Siyosiy hokimiyat
|
|  Yüklə 2.05 Mb.
|
Siyosiy hokimiyat - u yoki bu vosita: obro‘, huquq, zo‘rlik yordamida xalq irodasini amalga oshirish kishilarning faoliyati, xulq-atvoriga belgilovchi ta’sir ko‘rsatish qobiliyati va imkoniyatidir. 6-chizma
 
 
 
 
7-chizma
5-ilova
Siyosiy hokimiyat uni egallab turgan, butun jamiyat (davlat)ga rahbarlik qilib boshqarayotganlarning davlat ihtiyoridagi vositalar yordamida xalq ommasining xatti-harakatiga belgilovchi ta’sir o‘tkazish, odamlarning ko‘pchiligini qo‘yilgan maqsad va dasturlarni amalga oshirishga safarbar etish, barqarorlik va ijtimoiy kelishuv maqsadiga alohida guruhlar munosabatlarini tartibga solish qobiliyati va imkoniyatini ifodalaydi 
HOKIMIYATNING TARKIBI QANDAY 8-chizma
9-chizma
10-chizma  
 
 
 
6-ilova Siyosiy hokimiyat aholi tomonidan vazifaligicha baholanishi mumkin. Aholining hokimiyatga ijobiy baho berishi, uning qonunga muvofiqligini, boshqarish huquqini tan olishiga va bo‘ysunishiga roziligi hokimiyatning qonuniyligini bildiradi. Legitim hokimiyati odatda qonunga muvofiq va adolatli sifatda tasniflanadi. Siyosiy hokimiyatni egallagan elita ommaning ixtiyoriy ravishda mavjud hokimiyatni tan olishlari uchun barcha vositalarni ishga soladi. Omma hokimiyatni ma’lum bir ishonch asosida qabul qilish mumkin. Bu legitimlik prinsiplari deyiladi. Ular siyosiy hokimiyatni tan olib, bo‘ysunishini asoslovchi ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan sabablardir. Legitimlik prinsipining manbalari qadimdan mavjud an’analarda, amaldagi qonunchilikda yoki xukmdorlarning katta avtoritetida bo‘lishi mumkin 11-chizma 
12-chizma 
13-chizma 
 
7-ilova Siyosiy hokimiyat turli ko‘rinishlarda mavjud bo‘ladi va faoliyat ko‘rsatadi: davlat hokimiyati, partiya hokimiyati, mintaqaviy hokimiyat va hokazo. Ularning eng rivojlangani davlat hokimiyatidir.   
 
14-chizma  
Hokimiyatning ko‘proq sinfiy tabiatga ega bo‘lgan, maxsus majburlash apparatiga suyanadigan va hamma uchun majburiy qonunlar chiqarishda hamda boshqa normativ hujjatlarni tasdiqlashda monopoliyaga ega bo‘lgan shakli  
DAVLAT NIMA
15-chizma  
 
8-ilova 
Davlatning jamiyatni boshqarish faoliyati uning hokimiyatni amalga oshirishi orqali ifoda topadi. Shuning uchun ham davlat bilan davlat hokimiyat tushunchalari o‘rtasida nazariya bilan amaliyot o‘rtasidagiga o‘xshagan farq bor deb aytish mumkin. Davlat hokimiyatining amaliy faoliyati dastur-rejalarda oldindan belgilangan, navbatma-navbat ishga solinadigan siyosiy mehanizmlar tizimini anglatadi. Mazkur ma’noda “davlat hokimiyati mehanizmi”, “davlat apparati”, “davlat mashinasi” va shu kabi atamalar, tushunchalar qo‘llaniladi. Demak, davlat hokimiyati – bu davlatning amal qilish jarayonini yo‘naltirib, uyg‘unlashtirib turish faoliyatida namoyon bo‘ladi va ifoda topadi. 1 
 
9-ilova
17-chizma 
18-chizma 
10-ilova
Totalitar siyosiy boshqaruv tarzi hukmron elita va uning doxiysi hokimiyatning jamiyatni to‘la o‘ziga bo‘ysundirishi, zo‘rlikka asoslangan siyosiy hukmronligi tizimidir. Bu jamiyat va har bir kishining butun faoliyati mutloq belgilab qo‘yiladi, ochiq va yashirin nazorat qilinadi. tashkilotlar taqiqlanadi, progressiv kuchlarga qarshi qatag‘on uyushtiriladi, hokimiyat barcha darajasida bir kishi yoki guruh tomonidan yopiq holda shakllantiriladi, fuqarolik jamiyati bo‘lmaydi. Avtoritarizm – totalitarizmga yaqin bo‘lib, oliy hokimiyatni egallagan bir kishi yoki guruh faoliyati ma’lum darajada chegaralanadi. Totalitarizmdan farqi shundaki, mamlakatdagi o‘tmish ijtimoiy tartiblarni yo‘q qilinishi, jahon inqilobini amalga oshirishni maqsad qilib qo‘ymaydi. Siyosiy hayotdan boshqa sohalarda kishilarning erkin faoliyatiga ma’lum darajada yo‘l qo‘yadi. Demokratik boshqaruv tarzi – xalq hokimiyatining manbai bo‘lgan keng fuqaro huquqlarini ta’minlagan jamiyatning siyosiy davlat tuzilishidir. Bunda barcha fuqarolarning teng huquqliligi, umumiy saylov huquqi, vazifali siyosiy partiya va harakatlarning erkin faoliyati, fikr, so‘z, e’tiqod erkinligi ta’minlanadi davlat organlari yuqori va quyidan nazorat qilinadi. Huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati shakllanadi. 19-chizma 
11-ilova
Huquqiy davlat – huquqning hukmroniligi va qonunning ustivorligi, hokimiyat vakolatlarining bo‘linishi, sudning mustaqilligi, inson huquqlari va erkinliklari ta’minlanadigan, huquqni muxofaza etuvchi idoralar ishi samarali bo‘lgan xaqiqiy xalq hokimiyati, yuqori darajadagi siyosiy-huquqiy madaniyatga erishgan demokratik davlatdir. Huquqiy davlatning quyidagi bir qator asosiy belgilari mavjud:
O’QUV TOPSHIRIQLAR 12-Ilova “Tushunchalar tahlili” texnologiyasida o‘rganilayotgan mavzu yoki uning tarkibiy qismlari doirasidagi asosiy tushunchalar ajratib olinadi va ularga jadval asosida izohlar beriladi. “Tushunchalar tahlili”
13-Ilova 
REZYUME
14-Ilova muhokama uchun savollar 
15-Ilova 
“Muammoli vaziyat” texnologiyasi
16-Ilova Hokimiyatning legitimligi
17-Ilova
18-ilova “Davlat hokimiyati” tushunchasini “Idrok xaritasi” texnologiyasi asosida tarmoqlang. 
Namuna      
Bilimni baholovchi test savollari 1.”Davlat” tashkilotining siyosiy xususiyati qanday izohlanadi? A) Davlat jamiyat siyosiy tizimida markaziy o‘rinni egallaydi B) Davlat hokimiyatni o‘ziga eng ko‘p mujassamlashtirgan siyosiy tashkilotdir V) Jamiyatdagi ijtimoiy muammolarni echishning eng ko‘p imkoniyatlariga egadir G) Barchasi to‘g‘ri
A) qarorlarning majburiyligi B) davlat miqyosida kuch ishlatildan foydalanishning legalligi. V) yagona markazning mavjudligi G) butun jamiyat a’zolari tomonidan tan olinishi
A) Ijtimoiy B) Iqtisodiy V) Siyosiy G) Majburlovchi
A) Xokimiyatning turli mustaqil tarmoqlarga bo‘linishi B) fuqarolar tomonidan ijobiy baholanishni va ixtiyoriy tan olinishi V) konstitutsiya va qonunlarga asoslanganligi G) Barchasi to‘g‘ri
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6-chizma