Tibbi-sosial ekspert komissiyaları haqqında

1. “Tibbi-sosial ekspert komissiyaları haqqında” Əsasnamə təsdiq edilsin (əlavə olunur).

2. Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə tapşırılsın:

ərazi prinsipi əsasında zona tibbi-sosial ekspert komissiyaları yaratsın, onların dislokasiyasını və sayını müəyyən etsin;

ilkin və ali pillə tibbi-sosial ekspert komissiyalarının strukturunu, ştat cədvəlini və işçilərin vəzifə borcları haqqında təlimatı hazırlayıb təsdiq etsin;

tibbi-sosial ekspert komissiyalarının işində istifadə olunan hesabat formalarını Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi ilə razılaşdıraraq təsdiq etsin.

3. Tibbi-sosial ekspert komissiyalarının maliyyələşdirilməsi dövlət büdcəsinin mərkəzləşdirilmiş xərclərində Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə ayrılmış vəsait daxilində həyata keçirilir.^i[1]

4. Həkim-əmək ekspert komissiyalarının mövcud iş otaqları, ləvazimatı və avadanlığı zona tibbi-sosial ekspert komissiyalarının sərəncamına verilsin. Tibbi-sosial ekspert komissiyalarının əsas bazalarının yerləşdiyi rayon (şəhər) icra hakimiyyəti orqanları komissiyanın fəaliyyəti üçün əlavə iş otaqları ayrılmasını təmin etsinlər.^ii[2]

5. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Nazirlər Kabineti bu qərardan irəli gələn müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsini təmin etsin.

6. “Azərbaycan Respublikasının həkim-əmək ekspert komissiyaları barədə Əsasnamənin təsdiq olunması haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1992-ci il 12 dekabr tarixli 665 nömrəli qərarı öz qüvvəsini itirmiş hesab edilsin.

7. Bu qərar imzalandığı gündən qüvvəyə minir.
Azərbaycan Respublikasının Baş naziri A.Rasİzadə
Bakı şəhəri, 19 avqust 1997-ci il

№ 93
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin

1997-ci il 19 avqust tarixli 93 nömrəli qərarı ilə

TƏSDİQ EDİLMİŞDİR

1.2. Tibbi-sosial ekspert komissiyaları öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin qərarlarını, Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əmr, qərar və sərəncamlarını, bu Əsasnaməni və digər normativ-hüquqi aktları rəhbər tuturlar.

1.3. Tibbi-sosial ekspert komissiyaları Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində yaradılır və şəxslərin həyat fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasının qiymətləndirilməsi əsasında onların sosial yardıma və sosial müdafiəyə olan ehtiyaclarını müəyyən edirlər.

1.4. Tibbi-sosial ekspert komissiyaları iki pilləli şəkildə təşkil olunur:

ilkin pillə — zona tibbi-sosial ekspert komissiyaları;^iii[3]

ali pillə — Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzi və Naxçıvan Muxtar Respublikası Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyası.

1.5. Tibbi-sosial ekspert komissiyaları əlillik dərəcələrinin (qrupunun), müddətini və səbəbini müəyyən edir. Şəxsin həyat fəaliyyətinin məhdudlaşması dərəcəsindən asılı olaraq “Əlilliyin müəyyən olunması meyarlarına dair” Əsasnamə əsasında I, II və III qrup əlillik təyin edilir və Uşaqların sağlamlıq məhdudluğunun müəyyən olunması meyarları”na əsasən sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu müəyyən edilir.^iv[4]

Əlillik səbəbləri: ümumi xəstəlik, əmək zədəsi, peşə xəstəliyi, Çernobıl AES-də qəzanın ləğvi ilə bağlı əlillik, Çernobıl AES-də hərbi xidmətlə əlaqədar əlillik, 1990-cı ilin yanvar hadisələri ilə əlaqədar əlillik, hərbi xidmət dövrü ilə əlaqədar əlillik, hərbi xidmət vəzifəsini yerinə yetirməklə əlaqədar əlillik, hərbi əməliyyatlar keçirilən zonada olmaqla əlillik, müharibə əlilliyi, Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün müdafiəsi ilə əlaqədar əlillik.^v[5]

1.6. Əlilə və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşağa tibbi-sosial ekspert komissiyası tərəfindən verilmiş əmək zəmanətinə təşkilati və hüquqi formasından asılı olmayaraq idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərliyi tərəfindən hökmən əməl edilməlidir.^vi[6]

1.7. Tibbi-sosial ekspert komissiyalarına yerli icra hakimiyyəti tərəfindən, bir qayda olaraq, müalicə-profilaktika müəssisələrinin bazasında iş otaqları ayrılır. TSEK-lər müəyyən edilmiş qaydada tələb olunan ləvazimat və avadanlıqla səhiyyə orqanları tərəfindən təmin edilirlər.

TSEK-in nəqliyyat vasitəsi olmadığı hallarda səyyar müayinə iclasları aparılması üçün komissiya rayon (şəhər) əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzi, yaxud müalicə-profilaktika müəssisələri tərəfindən nəqliyyat vasitəsi ilə təmin edilir və ya yol xərcləri tarifə uyğun olaraq əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzi tərəfindən ödənilir.

Tibbi-sosial ekspert komissiyaları müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikası və Naxçıvan Muxtar Respublikası büdcəsi hesabına maliyyələşdirilir.^vii[7]

1.8. Tibbi-sosial ekspert komissiyalarının əsas bazada müayinə iclasları üçün və səyyar müayinə iclasları üçün dairəvi möhürləri və ştampı olur.^viii[8]
2. Tİbbİ-sosİal ekspert komİssİyalarının təşkİlİ
2.1. Tibbi-sosial ekspert komissiyaları Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən yaradılır, yenidən qurulur və ləğv edilir.

İlkin pillə tibbi-sosial ekspert komissiyaları zona ərazi prinsipi əsasında, hər 60 — 70 min nəfər əhaliyə bir həkim-ekspert ştatı nəzərdə tutulmaqla aşağıdakı tərkibdən ibarət təşkil edilir:

Tibbi-sosial ekspert komissiyaları üç həkimdən - ekspert-terapevt, ekspert-nevropatoloq və ekspert-cərrahdan ibarət olur. Ekspert həkimlərdən biri TSEK-in sədri təyin olunur. TSEK-lərdə bir ştat vahidi tibb bacısı və bir ştat vahidi qeydiyyatçı nəzərdə tutulur.^ix[9]

2.2. Sədr komissiyanın işini təşkil edir, TSEK-nin müayinə iclasları komissiyalarının tərkibi və qrafikini müəyyən edir, tibbi-sosial ekspertiza xidmətinin təşkili vəziyyətinə görə şəxsən məsuliyyət daşıyır. Müayinə iclaslarının sədri tibbi-sosial ekspertizanın aparılması keyfiyyətinə görə məsuliyyət daşıyır. Zona TSEK-in sosioloq-reabilitoloqu komissiyanın müayinə iclaslarında iştirak edir, xidmət ərazisində əlillərin, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların reabilitasiyası işinin təşkili və aparılmasına cavabdehlik daşıyır.^x[10]

2.3. Komissiyanın sədri və üzvləri Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Tibbi-Sosial Ekspertizanın Təşkili və Əlillərin Reabilitasiyası İdarəsinin təqdimatına əsasən nazirlik, digər işçilər isə komissiya sədrinin təqdimatına əsasən Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzi tərəfindən təyin və azad edilirlər.

2.4. Azərbaycan Respublikasında tibbi-sosial ekspertizanın təşkilinə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Tibbi-Sosial Ekspertizanın Təşkili və Əlillərin Reabilitasiya İdarəsi nəzarət edir.

2.5. Tibbi-sosial ekspertiza xidməti işində ali ekspertizanı Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzi və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Tibbi-Sosial Ekspertiza komissiyası həyata keçirir.

2.6. Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzi hüquqi şəxsdir, öz fəaliyyətində Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilən nizamnaməni və bu Əsasnaməni rəhbər tutur. Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzinin strukturu və ştat cədvəli Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Mərkəzin dairəvi möhürü və ştampı vardır.

2.7. Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən tibbi-sosial ekspert komissiyalarının sədr və üzvlərinin vəzifə borcları haqqında təlimat təsdiq edilir.

2.8. Naxçıvan Muxtar Respublikası Tibbi-Sosial Ekspert komissiyası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən təşkil edilir və fəaliyyəti tənzimlənir. Komissiyanın sədri, üzvləri və digər işçilər Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən təyin və azad edilir.

2.9. Tibbi-sosial ekspert komissiyalarının müayinə iclaslarına, müalicə həkimləri, əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzinin, ictimai təşkilatların və əmək kollektivlərinin nümayəndələri dəvət oluna bilərlər.

2.10. Hərbi qulluqçuların müayinəsi, ehtiyac olduğu hallarda aidiyyəti üzrə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin, Müdafiə Nazirliyinin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin, Ədliyyə Nazirliyinin, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin və Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin nümayəndəsinin iştirakı ilə aparılır.^xi[11]

Tibbi-sosial ekspert komissiyaları:

həyat fəaliyyətinin məhdudlaşmasının dərəcəsini və xarakterini müəyyən edir;

müayinə olunan şəxslərin reabilitasiya potensialının səviyyəsini və xarakterini müəyyən edir;

həyat fəaliyyətinin məhdudlaşmasının və reabilitasiya imkanlarının qiymətləndirilməsi əsasında əlillik dərəcəsini, onun müddətini, səbəbini və əlilliyin baş vermə vaxtını təyin edir , sağlamlıq imkanlarının məhdudluğunu müəyyən edir;^xii[12]

işçinin istehsalat xəsarəti və ya peşə xəstəlikləri nəticəsində əmək qabiliyyətini itirmə faizini, habelə əlavə və sosial yardıma ehtiyacı olub-olmamasını müəyyənləşdirir;

istehsalat xəsarəti, peşə xəstəlikləri, hərbi əməliyyatlar keçirilən zonada olmaqla və başqa hadisələrlə əlaqədar xəsarət və ya xəstəlik nəticəsində ailə başçısı itirildiyi halda ölümün səbəbini müəyyən edir;

dövlət orqanlarının və ictimai təşkilatların iştirakı ilə əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların fərdi bərpa proqramını hazırlayır, əlilin və sağlamlıq imkanları məhdud uşağın reabilitasiya müəssisəsinə göndərilməsinə göstəriş olub-olmamasını müəyyənləşdirir, proqramın icraçısını və icra müddətini göstərməklə reabilitasiya tədbirinin növünü, həcmini və formasını müəyyənləşdirir;^xiii[13]

fərdi bərpa proqramının icrasına nəzarət və düzəlişlər edir;

əlillərə və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların ilkin psixoloji yardım göstərir;^xiv[14]

əlillərə və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların əmək zəmanəti verir və peşə yönümünü müəyyənləşdirmək üçün tövsiyə olunacaq əmək fəaliyyətində onun səhhətinə mənfi təsir göstərə biləcək mütləq və nisbi əks göstəriş sayılan istehsalat şəraitini və amillərini müəyyən edir;^xv[15]

əlillər və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün qanunvericilikdə nəzərdə tutulan digər sosial yardımlara (protezləşdirmə, nəqliyyat və hərəkət vasitələri ilə təmin olunma, təhsil müəssisələrində təhsil alma hüququ və s.) tibbi göstərişlərin olub-olmamasını təyin edir;^xvi[16]

tibbi-sosial ekspertiza haqqında qanunvericiliyin təkmilləşməsinə zəmin yaratmaq məqsədi ilə müayinə olunan şəxslər, əlilliyin və sağlamlıq imkanları məhdudluğunun vəziyyəti və dinamikası, əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların sosial yardıma, o cümlədən reabilitasiya tədbirlərinə olan ehtiyacı, görülən tədbirlərin nəticəsi və səmərililiyi barədə sistemləşdirilmiş məlumat bankı yaradır;^xvii[17]

xidmət rayonunda əlilliyin və sağlamlıq imkanları məhdudluğunun vəziyyətini təhlil edib, tədbir görülməsi üçün yerli icra hakimiyyəti orqanlarına məlumat verir;^xviii[18]

əlillərin və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların təkrar müayinəsi sənədlərlə təsdiq edilən üzürlü səbəbdən ötürüldükdə (stasionar müalicə, ezamiyyə, hərbi əməliyyatlar gedən bölgələrdə vəziyyətlə bağlı) həmin müddət üçün ekspertiza aparıb əlillik və sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu müddətini müəyyənləşdirir;^xix[19]

əlil və sağlamlıq imkanları məhdud uşaq hesab edilmiş çağırış yaşlı gənclər haqqında hərbi komissarlığa məlumat verir;^xx[20]

sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşaqların pensiya və ya sosial müavinət hüquqlarını mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq müəyyənləşdirir;^xxi[21]

əlil və sağlamlıq imkanları məhdud uşaq hesab edilmiş bütün şəxslər barədə Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzinə və Məşğulluq Mərkəzinə məlumat verir;^xxii[22]

şəxslərə tibbi-sosial ekspertiza üçün lazım olan sənədlər barədə məsləhət verir;

yetkinlik yaşına çatmış sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərdə fiziki çatışmazlıqların, əqli və (və ya) psixi ləngimələrin diaqnostikasını aparır, bunun əsasında onların xüsusi təhsilə cəlb olunması barədə qərar qəbul edir, valideynlərinə və ya digər qanuni nümayəndələrinə müvafiq məsləhətlər verir. ^xxiii[23]

3.2. İlkin TSEK-in hüquqları.

İlkin tibbi-sosial ekspert komissiyaları: