'Plantenadvies voor Stoa-bewoners' Door Willie van Doorne Loggia’s en open balkons of dakterrassen Licht, Schaduw en Wind

Bij de loggia's is de lichtste plaats de ba1conrand aan de Noordzijde, hier hebben de planten Z-W-expositie. De Zuidzijde van de loggia ofba1con is het meest donker en alleen geschikt voor plaatsing van ornamenten. De kamerzijde van de loggia (vanaf de balconrand gezien is dit de 2e helft) is alleen geschikt voor schaduwplanten.

Voor de Open balcons en Dakterrassen is de slagschaduw van de Zuidmuur intens, vooral als men de meest zuidelijk gelegen woning van de 2 aangrenzende ba1cons bekijkt. Ook bij deze naar de hemel open terrassen is de lichtste plaats de muur met Zuid-expositie.

De Open balcons/dakterrassen hebben dus dezelfde lichte en donkere plaatsen als de loggia's, maar de ligging is, over 't algemeen genomen, beter voor de zonliefhebbende planten. Een nadeel is echter dat het voor zonplanten aan de muur met Zuid-expositie veel te heet wordt in het 2e deel van de dag en dat men moet schermen, anders zijn deze plekken in juli en augustus niet te gebruiken.

Door het plaatsen van potten e.d op een verhoging wint men aan lichtintensiteit, zowel bij de loggia's als bij de schaduwplaatsen op de z.g. Open ba1cons en dakterrassen.

Overal is veel invloed van wind of tocht.

-Diverse levensvormen van planten­

Voor het kiezen van een geschikte beplanting van bakken en potten is het belangrijk om onderscheid te kunnen maken tussen de groep van Vaste planten en kleine houtachtige gewassen(struikjes) die meerdere jaren te 'houden' zijn, de groep van Bollen en knollen voor enkele jaren te gebruiken, en de groep van 1-Jarigen die slechts een voorjaar en/ofzomer meekunnen. Boompjes en struiken voor grotere bakken/potten vereisen veel overleg met hovenier of andere kenner. Het is belangrijk om steeds bij de plantenkeuze te overwegen waar de betreffende planten komen te staan. Lichtste plaats, veel of minder zon, haltbeschaduwde plaats of echt schaduwplekken ,waar nooit 't volle licht komt. Planten die op plaatsen komen waar voor de soort te weinig licht is, gaan etioleren dwz. lange slappe loten maken. Kies dus de juiste soort voor de door u gewenste plantenplaats

Een algemene regel bij de plantensoort-keuze is:

kies de orginele soort en liever geen subspecies, varianten of formae. De omstandigheden op de Stoabalcons zijn nogal dynamisch en daar kunnen de 'doorgefokte' plantensoorten niet zo goed tegen. Neem de meest compacte planten bij aankoop. Als de keuze op bollen en knollen valt kies dan soorten die geschikt zijn voor verwildering! Is er voorkeur voor boompjes en struiken in grotere bakken laat dan de keuze vallen op z.g. wilde plantensoorten die in hun natuurlijke habitat bloot gesteld zijn aan ongeveer dezelfde dynamische omstandigheden als hier op de STOA-terrassen. Dan behaalt u meer eer met, en heeft u meer plezier van, uw groene have. Denk ook eens aan bescheiden klimmers! In een pot, dat kan!

Met de algemene voorwaarden voor de groeiplaatsen van de planten is eenvoudig rekening te houden. U kunt eerst de mooiste potten kiezen en dan de beplanting aanpassen, of u kunt een lijstje maken van door u gewenste (lievelings) planten, en dan de potten en bakken kopen die hiervoor noodzakelijk zijn.

Voor zaaigoed en 1-jarige planten is een diepte van de grond van min.I5 cm noodzakelijk. Voor bloembollen en kleinere knollen een diepte van 20 cm. Voor vaste planten en kleine houtachtige planten, en grote knollen een diepte van ongeveer 40 cm. Voor grote struiken en boompjes, de z.g. Kuipplanten, een diepte van 55-60 cm. Minder diepte kan wel maar dan gaan de planten minder lang mee, of er moet wortelsnoei plaats vinden, of er moet mee 'gebonsaid' worden.

Bij de keuze van potten en bakken kan men ook in overweging nemen om twee vegetatielagen aan te brengen, en wellicht een der lagen te vervangen tijdens het groeiseizoen. Bijvoorbeeld: een kuip(je) te beplanten met bollen of knollen voor het voorjaar (met dwergnarcissen of Crocussen), ofvoor de zomer (met Alliums of knolbegonia's) en dan 1-jarigen toevoegen voor de zomer resp. het vooIjaar. Denk aan Primula's, Violen, Vergeetmijnietjes voor het voorjaar, Afrikanen (Tagetes species) en Pelargoniums (men noemt dat geraniums) voor de zomer, en Asters en winterviolen voor het najaar, en (de volgende zijn meerjarig!) kleine Cyclamen, (dop )heide of besdragende plantjes voor de winter. Aardige meerjarigen voor de zomer op zonnige plekken zijn de Sedums, te zetten in hoog-model pot en bolletjes eronder van bijv. Scilla siberica, Crocus species, Anemone blanda, Tulipa tarda. Dit geeft een voorjaarsaspect aan de potten.

Bij de potten en bakken zijn al enkele namen gevallen. Nu volgen suggesties per groep. Er zijn heel veel mogelijkheden, maar bij de suggesties zijn de mijns inziens minder voor STOA-omstandigheden geschikte planten weggelaten.

Er worden planten genoemd voor Zon, Lichte schaduw of z.g. halfschaduw (dwz. geen direct zonlicht voor zeker de 1/2 van de dag), en Schaduwplanten, die nooit direct (zon)licht krijgen. Binnen deze 3 onderscheiden groepen kun je dan weer de verschillende levensvormen onderscheiden.

ZON

Kuipplanten:

Oleander (Nerium oleander) [tot -4 gr.Celsius]

Granaatappel (Punica granatum) [tot -10 gr.Celsius]

Vlinderstruik [vorst- en snoei-verdragend] bijv. B.davidii"Nanho blue", die max 1.5 m hoog en breed wordt.

Lantana camara (bij +5 gr.Celsius overwinteren]

Spirea arguta

Betuia pendula

Acer campestris (Veldesdoorn, een inheemse wilde plant)

Acer japonicum

Colutea arborescens (Blazenstruik)

Struiken met kleine bladeren, verdragen goed droogte en hitte:

Santolina chamaecyparissus (Heiligenbloem)

Potentilla fruticosa (Ganzerik, met div. kleur-en hoogte-varieteiten) Rozemarijn (Rosmarinus officinalis)

Lavendel, bijv. Lavandula officinalis, L.stoechas.

Nepeta cataria (Kattenkruid)

Struikjes:

Thymus pulegoides

Thymus serpyllum (kruipend !)

Nepeta faasenii (diverse varieteiten te koop)

Rosa 'Marie Pavic' (bijna zonder doornen, 40 cm hgt.)

Rosa 'The Fairy' (met do), en diverse andere z.g.patiorozen, ook op stam.

Rozen van Louis Lens; deze Belgische kweker deed kruisingen tussen wilde soorten, z.g.botanische rozen, en de z.g. oude rozen ,met sterke, enkelbl of half gevulde rozen als resultaat (verkrijgbaar in Genkse tuincentrum)

Sedum species, bijv. Sedum spectabile.

Sempervivum species

Bollenlknollen:

Allium spaerocephalon (z.g.trommelstok-allium)

Agapanthus spec.

Dahlia, n.b. lage vormen nemen voor kleine potten.

Heliotropium spec. (geurend)

Pelargoniums, geen hangvormen of Z.g. Franse geraniums nemen, die zijn erg voch en wind/tocht-gevoelig!

Osteospermum caulescens en O.jucundeum (z.g.Kaapse margrieten) Afrikaantjes (Tagetes species) in allerlei vormen en kleuren

bruin,geel,oranje,zelfs crème! En heel sterk!

Dwergasters [najaarsbloei]

Iberis sempervirens [voorjaarsbloei]

Campanula species [n.b.voorjaar- en zomerbloeiende soorten!]

Veronica species [idem Campanula]

Chrysanthemum spec.

Allerlei keukenkruiden!

Wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum, die snoei verdraagt)

Matteuccia struthioptens (struisvaren)

Luzula sylvatica (een biesachtige) Primula species

Helleborus niger (Kerstroos)

Hosta species

Lavatera spec.[hoge plant]

Cyclamen, kleinbloemig (bloeit in najaar en winter)

Anemone blanda

Mirabilis j alapa (Nachtschone)

Dahlia, lage varieteiten

1-jarigen:

Vlijtig liesje (Impatiens waleriana)

Oost-Indische kers (alleen compacte vormen nemen van de Tropaeolum majus)

Struiken:

Buxus sempervirens

Vibumum tinus

Azalea's

Clematis, kleinbloemige soorten. N.B. kleur-en hoogte-varieteiten!

Euvonymus fortunei

Hydrangea macrophylla, veel mogelijkheden, bijv. H.macr.'Mariesii perfecta

Mahonia aquifolium

Aucuba japonica

Struiken:

Choisya temata

Fatsiajaponica [tot -4 gr.Celsius] (eventueel 's winters als kamerplant op koele plaats)

Vaste planten:

Hosta species, bijv. H.undulata var.undulata

Asplenium scolopendrium (varen)

Polystichum aculeatum (varen)

Phyllitis scolopendrium (varen)

Dryopteris filix-mas (varen)

Lamium galeobdolon (neem wit- of roze bloeiende var.)

Klimmers:

Hedera hibemaca (een klimop species)

Vitis coignetiae (grootbladig! grote pot)

Bodembekking in potten/bakken voor de schaduw, met Vinca minor.

- Litertuur en adressen-

Boeken door mij geraadpleegd:

J.Billingtoni Gaerten aufkleinstem Raum /2002/ Kaleidoskop Buch

div. auteurs / Mooiste Terrasplanten 119951 Verba-uitgeverij [p.72 in copie hierbij]

A.C.Muller-Idzerdai Het groene leven 119821 Spectrum

Hierin m.n. hfst. 18. over tuinieren in potten en bakken, en op dakterrassen, hfst.15 over natuurlijke beplanting, naast de hfst. over bollen en knollen, vaste planten en andere groepen.

Het eerstgenoemde boek is gekocht bij Mayersch in Aken en is, denk ik, nog verkrijgbaar/bestelbaar. Dit boekje is zeer de moeite waard voor opdoen van ideeën; bevat goede inhoudelijke tekst, aardige kleine foto's.

Verdere informatie, op sommigen van geschikte planten, is ook te vinden in boeken over de verschillende groepen van planten, en over de techniek van tuinieren in potten/bakken. Er staan er voldoende in de bibliotheek " Centre Céramique " !

Deskundige kwekers met hun Web sites kunt u vinden in:

Plantenvinder voor de lage landen 12003/5e editiel Terra-Lannoo Uitg.

u succes wensend!