki muhasebe ilkelerine göre geçiş tarihinde veya öncesinde hesaplanan yeniden değerlenmiş tutarı, ilgili varlığın yeniden değerleme tarihindeki tahmini maliyeti olarak kullanılabilir.

(e) Birikimli çevrim farkları. Bölüm 30 Yabancı Para Çevrim İşlemleri, bazı çevrim farklarının özkaynakların ayrı bir bileşeni olarak sınıflandırılmasını gerektirir. KOBİ TFRS’ye geçiş tarihi itibariyle, tüm yurtdışındaki işletmelere ilişkin herhangi bir birikimli çevrim farkının olmadığı kabul edilebilir (yani “yeni bir başlangıç”).

(f) Bireysel finansal tablolar. Bireysel finansal tabloların hazırlandığı durumlarda, paragraf 9.26 uyarınca bağlı ortaklıklardaki, iştiraklerdeki ve müştereken kontrol edilen işletmelerdeki yatırımlar:

(i) Değer düşüklüğü düşülmüş maliyet bedeli ya da

(ii) Gerçeğe uygun değerdeki değişiklikler, kâr veya zarara yansıtılarak gerçeğe uygun değer üzerinden muhasebeleştirilir.

Bu tür bir yatırımın maliyet değeri üzerinden ölçüldüğü durumlarda, söz konusu yatırım, bireysel açılış finansal durum tablosunda:

(i) Bölüm 9 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar uyarınca belirlenen maliyet değeri veya

(ii) Tahmini maliyet üzerinden ölçülür. Sözü edilen tahmini maliyet, yatırımın, KOBİ TFRS’ye geçiş tarihindeki gerçeğe uygun değeri ya da bu Standarda geçiş tarihi itibariyle KOBİ TFRS’ye geçmeden önceki muhasebe ilkelerine göre belirlenmiş defter değeridir.

(g) Bileşik finansal araçlar. Paragraf 22.13 uyarınca bileşik finansal araçların, ihraç edildikleri tarihte borç ve özkaynak kalemi şeklinde ayrıştırılmaları gerekir. Bu Standarda geçiş tarihi itibariyle ilgili borç kaleminin ortadan kalkmış olduğu durumlarda, söz konusu ayrımın yapılması gerekmez.

(h) Ertelenmiş vergi. KOBİ TFRS’ye geçiş tarihinde, herhangi bir varlık veya borcun vergiye esas değeri ile defter değeri arasındaki farklılıklara ilişkin ertelenmiş vergi varlıklarının veya ertelenmiş vergi borçlarının muhasebeleştirilmesinin aşırı maliyet veya çabayı gerektirdiği durumlarda, söz konusu ertelenmiş vergi varlıklarının veya borçlarının muhasebeleştirilmesi zorunlu değildir.

(i) İmtiyazlı hizmet anlaşmaları. Bu Standarda geçiş tarihinden önce yapılmış olan imtiyazlı hizmet anlaşmalarına 34.12–34.16 paragraflarının uygulanması zorunlu değildir.

(j) Maden çıkarma faaliyetleri. Bu Standarda geçmeden önceki muhasebe ilkelerine göre tam maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda, KOBİ TFRS’ye geçiş tarihinde petrol ve gaz varlıkları (petrol ve gazın araştırılmasında, değerlendirilmesinde, geliştirilmesinde veya üretiminde kullanılan varlıklar), önceki muhasebe ilkelerine göre belirlenmiş olan tutarlar üzerinden ölçülebilirler. Söz konusu varlıklar bu Standarda geçiş tarihinde Bölüm 27 Varlıklarda Değer Düşüklüğü uyarınca değer düşüklüğü testine tabi tutulur.

(k) Kiralama işlemi içeren anlaşmalar. KOBİ TFRS’ye geçiş tarihinde mevcut olan bir anlaşmanın bir kiralama işlemi içerip içermediği (bakınız: paragraf 20.3), anlaşmaya girilen tarih itibariyle var olan durum ve koşullar yerine Standarda geçiş tarihi itibariyle var olan durum ve koşullar göz önünde bulundurularak belirlenebilir.

(l) Maddi duran varlıkların maliyeti içerisinde yer alan hizmetten çekmeye (yedeğe çekme) ilişkin yükümlülükler. Paragraf 17.10(c) bir maddi duran varlık kaleminin maliyetinin, maddi duran varlığın sökülmesi ve taşınması ile yerleştirildiği alanın restorasyonuna ilişkin tahmini maliyeti, işletmenin ilgili kalemin elde edilmesi sırasında ya da stok üretimi dışında bir amaçla belirli bir süre kullanımı sonucunda üstlendiği yükümlülüğü içerdiğini belirtmektedir. Maddi duran varlık kaleminin maliyetinin bu unsuru, yükümlülüğün ilk olarak ortaya çıktığı tarih(ler) yerine KOBİ TFRS’ye geçiş tarihinde ölçülebilir.

35.11 35.7 paragrafında yer verilen düzeltme(ler) için açılış finansal durum tablosunun düzeltilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, mümkün olan en erken dönemde söz konusu düzeltme(ler) için 35.7–35.10 paragrafları uygulanır ve bu Standart ile uyumlu ilk finansal tabloların hazırlandığı dönemde sunulan veriler ile daha önceki dönemlerde sunulan verilerin karşılaştırılabilir olmayanları belirlenir. Bu Standart ile uyumlu ilk finansal tabloların hazırlandığı dönemden önceki herhangi bir dönem için bu Standartta öngörülen açıklamaların yapılmasının mümkün olmadığı durumlarda, yapılan açıklamaların eksik olduğu belirtilir.

35.12 Önceki finansal raporlama esaslarından bu Standarda geçişin, daha önce raporlanan finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışlarını nasıl etkilediği açıklanır.

35.13 Paragraf 35.12 ile uyumlu olunması açısından, bu Standardın ilk kez uygulandığı finansal tablolarda aşağıdaki hususlara yer verilir:

(a) Muhasebe politikalarındaki değişikliklerin her birinin niteliğine ilişkin tanım.

(b) (i) Bu Standarda geçiş tarihi ile

(ii) Bu Standarda geçmeden önceki finansal raporlama esaslarına göre hazırlanmış en son yıllık finansal tablolarda sunulan en son dönemin sonu için ayrı ayrı olmak üzere, bu Standarda geçmeden önceki finansal raporlama esasları çerçevesinde raporlanan özkaynak ile bu Standarda göre belirlenen özkaynağın birbirleriyle mutabakatı.

(c) Önceki finansal raporlama esaslarına göre hazırlanmış en son yıllık finansal tablolardaki sonuncu döneme ilişkin raporlanan kâr veya zarar tutarının, aynı dönem için bu Standarda göre tespit edilen kâr veya zarar tutarı ile mutabakatı.

35.14 Bu Standarda geçmeden önceki finansal raporlama esasları çerçevesinde yapılmış hataların farkına varıldığı durumlarda, paragraf 35.13(b) ve (c) uyarınca yapılacak olan mutabakatlarda, söz konusu hataların düzeltilmesi amacıyla yapılan işlemlerin, mümkün olduğu ölçüde, muhasebe politikalarında meydana gelen değişiklikler çerçevesinde yapılan işlemlerden ayrıştırılması gerekir.

35.15 Geçmiş dönemlerde finansal tablo sunmamış işletmeler, bu Standardın ilk kez uygulandığı finansal tablolarında bu hususu kamuoyuna açıklarlar.

(b) Katkı ve fayda düzeyi, ilgili çalışanları istihdam eden işletmenin kimliğine bakılmaksızın belirlenen ve bu varlıkların kullanımıyla birden fazla işletmenin çalışanına fayda sağlayan.

(a) Ayrı büyük bir iş alanını veya ayrı bir coğrafi faaliyet alanını temsil etmektedir,

(b) Ayrı büyük bir iş alanının veya coğrafi faaliyet alanının elden çıkarılmasını öngören tek bir koordine edilmiş planın parçasıdır veya

(c) Sadece yeniden satışa yönelik bir öngörüyle edinilmiş bir bağlı ortaklıktır.