Ana səhifə

Şahın Hareketleri. 1-Şah yukarıda görülen X işaretli karelere gidebilir


Yüklə 3.74 Mb.
tarix26.06.2016
ölçüsü3.74 Mb.

Şahın Hareketleri.


1-Şah yukarıda görülen X işaretli karelere gidebilir.

2-Ancak şah diğer taşlardan farklı olarak herhangi bir diğer taşın etki alanın da kalamaz.

Eğer herhangi bir taş tarafından etki alanına alınmıssa bu durum şah çekilmiş

olma dururmudur.

Şah bu durumdan derhal kurtulunmalıdır.

Bu üç şekilde mümkündür:

A-Şahı etki alanının dışına kaçmak

B-Şahı Tehdid eden taşın önünü kapatmak

C-Şahı tehdid eden taşı yok etmek

Bu yukardaki hareketlerde ilk dokunulan taşı oynamak önceliklidir.

Yukarıda sayılanlardan üçüde gerçekleşmiyorsa Şah-Mat olmuş demektir.

3- Yine şah diğer taşlardan farklı olarak herhangi bir diğer taşın

etki alanına giremez.

Eğer girerse bu imkansız hamle olur. Ve hamle geriye aldırılır.

Oyuncudan ilk dokunduğu taş öncelikli olmak üzere başka hamle yapması istenir.

(Eğer oyuncu hiç bir hamle yapamıyorsa oyun ya mat olmuş yada pat olmuş demektir.)

Böyle bir durumda aşağıdaki cezalar uygulanır.


  1. Yıldırım satranç oynanıyorsa(15 er dakikadan az sureli oyunlar)

İmkansız hamle yapan oyuncu oyunu kaybader

B-Hizli satranç oynanıyorsa (15-60 dakika süreli oyunlar)imkansız hamle

Yapan oyuncunun rakibine iki dakika eklenir tekrarında tekrar iki dakika eklenir.

Üçüncü seferde hakem imkansız hamle yapanı yenik sayabilir?

C-Normal satranç oynanıyorsa (60 dakikadan fazla) İmkansız hamle yapan oyuncudan

Üç dakika alınır rakibine eklenir. Eğer imkansız hamle yapan oyuncunun 6 dakikadan az suresi kalmıssa kalan suresinin yarısı kesilir rakibine üç dakika eklenir.


Aşağıdaki Durumda şahların oynıyamıcağı yerler kırmızı ile gösterilmiştir.

Beyaz Şahın oynıyabileceği yerler ve oynıyamıcağı yerler


Siyah Şahın oynıyabileceği yerler ve oynıyamıcağı yerler



KALE
Kalenin hareketleri yatay ve dikeydir. Önü açık olduğu sürece bir kale 15 kareyi kontrol edebilir. Diğer taşların merkezileştikçe kontrol edebildikleri kare sayısı artarken. Kale tahtanın neresinde olursa olsun önü açık olduğu durumda onbeş kare kontrol eder


Aşağıdaki durumlar kale ile şah arasındaki ilişkileri gösteren tablolardır




  1. Kalenin oynıyabileceği kareler

2-Şahın oynıyamıyacağı kareler kırmızı ile gösterilmiştir



TAŞ YEME

Satranç oyunun da herhangi bir taş etki alanına giren taşı yiyebilir

Ancak yediği taşın bulunduğu kareye gelmek zorundadır


1-Şahın oynıyamıcağı kareler kırmızı ile gösterilmiştir




Görüldüğü gibi Şah sıra kendisindeyse kaleyi yiyebilir yani o raya gidebilir. Fakat

Kırmızı işaretli yerlere gidemez. Zira imkansız hamle olur. Daha once söylediğimiz gibi

Şah dışındaki diğer taşlar birbirlerinin etki alanına girebilirler. Ve orada kalabilir

Aşağıdaki diyagramda kale şahın etki alanındadır. Ama şah kalenin etki alanında değildir.


MAT-PAT
Satranç oyununda şah ‘ın mat olması ,şöyle açıklanabilir:

Herşeyden önce sıranın kendisinde olmasına rağmen tehdid den kaçamaması

başka bir deyişle

Tehdid altındaki şahını kurtaracak kurallara uygun bir hamle yapamaması

Durumunda mat olur. Böylelikle oyunu kaybetmiş olur.


A şağıda mat olmus pozisyonları görüyorsunuz



Bu pozisyonların hepsinin ortak yanları vardır.


1-Mat olan şah mutlaka tahtanın kenarındadır. Başka bir deyişle siyah şah h yada a dikeyindedir. Veya birinci yada sekizinci yataydadır.

2-Beyaz şah ise bir aralıkla tam onun karsındadır. Bu duruma ilerde göreceğimiz yakın oppozisyon durumuda denir.

3- Beyaz kale ise siyah şahın bulunduğuhat uzerindedir . Ama siyah sahla arasında mutlaka bir kare bosluk olmalıdır. Yani siyah şahın etki alanında olmamalıdır. Aksi taktirde siyah şah kaleyi yer.

Aşağıdaki diyagram mat değildir. Zira şah kaleyi yiyebilir.


PAT (Berabere)


Pat durumunda ise pat olan taraf kurallara uygun bir hamle yapamaz. Mat’dan farklı olarak

Pat ta şah tehdit edilmemektedir. Yani şah istenmemektedir. Başka bir deyişle pat olan taraf kurallara uygun bir hamle yapamamakla birlikte şahlı yerinde (mattan farklı olarak) durabilmektedir.. Halbuki mat konumunda şah yerindede duramamakta idi

Aşağıdaki konumda siyah hamle sırası kendindedir. Kurallara uygun bir hamle yapamamaktadır. Ama yerinde durabilmektedir. Bu durumda oyun pat olmustur.

Siyah şah’ın kaleyi yiyemediğine dikkat ediniz .

Bunun burada iki sebebi vardır.

1-Oyun mat ya da pat olmus ise hemen biter.

2-Pat olmamıs olsa bile siyah kaleyi yerse beyaz şahın etki alanına girmektedir. Dolayisiyle imkansız hamle yapmış olur.

MAT YAPALIM

Ancak bilmemiz gereken bir kural var oda şudur. Tek şahı olan tarafı 50 hamlede mat etmek zorundayız. Edemezsek tek şahı kalan taraf usulüne uygun beraberlik isterse oyun berabere olur (50. hamleyi yazıcak ama yapmıcak. Zamanı durdurup hakemi çağıracak) İspat edemez isek daha once öğrendiğimiz zaman cezaları uygulanır

Bir Hamlede mat Mat


Bir hamlede mat Mat

Bir hamlede mat mat



Bir hamlede mat mat



Bir hamlede mat mat

İKİ HAMLEDE MAT
İki hamlede mat konusu içinde üç yeni şey öğreneceğiz.
1-Zigzuvang (Zorunlu kötü hamle yapmak)

2-Bekleme hamlesi : Rakibi zigzuvang a düşürmek için mevcut konumu hiç bozmadan yapılan hamledir

3-Kısıtlama hamlesi : Rakibin oynıyabileceği alanı daraltan hamledir
Zigzuvang satranç oyununda çok önemlidir. Zira oyunların büyük bir bölümü zigzuvang sayesinde kazanılır yada kaybedilir.

Bekleme hamlesi genellikle rakibi zigzuvang a düşürmek amacıyla yapılan hamledir.Genellikle taktik amaçlarla yapılmakla birlikte zaman zaman stratejik amçlarlada yapılabilir.

Kısıtlama hamlesi hem taktik hemde stratejik amaçlarla sıkça yapılır.

Biz bu konuda bunların taktik amaçlı olanları ile ilgileneceğiz


Iki hamlede mat

Şimdi bu diyagrama dikkatlice bakıyoruz: Mat olması için neler gerekliydi? Hatırlıyoruz


Rakip şah ilk dikeyde son dikeyde ilk yatayda son yatayda olmalıydı

Buradaki örnekte rakip şahın ilk dikeyde olduğunu görüyoruz. Öncelikle onu bulunduğu ilk dikeyden çıkarmamalıyız.. Bunu bize sağlıyan 3 hamle var..

1-Şahı şahın karşısına gelmek. Bu hamleyi oynarsak oda şahla bir hamle yaparak şahımızın önünden kacacak halbuki mat edebilmek için şahlar karşı karşıya iken sıranın beyazda olması gerekiyor anca o şekilde olursa kaleyle tehdit altına alarak mat edebiliriz. Dolayısıyle şahı şahın karşısına gelmek bize birşey kazandırmıyor.

2-Kaleyi ikinci yataya gelmek.: Bu durumda siyah şah pek tabii ki Beyaz şahın karşısına gelmicektir. Dolayısiyle üçünçü yataya inecektir.İkinci hamlede biz kaleyle şahı tehdite edersek, şahlar karşı karşıya gelmiş olmadığından mat gerçekleşmicektir.

3- Bu durumda biz siyah şahı ilk dikeyde tutan ve yine siyah şahın üçüncü yataya inmesini engelliyen aynı zamanda onu zigzuvang a düşürerek beyaz şahın tam karşısına gelmeye zorlıyan hamle olan üçüncü yatayı kısıtlayan hamle olan kaleyi üçüncü yataya getirdiğimiz hamleyi oynamalıyız

Beyaz oynadı

Beyazların yaptığı bu kısıtlama hamlesiyle birlikte ziyahlar zigzuvang a düşerler. Kötü hamle olan şahlarını rakip şahın karşısına gelmek zorunda kalırlar Zira kale üçüncü yatayı yasakladı

siyah oynadı beyaz oynadı –Mat

Görüldüğü gibi kısıtlama hamlesi ile siyahı zigzuvanga düşürerek mat ettik.

Kısıtlama hamlesini bazı durumlarda şah ta yapabilir. Böyle bir örneği inceliyoruz




Görüleceği gibi kaleyle kısıtlama hamlesi yaparak iki hamlede mat yapamayız.. Zira şahlar karşılıklı değil ve siyah şah zigzuvang a düşmüyor.

Fakat şöyle devam edebiliriz.




Benzer durumları birinci ,sekizinci yatayda ve son dikeyde deneyiniz

KISITLAMA HAMLESİ VE ZİGZUVANG







BEKLEME HAMLESİ VE ZİGZUVANG

Hamle sırası eğer siyahta olsa idi . Zigzuvang hamlesi olan beyaz sahın karşısına oynamak zorunda kalacaktı . O zaman beyaz kaleyi sekizinci yataya getirerek mat edecekti. Bu durumda yapılması gereken şey mevcut konumu hiç bozmadan bir hamle yapmak buda kaleyi

Üçüncü dikeyde oynıyarak gerçekleşir. Bu arada pek tabii ki kaleyi üçüncü dikeydeki yedinci ve sekizinci yataylara gelmemeliyiz zira şahın etki alanına gireriz .


durum bekleme


siyah oynadı beyaz oynadı –mat

Birinci , sekizinci dikeyde ve birinci yatayda benzer örnekleri tekrarlayınız.


KISITLAMA BEKLEME VE ZİGZUVANG IN BİRLİKTE KULLANILDIĞI

ÖRNEKLER
ÜÇ HAMLEDE MAT



Bu durumda şahı oynamanın yanlış olduğu hemen görülüyor. Zira beyaz şah oynarsa siyah şahın oynıyabileceği kare sayısı artar. Diğer yandan hamle sırasını alan siyah şah beyaz şahtan dahada uzaklaşır. Bu yüzden kaleyle bir bekleme hamlesi yaparak siyahın nereye gideceğini görmeliyiz. Burada kalemizle herhangi bir hamle yapabiliriz.


Bekleme hamlesiyle siyah şah sola giderse Soldan kısıtlama

zigzuvang mat

Bekleme hamlesiyle siyah şah sağa giderse Sağdandan kısıtlama


zigzuvang mat
KISITLAMA KISITLAMA ZİGZUVANG ve MAT


Bu durumda siyah şahı hem son yataydan çıkarmayan hemde en çok kısıtlayan hamlenin şahın 5.. dikeyde 6. yataya hareket etmesi olduğu açıkca görülüyor. Rakip şahı daha çok kısıtlayan başka hamle yok.

Bu durumda rakip şah sola giderse soldan kısıtlama




zigzuvang mat


Bu durumda rakip şah
sağa giderse sağdan kısıtlama



zigzuang mat

Aşağıdaki üç hamlede mat örneğni inceliyelim



Görüldüğü gibi şahların karşı karşıya gelmesi için şahla en az iki hamle yapmak zorundayız. Bu durumda kaleyle tek hamle yapma hakkımız var oda mat hamlesi. Bu yüzden kaleyle kısıtlama hamlesi yapma hakkına sahip değiliz. Oyun şöyle devam eder

Bu kısıtlama hamlesi siyah şahı son dikeyden yada son yataydan çıkarmıyor.

Birinci yol A yolu dinamik bir kısıtlama hamlesi





zigzuvang mat

İkinci yol B yolu kısıtlama




zigzuvang mat

Üçüncü yol C yolu

Burada iki türlü devam edebiliriz

Birinci yol
1-

ikinci yol


2-


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət