Ana səhifə

T. c inkilâp tariHİ ve atatüRKÇÜLÜk a-mustafa kemal’İn yaşami


Yüklə 344.5 Kb.
səhifə1/3
tarix26.06.2016
ölçüsü344.5 Kb.
  1   2   3


T.C İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK



A-MUSTAFA KEMAL’İN YAŞAMI

Mustafa Kemal’in doğduğu Selanik kenti, Osmanlı Devleti’nin çok uluslu yapısında değişik ırka ve dine ait Osmanlı halklarının yaşadığı ve demiryoluna sahip bir şehirdir. Şehrin bu özelliğinden dolayı Avrupa’da meydana gelen yeniliklerin takip edilmesi kolay oluyordu. Özellikle Fransız Devrimi’nin ortaya çıkardığı milliyetçilik düşüncesi bölgede çok etkiliydi. Sırp, Bulgar ve Makedonlar bağımsızlıklarını istiyorlardı. Bu durum bölgede bulunan aydınları da etkilemişti. Aydınlarda meşrutiyet düşünceleri gelişmişti.



1.Öğrenim Hayatı

a.Mahalle Mektebi-Şemsi Efendi Okulu

Dinsel eğitim yapan Mahalle Mektebine başlamasına karşın kısa süre sonra modern eğitim yapan Şemsi Efendi Okuluna devam etmiştir.

b.Selanik Askeri Rüştiyesi (1894)

Selanik Askeri Rüştiyesi’nde Mustafa Kemal, askerlik ve siyasi yaşamındaki düzen ve disiplinin ilk aşamalarını öğrenmiştir.



c.Manastır Askeri İdadisi (1896)

Manastır, meşrutiyet yanlılarının çoğunlukta olduğu bir bölgeydi. Mustafa Kemal, Manastır’da özellikle Türk tarihine ilgi duymaya başlamıştır.



d.İstanbul Günleri-Harp Okulu (1902)

İstanbul, geleneksel Türk mahallelerinin olduğu bir yer olmasına karşın Müslüman olmayanların da yoğun olarak yaşadığı bir kentti. Bu okulda gizlice okuduğu Namık Kemal’in şiirlerinden etkilenerek vatan için bir şeyler yapma düşünce si gelişmiştir.



e.Harp Akademisi-İstanbul (1905)

Mustafa Kemal, Fransızcasını geliştirmek için yurt dışından Fransızca yayınlar okuyordu. Okuduğu bu yayınlar içerisinde ise Jön Türklerin gazeteleri de vardı.



2.Şam Günleri (1905)

Siyasi düşüncelerinden dolayı Mustafa Kemal, Şam’a sürgüne yollanmıştı. Şam’da kaldığı süre içerisinde Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanan Arap kabilelerini kontrol altına almakta zorlandıklarını görmüştü. Bu durum Mustafa Kemal’de Osmanlıcılık düşüncesinin geçerliliğini kaybettiğini anlama olanağı tanıdı.



3.Selanik’e Dönüş (1907)

Gizlice geldiği Selanik’te “vatan ve hürriyet cemiyetinin” bir şubesini açtı. Siyasi faaliyetlerini ise İttihat ve Terakki Partisi içinde sürdürüyordu.1909 yılında meşrutiyete karşı yapılan 31 Mart ayaklanmasını bastırmak için kurulan Hareket Ordusu’nda görev aldı.1910 yılında askeri başarıları sonucu Fransa’da düzenlenen Pikardi Manevraları’na katıldı.



4.Mustafa Kemal Sofya’da (1913)

İttihat ve Terakki Cemiyeti ile yaşadığı siyasi farklılık nedeniyle Sofya’ya askeri militer olarak atandı. Mustafa Kemal Sofya’dayken I.Dünya Savaşı başlamıştır.



B-MUSTAFA KEMAL’İN ASKERLİK YAŞAMI

1.Trablusgarp Savaşı

Bir takım genç subaylarla gizlice Trablusgarp’a gelerek yerli aşiretleri İtalyanlara karşı örgütlemiştir. Derne ve Tobruk’ta önemli işler yapmıştır.



2.Çanakkale Savaşı

Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşı’nda gösterdiği cesaret ve liderlik onun Türk ulusu tarafından tanınıp Mili mücadelede lider olarak kabul edilmesini sağlamıştır.



3.Kafkas Cephesi

Muş ve Bitlis’i işgal eden Rus kuvvetlerine karşı başarılı savaşlar yaparak Rus kuvvetlerini geri püskürtmüştür. Askeri başarısı sonucu Veliaht Vahdettin ile birlikte Almanya’ya giderek cephede incelemelerde bulunmuştur.



4.Suriye Cephesi

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından bir gün önce Yıldırım Orduları grup komutanlığına atanmıştır. Antlaşmanın imzalanması üzerine ise İstanbul’a geri dönmüştür.



C-MUSTAFA KEMAL’İN KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ

a.Yaratıcı Düşünce

b.İleri Görüşlülüğü

c.Lider Olma

MİLLİ MÜCADELENİN HAZIRLIK DÖNEMİ

A-OSMANLI DEVLETİ VE I.DÜNYA SAVAŞI

1.XX. yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti’nin Durumu

-Mutlakiyetten Meşrutiyete geçilmiş, Padişahın Yanında İttihat ve Terakki Partisi de yönetimde söz sahibi olmaya başlamıştır.

-Milliyetçilik akımının etkisi ile egemenlik altındaki ulusların ayaklanmaları görülmektedir.

-Kaybedilen topraklardan gelenler ve köyden kente göç edenlerle şehirler ve yaşamlar değişmeye başlamıştır.

-Elektrik, otomobil, tramvay, telefon, telgraf kullanılmaya başlanmıştır.

-basın yayın organlarının sayısı artmıştır.

-Kız öğrencilerinde eğitim alabilecekleri yeni eğitim kurumları açılmıştır.

-Eğitimin yanında güzel sanatlar, mimari, resim ve müzik gibi alanlarda Avrupa etkisi görülmeye başlamıştır.

-Batı etkisiyle opera ve bale ülkeye girmeye başlarken tiyatroda yeni oyunlar yazılmaya ve oynanmaya başlamıştır.

2.I.Dünya Savaşı (1914-1918)

Genel Nedenler

a.Milliyetçilik akımı

b.Sömürgecilik

c.Hammadde ve pazar gereksinimi

d.Silahlanma

e.Bloklaşma



Özel Nedenler

-Siyasi birliklerin tamamlanması

-Fransa’daki Alsas-Loren kömür havzası

-Balkanlara egemen olma mücadelesi

-Sıcak denizlere inme

-Panislavizm



I. Dünya Savaşındaki Gruplar

İttifak Devletleri (Üçlü Bağlaşma)

-1883 yılında Almanya, İtalya ve Avusturya - Macaristan İmparatorluğu arasında kuruldu.

-Savaş başlayınca İtalya bir süre tarafsız kaldı. Kısa süre sonra İtalya, İtilaf birliğine katıldı.

-Savaşın ilk yıllarında Osmanlı ve Bulgaristan, İttifak birliğine katıldı.



İtilaf Devletleri (Üçlü Antlaşma)

-1907 yılında İngiltere, Fransa ve Rusya arasında kuruldu.

-Savaş başladıktan sonra bu gruba, Belçika, Hollanda, Karadağ, Sırbistan, Romanya, Yunanistan, İtalya, Çin, Japonya ve ABD gibi devletler katıldı.

a.I.Dünya Savaşında Osmanlı Devleti

Savaşın İlk Yıllarında Osmanlı Devleti

-Tarafsızlığını ilan etti.

-Boğazlardan savaş gemilerini geçirmeyeceğini açıkladı.

Savaşa Girme Nedenleri

-Kaybedilen toprakların geri alınmak istenmesi



Not: En önemli neden;

-Borçlardan ve kapitülasyonlardan kurtulmak isteği

-Enver Paşa’nın Turan Devleti’ni kurmak için Rusya ile savaşmak istemesi

Osmanlı’nın savaşa girmesiyle

-Savaş alanı genişledi.

-Kapitülasyonların kaldırıldığı dünyaya duyuruldu.

b.1915 Ermeni Olayları

-Rus ordularının Osmanlı topraklarına girmesiyle, Osmanlı ordusunda bulunan Ermeniler de silahları ile birlikte kaçarak Rus güçlerine katıldılar.

-Hınçak ve Taşnak komitelerinin öncülüğünde Anadolu’nun birçok y6erinde ayaklanma başlattılar.

-Kayseri, Zeytun, Muş, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ ve Van ayaklanma çıkan bölgelerdir.

-Osmanlı Devleti bu duruma önlem olarak ise;24 Nisan 1915’te Ermeni komite merkezlerinin kapatılması, belgelerine el konulması ve komite başkanlarının tutuklanması hakkında genelge çıkartmıştır.

-Bu genelge üzerine İstanbul’da Hınçak ve Taşnak komite büroları kapatılarak üyeleri tutuklandı.

-Alınan önlemler sonuç vermeyince 27 Mayıs 1915’te Tehcir Kanunu çıkarıldı.

Bu yasa ile Ermeniler bulundukları yerlerde tehlike oluşturdukları için yaşadıkları illerden güvenli bir Osmanlı toprağı olan Suriye’ye göç ettirildi.

-Göç ettirilen Ermenilerin vergileri ertelendi, diledikleri eşyalarını almalarına izin verildi, yol boyunca saldırılara karşı korumak ve gereksinimlerini karşılamak için memurlar görevlendirilerek, can ve mal güvenlikleri için karakollar kuruldu.

3.I.Dünya Savaşının sonuçları

-Çok uluslu devletler yıkıldı.

-Yeni devletler kuruldu.

- Demokratik rejimler ön plana çıktı.

-İlk kez kimyasal silahlar, denizaltı ve tank kullanıldı.

-On milyona yakın insan öldü.

- Sömürgeciliğin yerini manda ve himaye aldı.

-Milletler Cemiyeti kuruldu.

-Savaşan tüm devletlerin ekonomisi zarar gördü.

-Almanya amacına ulaşamadığı için II. Dünya Savaşına neden oldu.



B-MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 EKİM 1918)

-1918 yılı sonlarına doğru Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi, Osmanlı Devleti ile Almanya arasındaki bağlantıyı kesmişti. İngilizlerin Suriye ve Filistin toprakları üzerinde ilerlemeleri Osmanlı Devletini zor durumda bırakmıştı. İttihat ve Terakki yöneticileri ülkeden ayrılmıştı. Yeni hükümet bu koşullar altında ateşkes isteğinde bulundu. Limni Adası’nın Mondros Limanı’nın da İngilizlere ait Agamennon zırhlısında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır.

-Mondros Ateşkesi ile Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir. Fiilen sona erme ise devletin fillerini (Yasama, Yürütme ve Yargı ) yerine getirememesidir. Bu duruma neden olan gelişme ise Mondros Ateşkesi koşullarının uygulanmasıdır.

Önemli koşulları

-İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum ortaya çıkarsa istedikleri bölgeleri işgal edebilecektir. (7. Madde)

-Sınır ve iç güvenliğin korunması dışında kalan askeri güçler terhis edilecektir. (5. Madde)

-Osmanlı Hükümeti, merkezi hükümetlerle bütün ilişkilerini kesecektir. (23. Madde)

-Doğudaki altı ilde bir karışıklık çıkması halinde İtilaf Devletleri, bu illerin bir kısmını işgal etme hakkını saklı tutar. (24. Madde)

1.Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Osmanlı Devleti Üzerindeki Etkisi

-İtilaf Devletleri Mondros ateşkes Antlaşması’nın 7.maddesini çıkarlarına uygun bir biçimde yorumlayarak Anadolu’yu işgale başladılar.

-İşgallere karşı başta Mustafa Kemal olmak üzere birçok subaydan tepki geldi.

- İlk işgal edilen yer Musul olmuştur. 13 Kasım 1915’te Mebusan Meclisi kapatılarak, Meşrutiyet yönetimine ara verilmiştir.

2.Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918)

-Savaşın ilk yılarında tarafsız olan ABD, Almanya’nın ticaret gemilerini batırması sonucu savaşa girdi.

-ABD başkanı Wilson, savaş sonunda İngiltere ve Fransa’nın sömürge alanlarını genişletmelerini istemiyordu.

-Bu nedenle 8 Ocak 1915’te ilan ettiği on dört ilke ile savaşın amaçlarını ve barışın ilkelerini açıkladı.



Wilson İlkelerinin önemli koşulları ise;

-Savaş sonunda yenenler, yenilenlerden toprak ve tazminat almayacaklardır.

-Gizli antlaşmalar yapılmayacaktır.

-Devletlerarası sorunlar barış yoluyla çözümlenecektir. (Bu amaçla Milletler Cemiyeti kurulmuştur.)

-Her ulus çoğunlukta bulundukları yerlerde kendi geleceklerini kendileri belirleyecektir. (Self Determination)

-Türklerin çoğunlukta olduğu bölgelerde kesin egemenlik hakkı tanınacak, Türk egemenliği altında bulunan diğer uluslara da kendi kendini yönetme hakkı verilecektir.

-Boğazlar bütün devletlerin ticaret gemilerine açık olacaktır.

3.Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919)

Konferansın toplanmasındaki temel amaç

-Kendi aralarındaki sorunları çözmek

-Rusya’nın durumunu görüşmek

-Yapılması düşünülen barış antlaşmalarının koşullarını belirlemek.

Konferansta Yunanlılar, Ermeniler Araplar nüfuslarının yoğun olduğu bölgelerde haklarını savunmak üzere davet edilmişti.

-Arap Yarımadası, Irak, Suriye ve Filistin manda sistemiyle Milletler Cemiyeti ya da onun atayacağı bir devlet tarafından yönetilmesine karar verildi.

-Konferansta Yunanistan sunduğu asılsız belgelerle özellikle Batı Anadolu’da Yunanlıların nüfus olarak çoğunluğu oluşturdukları iddiası kabul edildi.

Not: Bunun üzerine İzmir, Yunanistan’a verilmiştir. (İtalya tepki gösterdi.)

-Versay, St Germen ve Nöyyi Barışlarının koşulları belirlendi.



Not: Osmanlı Barışı için acele etmediler.

-Doğuda Ermeni Devleti kurulması kararlaştırıldı.



4.İzmir’in İşgali (15 Mayıs 1919)

-Paris Barış Konferansı’nda alınan kararlar gereği Yunanistan tarafından işgal edildi.

-Yunanlılar, İzmir’i işgal ederek Megola İdea’yı gerçekleştireceklerini sanıyorlardı.

-İzmir’in haksız işgali büyük tepkilere yol açtı. Anadolu halkının bilinçlenmesine ve direnişe geçerek Kuvayi Milliye hareketinin başlamasına neden oldu.

-İzmir’in işgaline, Osmanlı Hükümeti ise kayıtsız kaldı. Kuvayi Milliye hareketinin başlamasının bir diğer nedeni de budur.

-19 Mayıs 1919’da Fatih’te ve 23 Mayıs 1919’da Sultanahmet’te iki büyük miting yapıldı. Mitinglerde Halide Edip (Adıvar),Selim Sırrı (Tarcan),Sait Bey ve Mehmet Emin (Yurdakul) milli duyguları coşturan ve işgalleri protesto eden konuşmalar yaptılar.



Amiral Bristol Raporu

Amerikalı Amiral Bristol başkanlığında bir komisyonun Batı Anadolu’daki durumu soruşturan bir rapordur. Rapora göre:

-İşgal öncesi Rumların bölgede iyi koşullarda yaşadığını

-Bölgedeki katliamların sorumlusunun ise Yunanlar olduğu açıklanmıştır.



Not: Bristol Raporu, İzmir’in işgalinin asılsız olduğunu bildiren ilk uluslar arası belge olmuştur.

C-KUVAYİ MİLLİYE HAREKETİ

-İşgallere karşı ilk direniş 19 Aralık 1918’de Hatay’ın Dörtyol ilçesinde başlamıştır.

-İşgallere karşı bir direniş de İzmir’in işgalinden sonra Ege Bölgesinde başladı. Bu direniş Batı Cephesinin temelini atmıştır.

-Batı Anadolu’daki direnişin merkezi Balıkesir olmuştur. Kuvayi Milliye güçleri arasında birliği sağlamak amacıyla kongreler yapıldı.

-26-30 Temmuz 1919 tarihleri arasında Balıkesir,16-25 Ağustos 1919 tarihleri arasında Alaşehir’de kongreler düzenlendi.

Oluşma Nedenleri

-Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra ülkenin birçok yöresinin işgal edilmesi

-Mondros’un ilgili maddesi gereği orduların terhis edilmesi

-Ülkede askeri boşluğun ortaya çıkması

-Süregelen işgaller karşısında Osmanlı Hükümeti’nin yetersiz kalması

Not: Bu nedenlere halkın özgür ve bağımsız yaşama isteği eklenince; Kuvayi Milliye denilen direniş hareketi başladı.

1.Memleketin iç Durumu ve Cemiyetler

-Osmanlı hükümetlerinin işgallere karşı tepkisiz kalması sonucu Türk halkı direnişe başlamıştır.

-Türk halkı direniş cemiyetleri kurmaya başlamıştır.

-Bunun yanı sıra kurtuluşu manda da görenlerde manda yanlısı cemiyetler kurmuşlardır.

-Azınlıklar ise bağımsızlık ve yeni devlet için çeşitli cemiyetler kurmuşlardı.

a.Azınlıklar Tarafından Kurulan Cemiyetler

-Mavri Mira

-Etnik - i Eterya

-Pontus Rum Cemiyeti

-Hınçak ve Taşnak

-Pontus Meselesi

-1904’te Merzifon Amerikan Koleji’nde kurulan Pontus Cemiyeti’nin amacı Karadeniz Bölgesi’nde bir Pontus Devleti kurmaktı.

-I.Dünya Savaşı başlayınca Rumlar, Osmanlı Devleti’nin seferberlik çağrısına uyamayarak, askere gitmediler. Askere gitmeyen Rumlar, çeteler oluşturup cephe gerisindeki Türklere saldırdılar.

-Yunanistan ve Rusya adına casusluk faaliyetlerinde bulundular.

-Rum çeteleri Karadeniz Bölgesi’nden Türk köylerine saldırırken İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi de çetelere yardım ediyordu.

-1917 Bolşevik Devrimi ile destekleri kaybolan Rum çeteleri ve Pontus cemiyeti faaliyetlerini gizli yürütmeye başladı.

-Mondros Ateşkesi ile Yunanistan ve İtilaf devletlerinin desteği ile çalışmalarına hız verdiler.

-Rumlar hem diplomatik çalışma yapıyor hem de Rum nüfusunu çok göstermeye yönelik çalışmalar yapıyorlardı. Bu amaçla Türkleri göçe zorluyorlardı.

-Doğu Karadeniz’de bir Pontus devleti kurulması planları Yunanistan tarafından Paris Barış Konferansında da gündeme getirildi. İngiltere, Yunanistan tezini destekledi.

-TBMM Hükümeti, Ortodoks çetelerin silahlanmalarını ve yağmalarını engellemek, bölge halkının can ve mal güvenliğini sağlamak ve Türklerin göç zorlanmasını engellemek amacıyla bazı önlemler almaya başladı.

-Rumların elindeki silahlar toplanmaya başlandı, Doğu Karadeniz’deki Rumlar iç kesimlere göç ettirildi, Ortodoks din adamları sınır dışı edildi veya tutuklandı.

-Lozan Antlaşması gereği ise bölgedeki Rumlar Yunanistan’a gönderildi.

-Yunanistan, Lozan Antlaşmasından sonra, Doğu Karadeniz’de bir soykırım yapıldığı iddialarını uluslar arası alanda savunmaya başladı.

b.Milli Varlığa Düşman Cemiyetler

-İngiliz Muhipler cemiyeti

-Osmanlı Devleti’nin, İngiltere mandasına girmesini isteyen cemiyettir.



-İslam Teali cemiyeti

-Halifelik makamına bağlı kalmaktan başka bir yol olmadığını, işgallere karşı direnmenin yararsız olduğunu savunan cemiyettir.



-Kürt Teali cemiyeti

-Doğu ve Güneydoğu’da bağımsız bir devlet kurmayı amaçlayan cemiyettir.



-Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası

-Vatanın kurtuluşunun ancak padişaha ve halifelik makamına sıkı sıkıya bağlı kalınarak sağlanacağını savunan bir cemiyettir.



-Wilson İlkeleri Cemiyeti

-Osmanlı Devleti’nin Amerikan mandasına girmesini isteyen cemiyettir.



c.Milli Cemiyetler

MİLLİ CEMİYETLER

Adı

Kuruluşu

Amacı

Çalışmaları

Trakya-Paşaeli Müdafa-i Hukuku Milliye Cemiyeti

2 Aralık 1918

Edirne

Trakya’nın Yunanistan’a verilmesini önlemek

Çatalca, Tekirdağ, Gelibolu şubeleri açıldı. Trakya’nın tarih, ırk, kültür olarak Türk olduğunu kanıtlamak için yayınlar yapıldı.

Trabzon Muhafaza-i Hukuku Milliye Cemiyeti

12 Şubat 1919

Trabzon

Trabzon ve civarında Rum-Pontus devletinin kurulmasını önlemek.

Karadeniz Bölgesi’nde şubeler açarak, Erzurum Kongresi’nin toplanmasına yardım etmişlerdir.

Kilikyalılar Cemiyeti

Aralık 1918

Çukurova Bölgesini Fransız ve Ermenilere karşı savunmak.

Yayın ve propaganda ile milli bilinci uyandırmaya çalışmışlardır.

Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuku Milliye Cemiyeti

4 Aralık 1918

İstanbul

Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesini önlemek,Doğu Anadolu’da Türk nüfusunun azalmasını engellemek.

Erzurum ve Elazığ’da şubeler açıldı. Erzurum Kongresi organize edilerek Milli mücadelenin örgütlenmesinde etkin rol oynadılar.

Reddi İlhak Cemiyeti

14 Mayıs 1919

İzmir

İzmir ve civarının Türk olduğunu kanıtlamak, İzmir’in Yunanistan’a verilmesine engel olmak.

Basın yayın yoluyla İzmir’in işgalini protesto ettiler. Yunan işgaline karşı çıktılar. Balıkesir ve Alaşehir kongrelerinin toplanmasında etkin rol oynadılar.

Milli Kongre Cemiyeti

29 Kasım 1918

İstanbul

Türkler hakkında yapılan propagandalara basın yayın yoluyla karşı koymak.

Misakı Millinin kabul edilmesinde önemli çalışmaları vardır. Ermenilerin yaptıkları hakkında eserler vermişlerdir.

İzmir Müdafa-i hukuk cemiyeti

1 Aralık 1918

İzmir

İzmir’i Yunanlılara vermemek ve İzmir’in Türk olduğunu kanıtlamak amacındadır.

Basın yayın yoluyla İzmir’in Türklere ait olduğunu dünya kamuoyuna anlatmıştır. Anadolu’ya silah taşımışlardır.

Anadolu Kadınları Müdafa-i Vatan Cemiyeti

5 Kasım 1919

Sivas

İşgalleri protesto etmek ve orduya yardım toplamak

İtilaf temsilcilerine protesto telgrafları çektiler, orduya para ve mal yardımları için kampanyalar düzenlediler.

2.Padişah ve Osmanlı Devleti’nin Duruma Bakışı

İtilaf devletlerinin siyasi ve askeri baskıları sonucu İstanbul Hükümetleri ve Padişah Anadolu’nun işgal edilmesine tepkisiz kalıyorlardı.



3.Mustafa Kemal’in İstanbul’a Gelişi ve Duruma Bakışı

-İstanbul’da kalarak hiçbir şeyin yapılamayacağını ifade etmiş ve kurtuluşun Anadolu’da olduğunu söyleyerek ilk fırsatta Anadolu’ya gidilmesini söylemiştir.



D-MİLLİ MÜCADELE HAZIRLIKLARI

1.Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı

-19 Mayıs 1919 da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal, Anadolu’da devam eden direnişe yeni bir biçim verecek ve Ulusal Kurtuluş Savaşı resmen başlayacaktır.

-Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı sırasında ülkenin kurtuluşu için şu öneriler bulunuyordu;

-İngiliz ve ABD mandası

-Bölgesel bağımsızlık

-Ulusal bağımsızlık

Havza’da 28 Mayıs 1919’da bir genelge yayınladı. Amacı, İzmir’in işgalini tüm yurda duyurarak, ulusu uyarmak ve eyleme geçirmekti.



2.Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)

Amacı

-Türk ulusunu, Kurtuluş Savaşı’na çağırmak

-Direniş cemiyetlerini tek çatı altında toplamak

Koşulları

-Vatanın bütünlüğü ve ulusun bağımsızlığı tehlikededir.

-İstanbul’daki hükümet üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini yerine getirememektedir. Bu durum ulusu yok olmuş gibi göstermektedir.

-Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır.

-Ulusun durumunu ve davranışlarını göz önünde tutmak ve haklarını dile getirip bütün dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden kurtulmuş, ulusal bir kurulun varlığı gereklidir.

Not: Sözü edilen ulusal kurul, Erzurum Kongresi’nde “Temsil Kurulu” adıyla kurulmuştur.

-Anadolu’nun her yönden en güvenli yeri olan Sivas’ta ulusal bir kongrenin tez elden toplanması kararlaştırılmıştır.

-Sivas’ta toplanacak ulusal kongre için bütün illerin her sancağından halkın güvenini kazanmış üç delegenin en kısa zamanda yola çıkması gerekmektedir.

-Herhangi bir kötü durumla karşılaşılabileceği düşüncesi ile, bu iş, ulusal bir sır gibi tutulmalı ve delegeler, kimliklerini gizleyerek gelmelidirler.

-Doğu illeri adına 10 Temmuzda Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. O güne değin öteki il delegeleri de Sivas’a ulaşabilirse Erzurum Kongresi’nin üyeleri de Sivas’ta yapılacak genel toplantıya katılmak üzere yola çıkacaklar.

Not: Erzurum’da toplanacak kongrenin kararını daha önce Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti almıştı.

-Askeri ve ulusal örgütler hiçbir biçimde kaldırılmayacak, silah cephane ve diğer araçlar teslim edilmeyecektir. Vatanın herhangi bir yerine yeniden bir düşman saldırısı olursa, vatanın savunması hep birlikte yapılacaktır.



3.Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919)

Amacı

Doğu Anadolu’daki Ermeni, Karadeniz’deki Pontuscu eylemlere karşı önlem almak.



Koşulları

-Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.

-Her türlü, yabancı işgaline ve saldırısına karşı ve Osmanlı Hükümeti’nin dağıtılması halinde, ulus birlikte direnecek ve yurdunu savunacaktır.

-Yurdun ve bağımsızlığın korunmasına ve sağlanmasına hükümet merkezinin gücü yetmezse, amacı gerçekleştirmek için, geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeler, ulusal kongrece seçilecektir. Kongre toplanmamışsa, bu seçimi temsilciler kurulu yapacaktır.

-Ulusal gücü etken ve ulusal iradeyi egemen kılmak temel ilkedir.

-Hıristiyan azınlıklara siyasal egemenliğimizi ve toplumsal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.

-Yabancı devletlerin güdümü ve koruyuculuğu kabul olunamaz.

-Mebuslar Meclisi’nin derhal toplanmasına ve hükümet işlerinin ulusun denetiminde yapılmasına çalışılacaktır.


  1   2   3


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət