R ra v (m) ’s, raas delez v -ioù; het gepiep/gekraak van de ra’s onder zeil
|
|  Yüklə 294 Kb.
|
| R
ra v (m) ’s , raas delez v -ioù ; het gepiep/gekraak van de ra’s onder zeil gwigour an delezioù dindan lien raad [ra.t] m raden ali m -où , kuzul m -ioù ; een goede raad is altijd goed, al komt hij van een dwaas un ali mat zo mat bepred, ha pa ve digant ur sot e ve; ten einde raad zijn bezañ en e sach diwezhañ , pa vez aet ar c’hazh d’ar razh ; het beste wat ik kan doen is raad vragen aan mijn vrouw ar pep gwellañ am eus da ober eo goulenn he ali digant va gwreg raadgeven [‘ra.txe.vc] ww aliañ , kuzuliañ raadplegen ww in iemand raadplegen kemer/goulenn kuzul digant unan bennak raadsel o -s divinadell v -où ; luziadell v -où , kevrin m -où raadselachtig bn kevrinus ; raadselachtige vragen traoù ar c’had (dingen van de haas) raadslid [‘ra.tslIt] m -leden kuzulier m -ien raadsman [‘ra.tsmAn] m raadslieden kuzulier m -ien raaf [ra.f] v (m) raven marc’hvran (v) veur marc’hvrini meur (Corvus corax) raagbol m -len joskenn v -où , jaoutenn v -où raaigras o dreog col , pilgerc’h col , pigal m , geot-iver col (het geslacht Lolium) raak bn tizhet ; dat was raak an dra-se ‘neus douget raam [ra.m] o ramen framm m -où ; stern m -où ; prenestr m -où/prenester raap v (m) rapen irvinenn v irvin col ; penn m -où (schertsend) ; recht voor zijn raap dichipot raar bn iskis , drol (zonderling) ; rouez (zeldzaam) ; pijn aan je voeten? – dat is niet raar, je schoenen zijn te klein poan ho deus en ho treid? – n’eo ket drol, aet eo re vihan ho potoù raaskallen ww randoniñ rabarber v (m) rubarbez col rabaut m -en hailhon m -ed , lampon m -ed rabbi , m ’s rabin m rabbijn m -en rabin m -ed race m -s redadeg v -où racefiets v (m) -en marc’h-houarn (m -où-h./kezeg-h.) redek racen ww kemer perzh en ur redadeg rachitis v droug (m) al lec’h , lec’h v racisme o gouennelouriezh v , gouennelerezh m racist [rA’si.st] m -en gouennelour m -ien racistisch [rA’si.sti.s] bn gouennelour racket o -s paliked v -où (tennis) rad o raderen rod v -où rad bn buan ; rad van tong prim e gomz , prim he c’homz , prim e deod , prim he zeod radbraken ww breviñ war ar rod , broustañ ; hij radbraakt het Bretons distripat a ra brezhoneg radeloos bn follet , o vreskenn raden [‘ra.dc] ww divinout raderwerk o -en rodaoueg v -où radiator [rAdi’a.tcr] m radiatoren, -s radiator m -ioù , skindommerez v -ioù , distaner m -ioù radicaal bn krenn radijs [rA’dEis] v (m) radijzen irvinenn-ruz v irvin-ruz col (Raphanus sativus) radio [‘ra.dio.] m ‘s skingomz m ; skingomzer m -ioù , radio m -ioù ; op de radio er skingomz radioactief bn radioaktivel ; dit materiaal is erg radioactief radioaktivel-tre eo an dafar-mañ radiotoestel o -len skingomzer m -ioù , skingomzerez v -ioù radioverbinding v -en liamm m -où rafel m -s tilhenn v -où rafelen ww tilhenniñ raffia m/o rafiad col raffineren ww purañ ragout m -s kefalenn v -où rakelings bw en ur reziñ raket [rA’k£t] v (m) -ten fuzeenn v -où (zichzelf voortstuwend projectiel) - in Belgisch Ned. ook paliked v -ed (zie racket - tennis) rakker m -s chalvant m -ed , kañfard m –ed ram [rAm] m -men tourz m -ed rambam m/o in krijg de rambam kae gant ar grug ! ; zich het rambam werken kiañ ouzh al labour , loeniñ ramkoers m hent (m) ur vag a glask mont a-benn en ur vag all (dre youl) rammel in een pak rammel ur predad m , ur saead m , ur peñsad m , ul laz m , ur roustad m rammeling v -en predad m -où rammen ww mont a-benn e ramp [rAmp] v (m) -en drast m , darvoud (m -où) spontus , gwall m -où , gwallenn v -où (in de natuur) ; grote ramp freuz meur rampspoed m drougeur v rampspoedig bn dizeur rancune v -s binim m , droukrañs v rand m -en bord m -où , lez m -où ; bardell v -où (van een put) ; gelijk met de rand gevuld leun-barr rang [rAN] m -en renk v -où ranggetal o -len niver (m -où) petvediñ rangschikken [‘rANsxIkc] ww renkañ , rummañ , rummadiñ , klasiñ rangschikking v -en klaserezh m , renkadur m -ioù rangtelwoord o -en niver (m -où) ordinal , niver (m -où) petvediñ rans bn moeltr ransel m -s sac’h-broc’h m seier-broc’h , sac’h-kein m seier-kein ransuil m -en toud (m) penn-kazh -ed penn-kazh (Asio otus) rantsoen o -en tailhenn v -où , lodenn v -où rantsoeneren ww tailhañ ; iemands voedsel rantsoeneren tailhañ e voued da unan bennak ranzig bn moeltr rap bn fonnus , buan , ampart rapport o -en dezrevell v -où ras [rAs] o -sen gouenn v -où rashond m -en ki (m kon/chas) a ouenn rassendiscriminatie v diforc’hidigezh (v) ar gouennoù rat [rAt] v (m) -ten razh m -ed ; razh du -ed du (Rattus rattus) ratel m -s strakell v -où ; hou je ratel tevit ‘ta ratelen ww draskal ratelpopulier m -en krenerez v -ed , krenenn v kren col , elvenn v elv col (Populus tremula) - ook esp , trilpopulier ratelslang v (m) -en naer-sonerez v -ed-s. , naer-ouroulerez v -ed-s. (Crotalus, Sistrurus) ratjetoe m/o mastrouilh m , mesk-mailh m rattengif o louzoù-razhed col , kontamm-razhed m -où-r. rattengift o louzoù-razhed col , kontamm-razhed m -où-r. rattenstaart m -en lost (m -où) razh ; livn (m -où) ront - ook kattenstaart rattenvanger m -s razhetaer m -ien ; ki-razhetaer m chas-r. rauw bn kriz ravijn o -en stankenn v -où , kanienn v -où ravotten ww peuzfolliñ , c’hoariellat razen ww tempestañ ; trouzal , safariñ , tournial razend bn fuloret , kounnaret ; e fulor ruz ; iemand razend maken lakaat droug en unan bennak ; hij is razend droug zo ennañ ; razend worden mont e gouez ; razend interessant dedennus kenañ razzia v (m) ’s skrapellapi m , skrapadenn v -où reactie [re’jAksi.] v -s ersav m -ioù , reaktadur m -ioù , reaktadenn v -où ; reactie- dre gilnerzh (bv vliegtuig) reactievliegtuig o -en flistradell v -où , nijerez (v -ioù) dre gilnerzh reactionair m -en kilstourmer m -ien reactionair bn warlerc’hius reageerbuis v (m) -buizen amprouetenn v -où reageerbuisbaby m ’s babig (m -ed) amprouetenn reageren ww enebiñ (tegen ouzh) ; reageren met de gepaste maatregelen ersaviñ gant darbaroù azas realiseerbaar bn greapl realisme o gwirvoudelezh v ; gwirliverezh m (in de schilderkunst) realistisch bn gwirvoudel realiteit v gwirvoud m rebel m -len emsaver m -ien recensent m -en barnskriver m -ien recensie v -s skrid-danevell m -où-d. recent bn nevez recentelijk bw nevez zo ; u bent recentelijk toch niet ziek geweest ? – n’oc’h ket bet klañv nevez zo memes tra ? recept [rc’s£pt] o -en sekred-kegin m -où-k. (keuken-) recessie v -s digresk m -où (economisch) ; resed m -où (sterrenkunde) ; de recessie van de melkwegstelsels resed ar galaksioù recht [r£xt] o -en gwir m -ioù ; men heeft het recht niet (te) n’eus ket gwir (da) ; met recht en reden gant gwir reson ; het recht hebben om piaouañ da recht [r£xt] bn gwir ; eeun (rechtlijnig) ; recht voor zijn raap dichipot rechtbank m -en lez-varn v -ioù-barn rechtdoor [r£x’do:r] bw war-eeun rechte m -n eeunenn v -où (rechte lijn) rechten ww eeunañ ; het is gemakkelijker een plant te rechten dan een eik aesoc’h eo eeunañ ur blantenn eget eeunañ un dervenn rechter m -s barner m -ien ; voor de rechter slepen kas d’al lez-varn , prosezañ enep rechterhand v (m) -en dorn (m -ioù) dehou , dorn (m -ioù) mat rechterlijk bn -barn rechthebbende m -n piaouer m -ien rechthoek m -en skouergogn m -où , hirgarrezenn v -où rechthoekig bn skouergognel , hirgarrezek , ortogonal rechtop [r£xt’Op] bw war-sav ; sonn ; sav-sonn ; met het hoofd rechtop lopen bale sonn e benn rechts [r£xts] bn dehou bn , a-zehou bw rechtschapen bn vertuzius , onest ; een rechtschapen man un den mat , un den a- zoare , un den vertuzius rechtsgeding o prosez m -ioù/-où rechtsomkeert maken ww treiñ tu-evit-tu rechtstreeks bn eeun ; bw war-eeun rechtszaak [‘r£xtsa.k] v (m) -zaken kaoz v -ioù rechtuit bw eeun ; krenn-ha-brav , krenn ha krak ; ik zeg u rechtuit de waarheid me a lavar deoc’h eeun ar wirionez rechtvaardig [r£xt’fa:rdcx] bn just , reizh rechtvaardigen ww reizhabegañ ; didamall ; zich rechtvaardigen en em zidamall , en em gaeraat rechtzetten ww reizhañ (bv. een misverstand) rechtzinnig bn reizhkredennour rechtzinnige m -n reizhkredennour m -ien recidive v (m) -s adfeilh m –où recipiënt m -en endalc’her m -ioù reclame v (m) -s bruderezh m ; reclame maken ober bruderezh reclamebord o -en skritell (v -où) bruderezh record [rc’kOr] o -s rekord m -où recreatie [rekre’ja.si.] [rekre’ja.tsi.] v -s diverrañs m -où , diduadenn v -où recto bw an tu mat rectum o youlc’h m -ioù , rektom m -où - ook endeldarm recuperatiepark o -en lec’h (m -ioù) dastum lastez , tachenn (v -où) dastum lastez - ook containerpark , afvaldepot recycleren ww adverat (papier) , adaozañ ; gerecycleerd papier paper adveret ; geschikt om gerecycleerd te worden gouest da vezañ adaozet redacteur m -s , -en skridaozer m -ien redden [‘r£dc] ww saveteiñ ; zich redden en em zibab , en em glask , en em ziluziañ ; zich eruit weten te redden gouzout e ziluzioù redder [‘r£dcr] m -s saveteer m -ien reddingsboei v (m) -en boue (m -ioù) saveteiñ reddingsboot m/v -boten bag (v -où/bigi) savetaj rede [‘re.dc] v (m) geen mv skiant v rede [‘re.dc] v (m) -s prezegenn v –où (redevoering) ; iemand in de rede vallen mont war gaoz unan bennak , mont war gomz unan bennak , troc’hañ ar gaoz da unan bennak rede [‘re.dc] v (m) -n morlenn v -où redelijk bn poellek , skiantek ; peuzvat (zo , zo) reden [re.dc] v (m) -s abeg m -où , perag m ; een reden te meer digarez ouzhpenn , kent-se end-eeun ; om welke reden? evit petra? ; en dat was niet zonder reden ha ne oa ket hep gwir redenaar m -s prezeger m -ien , prezegenner m -ien reder m -s paramantour m -ien redetwisten ww tabutal redigeren ww editañ redmiddel o -en benveg (m -où/binvioù/binviji) da saveteiñ ; retirañs v -où (figuurlijk) redzaam bn diluz ree [re.] v (m) reeën yourc’h m –ed (mannetje) , bizourc’h v -ed (wijfje) (Capreolus capreolus) ; jong reetje menn-yourc’h m reebok m -ken yourc’h m -ed (mannetjesree) reeds [re.ts] bw dija ; maar Abeozen was reeds in 1943 aan deze tekst begonnen met boulc’het en doa Abeozen gant e skrid ken abred ha 1943 (Malo Bouëssel du Bourg) reëel bn gwirion reeks [re.ks] v (m) -en rummad m –où ; een vervelende, lange reeks aridennad v reep m repen bandenn v -où ; tablezenn v -où (chocolade) reeschaaf v (m) -schaven rabot (m -où) bras reet v (m) reten faout m -où , frailh m –où , skalf m -où ; (gwask ar) reor m ; geen reet tamm ebet , mann ebet referaat o referaten danevell v -où ; pennad-skrid (m -où-skrid) berr-tre referendum o -s , referenda mouezhiadeg (v -où) pobl referentie v -s dave m -où referte v (m) -s dave m -où reflectie v -s adsked m -où (van het licht) ; preder m -ioù reflex [rc’flEks] m -en refleks m -où , damoug m -où reformatie v -s adreizhadur m -ioù ; de Reformatie an Disivoud(-Meur) refrein [rc’frEin] o -en diskan m -où refter m -s predva m -où regatten mv redadeg-vagoù v -où-bagoù regel [‘re.xcl] m -s, -en reolenn v -où ; linenn v -où ; regels amzerioù v mv regelen ww kempenn ; reizhañ regelmaat v (m) geen mv reizhder m regelmatig [,re.xcl’ma.tcx] bn reizh ; reoliek ; regelmatig vooruitgaan mont plaen war-raok regen [‘re.xc] m -s glav m -ioù/-eier ; na regen komt zonneschijn an eil amzer goude eben , an hini domm goude an hini yen ; van de regen in de drop komen mont eus ar prad d’al lanneg ; dat beetje regen heeft deugd gedaan ar bannac’hig glav-se en deus graet vad d’an traoù ; de tropische regens ar glaveier trovanel ; fijne regen brumenn vererez ; aanhoudende regen glav-dre-ouenn ; regen in grote, verspreide druppels (als bij het begin van een bui) glav-touseg ; regen vergezeld van donder en bliksem glav arnev ; zware regen glav-pil ; (we kregen) regen op de middag en regen de hele dag lang glav da greisteiz ha glav e-pad an deiz regenachtig [‘re.xcn,Axtcx] bn glavus , glavek , gleborek regenboog [‘re.xcn,bo.x] m -bogen kanevedenn v -où , gwareg-c’hlav v -où-glav , lagad-bleiz m -où-bleiz ; een regenboog in de morgen, even mooi weer ervoor als erna gwareg-c’hlav diouzh ar beure, ken brav amzer kent ha goude ; een regenboog in de avond, regen of wind de volgende dag kanevedenn diouzh an noz, glav pe avel antronoz regenbui v (m) -en barr m -où , barrad m -où , kaouad v -où ; skoulad m -où , skouflad m -où (kort maar heftig) regendroppel , regendruppel m -s , -en takenn v -où , takadenn v -où ; er is in een maand geen druppel regen gevallen miz zo n’eus ket graet un dakenn c’hlav regenen ww ober glav ; het regent glav a ra ; het regent pijpenstelen/ oude wijven ober a ra ferc’hier-houarn (letterlijk : ijzeren vorken maken) , glav a ra a- bil ; kijk eens hoe (hard) het regent sell ‘ta penaos e ra dour regenjas [‘re.xcn,jAs] m/v -sen mantell-c’hlav v -où-glav/mantilli-glav/mentell- glav regenmantel [‘re.xcn,mAntcl] m -s mantell-c’hlav v -où-glav/mantilli- glav/mentell-glav regenmeter m -s glavmetr m -où - ook pluviometer , ombrometer regenpijp v (m) -en noed m -où regenput m -ten puñs-glav m -où-glav regenscherm [‘re.xcn,sx£rm] o -en disglavier m -ioù , paraplu m -ioù regent m -en rejant m -ed regentes v -sen rejantez v -ed regentschap o rejañs v regenval m barroù (m mv) glav regenvlaag v (m) -vlagen barr m -où , barrad m –où , kaouad v -où regenwater o dour-glav m regenworm [‘re.xcn,wOrm] m -en buzhugenn v buzhug col (Lumbricus terrestris) regenwulp v (m) -en kefeleg-Mae m -ed-Mae (Numenius phaeopus) regeren ww ren regering [rc’xe:rIN] v -en gouarnamant m -où regeringsverklaring v -en diskleriadur (m -ioù) ministr regie v -s renadur m -ioù regiment o -en rejimant m -où regio [‘re.xijo.] v (m) ‘s, -nen rann-ved v -où-bed (in de wereld) ; rannvro v -ioù (van een land) ; hij is altijd in hogere regionen emañ bepred en tu-hont d’an neñvoù ; Pompidou wil regio’s creëren in Frankrijk, ja, maar welke soort regio’s? Pompidou a fell dezhañ ober rannvroioù e Bro-C’hall, ya met peseurt re? (Glenmor) regionaal bn -rannvro, rannvroel, rannvedel ; de regionale talen (in Frankrijk) ar yezhoù-rannvro regisseur m -s melestrour m -ien register o -s marilh m -où ; kaier (m -où) bras (volks) registratie v enskriverezh m registreren [rexis’tre:rc] ww enskrivañ reglementair bn reolius , hervez ar reoliadur reidans m -en dañs (m -où) ront reiger m -s kerc’heiz v –ed , gerc’heiz v -ed (zo genoemd van de streek van Vannes tot Camaret), marc’harid v -ed (van Camaret tot Paimpol – volgens de plaats : marc’harid an aod , marc’harid skarz , marc’harid gouzoug-hir) - blauwe reiger kerc’heiz louet – Ardea cinerea) ; rode reiger gerc’heiz rouz (Ardea purpurea) ; witte reiger , zilverreiger herlegon (m -ed) bras (Egretta alba) , herlegon (m -ed) bihan (Egretta garzetta) ; huren v -ed ; de reiger die kleine vis ongemoeid laat eindigt met een slak als avondmaal kerc’heiz a lez pesk bihan a zebr melc’hwedenn d’he c’hoan reiken ww tizhout , astenn , erruout ; zover het oog reikt hirañ ma weler rein bn naet , glan , gwerc’h , disaotr reïncarnatie v -s adenkorfadur m -ioù reinheid v glanded v reinigen ww glanaat ; naetaat reis [rEis] v (m) reizen beaj v -où ; op reis zijn bezañ o veajiñ ; op reis gaan mont da veajiñ ; mijn reis naar Egypte ma beaj Ejipt ; goeie reis! beaj vat! ; |