Scenariusz wieczoru poetyckiego ocalić od zapomnienia… … pamięci Marka Grechuty
|
|  Yüklə 71 Kb.
|
| SCENARIUSZ WIECZORU POETYCKIEGO
Ocalić od zapomnienia… … pamięci Marka Grechuty NARRACJA 1 Tradycją naszej szkoły stało się to, że późną jesienią odbywają się u nas wieczory poetyckie – sentymentalne wędrówki do „krainy łagodności”. Tegoroczne jesienne spotkanie poświęcamy Markowi Grechucie. Chcemy dziś ocalić od zapomnienia jago nadzwyczajną twórczość, jego genialny talent i czarującą osobowość. Odejście Marka Grechuty było dla rzeszy jego fanów i miłośników poezji śpiewanej ogromnym ciosem. W komentarzach po 9 października często powtarzane było hasło, że zostawił nam swoje piosenki i trudno kwestionować tę prawdę. Upamiętniając dorobek artystyczny tego – jak mawiał Piotr Skrzynecki: „najgenialniejszego polskiego artysty” przedstawiamy Wam nasze interpretacje „grechutek”, tworzymy swoje duety pamiętając o tych, które Marek tworzył z Marylą Rodowicz, Krystyną Jandą, Dorotą Pomykałą. Mamy nadzieję, że ku zadowoleniu szanownej publiczności – sprostamy zadaniu i jak najlepiej oddamy niespotykane bogactwo nieśmiertelnej twórczości Marka Grechuty. PIOSENKA Ocalić od zapomnienia Ile razem dróg przebytych ile ścieżek przedeptanych ile deszczów , ile śniegów wiszących nad latarniami ile listków , ile rozstań ciężkich godzin w miastach wielu i znów upór , żeby powstać i znów iść i dojść do celu ile w trudzie nieustannym wspólnych zmartwień , wspólnych dążeń ile chlebów rozkrajanych pocałunków ? schodków? książek? oczy twe jak piękne świece a w sercu źródło promienia więc ja chciałbym twoje serce ocalić od zapomnienia u twych ramion płaszcz powisa krzykliwy , z leśnego ptactwa długi przez cały korytarz przez podwórze , aż gdzie gwiazda Wenus a tyś lot i górność chmur blask wody i kamienia chciałbym oczu twoich chmurność ocalić od zapomnienia. NARRACJA 2 Urodził się w Zamościu kilka miesięcy po zakończeniu wojny, w grudniu 1945 roku. Wychowywał się w rodzinie wielopokoleniowej, bardzo ze sobą zżytej. Pięknie śpiewały siostry jego ojca. Z dzieciństwa zapamiętał najwyraźniej Wigilię i wspaniałą, mądrą babcię, która tego dnia nie pozwalała mówić o głupstwach, ale można było przy niej do woli śpiewać na głosy. Rodzice Marka nie pisali wierszy, nie komponowali muzyki, ale kupili synowi pianino. Do głowy im pewnie nie przyszło, że właśnie zainwestowali pieniądze w coś, co stanie się prezentem dla nas wszystkich - w talent Marka.
Najpierw grał na pianinie z siostrą i nie było to nic poważnego. Potem zaczął się uczyć. Trwało to 8 lat. Grał w przedstawieniach szkolnych, tańczył, recytował Kasprowicza, ale na pewno nie myślał poważnie o przyszłości artysty. Kiedy wydoroślał, postanowił zostać architektem i wyjechał na studia do miasta królów polskich, smoka, hejnału, Przekroju i Piotra Skrzyneckiego... Obserwował tu nie tylko piękną architekturę. Mógł też, spacerując wieczorem po Rynku, wpaść do słynnej Piwnicy pod Baranami. Mógł zobaczyć Piotra Skrzyneckiego, Ewę Demarczyk, Zygmunta Koniecznego, Wiesława Dymnego. A zobaczywszy ich - musiał oszaleć z zachwytu. Każdemu, kto tam wszedł, wydawało się, że jest w centrum świata i wszystko, co dzieje się poza nim, jest dużo mniej ważne. Marek bywał tam coraz częściej i powoli bladła jego wymarzona architektura. Na trzecim roku natknął się u kogoś w akademiku na pianino. I coś go do niego zaczęło ciągnąć już nieodwołalnie. Grał nie tylko to, czego go nauczono. Nagle wymykały mu się spod palców melodie, których nigdy nie słyszał. I zdumiony stwierdził, że to on jest ich autorem... A kiedy do melodii zaczęły się dopisywać słowa... np.: „Nie dokazuj, miła, nie dokazuj, przecież nie jest z ciebie znowu taki cud”, postanowił coś z tym zrobić. PIOSENKA Nie dokazuj, miła… Było kiedyś w pewnym mieście wielkie poruszenie wystawiano niesłychanie piękne przedstawienie wszyscy dobrze się bawili , chociaż był wyjątek Młoda pani w pierwszym rzędzie wszystko miała za nic nawet to że śpiewak śpiewał tylko dla tej pani i choć rozum tracił dla niej , śmiała się klaskała W drugim akcie śpiewak śpiewał znacznie już rozważniej młoda pani była jedna ciągle niepoważna aż do chwili , kiedy nagle , nagle wśród pokazu padły słowa : Nie dokazuj , miła nie dokazuj przecież nie jest z ciebie znowu taki cud nie od razu , miła nie od razu nie od razu stopisz serca mego lód Innym razem zaproszony byłem na wernisaż na wystawy póżną nocą w głębokich piwnicach czy to były płótna mistrza czy Kantena nie pamietam Były tam obrazy wielkie , płótna kolorowe z nieskromnymi kobietami szkice nastrojowe całe szczęście , że natura martwą jednak były Nie dokazuj , miła nie dokazuj ..... Była także inna chwila , której nie zapomnę
Wtedy zdarzył się niezwykły, przedziwny wypadek sam już nie wiem jak to było trudno opowiadać jedno tylko dziś pamiętam jak jej zaśpiewałem: "Usta milczą , dusza śpiewa usta milczą , świat rozbrzmiewa " lecz dziewczyna nie słyszała tańcem już zajęta w tańcu komuś zaśpiewała to co tak pamiętam "Nie dokazuj ,miły nie dokazuj przecież nie jest z ciebie znowu taki cud nie od razu, miły nie od razu stopisz serca mego lód" Nie dokazuj ,miła nie dokazuj przecież nie jest z ciebie znowu taki cud nie od razu , miła nie od razu nie od razu stopisz serca mego lód ! NARRACJA 4 Był młody, pełen energii i pasji. I miał na studiach bardzo zdolnego kolegę Jana Kantego Pawluśkiewicza. W małej salce akademika założyli kabaret Anawa. Dopiero później powstał zespół muzyczny o tej samej nazwie. Anawa - znaczy "do przodu", "naprzód". No i popędzili jak burza. Na ich występy przychodzili najpierw koledzy i koleżanki z akademika (wśród nich śliczna studentka pedagogiki o specjalności geografa), a potem zaczęli się pojawiać ludzie "z miasta", artyści, intelektualiści. W 1967 r. ktoś mądry namówił ich do udziału w Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie. Koncert laureatów transmitowała na żywo telewizja. Po raz pierwszy usłyszała ich i zobaczyła cała Polska. Marek Grechuta i Anawa odnieśli ogromny sukces. Zanim rozstali się w 1973 roku zdążyli dla nas zagrać swoje najpiękniejsze piosenki i wykonać setki koncertów. Z hymny pokoleniowe uznano powstałe wówczas Świecie nasz i Korowód – posłuchajmy…
Pytać zawsze - dokąd, dokąd? Gdzie jest prawda, ziemi sól, Pytać zawsze - jak zagubić, Smutek wszelki, płacz i ból Chwytać myśli nagłe, jasne, Szukać tam, gdzie światła biel, W Twoich oczach dwa ogniki, Już zwiastują, znaczą cel, W Twoich oczach dwa ogniki, Już zwiastują, znaczą cel. Świecie nasz, świecie nasz, Chcę być z Tobą w zmowie, Z blaskiem twym, siłą twą, Co mi dasz - odpowiedz! Świecie nasz - daj nam, Daj nam wreszcie zgodę, Spokój daj - zgubę weź, Zabierz ją, odprowadź. Szukaj dróg gdzie jasny dźwięk, Wśród ogni złych co budzą lęk, Nie prowadź nas, powstrzymaj nas, Powstrzymaj nas w pogoni... Świecie nasz - Daj nam wiele jasnych dni! Świecie nasz - Daj nam w jasnym dniu oczekiwanie! Świecie nasz - Daj ugasić ogień zły! Świecie nasz - Daj nam radość, której tak szukamy! Świecie nasz - Daj nam płomień, stal i dźwięk! Świecie nasz - Daj otworzyć wszystkie ciężkie bramy! Świecie nasz - Daj pokonać każdy lęk! Świecie nasz - Daj nam radość blasku i odmiany! Świecie nasz - Daj nam cień wysokich traw! Świecie nasz - Daj zagubić się wśród drzew poszumu! Świecie nasz - Daj nam ciszy czarny staw! Świecie nasz - Daj nam siłę krzyku, śpiewu, tłumu! Świecie nasz - Daj nam wiele jasnych dni! Świecie nasz - Daj nam w jasnym dniu oczekiwanie! Świecie nasz - Daj ugasić ogień zły! Świecie nasz... Świecie nasz, świecie nasz, Chcę być z Tobą w zmowie, Z blaskiem twym, siłą twą, Co mi dasz - odpowiedz! PIOSENKA Korowód Kto pierwszy szedł przed siebie? Kto pierwszy cel wyznaczył ? Kto pierwszy z nas rozpoznał ? Kto wrogów ? Kto przyjaciół Kto pierwszy sławę wszelką i włości swe miał za nic? A kto nie umiał zasnąć nim nie wymyslił granic ? Kto pierwszy w noc bezsenną wymyślił wielką armię ? Kto został bohaterem ? Kto żył i umarł marnie? Kto pierwszy został panem ? Kto pierwszy został królem? Kto musiał wstawać wczesnie , a kto mógł spać za długo ? Stając zapatrzeni w obłoki i niebo Zapatrzeni w tańcu , zapatrzeni w siebie Wciąż niepewni siebie , siebie niewiadomi Pytać wciąż będziemy , pytać po kryjomu Kto pierwszy szedł .... Kto pierwszy był fakirem ?
Stając zapatrzeni .... NARRACJA 5 Marek bardzo kochał swoją żonę Danusię. Jak mówił: „tylko ona śpiewa w domu i robi to pięknie!” Była dla niego najważniejszą nagrodą w życiu. I najwierniejszym przyjacielem. W jednym ze swoich wierszy nazwał ją świętą żoną. Święta żona zapomniała dla niego o pedagogice i geografii, urodziła pięknego syna Łukasza, została jego menedżerem, opiekunem i czułym krytykiem. Człowiekiem na najlepsze i najgorsze RECYTACJA Godzina miłowania Dzień zasypia powoli i powoli noc brodzi czemu tobie się spieszy czemu szybko odchodzisz O, gdybyś chciała zostać na dłużej godzino miłowania łatwiej byłoby świat nakłonić do pojednania łatwiej byłoby prawdę mówić łatwiej składać słowa łatwiej tracić , łatwiej żegnać łatwiej wracać znowu Dni bez ciebie są puste co nam po nich zostanie o gdybyś chciała zatrzymać godziny przemijania O , gdybyś chciała.... PIOSENKA Będziesz moją panią Będziesz zbierać kwiaty będziesz się uśmiechać będziesz liczyć gwiazdy będziesz na mnie czekać I ty właśnie ty będziesz moją damą i ty właśnie ty będziesz moją panią Będą ci grały skrzypce lipowe będą śpiewały jarzębinowe drzewa, liście, kwiaty wszystkie Będę z tobą tańczyć bajki opowiadać słońce z pomarańczy w twoje dłonie składać I ty właśnie ty będziesz moją damą i ty właśnie ty będziesz moją panią Będą ci grały nocą sierpniową wiatry strojone barwą słońca będą śpiewały, śpiewały bez końca Będziesz miała imię jak wiosenna burza będziesz miała miłość jak jesienna burza I ty właśnie ty będziesz moją damą i ty właśnie ty będziesz moją panią NARRACJA 6 Poeta w krainie łagodności. Biały dom, życie poza tłumem i zgiełkiem, Bach i Vivaldi, stare polskie czarno-białe filmy, sztalugi, wiersze, muzyka, łąki i lasy, orzeszki w czekoladzie, papier nutowy i białe kartki – to wszystko dawało mu zawsze siłę i ochotę do pracy. Poezja największych mistrzów niejednokrotnie była dla niego inspiracją. W oparciu o teksty Mickiewicza, Wyspiańskiego, Leśmiana, Gałczyńskiego, Wojtyły powstały wspaniałe przeboje. PIOSENKA Niepewność Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę, Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę; Jednakże gdy cię długo nie oglądam, Czegoś mi braknie, kogoś widzieć żądam; I tęskniąc sobie zadaję pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Gdy z oczu znikniesz, nie mogę ni razu W myśli twojego odnowić obrazu; Jednakże nieraz czuję mimo chęci, Że on jest zawsze blisko mej pamięci. I znowu sobie powtarzam pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Cierpiałem nieraz, nie myślałem wcale, Abym przed tobą szedł wylewać żale; Idąc bez celu, nie pilnując drogi, Sam nie pojmuję, jak w twe zajdę progi; I wchodząc sobie zadaję pytanie: Co tu mię wiodło? przyjaźń czy kochanie? Dla twego zdrowia życia bym nie skąpił, Po twą spokojność do piekieł bym zstąpił; Choć śmiałej żądzy nie ma w sercu mojem, Bym był dla ciebie zdrowiem i pokojem. I znowu sobie powtarzam pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Kiedy położysz rękę na me dłonie, Luba mię jakaś spokojność owionie, Zda się, że lekkim snem zakończę życie; Lecz mnie przebudza żywsze serca bicie, Które mi głośno zadaje pytanie: Czy to jest przyjaźń? czyli też kochanie? Kiedym dla ciebie tę piosenkę składał, Wieszczy duch mymi ustami nie władał; Pełen zdziwienia, sam się nie postrzegłem, Skąd wziąłem myśli, jak na rymy wbiegłem; I zapisałem na końcu pytanie: Co mię natchnęło? przyjaźń czy kochanie? RECYTACJA Niech będzie Imię Twe błogosławione Niech będzie Imię Twe błogosławione. Tyś dał, Tyś wziął I cóż jest człowiek przed Tobą Tyś dał, Tyś wziął Jako się Tobie podobało, Tak się i stało – Tyś dał, Tyś wziął Twoja jest Wola i Twoja jest Moc. mówił, a głoś mu drżał, modlił, a bluźnić chciał i nienawidził nigdzie w słowach swych nieprawości drogi. Tyś dał, Tyś wziął Twoja jest Wola i Twoja jest Moc. PIOSENKA W malinowym chruśniaku W malinowym chruśniaku, przed ciekawych wzrokiem Zapodziani po głowy, przez długie godziny Zrywaliśmy przybyłe tej nocy maliny. Palce miałaś na oślep skrwawione ich sokiem. Bąk złośnik huczał basem, jakby straszył kwiaty, Rdzawe guzy na słońcu wygrzewał liść chory, Złachmaniałych pajęczyn skrzyły się wisiory, I szedł tyłem na grzbiecie jakiś żuk kosmaty. Duszno było od malin, któreś, szepcząc, rwała, A szept nasz tylko wówczas nacichał w ich woni, Gdym wargami wygarniał z podanej mi dłoni Owoce, przepojone wonią twego ciała. I stały się maliny narzędziem pieszczoty Tej pierwszej, tej zdziwionej, która w całym niebie Nie zna innych upojeń, oprócz samej siebie, I chce się wciąż powtarzać dla własnej dziwoty. I nie wiem, jak się stało, w którym oka mgnieniu, Żeś dotknęła mi wargą spoconego czoła, Porwałem twoje dłonie - oddałaś w skupieniu, A chruśniak malinowy trwał wciąż dookoła. NARRACJA 7 Marek Grechuta urzekał scenicznym wizerunkiem, skupieniem, koncentracją, ogromną wewnętrzną wrażliwością. Niewielu jednak wiedziało, że kolejną pasją, obok muzyki, było dla niego malarstwo. Zachwycała go dobra, prawdziwa sztuka, ale też sztukę dostrzegał w otaczającym go świecie. Mówił, że od zapomnienia warto ocalić piękno, które jest w przyrodzie i w ludziach. W wyjątkowy sposób potrafił połączyć swoją fascynację malarstwem z pasją zapisywania nut. Tworzył śpiewające obrazy. Spójrzmy oczyma Grechuty na płótna Edouard’a Manet’a, Vincenta van Gogh’a, Auguste’a Renoir, Paul’a Gauguin. RECYTACJA Inna kuchnia, inna moda -Odpowiedz mi przyjacielu ciekawi mnie niesłychanie skąd te śniadanie na trawie takie zamiłowanie ? Mrówka się pcha do kanapki źdźbło trawy w szczypiorek plącze -Nie szkodzi, patrz co Francois zbiera na łące: Ślimaki prosto spod liści żabki jeszcze kumkajace przecież taki lubi świeżutkie śniadanie zdrowiem pachnące -Dziękuje ci przyjacielu za te przysmaki świeżutkie wybacz jednak że wzgardzę ślimakiem i żabim udkiem słyszałem o tych potrawach lecz wolę je najpierw w karcie . -Nie szkodzi patrz na Marie, jak się cieszy nieodparcie na gościa z dalekiej Polski co słyszał wiele o modzie paryskiej a wie niewiele o ich modelek urodzie.
Patrz już wszyscy poszli poszedł już ten pijany Jacq siądź na chwilę, chodź, odpocznij nie męcz się w kółko, jak możesz tak . W butli jest kolor, słowo daję chodź tutaj pędzel w nim zamoczyć, on pachnie dziś złocistym rajem, złap to i w oczy, prosto w oczy. Bzyczy nad szklanką senna pszczoła Kto się mnie jeszcze tutaj czepia ? Ale się kręci pusto na stołach do mego winka się przylepia… Spróbuj ją taką namalować mały portrecik tej muzyczki. śpi prawie … pędzlem poprowadź i w oczy słodkiej publiczki. Ma takie same złote pręgi
A mnie go żal ,a ja bym chciała mieć taki deszcz, gdy świeci słońce
że mój parasol został w kącie Ja zaś tak chciałbym ujrzeć słońce
stąd życzenie me gorące pod mój parasol chciej się skryć RECYTACJA Skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy? Skąd przychodzimy , kim jesteśmy, dokąd idziemy? Przecież my wiemy, że nie bardzo pasujemy do takich pytań i do braku odpowiedzi, sąsiedzi słońca, wody, nieba, ziemi sąsiedzi. Tak nas zostawił na kształt znaków zapytania ten, kto przyjechał i nie pytał, lecz się kłaniał. Tak układamy ręce, jak nam kiedyś on ułożył, który tu z nami wiele piękna w słońcu dożył. Tu było wiele spraw, tysiące, taka moc, jaka moc? Jaka moc? Że przegadamy dzień, nie starczy ani noc, ani dzień, ani noc. A jak zamilczeć w słońcu, do księżyca grać i robić to po prostu na co nas nie stać. Tak uczył nas ten malarz, który odkrył nam, jaki nas bawi kształtów, błysków, wielki kram. Można wypełnić nimi wiele pustych scen, gdzie nie ma słów i wisi tylko barwny len. Wśród pięknych krzeseł i portretów białych dam uderza w ścianę mocne serce, nasz tam – tam. Wstawcie go w ramę, w której zimna cisza lśni, niech go zobaczy tamten, ten i ty, i ty. Pozwoli przyjrzeć się, jak się zachowujemy, skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy? skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy? skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy? NARRACJA 8 Marek Grechuta zawsze wzbudzał emocje. Mówiło się o nim kiedy śpiewał, nagrywał, koncertował i …kiedy stronił od ludzi. Nigdy nie stracił na popularności, dlatego chyba tak często proszono go o wywiady. W jednym z nich na pytanie o twórczość odpowiedział: „Śpiewam poezję, która opowiada o naszym życiu i uczuciach w sposób wzniosły, która wzbogaca nas. Komponuję muzykę odpowiednio do nastroju wiersza, bogato zaaranżowaną. Takie piosenki miały prawo odnieść sukces. PIOSENKA Świat w obłokach Świat wokół ciebie się zmienia, zmieniają się pory roku. Stopy twe więzi ziemia, a oczy magia obłoków. Obłoków wiedza tajemna, obłoków fantasmagoria, obłoków cudze spojrzenia, obłoków pewność ulotna. Jak obłok wiedza tajemna, jak obłok fantasmagoria, jak obłok cudze spojrzenia, jak obłok pewność ulotna. Jak obłok, jak obłok jak obłok, jak obłok Jak obłok, jak obłok jak obłok, jak obłok Jesteś mieszkańcem ziemi, a uczysz się od obłoków. Swojej niepewnej nadzieji, ulotnej jak pory roku. Obłoków wiedza tajemna, obłoków fantasmagoria, obłoków cudze spojrzenia, obłoków pewność ulotna. Jak obłok wiedza tajemna, jak obłok fantasmagoria, jak obłok cudze spojrzenia, jak obłok pewność ulotna. Jak obłok, jak obłok jak obłok, jak obłok Jak obłok, jak obłok jak obłok, jak obłok Świat wokół ciebie się zmienia, przez ciebie płynie niepokój. Płyną chmury po niebie, pod białą flagą obłoków. Obłoków wiedza tajemna, obłoków fantasmagoria, obłoków cudze spojrzenia, obłoków pewność ulotna. Jak obłok wiedza tajemna, jak obłok fantasmagoria, jak obłok cudze spojrzenia, jak obłok pewność ulotna. Jak obłok, jak obłok jak obłok, jak obłok Jak obłok, jak obłok jak obłok, jak obłok NARRACJA 9 „Nigdy dość hołdu dla Grechuty” – powiedziała po jego śmierci Anna Maria Jopek – „to co on robił jest chyba najlepszą definicją poezji. Gdzie kończy się codzienne słowo – tam zaczyna się Grechuta, z jego tajemnicą, z jego charyzmą”. W jego utworach było tak wiele ciepła i mądrości – czegoś, co tak bardzo jest ludziom potrzebne bez względu na czasy i na wiek.
Ważne są tylko te dni których jeszcze nie znamy Ważnych jest kilka tych chwil , tych na które czekamy Pewien znany ktoś , kto miał dom i sad Zgubił nagle sens i w złe kręgi wpadł Choć majątek prysł , on nie stoczył się Wytłumaczyć umiał sobie wtedy właśnie że Ważne są tylko te dni , których jeszcze nie znamy Ważnych jest kilka tych chwil , tych na które czekamy Jak rozpoznać ludzi , których już nie znamy ? Jak pozbierać myśli z tych nie poskładanych? Jak oddzielić nagle serce od rozumu? Jak usłyszeć siebie pośród śpiewu tłumu? Jak rozpoznać ludzi , których już nie znamy? Jak pozbierać myśli z tych nie poskładanych? Jak odnaleźć nagle radość i nadzieję ? Odpowiedzi szukaj , czasu jest tak wiele ... Ważne są tylko te dni , których jeszcze nie znamy
Opracowały: Aneta Jasnowska, Olga Stawicka – Chmiela, Aneta Janiak |