Sprawozdanie Dziekana Wydziału Przyrodniczo-Technologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu za rok 2010
|
|  Yüklə 1.55 Mb.
|
Publikacje: Pieczarka K., Białczyk W., Kordas L., Cudzik A., Czarnecki J. Analiza właściwości trakcyjnych opon napędowych w uproszczonych technologiach uprawy gleby. Inżynieria Rolnicza 2(120)/2010,133-139. Kordas L., Jabłońska M. Ziemniak w racjonalnym płodozmianie. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2010, 557 (w druku). Kordas L., Dopierała P., Jabłońska M. Możliwości uprawy wybranych gatunków zbóż odmian populacyjnych i heterozyjnych na glebie średniej w różnych rejonach klimatycznych polski. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2010. 557 (w druku). Pląskowska E., Moszczyńska E., Matkowski K., Kordas L. 2010. Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła pszenżyta ozimego uprawianego tradycyjnie i w siewie bezpośrednim. Prog. Plant Prot. 50 (2): 728–731. Pląskowska E., Moszczyńska E., Matkowski K., Kordas L.. Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła pszenżyta ozimego uprawianego tradycyjnie i w siewie bezpośrednim. Streszczenia. 50. Sesja Naukowa IOR. Streszczenia. Poznań, 3-5.02.2010, 223. Kordas L., Dopierała P., Jabłońska M. Możliwości uprawy wybranych gatunków zbóż odmian populacyjnych i heterozyjnych na glebie średniej w różnych rejonach klimatycznych polski. Konf. Nauk. „Produkcja roślinna na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania”. Streszczenia. Kraków-Krościenko, 16-18.06.2010, 17.
Potrzeba ograniczenia emisji CO2 do atmosfery wymusza wprowadzenie do uprawy tzw. roślin energetycznych, które powinny być uprawiane na kompleksach słabych. Stosunkowo niska produkcyjność tych gleb może być podniesiona poprzez nawożenie osadami komunalnymi, które w rolnictwie produkującym na cele spożywcze nie mogą być stosowane. W prowadzonych równolegle kilku doświadczeniach stosuje się nawożenie osadami komunalnymi w różnych dawkach, a także różnego rodzaju wspomaganie rozwoju tych roślin poprzez dodatek geokompozytów, substancji mineralnych i organicznych. Celem doświadczeń jest zoptymalizowanie nowej agrotechniki uprawy roślin energetycznych z jednoczesnym ich wykorzystaniem do produkcji biogazu a także stabilizacji biologicznej plaż zbiorników poflotacyjnych. Wyniki uzyskane w dwuletnich badaniach wskazują na duże możliwości produkcyjne tych roślin, a także na duże zdolności bioremediacyjne niektórych z nich. Wydaje się, że mogą być użyte do rekultywacji terenów zdegradowanych oraz utylizacji znacznej części osadów komunalnych. Publikacje: Tasz W., Kordas L. Możliwości zasiedlenia roślinami energetycznymi nieczynnych składowisk odpadów z flotacji rud miedzi. Cuprum, 1(54), 2010, 65-75.
Wykazano, iż w realizacji celów zrównoważonego rozwoju rolnictwa i terenów wiejskich w sposób istotny pomagają instrumenty wsparcia finansowego z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Na wsi dolnośląskiej podstawowe znaczenie dla ekorozwoju miały programy rolnośrodowiskowe, wspieranie terenów ONW oraz programy zalesień. Gospodarstwa położone na obszarach ONW uzyskały największą część kwoty PROW 2004-2006 w województwie (24%). Programy rolnośrodowiskowe uzyskały 10% kwoty PROW i objęły 11% powierzchni UR na Dolnym Śląsku. Spośród nich największym zainteresowaniem cieszyły się pakiety: „ochrona gleb i wód”, „utrzymanie łąk ekstensywnych”. Biorąc pod uwagę warunki przyrodnicze regionu, zbyt małe jest wykorzystanie środków z pakietu „rolnictwo ekologiczne”. Województwo dolnośląskie cechuje przeciętny w warunkach polskich poziom wykorzystania kwot na zalesienia. Publikacje: Parylak D., Kutkowska B. 2010. Możliwości realizacji zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich na Dolnym Śląsku. Zesz. Probl. PNR, 549, 139-148.
Produkcyjność pszenicy ozimej zależała głównie od przedplonu i była niższa o 49,5% w uprawie po sobie niż po grochu, co było głównie efektem istotnie bardziej porażonych korzeni i źdźbeł przez choroby podsuszkowe. W monokulturze pszenicy największą masę ziarna, liczbę kłosów i MTZ otrzymano z roślin wyrosłych z mniej dorodnego materiału siewnego i po zastosowaniu środka UGmax, ale i tak masa ziarna była o 36% niższa niż w uprawie po grochu, bez użycia środka poprawiającego właściwości gleby i z zastosowaniem mniej dorodnego ziarna siewnego. Zastosowanie środka poprawiającego właściwości gleby UGmax i użycie bardziej dorodnego materiału siewnego nie wpłynęło wyraźnie na stopień porażenia roślin przez choroby podstawy źdźbła. Zawartość mikroelementów w ziarnie pszenicy ozimej uprawianej po sobie zależała od odmiany oraz sposobu zaprawiania materiału siewnego. Wykazano istotny wpływ przedplonu oraz sposobu uprawy roli na właściwości fizyczne gleby. Zwięzłość gleby w monokulturze pszenicy była wyraźnie wyższa niż płodozmianie. Stopień porażenia korzeni i źdźbeł pszenżyta ozimego w monokulturze, w porównaniu z uprawianym w płodozmianie, także był istotnie wyższy, a zainfekowanie przez choroby podsuszkowe było modyfikowane przez system uprawy oraz sposób zaprawiania materiału siewnego. Po zaprawieniu ziarna siewnego preparatem Galmano 201 FS zainfekowanie było mniejsze niż po zaprawieniu zaprawą standardową Raxil 515 FS. W monokulturze istotną redukcję porażenia roślin przez choroby podstawy źdźbła można uzyskać w technologii, która zawiera podorywkę, uprawę międzyplonu z gorczycy, przedsiewny jego oprysk glifosatem oraz wysianie ziarna zaprawionego zaprawą nasienną Galmano 201 FS techniką siewu bezpośredniego. Publikacje: Wojtala-Łozowska L., Parylak D.: Wpływ odmiany i zaprawiania materiału siewnego na zawartość i pobranie mikroelementów w ziarnie pszenicy ozimej. Zesz. Nauk. UP. Wroc., Ser. Rolnictwo XCV, 2009, s.117-123. Parylak D., Paluch M., Wojtala-Łozowska L.: Ocena możliwości ograniczania porażenia pszenżyta ozimego uprawianego po sobie przez choroby podstawy źdźbła. Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 50 (2), 2010, 695–699. Wojtala L., Parylak D.: Porażenie pszenicy ozimej przez choroby podsuszkowe w zależności od przedplonu, zastosowania użyźniacza glebowego i materiału siewnego. Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 50 (4), 2010, 2057–2063. Paluch M., Giemza-Mikoda M. Wykorzystanie biostymulatorów w produkcji roślinnej. Mat. konf. Homo Naturalis, Wrocław 2010, (w druku) Parylak D., Paluch M. Uproszczenia agrotechniczne w monokulturze pszenicy ozimej a właściwości fizyczne gleby. Mat. konf. Produkcja roślinna na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Streszczenia. Kraków-Krościenko, 16-18.06.2010, 26.
Celem badań było poznanie wpływu różnych systemów uprawy konserwującej i zróżnicowanych dawek nawożenia azotowego na plon buraka cukrowego. Badaniami objęto cechy morfologiczne korzeni, zawartość cukru i melasotworów, plon technologiczny cukru. Efektem końcowym doświadczenia jest ustalenie takiego systemu uprawy i nawożenia azotem, przy którym wysokość i jakość plonów buraka cukrowego będzie najlepsza. Analizy statystyczne wyników sugerują, że systemy uprawy miały znaczący wpływ na wzrost i plonowanie buraka cukrowego, w mniejszym stopniu dawki azotu. Publikacje: Zimny L., Strochalska B. 2009. Żywe mulcze w uprawie buraka cukrowego. Gaz. Cukr. 6: 167–169. Strochalska B., Zimny L. Zachwaszczenie buraka cukrowego w różnych systemach uprawy konserwującej. 50. Sesja Naukowa IOR. Streszczenia. Poznań, 4-5.02.2010, 140.
Celem podjętych badań jest określenie wpływu różnych systemów uprawy roli (uprawa tradycyjna, uproszczona oraz siew bezpośredni) i czynników regenerujących stanowisko (oprysk preparatem EM, międzyplon z gorczycy białej, międzyplon z gorczycy białej wraz z opryskiem preparatem EM, międzyplon z gorczycy białej wraz z opryskiem preparatem Rosahumus, oprysk preparatem EM, oprysk preparatem Rosahumus) na zmiany warunków siedliskowych oraz wzrost i plonowanie pszenżyta jarego. Badania obejmują środowisko glebowe ( badania chemiczne, biologiczne i fizyczne gleby), zachwaszczenie łanu oraz roślinę uprawną (zdrowotność, poziom plonowania oraz struktura i jakość plonu). Całość badań polowych i laboratoryjnych zostanie zakończona w czwartym kwartale 2012 roku, uzyskane wyniki zostaną poddane analizie statystycznej.
Podjęte badania umożliwią ocenę wpływu różnych systemów uprawy roli (tradycyjna, uproszczona, uprawa zerowa) jęczmienia jarego na produkcyjność i zmiany w siedlisku pola uprawnego. W uprawie jęczmienia oraz przedplonu – pszenicy jarej i przedprzedplonu – buraka cukrowego na wybranych obiektach wprowadzono do gleby materię organiczną w postaci: słomy, liści buraczanych i międzyplonu. Przeprowadzone badania dodatkowo umożliwią wskazanie najlepszego wariantu uprawowego uwzględniającego trzy poziomy nawożenia azotowego: 80 kg N·ha-1 (optymalne), 40 kg N·ha-1 (obniżone), 120 kg N·ha-1 (podwyższone). Rezultaty badań pozwolą określić czy zastosowane systemy uprawy umożliwiają redukcję zużycia nawozów azotowych, a także który z proponowanych systemów jest najlepszy z punktu widzenia zachowania sprawności gleby oraz wysokości i jakości plonów jęczmienia.
W dwóch doświadczeniach polowych uprawiano cztery zboża: jęczmień, owies, pszenicę i pszenżyto w zasiewach czystych i w mieszankach 3-gatunkowych i jednej czterogatunkowej. Nie stwierdzono wyraźnie plonotwórczego charakteru kilkuskładnikowych mieszanek zbożowych. Plony mieszanek układały się na poziomie pośrednim, pomiędzy plonami ich komponentów uprawianych w zasiewach czystych. Po zwiększeniu dawki nawożenia azotem z 40 do 80 kg ∙ ha-1 nastąpił wzrost plonu ziarna we wszystkich mieszankach, poza jedną, której komponentami były jęczmień z pszenicą oraz pszenżytem, natomiast mieszanki kilkuskładnikowe z udziałem jęczmienia i owsa charakteryzowały się większym plonem ziarna od pozostałych mieszanek.
W celu ograniczenia zachwaszczenia w mieszance jęczmienia jarego z grochem siewnym odmiany pastewnej stosowano dwa rodzaje bron: klasyczną bronę zębową lekką, oraz bronę palcową. Zabiegi bronowania prowadzono w dwóch różnych terminach tj. na początku krzewienia komponentu zbożowego mieszanki i po siedmiu dniach od tej fazy. Bronowanie stosowano w jednym z tych terminów bądź w obu terminach i było to bronowanie jedno- lub dwukrotne. Skuteczność bronowania porównywano ze skutecznością zastosowania preparatu Chwastox Ekstra 300 SL, Doświadczenie zawierało także obiekt na którym nie prowadzono zabiegów odchwaszczających. W celu uniezależnienia się od zmienności zachwaszczenia, jako chwast „testowy” wysiewana była gorczyca biała. Badany jest wpływ zastosowanych metod na zachwaszczenie naturalne, gorczycę, komponenty mieszanki oraz właściwości gleby. Wyniki badań są w trakcie opracowania.
Celem doświadczenia była ocena następczego wpływu różnych form nawożenia organicznego (obornik oraz międzyplon zastosowany łącznie z corocznym przyoraniem plonów ubocznych) i zróżnicowanych dawek azotu (0, 45, 90, 135, 180 kg N/ha) na zachwaszczenie jęczmienia ozimego. Przyoranie pod przedprzedplon nawozów organicznych sprzyjało tylko nieznacznemu zmniejszeniu masy chwastów w stosunku do wartości obserwowanych na poletkach, na których zrezygnowano z nawożenia organicznego. Intensyfikacja nawożenia azotowego na ogół przyczyniała się do systematycznego ograniczenia masy chwastów w łanie badanej rośliny. Obornik oraz międzyplon zastosowany łącznie z plonami ubocznymi, a także intensyfikacja nawożenia azotowego sprzyjały redukcji liczby chwastów w łanie w okresie od wiosny do lata. Publikacje: Wacławowicz R., Zimny L.: Zachwaszczenie jęczmienia ozimego w zależności od systemów nawożenia Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 50 (2): 969–973.
Założono nowe doświadczenie wazonowe, którego celem jest ocena przydatności nawozowej popiołów pochodzących ze spalenia różnych rodzajów biomasy (ziarno owsa, wierzba, słoma ze zbóż jarych i ozimych, sorgo, drewno dębowe, siano, zrębki drewniane). Badany będzie wzrost i rozwój pszenicy jarej w różnych fazach jej wegetacji, a także właściwości technologiczne ziarna oraz właściwości chemiczne gleby. Rezultaty badań pozwolą stwierdzić, czy po wprowadzeniu do gleby zróżnicowanych dawek popiołów możliwe będzie ograniczenie lub zrezygnowanie z nawożenia mineralnego, co ma szczególne znaczenie w warunkach rolnictwa zrównoważonego. Zostanie także określona przydatność odpadów paleniskowych w odkwaszaniu gleby.
Sposób użytkowania pól w istotny sposób różnicował populację badanych gatunków chwastów pod względem większości badanych cech. Przebadane osobniki Echinochloa crus-galli oraz Poa annua w zależności od gatunku i zwarcia rośliny uprawnej przyjmowały pokrój krzaczasty o dużej szerokości kępy, składającej się z wielu odgałęzień, bądź prawie pojedynczego źdźbła, co wpływało następnie na ilość wydanych owoców. Publikacje: Zawieja J. 2010. Wybrane cechy biologii Echinochloa crus-galli w zależności od miejsca występowania. Fragm. Agron. 2, 171–176. Zawieja J. Występowanie i wybrane cechy biologiczne Poa annua na terenach podmiejskich. Mat. z Konf. Nauk. „Dynamika roślinności segetalnej na terenach zainwestowanych oraz biologia gatunków zachwaszczających uprawy na terenach podmiejskich” z cyklu: Rejonizacja chwastów segetalnych w Polsce, Bydgoszcz, 02-03.09. 2010, 47.
Wieloletnie badania nad wpływem uproszczeń w następstwie roślin na glebie lekkiej wykazały znaczny ich wpływ na plonowanie żyta. Jego plony zależały jednak bardziej od przebiegu pogody, a szczególnie ilości opadów niż od miejsca w zmianowaniu. Najmniej ziarna uzyskano w roku o niewielkich opadach począwszy od fazy strzelania w źdźbło (maj) aż do końca dojrzewania (lipiec). Zwiększanie udziału żyta w strukturze zasiewów, do monokultury włącznie spowodowało zmniejszenie poziomu plonowania tej rośliny. Plony żyta uprawianego corocznie po sobie były ponad połowę mniejsze niż w płodozmianie przyrodniczo poprawnym. Wykazano korzystny wpływ międzyplonu ścierniskowego na produkcyjność żyta, nie rekompensował on jednak całkowicie ujemnych skutków uproszczeń. Istotny wpływ tego elementu agrotechniki uwidocznił się szczególnie w zmianowaniach z 50 % udziałem żyta w strukturze zasiewów oraz w jego monokulturze. Publikacje: Wojciechowski W. 2009: Plonowanie żyta ozimego w różnych zmianowaniach. Fragm. Agron. 2, 176-182.
Rozwój chwastów w łanie rośliny uprawnej jest modyfikowany różnymi czynnikami i nie jest gwałtowny tak jak na polach pozostawionych bez uprawy, na których staje się on nieograniczony. Dlatego podjęto badania nad oceną wpływu trzech wariantów prowadzenia ugoru na biologię ważniejszych gatunków chwastów w tym Echinochloa crus-galli. W pierwszym roku ugorowania gatunek ten intensywnie rozwijał się szczególnie na ugorach bez roślin okrywowych. Zarówno na ugorze z chemiczną regulacją zachwaszczenia, jak i samozarastającym liczba roślin chwastnicy jednostronnej była kilkakrotnie wyższa niż na polu obsianym mieszanką koniczyny czerwonej z życicą. Wraz z wiekiem ugoru, niezależnie od sposobu jego prowadzenia liczebność chwastnicy znacznie zmniejszała się. Glebowy bank nasion tego gatunku wraz z upływem lat zależał od sposobu prowadzenia ugoru. Na ugorze pielęgnowanym metodą chemiczną corocznie zmniejszał się on, na ugorze obsianym roślinami okrywowymi w dwóch pierwszych latach był na zbliżonym poziomie, a w trzecim uległ zmniejszeniu, natomiast na ugorze samozarastającym następował dość wyraźny jego wzrost w drugim roku ugorowania, a w trzecim znaczne jego zmniejszenie. Publikacje: Zawieja J., Wojciechowski W. 2010. Wpływ sposobu ugorowania pól na intensywność występowania Echinochloa crus-galli. Fragm. Agron. 2, 177-183.
Nawożenie mineralne jest efektywnym środkiem produkcji roślinnej nie tylko w zwiększaniu plonów, ale również w kształtowaniu jego cech jakościowych. Azot jest najbardziej plonotwórczym składnikiem pokarmowym, niewykorzystany przez roślinność łąkową może stanowić poważne zagrożenie dla środowiska przyrodniczego. W badaniach określono jak zróżnicowane nawożenie mineralne kształtuje plonowanie, wartość białkową oraz energetyczną zielonki. Koniczyna łąkowa i nawożenie azotowe stanowiły zasadniczy czynnik, który kształtował zawartość białka ogólnego. Wyższą zawartość białka ogólnego odnotowano w runi łąkowej nawożonej pełną dawką - NPK. Produkowana z łąki pasza charakteryzowała się odpowiednią dla przeżuwaczy wartością energetyczną oraz białkową. Publikacje: Wolski K. 2010. The effect of mineral fertilizers on the meadow sward productivity. Ecological Chemistry and Engineering. Vol. 17, 6, 709-716.
Odciek ze składowiska stanowi problem, zarówno ilościowy, jak i jakościowy. Przedstawiony temat dotyczy oceny zdolności fitoremediacji niektórych gatunków traw, a także określa ich przydatność do oczyszczania odcieków w przypadku zastosowania różnych dawek polewowych. Doświadczenie przeprowadzono na oczyszczalni roślinno-glebowej zlokalizowanej na terenie składowiska odpadów komunalnych „Maślice” we Wrocławiu. Wegetacja traw przebiegała lepiej na obiektach doświadczalnych po zastosowaniu odcieku ze składowiska. Bez względu na wielkość zastosowanej dawki odcieku najlepiej rozwijała się Festuca arundinacea L. Publikacje: Wolski K., Gąbka D., Szyszkowski P. 2010. Ocena wegetacji traw po zastosowaniu odcieku składowiskowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 547, 409-414.
W Polsce rośnie zainteresowanie uprawianiem sportu na naturalnej trawie. Istnieje, zatem potrzeba zakładania nowych nawierzchni trawiastych. Murawy sportowe należą do jednych z najbardziej wymagających pod względem estetyki i wytrzymałości nawierzchni trawiastych. Celem badań było określenie podstawowych parametrów użytkowych traw gazonowych. Doświadczenie mikropoletkowe założone metodą split-plot w trzech powtórzeniach prowadzono według metodyki NTEP. Na podstawie uzyskanych wyników najwyżej oceniane parametry użytkowe uzyskała darń składająca się z Agrostis stolonifera L. Publikacje: Kazimierska N., Wolski K. 2010. Assessment of turfgrasses for sports fields in Lower Silesia. Proceedings 2nd European Turfgrass Socjety Conference, 109-110.
Badania obejmowały określenie wpływu zanieczyszczenia podłoża wyciekiem benzyny na przyrosty sosny. Wyznaczono powierzchnie badawcze, położone na terenie objętym skażeniem po wycieku benzyny oraz powierzchnie kontrolną. Na każdej z powierzchni określono stopień defoliacji drzew oraz pobrano wywiertki w celu oznaczenia wielkości przyrostów rocznych. Analiza przyrostów wykazała zahamowanie wzrostu drzew, rosnących na powierzchniach skażonych, w ciągu dwu lat po wystąpieniu wycieku benzyny, lecz po tym okresie przyrosty znormalizowały się i obecnie nie są mniejsze, niż u drzew kontrolnych. Publikacje: Szymura T. H., Szymura M., Wolski K., 2010. Effect of petrol fuel contamination on growth of mature Scots pine (Pinus sylvestris Lin.) trees. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 85, 64-66.
Praca stanowi ocenę wartości wizualnej i użytkowej wybranych 10 taksonów traw ozdobnych do zastosowania na terenach zieleni na obszarze południowo-zachodniej Polski. Ocenie bonitacyjnej podlegały następujące cechy: typ wzrostu, przezimowanie, aspekt ogólny, zadarnienie, kolor, zdrowotność. Określono wysokość części wegetatywnych i generatywnych roślin. Opisano także zdolność krzewienia poprzez określenie liczby pędów wyrosłych z jednej rośliny. Analizowano zdolność do rozmrażania generatywnego poprzez określenie energii i siły kiełkowania nasion. Wyniki wskazują na długi okres atrakcyjności wizualnej analizowanych gatunków - od wczesnej wiosny do późnej jesieni, a liczne z nich zachowują wartości estetyczne także zimą. Różnorodny typ wzrostu, pokrój, zabarwienie liści oraz różnorodna postać kwiatostanów pozwalają na zastosowanie tych roślin na terenach zieleni. Publikacje: Szymura M., Grzywniak S., Wolski K., Szymura T.H., Dradrach A., 2010. Ocena wartości użytkowej wybranych gatunków traw ozdobnych w warunkach Dolnego Śląska. Nauka, Przyroda, Technologie, dział Ogrodnictwo, 4 (3), 1-12.
Badanie obejmowały określenie struktury i dynamiki podgórskiego łęgu jesionowego o strukturze lasu dojrzałego. Struktura drzewostanu mierzona była na kolistych powierzchniach, rozmieszczenie luk analizowano metodą transektową. Dawna dynamika drzewostanu została odtworzona metodami dendrochronometrycznymi. Drzewostany zdominowane są przez jesiony (Fraxinus excelsior) w wieku 77-151 lat, które tworzą warstwę koron, zaś podrost tworzą gęste zarośla leszczyny (Corylus avellana). Drzewostany rozwinęły się na siedliskach, do pierwszej połowy XIX wieku użytkowanych jako łąki. Warunki świetlne w opisywanych drzewostanach są dobre, a średnia wartość PPFD wynosi 13%. W warstwie siewek odnotowano obecność jesiona i klonu jawora, jednakże ciągłe zgryzanie przez zwierzynę płową hamuje wzrost siewek. W warstwie podrostu brak jest jawora, zaś liczba jesionów jest niewielka w porównaniu z liczbą siewek. Publikacje: Szymura T.S., Buszczak M., Szymura M., 2010. Structure and dynamics of a mature tree stand in submontane alluvial forest of Carici ramotae-Fraxinetum in the Sudety Mts foothills (Lower Silesia, Poland). Dendrobiology, 63, 43-51.
Celem 3-letnich badań jest określenie wpływu uprawy konserwującej na plonowanie, strukturę plonu kukurydzy, zachwaszczenie w łanie kukurydzy oraz zmiany w środowisku glebowym. Badania umożliwią wskazanie najlepszego z punku widzenia przyrodniczo-produkcyjnego wariantu mulczowego z wykorzystaniem słomy przedplonowej, międzyplonu ścierniskowego oraz mulczu, ponadto wyniki będą pomocne w stwierdzeniu czy zastosowanie mulczów pozwoli na redukcję dawek nawozów azotowych i potasowych.
Drugi rok doświadczenia polowego mającego na celu znalezienie efektywnych zabiegów agrotechnicznych w uprawie zbóż w płodozmianie ekologicznym, zapewnienie poziomu ochrony roślin dostępnymi na rynku ekologicznym środkami ochrony oraz wykorzystanie metody mieszania odmian w celu zwiększenia odporności zbóż przeciwko patogenom.
Ścisłe doświadczenie polowe zostało założone w certyfikowanym gospodarstwie ekologicznym w Kamieńcu Wrocławskim. Badania są prowadzone w oparciu o płodozmian typu Norfolk. W badaniach uwzględniono różne rodzaje użyźniaczy glebowych oraz zróżnicowane, dozwolone do stosowania w systemie ekologicznym nawozy mineralne.
Rozpoznanie funkcjonowania roślinności na obszarach zurbanizowanych jest ważnym zagadnieniem w kontekście poprawy życia ich mieszkańców. Stąd w 2008 roku rozpoczęto badania terenowe, których celem jest ocena składu gatunkowego zbiorowisk roślinnych występujących na miejskich odłogach zlokalizowanych na obrzeżach miasta Wrocławia, wśród nowo budowanych osiedli mieszkaniowych.
Głównym celem prowadzonych od 2009 rok badań terenowych jest określenie składu gatunkowego i częstości występowania roślin zielarskich na odłogach zlokalizowanych na gruntach porolnych w wybranych rejonach województwa dolnośląskiego. Katedra Ochrony Roślin wraz z Zakładem Mikrobiologii Rolniczej
W badaniach polowych prowadzonych na plantacji kukurydzy, oceniano wpływ różnych jej odmian [transgeniczną DKC 3421 YG, jej linię isogeniczną DKC 3420 (chronioną i niechronioną chemicznie przed omacnicą prosowiankę), dwie chronione odmiany referencyjne tj. Bosman i Wigo], na występowanie stawonogów naziemnych oraz fitofagów i owadów pożytecznych obserwowanych na roślinach. W przypadku stawonogów naziemnych odławiano głównie: chrząszcze z rodzin Carabidae i Staphylinidae, a także Arachnida. Najliczniejszą grupą były biegaczowate. Przedstawiciele tej grupy oznaczono do gatunku. Do najliczniejszych należały: Pseudoophonus rufipes oraz Pterostichus melanarius. Nie wykazano znaczących różnic w występowaniu tej grupy w różnych kombinacjach doświadczenia. Podobne relacje ilościowe między kombinacjami doświadczenia stwierdzono również dla pozostałych, mniej licznych, grup stawonogów, tj. kusakowatych i pająków. W przypadku obserwacji prowadzonych na roślinach kukurydzy, do najliczniejszych należały mszyce, w tym mszyca czeremchowo-zbożowa. Różnice w występowaniu tego gatunku odnotowano tylko dla odmian różniących się wczesnością, nie wykazano natomiast róznic między odmianą kukurydzy Bt a innymi analizowanymi. Inne fitofagi, takie jak: skoczki, przylżeńce, skrzypionki, pluskwiaki różnoskrzydłe występowały mniej licznie. Nie stwierdzono wyraźnej różnicy w występowaniu wymienionych fitofagów na różnych odmianach kukurydzy. Podobne zależności odnotowano również dla owadów pożytecznych. W analizie całych roślin kukurydzy potwierdzono, że odmiana transgeniczna była uszkadzana przez omacnicę prosowiankę w niewielkim stopniu w porównaniu do odmian nie zawierających genu Bt. Publikacje: Twardowski J. P., Hurej M., Kordas L. 2008. Impact of transgenic Bt corn on European corn borer (Ostrinia nubilalis Hübner) in Lower Silesia, Poland. Preliminary results. GMO’s in Integrated Plant Production, IOBC wprs Bulletin, 33: 129-132 Twardowski J. P., Bereś P., Hurej M., Klukowski Z. 2010. Ground beetles (Col., Carabidae) in Bt maize- first field large scale experiment in Poland. GMO’s in Integrated Plant Production, IOBC/wprs Bulletin, 52: pp. 97-102. Dąbrowski Z., Klukowski Z., Hurej M. 2009. Porównanie metod oceny wpływu roślin zmodyfikowanych genetycznie na układy troficzne w warunkach polowych. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, 49: 1135-1144.
Przedstawione na konferencji prace obrazowały kierunek badań, jakie wykonywano na przestrzeni kilku ostatnich lat na terenach miejskich i podmiejskich. Wskazują problemy, jakie występują, ale również i kierunki ich rozwiązania. Coraz więcej doniesień mówi o wzrastającej roli gatunków z rodzaju Phytophthora jako sprawców wielu groźnych chorób roślin ozdobnych na terenach miejskich. Pojawiają się także coraz częściej gatunki w rzędu Uredinales oraz Erysiphales, które znacznie obniżają efekt dekoracyjny uprawianych roślin oraz zmniejszają mrozoodporność, zimotrwałość oraz odporność na czynniki abiotyczne powodujące choroby roślin. Obok patogenów na roślinach rosnących na terenach zurbanizowanych stwierdza się również występowanie groźnych szkodników, chociażby szrotówka kasztanowcowiaczka, który występuje już obecnie na terytorium całego kraju. Niemożność wykonywania zabiegów chemicznych na terenach miejskich w celu ograniczenia negatywnego wpływu chorób i szkodników składnia badaczy do poszukiwania nowych, alternatywnych metod ochrony roślin przed agrofagami. W tym celu wykorzystuje się stosunkową nową grupę środków ochrony roślin, a mianowicie biostymulatory. Biostymulatory mogą być także wykorzystywane do zmniejszania wpływu warunków stresowych w jakich rosną rośliny na terenach zurbanizowanych np. zanieczyszczenie środowiska, błędy popełnianie podczas pielęgnacji roślin np. ogławianie lub uszkodzenia drzew podczas prac budowlanych. Publikacje: Bąbelewski P., Błochowiak A., Breś W., Chohura P., Ciepielewska D., Dajdok Z., Damszel M., Hadryś M., Hryncewicz-Gwóźdź A., Hurej M., Jakubska-Busse A., Jaźwińska E., Kaczmarek A., Kalinowska K., Kiersnowska J., Kita W., Klukowski P., Klukowski Z., Kopacki M., Kosewska A., Kurowski T.P., Łobczowski M., Laszczak-Dawid A., Markowska A., Matkowski K., Mazurek J., Moszczyńska E., Nietupski M., Nowik K., Ogórek R., B. Orlikowski L.B., Pląskowska E., Ptaszek M., Pusz W., Szmagara M., Suchocka M., Śliwiński M., Tratwal A., Trelka T., Twardowski J., Walczak F. 2010. Miejskie tereny zielone – zagrożenia. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Seria Wydawnicza – Problemy ochrony roślin na terenach zurbanizowanych, CV(I): 1-154.
Tematyka konferencji obejmowała zagadnienia związane z planowaniem doświadczeń polowych, techniką prawidłowego pobierania prób entomologicznych, jak również doborem metod analizy statystycznej poszerzoną o interpretację biologiczną danych empirycznych. Wygłoszone prezentacje omawiały także zagadnienia statystyki opisowej oraz dobór testów nieparametrycznych najczęściej stosowanych w ekologii stawonogów. Zajęcia warsztatowe ukierunkowane były na początkującym badaczy ( doktorantów) przygotowujących swoje pierwsze prace naukowe. Jak również na osoby pragnące pogłębić swoją wiedzę o metody rzadziej stosowane w ekologii stawonogów i tych pracowników nauki, którzy chcieli poddać dyskusji dobór metod statystycznych aktualnie prowadzonych lub planowanych badań. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się problematyka związana z metodami statystycznymi analizy bioróżnorodności (porównanie różnorodności gatunkowej siedlisk). Zdecydowaną większość uczestników zajęć warsztatowych stanowili doktoranci: SGGW, Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Instytutu Warzywnictwa, Instytutu Ochrony Roślin, Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie ect. Była to pierwsza tego typu konferencja w kraju, która uwzględnia specyfikę warsztatu badawczego populacji ruchomych (stawonogów). Ponieważ zainteresowanie tematyką było znaczne, zwłaszcza ze strony młodych badaczy, planowana jest organizacja cyklicznych spotkań obejmujących tą tematykę. Intencją organizatora było utworzenie forum wymiany doświadczeń oraz doskonalenia warsztatu badawczego.
Badania ostatnich lat wykazują bardzo silną tendencję spadkową liczebności pszczół i zubożenie ich fauny. Sytuacja ta grozi poważnymi zakłóceniami w funkcjonowaniu przyrody oraz obniżeniem plonowania upraw. Konieczne staje się więc podjęcie działań protekcyjnych względem tych owadów, zarówno pszczoły miodnej, jak też objętych ochroną prawną trzmieli oraz pszczół tzw. dzikich. Pomyślny rozwój rodzin pszczół jest możliwy tylko wówczas, gdy będą miały dogodne miejsca gniazdowania oraz ciągłą dostępność pokarmu. Nasze dotychczasowe badania prowadzono w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu, gdzie określono atrakcyjność dla trzmieli 53 gatunków roślin z wiosennej flory Ogrodu. Kwitnące wiosną rośliny zapewniają pokarm zakładającym rodziny i odchowującym pierwsze larwy matkom trzmieli. Wiedza dotycząca tzw. taśmy pokarmowej pszczół może być powszechnie wykorzystywana przez jednostki projektujące zieleń miejską, stanowiącą bardzo ważną alternatywę dla terenów rolniczych z uwagi na wysoką biorożnorodność szaty roślinnej oraz niestosowanie insektycydów. W Ogrodzie Botanicznym stwierdzono także liczne występowanie trzmiela szarego (B. veteranus), który jest zamieszczony na Polskiej Czerwonej Liście jako gatunek narażony na wyginięcie. Przebadano także atrakcyjność dla pszczół 12 gatunków najpospolitszych roślin zielarskich, które w niemal w każdym ogrodzie warzywnym, mogą stanowić bardzo istotne uzupełnienie bazy pokarmowej pszczół. Wszystkie badane pszczoły najczęściej oblatywały lebiodkę pospolitą, hyzop lekarski, lawendę lekarską (Lamniaceae) oraz jeżówkę purpurową z rodziny Asteracea. Badania w uprawach rzepaku ozimego oraz rzepaku jarego wykazały niedostateczny oblot badanych plantacji przez pszczoły. Szczególnie majowy oblot rzepaku ozimego był bardo słaby. W następnych latach badania będą poszerzone o takie siedliska miejskie jak parki i zieleń osiedlowa oraz ogródki działkowe, a w agrocenozach o inne kwitnące uprawy rolnicze i ogrody przydomowe. Publikacje: Kelm M., Biesiada A., Krawczyk M., Ciołek M. 2010. Atrakcyjność kwiatów wybranych roślin zielarskich dla trzmieli (Apoidea: Bombus spp). Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. - w druku Kelm M. Sikora A. Padzik N. 2011. Występowanie trzmieli tęczówek we Wrocławskim Ogrodzie Botanicznym. J.Apic. Sci. – w druku
Kontynuowano badania nad zdolnością do produkcji 6PAP przez szczepy Trichoderma asperellum w obecności iprodionu a ich zdolności a do zasiedlania substratów ogrodniczych. Nie stwierdzono zależności pomiędzy tempem zasiedlania a produkcją 6PAP. Prowadzono badania nad wpływem inokulacji wełny mineralnej w uprawie pomidorów szklarniowych szczepem Trichoderma asperellum B35, Pseudomonas reactans PSR21 zastosowanymi pojedynczo jak i w połączeniu w oparciu o zmiany profili FAME. Stwierdzono, że jednoczesne wprowadzenie do wełny mineralnej szczepów Trichoderma asperellum B35 oraz Pseudomonas reactans PSR21 pozwoliło na ustabilizowanie zespołów mikroorganizmów zasiedlających podłoże oraz ograniczyło możliwość namnażania się fitopatogenicznych grzybów porażających system korzeniowy tej rośliny. Kontynuowano badania nad czynnikami warunkującymi efektywne wykorzystanie szczepów bakterii rizosferowych i endorizosferowych w biologicznej ochronie roślin. W 2010 roku przeprowadzono analizę porównawczą tempa namnażania szczepów Pseudomonas reactans wyselekcjonowanych w latach poprzednich pod kątem oceny ich tempa namnażania na wydzielinach korzeniowych, które w sposób istotny różnicowały profile fenotypowe, jako jedynych źródłach węgla i energii. Stwierdzono, że szczepy intensywnie kolonizujące system korzeniowy (PSR21, PSR2, PSR96) intensywniej namnażają się na produktach hydrolizy chityny oraz aminokwasach siarkowych niż szczepy z tego samego gatunku, które są słabymi kolonizatorami systemu korzeniowego pszenicy. Równolegle kontynuowana badania nad wpływem metabolitów bakterii (produktów degradacji materii organicznej) na wzrost wybranych fitopatogenicznych grzybów oraz ich zdolność do zasiedlania systemu korzeniowego kukurydzy w warunkach polowych. Stwierdzono, że w efekcie nawożenia kompostami na bazie odpadów keratynowych, aktywność enzymatyczna badanych grzybów fitopatogenicznych była niższa w obecności produktów degradacji keratyny. Katedra Ogrodnictwa
W roku 2010 zakończono badania dotyczące agrotechniki uprawy endywii. Prowadzone przez trzy lata badania dotyczyły oceny porównawczej 14 odmian endywii uprawianej w terminie wiosennym i jesiennym, nawożenia azotowego z zastosowaniem nawozów tradycyjnych i zawierających inhibitor nitryfikacji, różnych metod bielenia, sposobu produkcji rozsady, a także podatności wybranych odmian na przezimowanie w gruncie pod osłonami płaskimi. Wykazano, iż korzystniejszym terminem uprawy endywii jest okres letnio-jesienny, ze względu na brak wybijania roślin w pędy kwiatostanowe oraz znacznie mniejsze ryzyko występowania chorób bakteryjnych. Udział plonu handlowego endywii uprawianej na zbiór jesienny wynosił średnio 92,1%, natomiast uprawianej w terminie wiosennym jedynie 43,9%. Niezależnie od terminu uprawy, największy plon handlowy uzyskano u odmiany Kalinka (28,36 t·ha-1), Excel (26,99 t·ha-1), Natacha (25,62 t·ha-1) oraz Minerva (25,10 t·ha-1). Optymalnym sposobem nawożenia w przypadku badanych dwóch odmian endywii było zastosowanie nawozu Entec-26 w dawce 90 i 135 kg N·ha-1, pozwalającym uzyskać wyższy plon handlowy o lepszej jakości, charakteryzujący się zdecydowanie mniejszym poziomem zawartości azotanów. Odmiana Excel, należąca do grupy endywii eskarioli, wydała istotnie wyższy plon (o 19,4%) w porównaniu z odmianą Cigal. Odmiana Cigal zawierała więcej witaminy C, chlorofilu oraz suchej masy w porównaniu z odmianą Excel, zawierała jednak mniej karotenów i akumulowała, średnio o 33%, mniej azotanów. Doświadczenie dotyczące bielenia endywii wykazało, iż rośliny poddawane temu zabiegowi powinny być chronione środkami ochrony roślin, zapobiegającymi chorobom bakteryjnym. W doświadczeniu wykorzystano profilaktyczne zabiegi z wykorzystaniem preparatu Grevit 200SL, co znacznie zwiększyło udział plonu handlowego w plonie ogólnym. Wykazano także, że zabieg bielenia wpływa i na wartość biologiczną roślin, obniżając zawartość witaminy C i karotenoidów (o 40-70%), podnosząc jednak zawartość fosforu i potasu, średnio o 50%. Najbardziej korzystnym sposobem bielenia było wykorzystanie kołpaków utrzymywanych na roślinach przez 7 do 10 dni, natomiast najmniej korzystne było zastosowanie czarnej agrowłókniny. Przeprowadzone badania wybranych odmian endywii wykazały, iż gatunek ten nie najlepiej nadaje się do uprawy ozimej. Udział roślin, które przezimowały wahał się w granicach 30-60% w zależności od roku i warunków atmosferycznych. Uzyskany plon handlowy był stosunkowo mały, bowiem rośliny po wznowieniu wiosną wegetacji nie wytwarzały rozet handlowych i bardzo szybko wytwarzały pędy kwiatostanowe.
Adamczewska-Sowińska K., C. M. Uklańska 2010. The effect of form and dose of nitrogen fertilizer on yielding and biological value of endive. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 9(2) 2010, 85-91 Uklańska C.M., Adamczewska-Sowińska K. 2010. Yield and nutritive value of selected endive cultivars grown for spring and autumn harvest. Folia Hort. (praca w druku)
W roku 2010 przeprowadzono 4 doświadczenia polowe, które dotyczyły zabiegów agrotechnicznych w uprawie oberżyny (Solanum melongena L.). Obejmowały one zastosowanie ściółek żywych, syntetycznych i organicznych, jak również nawożenie azotowe i ocenę porównawczą 13 odmian oberżyny. Najwyższe plony odmiany Epic F1 (19,11 t·ha-1) otrzymano wykorzystując do ściółkowania folię przezroczystą z wcześniejszym opryskiem powierzchni gleby herbicydem, a najniższe (9,72 t·ha-1) przy użyciu ściółki organicznej z pociętych pędów miskantusa. W uprawie z wykorzystaniem żywych ściółek największy plon (15,46 t·ha-1) odmiana Epic F1 wydała wówczas, gdy wysiew koniczyny białej nastąpił 3 tygodnie po wysadzeniu rozsady oberżyny. Najniższe plony tej samej odmiany (6,13 t·ha-1) otrzymano wysiewając życicę trwałą, 3 tygodnie przed wysadzeniem rozsady. Stwierdzono również, że oberżyna najlepiej plonowała (11,83 t·ha-1) przy zastosowaniu saletry amonowej zastosowanej w ilości 75 kg N·ha-1 przed sadzeniem rozsady i 25 kg N·ha-1 pogłównie, najmniejszy plon uzyskano przy użyciu przed wysadzeniem rozsady siarczanu amonu w ilości 150 kg N·ha-1. Porównywano także plonowanie 13 odmian oberżyny z uwzględnieniem terminu zbioru owoców. Przed osiągnięciem optymalnej dojrzałości zbiorczej najwyższe plony uzyskała odmiana Vernal F1 (17,70 t·ha-1), a najniższe odmiany Golden Egg i Black Beauty (po 1,93 t·ha-1). W fazie optymalnej dojrzałości zbiorczej najwyższe plony wykazała odmiana Epic F1 (20,00 t·ha-1), a najniższe odmiana Violetta lunga 3 (3,04 t·ha-1). Owoce oberżyny poddano analizie chemicznej, która obejmowała ocenę zawartości: K, P, Mg, Ca, azotu azotanowego, karotenoidów, polifenoli i witaminy C. Ponadto zbadano aktywność antyoksydacyjną i barwę owoców. Wykonano również pomiary biometryczne oberżyny, które dotyczyły liczby liści, wysokości oraz rozpiętości roślin.
Adamczewska-Sowińska K., E. Kołota. 2010. Yielding and nutritive value of field cultivated eggplant with the use of living and synthetic mulches Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus (praca w druku).
W doświadczeniu polowym przeprowadzonym w latach 2007-2009 badano wpływ zróżnicowanych dawek azotu na plon, jego jakość oraz aktywność antyoksydacyjną kapusty głowiastej czerwonej. Azot w postaci saletry amonowej był stosowany przedsiewnie w dawkach: 50 kg N·ha-1; 150 kg N·ha-1 i 250 (150+100) kg N·ha-1. W trzeciej dekadzie marca nasiona kapusty głowiastej czerwonej wysiewano do wielodoniczek. Rozsadę sadzono w połowie maja na poletka o powierzchni 5m2. We wrześniu przeprowadzono zbiór roślin oceniając plon handlowy i całkowity. W główkach kapusty czerwonej oceniano zawartość azotanów oraz witaminy C, cukrów ogółem i redukujących, polifenoli, antocyjanów suchej masy. Do zbadania właściwości antyoksydacyjnych wykorzystano testy DPPH i ABTS. Stwierdzono, że optymalną dawką azotu dla kapusty głowiastej czerwonej odmiany Langendijker było 150 kg N·ha-1. Najwięcej antocyjanów stwierdzono w liściach kapusty czerwonej nawożonej umiarkowaną dawką N do 150 kg N·ha-1. Największą aktywność antyoksydacyjną stwierdzono w częściach jadalnych kapusty czerwonej nawożonej azotem w dawce 50 kg N·ha-1. Najwięcej antocyjanów stwierdzono w liściach kapusty czerwonej nawożonej umiarkowaną dawką N do 150 kg N·ha-1, podczas gdy poziom polifenoli ogółem był najmniejszy w warunkach intensywnego nawożenia azotem 250 kg N·ha-1.
W doświadczeniu przeprowadzonym w latach 2007 - 2008 badano wpływ nawożenia azotem, w dawkach 50, 150 i 250 kg N·ha-1 oraz nawadniania na plonowanie i stan odżywienia bazylii czerwonej uprawianej z rozsady. Bazylia dodatnio reagowała na nawadnianie, zwyżka plonu pod wpływem nawadniania wahała się od 38,98% do 33,87% w kolejnych latach uprawy. Również dawka azotu wpływała korzystnie na plon ziela bazylii. Największy plon odnotowano przy dawce 150 kg N·ha-1. Największą ilość azotanów odnotowano u roślin nawożonych dawką 250 kg N·ha-1. Ich zawartość wahała się od 697do 938 mg·kg-1 św.m. Poziom makroelementów zależał zarówno od nawadniania jak i dawek azotu. Nawadnianie powodowało zmniejszenie ilości fosforu, potasu i wapnia, natomiast zwiększenie zawartości magnezu. Najwyższe wartości fosforu i magnezu uzyskano przy dawce 150 kg N·ha-1, natomiast potasu i wapnia przy dawce 250 kg N·ha-1. Publikacje: Biesiada A., Kuś A. 2010. The effect of nitrogen fertilization and irrigation on yielding and nutritional status of sweet basil (Ocimum basilicum L.). Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 9(2): 3-12. Biesiada A., Nawirska-Olszańska A., Kucharska A, Sokół-Łętowska A., Kędra K. 2010. The effect of nitrogen fertilization on nutritive value and antioxidative activity of red cabbage. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 9(2): 13-21.
Badania prowadzono w latach 2005-2009 na terenie Stacji Dydaktyczno-Badawczej UP we Wrocławiu. Dwuletnie drzewka mutantów: ‘Galaxy’, ‘Mundial Gala’, ‘Rubinstar,’ ‘Novajo’, a także klonu ‘Jonagold E2/20’ na podkładce M.9, wysadzono wiosna 2005 roku, w rozstawie 4 x 2 m (1250 drzew na ha). Uzyskany plon w okresie pierwszych pięciu lat po posadzeniu był zbliżony dla wszystkich ocenianych odmian. Istotnie mniejszą średnią masę owocu zanotowano u mutantów ‘Galaxy’ i ‘Mundial Gala’ w porównaniu do odmian z grupy ‘Jonagold’. Odmiany ‘Rubinstar,’ ‘Novajo’, ‘Jonagold E2/20’ charakteryzowały się również owocami o większej średnicy. Większy procentowy udział owoców dobrze wybarwionych zebrano u wszystkich ocenianych mutantów w porównaniu do klonu ‘Jonagold E2/20’. Badane odmiany za wyjątkiem klonu ‘Jonagold E2/20’, warto polecać do towarowych sadów w rejonie Dolnego Śląska. Publikacje: Licznar-Małańczuk M., Szewczuk A., 2010: Ocena wzrostu, kwitnienia i plonowania kilku mutantów barwnych odmiany ‘Gala’ i ‘Jonagold’ w warunkach Dolnego Śląska, Zesz. Nauk. ISiK, t.18, s. (praca w druku)
Badania prowadzono w latach 2005–2008 w Stacji Badawczo-Dydaktycznej UP we Wrocławiu. Drzewa odmian ‘Ligol’ i ‘Pinova’ na podkładce M26 wysadzono wiosną 2005 roku w rozstawie 3,5 x 1 m (2857 drzew/ha). Drzewa sadzono sposobem tradycyjnym we wcześniej wykopane dołki lub w redliny. Drugim czynnikiem było użycie agrożelu jako dodatku do podłoża. Agrożel zastosowano w postaci taśmy z grubej włókniny, w której zamknięto granulat preparatu, tworząc tzw. geowłóknię. Połączenie sadzenia drzew w redliny z równoczesnym zastosowaniem agrożelu, okazało się dobrym sposobem na poprawę plonowania odmiany ‘Ligol’ na podkładce M26 posadzonej w rozstawie 3.5 x 1 m. Natomiast drzewa odmiany ‘Pinova’ na podkładce M26 charakteryzowały się niższym poziomem plonowania, w trzech pierwszych latach po posadzeniu w redliny, bez względu na zastosowanie agrożelu. W przypadku drzew odmiany ‘Ligol’ posadzonych w redliny, agrożel spowodował we wszystkich latach badań, wyraźną tendencję do poprawy wzrostu wegetatywnego, mierzonego wskaźnikiem PPPPP. Natomiast osłabienie wzrostu drzew odmiany ‘Pinova’ przy sadzeniu w redliny, w silniejszym stopniu ujawniło się w przypadku równoczesnego zastosowania agrożelu. Publikacje: Dereń D., Szewczuk A., Gudarowska E.,2010. Agrogel usage in cultivation of trees planted in ridges. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research. vol. 18 (2); 185-195.
Dwuczynnikowe doświadczenie z czterema taksonami roślin sezonowych: srebrzeniem krzewiastym ‘Blazer Rose’, kocankami ogrodowymi Xerochrysum bracteatum ‘Gold’, osteospermum Ecklona Osteospermum ecklonis ‘Grande Pink Blush’ i gaurą Lindheimera Gaura lindheimeri ‘Corinas Choice’ przeprowadzono w latach 2009-2010. Pierwszym czynnikiem doświadczenia był typ podłoża: substrat torfowy oraz substrat torfowy z piaskiem w proporcji 3:1, drugim stężenie preparatu Actisil: 0,1, 0,2 i 0,3 %, co odpowiadało 60, 120 i 180 mg Si · dm-3 roztworu, aplikowanego w formie oprysku. Rośliny opryskiwano w fazie wzrostu wegetatywnego trzykrotnie w odstępach tygodniowych. Kwas ortokrzemowy zawarty w preparacie Actisil wpłynął korzystnie na liczbę pędów bocznych wszystkich badanych w doświadczeniu odmian roślin. U srebrzenia krzewiastego ‘Blazer Rose’ i kocanek ogrodowych ‘Gold’ liczba pędów była tym większa im wyższe było stężenie preparatu. Największą liczbę pąków i kwiatów lub kwiatostanów stwierdzono u roślin Xerochrysum i Osteospermum ecklonis ‘Grande Pink Blush’ opryskiwanych Actisilem w stężeniu 0.3 % oraz 0.2 % u Argyranthemum i Gaura lindheimeri ‘Corinas Choice’. Wpływ typu podłoża na wzrost roślin zależał od gatunku rośliny. U srebrzenia i osteospermum słabszym wzrostem odznaczały się rośliny uprawiane na podłożu z dodatkiem piasku, typ podłoża nie miał natomiast wpływu na rozwój wegetatywny kocanek ogrodowych. Actisil zwiększał zawartość chlorofilu w liściach Argyranthemum i Osteospermum natomiast negatywnie wpływał na zawartość chlorofilu w liściach Xerochrysum. Publikacje: Wróblewska K., Dębicz R. 2011. The effect of Foliar spray of Actisil preparation on the development of selected season ornamental plants with upright shoots. Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus. (praca w druku, po recenzjach)
Dwuczynnikowe doświadczenie z trzema taksonami roślin sezonowych: sanwitalii okazałej Sanvitalia speciosa ‘Sunbini’, werbeny ogrodowej Verbena ‘Patio Blue’ i portulaki cieniolubnej Portulaca umbraticola ‘Duna Red’ przeprowadzono w latach 2009-2010. Pierwszym czynnikiem doświadczenia był typ podłoża: substrat torfowy oraz substrat torfowy z piaskiem w proporcji 3:1, drugim stężenie preparatu Actisil: 0.1, 0.2 i 0.3, co odpowiadało 60, 120 i 180 mg Si · dm-3 roztworu, aplikowanego w formie oprysku. Rośliny opryskiwano w fazie wzrostu wegetatywnego trzykrotnie w odstępach tygodniowych. W przeprowadzonym doświadczeniu wykazano jednoznacznie korzystny wpływ dokarmiania krzemem zawartym w preparacie Actisil na rozwój wegetatywny Verbena ‘Patio Blue’. Krzem wpłynął korzystnie na liczbę pędów bocznych sanwitalii, werbeny i portulaki. Ich liczba była tym większa im wyższe było stężenie preparatu Actisil. Badane taksony roślin w wyniku opryskiwania Actisilem miały większą liczbę paków i kwiatów lub kwiatostanów i o większej średnicy od roślin kontrolnych. Najobficiej kwitły rośliny traktowane roztworem nawozowym w stężeniu 0.3 %. Lepiej kwitły rośliny uprawiane w substracie torfowym. Publikacje: Dębicz R., Wróblewska K. 2011. The effect of Foliar treatment of Actisil preparation on the development of selected season ornamental plants. Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus (praca w druku, po recenzjach).
Wobec wielu problemów związanych z utrzymaniem trawników, zwłaszcza w miejscach, w których warunki siedliskowe są niekorzystne, coraz większego znaczenia nabierają byliny okrywowe. Celem pracy była ocena cech morfologicznych, użytkowych i dynamiki kwitnienia wybranych, mało poznanych gatunków bylin przydatnych do zastosowania, jako rośliny okrywowe. Doświadczenie zostało przeprowadzone od 12 kwietnia 2007 roku do 30 września 2009 roku. Obiektem badań było 6 taksonów bylin: krwawnik baldaszkowaty, dąbrówka Tenora ‘Valfredda’, dziurawiec rogownicowaty, pszczelnik wąskolistny, penstemon sosnowaty i pięciornik trójzębny ‘Nuuk’. Ocenę dekoracyjności oparto na pomiarach wegetatywnych i generatywnych części roślin. Wrażenie estetyczne badanych roślin oceniono metodą bonitacyjną, a okrycie gleby skalą Brauna – Blanquetta. Niezależnie od roku, najdłuższym kwitnieniem odznaczał się penstemon sosnowaty i dąbrówka Tenora ‘Valfredda’, a najkrótszym pszczelnik wąskolistny. Wszystkie wybrane do doświadczenia gatunki i odmiany bylin miały duże walory dekoracyjne, ale szczególnie dziurawiec rogownicowaty, krwawnik baldaszkowaty i penstemon sosnowaty. Spośród badanych taksonów największe znaczenie, jako byliny okrywowe mogą mieć dziurawiec rogownicowaty, krwawnik baldaszkowaty i dąbrówka Tenora ‘Valfredda’ Publikacje: Dębicz R., Wróblewska K. 2011. Ocena wartości dekoracyjnej sześciu mało znanych bylin okrywowych. Zesz.. Nauk. UP we Wrocławiu. (praca w druku, po recenzji).
W 2007 przy 22 drogach we Wrocławiu rosło 108 drzew klonu srebrzystego. Drzewa te przy 13 drogach w tym 3 osiedlowych, 6 głównych i 4 głównych przelotowych, posadzono w zbyt wąskich pasach zieleni. Przy 15 drogach drzewa były posadzone bardzo blisko szlaków komunikacyjnych. Gleby stanowisk klonu srebrzystego, na których prowadzono badania miały zróżnicowane pH. Dla wierzchniej warstwy gleby (0-20 cm) wynosiło od 6,6 do 8,5, a w warstwie niższej (20,1-40 cm) kształtowało się od 6,6 do 8,6. Przy większości stanowisk gleby miały odczyn zasadowy, zarówno w poziomie wierzchnim jak i głównym, odczyn obojętny stwierdzono w wierzchnim profilu na 5 stanowiskach, a lekko kwaśny był na dwóch stanowiskach w różnych profilach. Stężenie soli analizowanych gleb było zróżnicowane, wynosiło od 54 μs/cm do 295 μs/cm w poziomie pierwszym i od 92 μs/cm do 1014 μs/cm w poziomie drugim. Bardzo wysokie zasolenie gleby występowało przy ulicy Mickiewicza w poziomie drugim. Publikacje: Bąbelewski P.2010. Klon srebrzysty (Acer saccharinum L.) w zieleni przyulicznej Wrocławia. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 551: 15-22. Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin
W okresie 2009-2010 w RZD Pawłowice przeprowadzono ścisłe doświadczenie polowe 2 - czynnikowe z odmianą ozimej pszenicy twardej Komnata. Badano 2 głębokości siewu 2 i 6 cm ( I czynnik) oraz w obrębie dawki azotu (90 kg/ha ) (II czynnik) stosowano azot w następujących terminach: I. kontrola – bez azotu, II. 30 (BBCH 00) + 30 (BBCH 28) + 30 (BBCH 32), III. 30 (BBCH 28) + 30 (BBCH 32) + 30 (BBCH 49), IV. 30 (BBCH 28) + 60 (BBCH 32), V. 60 (BBCH 28 ) + 30 (BBCH 32), V. 30 (BBCH 28) + 30 (BBCH 32) + 15+15 ∙sprzyjające dla prawidłowego wzrostu i rozwoju odmiany Komnata. Najlepsze wschody pszenicy obserwowano przy płytkim siewie (2 cm). Pogłębienie siewu spowodowało zmniejszenie liczby wzeszłych roślin i wydłużenie czasu wschodów o 1-3 dni. Różnice w rozwoju pszenicy zacierały się w późniejszych fazach rozwojowych. Z powodu sprzyjających warunków w okresie zahamowania wegetacji pszenicy, jej przezimowanie wczesną wiosną było bardzo dobre. Największym zagrożeniem dla zdrowotności pszenicy okazała się fuzarioza kłosów (Fusarium spp). Głębokość siewu nie miała istotnego wpływu na wysokość plonu ziarna, jednak wykazano tendencję do wyższego plonowania pszenicy po wysiewie na głębokość 2 cm niż na 6 cm. Plon ziarna pszenicy durum w sezonie 2009-2010 należy ocenić, jako wysoki i wahał się on od 5,34 t∙h-1 do 7, 50 t·ha-1. Plon ziarna zależał od terminu stosowania azotu w obrębie dawki 90 kg N∙ha-1. Najbardziej korzystna dla wysokości plonu ziarna była dawka 90 kg N·ha-1 z podziałem : 60 kg wczesną wiosną (BBCH 28) + 30 kg N∙ha-1 w fazie strzelania w źdźbło (BBCH 32). Plon ziarna odmiany Komnata na poziomie 6,60 t·ha-1 ( niezależnie od głębokości siewu) był wynikiem wysokiej liczby kłosów z jednostki powierzchni i wysokiej produkcyjności jednego kłosa.
W latach 2007 – 2009 badano wpływ terminu zbioru, zróżnicowanego nawożenia potasem i azotem, herbicydów do regulacji zachwaszczenia (Chwastox Extra 300 SL (MCPA) - 3 dm3 · ha-1, Mustang 306 SE (florasulam + 2,4-D) – 0,6 dm3 · ha-1, Starane 250 EC (fluroksypyr) - 0,8 dm3 · ha-1, Mustang 306 SE (florasulam + 2,4-D) – 0,3 dm3 · ha-1 + Chwastox Extra 300 SL (MCPA) - 2 dm3 · ha-1, Starane 250 EC (fluroksypyr) - 0,6 dm3 · ha-1 + Chwastox Extra 300 SL (MCPA) – 1,5 dm3 · ha-1) i następczego wpływu częstotliwości koszenia, w pierwszym roku po posadzeniu, (koszenie 4 tygodnie po posadzeniu, koszenie 2. krotne (pierwszy zabieg w 4 tygodnie po posadzeniu, a następny po dalszych 4 tygodniach, koszenie 3. krotne (pierwszy zabieg w 4 tygodnie po posadzeniu, a następne w odstępach 4 tygodniowych) na rozwój i plonowanie miskanta olbrzymiego. Zróżnicowany przebieg pogody w latach badań kształtował liczbę pędów w jednej karpie, wysokość roślin, liczbę węzłów na pędzie, średnicę pędu, plon suchej masy, zawartość wody w biomasie i jej wartość energetyczną oraz wynos popiołu surowego i wszystkich badanych makroskładników.Nawożenie potasem i azotem nie miało istotnego wpływu na cechy morfologiczne miskanta olbrzymiego. Spośród badanych czynników agrotechnicznych największy wpływ na wysokość plonu i jego jakość miał termin zbioru. Zimowy zbiór, w porównaniu z jesiennym, spowodował zmniejszenie: plonu suchej masy o 9,5 %, zawartości wody w świeżej masie o 16,8 % i popiołu surowego o 26 % oraz wzrost wartości energetycznej świeżej masy o 33 %.W latach pełnego użytkowania z 1 ha uprawy miskanta olbrzymiego można uzyskać plon biomasy o średniej wartości energetycznej 488 GJ, co odpowiada 11,7 toe. Wysokie plony suchej masy miskanta olbrzymiego można uzyskać przy zastosowaniu 100 kg N ha-1i 100 kg K2O ha -1. Zbiór zimowy pomimo że daje niższe plony biomasy niż jesienny, jest korzystniejszy ze względu na lepsze parametry jakościowe dla celów energetycznych. Miskant olbrzymi charakteryzuje się dużą dynamiką wzrostu zwłaszcza w drugim i trzecim roku po posadzeniu. W stosunku do pierwszego roku wysokość w drugim roku wegetacji zwiększyła się dwukrotnie, a w trzecim czterokrotnie. Zastosowana, po posadzeniu miskanta, ochrona herbicydowa miała korzystny wpływ na rozwój roślin, kształtowanie liczby pędów i suchej masy z 1 karpy oraz plon suchej masy nie tylko w pierwszym roku badań. Następczy wpływ zabiegu utrzymywał się w drugim i trzecim roku. Średnio za trzy lata badań najlepsze efekty herbicydowej ochrony uzyskano po zastosowaniu preparatu Chwastox Extra 300 SL w dawce 3 dm3· ha-1 lub Starane 250 EC w dawce 0,8 dm3 · ha-1, gdyż w porównaniu z kontrolą plon suchej masy był wyższy odpowiednio o 23 i 18 %. Koszenie miskanta, w pierwszym roku po posadzeniu, w celu pobudzenia roślin do intensywnego krzewienia, było niekorzystne dla rozwoju roślin i miało negatywne następcze skutki w drugim i trzecim roku wegetacji, w porównaniu z kontrolą.Trzykrotne koszenie miskanta po posadzeniu, obniżyło między innymi liczbę pędów z 1 karpy o 46 % i plon suchej masy o 57 %, w porównaniu z kontrolą.
Wyniki badań wskazują, że czynnikiem najsilniej decydującym o kształtowaniu cech browarnych ziarna był przebieg pogody. Niezależnie od lat badań stwierdzono, że nawożenie azotem wpłynęło na wzrost liczby kłosów produktywnych, a tym samym na wzrost plonu ziarna jęczmienia. Istotny przyrost plonu ziarna odnotowano przy nawożeniu azotem dawką do 40 kg·ha-1 w porównaniu do obiektu kontrolnego (bez nawożenia N). Najwyższe wskazania polowego miernika SPAD-502 stwierdzono dla pomiarów wykonanych w fazie 2. kolanka jęczmienia. Wartości te były silnie skorelowane ze średnimi plonami końcowymi ustalonymi dla poszczególnych obiektów nawozowych Próba prognozowania wartości słodowniczej ziarna metodą SPAD wymaga jednak ustalenia optymalnego stanu odżywienia (w odniesieniu do normatywnej zawartości białka) roślin azotem oraz utworzenia bazy danych dla poszczególnych odmian jęczmienia browarnego. Dążenie do wzrostu plonu jęczmienia, poprzez zwiększanie nawożenia roślin azotem wpływa na obniżenie jakości słodu, w wyniku większej akumulacji ziarna w ziarnie. Publikacje: Liszewski M., Błażewicz J., Kozłowska K., Zembold-Guła A., Szwed Ł., 2010. Wpływ nawożenia azotem na cechy rolnicze ziarna jęczmienia browarnego. Fragm. Agron. (po recenzji) Kozłowska K., Szwed Ł., Zembold-Guła A., Liszewski M., Błażewicz J., 2010. Próba prognozowania jakości ziarna jęczmienia browarnego metodami SPAD i Bishopa. Wydział Nauk o Żywności UP we Wrocławiu (monografia w druku) Zembold-Guła A., Kozłowska K., Szwed Ł., Błażewicz J., Liszewski M., 2010.Wartość słodownicza ziarna jęczmienia w zależności od stanu odżywienia roślin azotem. Wydział Nauk o Żywności UP we Wrocławiu (monografia w druku) Błażewicz J., Szwed Ł., Zembold-Guła A., Liszewski M., Dawidowicz A., 2010. Wybrane cechy technologiczne słodu typu pilzneńskiego jako miernik postępu w hodowli odmian jęczmienia browarnego. Pam. Puł. 152 (w druku) Błażewicz J., Zembold-Guła A., Szwed Ł., Liszewski M., 2010. Wielkość ubytków naturalnych procesu słodowania ziarna jęczmienia w zależności od poziomu nawożenia roślin azotem. Pam. Puł. 152 (w druku) Błażewicz J., Szwed Ł., Zembold-Guła A., Liszewski M., Dawidowicz A.,2010. Przemiany związków białkowych w ocenie przydatności przetwórczej ziarna oraz słodu z nowych odmian jęczmienia browarnego. Pam. Puł. 152 (w druku)
Na podstawie przeprowadzonych badań polowych i laboratoryjnych w latach 2007-2009 wykazano że długość okresów wegetacyjnych gorczycy białej kształtowała się w największym stopniu pod wpływem zróżnicowanego przebiegu warunków pluwio-termicznych, a następnie swoistych cech odmianowych, odnotowano ponadto wpływ aplikacji biostymulatora Asahi SL na kilkudniowe wydłużenie fazy dojrzewania roślin. Dla uzyskania najwyższego plonu nasion gorczycy białej oraz wydajności składników pokarmowych optymalną dawką okazało się 20 kg siarki zastosowane przedsiewnie na 1 hektar. Zwyżka plonu nasion, w ujęciu procentowym, uzyskana z uprawy nasiennej odmiany Nakielska z aplikacją Asahi SL w fazie pąkowania oraz listnienia (1,56 t·ha-1) w stosunku do wariantu kontrolnego z tą odmianą (1,45 t·ha-1) wyniosła, średnio w trzyleciu badawczym, 7,6%, natomiast w odniesieniu do wartości 1,35 t·ha-1 najniższego plonu nasion odmiany Radena stanowiła 15,5%. Pod względem energii kiełkowania najlepszymi parametrami odznaczały się nasiona pochodzące z roślin dwukrotnie opryskiwanych biostymulatorem Asahi SL w fazie listnienia i pąkowania.
Serafin-Andrzejewska M. 2010. Wpływ nawożenia siarka i aplikacji biostymulatora Asahi SL na rozwój i plonowanie gorczycy białej (Sinapis alba L.). praca doktorska wykonana w Katedrze Szczegółowej Uprawy Roślin, ss. 156.
Dobrane do uprawy współrzędnej gatunki miały zsynchronizowany przebieg wegetacji. Przed zbiorem wszystkie gatunki osiągnęły dojrzałość kiszonkarską a różnica w zawartości suchej masy wynikała ze struktury plonu i udziału organów wegetatywnych i generatywnych w plonie. Gatunki nie oddziaływały na siebie i nie było konkurencji międzygatunkowej. Wyniki uzyskane w badaniach były sprzeczne z charakterystyką odmiany fasoli wielokwiatowej Westa. Rozwój i dynamika wzrostu były typowe dla odmiany karłowej, a nie biczykowatej, jak zostało podane w opisie odmiany. Odmiana nietermoneutralna łubinu żółtego, przedłużała wzrost w warunkach późnego siewu i w uprawie współrzędnej pozwala na opóźnienie zbioru kukurydzy. Zastosowane w doświadczeniu ilości wysiewu roślin strączkowych nie rekompensowały spadku plonu suchej masy kukurydzy, będącej wynikiem zmniejszenia obsady tej rośliny. W stosunku do plonu z kukurydzy uprawianej w czystym siewie z nawożeniem azotem w dawce 120 kg∙ha-1, porównywalny plon suchej masy, białka ogółem i energii uzyskano, gdy udział kukurydzy wynosił 80% oraz dopełniający (20%) roślin strączkowych. W uprawie współrzędnej, w porównaniu do kukurydzy w siewie czystym uzyskano poprawę niektórych parametrów jakości paszy. Zwiększyła się zawartość białka ogółem, zawartość magnezu i wapnia oraz uległ poprawie stosunek molowy K:(Mg+Ca). Niekorzystny był wzrost zawartości włókna surowego wraz ze wzrostem udziału łubinu w paszy. Wyniki dotyczące oceny przydatności świeżej masy z uprawy współrzędnej do zakiszania wykazały, że wszystkie uzyskane kiszonki cechowały się dobrą lub bardzo dobrą jakością. Podczas zakiszania paszy z wysokim udziałem łubinu żółtego, charakteryzującej się wysoką zawartością wody, w początkowym okresie, fermentacja przebiegała gwałtownie, co może prowadzić do wycieku soków kiszonkowych i straty składników pokarmowych.
W doświadczeniu wykazano, że stosowanie biologicznych preparatów do zaprawiania ziemniaków przyczyniło się do spadku porażenia chorobami grzybowymi w stosunku do obiektu kontrolnego u odmian Annabelle i Bartek. Najniższe porażenie obserwowano na obiektach zaprawianych preparatem Proradix WG, wyższe natomiast na obiektach kontrolnych i zaprawianych preparatem Trianum. Z badanych odmian, wyższym porażeniem odznaczała się odmiana Innovator. Plony bulw zależały istotnie od obu badanych czynników. Wyższe plony bulw ogółem były na obiektach zaprawianych preparatem Proradix WG i Proradix WG + Trianum, natomiast plon bulw handlowych był najwyższy na obiektach zaprawianych preparatem Proradix WG. Z badanych odmian najlepiej plonowała odmiana Bartek. Skład chemiczny bulw zależał od właściwości odmianowych. Nie zauważono wpływu zapraw na zawartość podstawowych składników pokarmowych w świeżej masie bulw, jedynie przy zastosowaniu zaprawy Proradix WG stwierdzono nieco wyższą zawartość białka. |