Ana səhifə

G. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erov­nuli kvlevis centris


Yüklə 10.49 Mb.
səhifə1/4
tarix26.06.2016
ölçüsü10.49 Mb.
  1   2   3   4





g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli Mxelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erov­nuli kvlevis centris

2010 wels ganxorcie­lebuli saqmianobis

angariSi




2011 wels Sesrulda g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebidan 70 weli. am saiubileo TariRTan dakavSirebiT g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centrma 2011 weli saiubileo wlad dasaxa: institutis 70 wlisTavs mieZRva centris mier organizebuli ori saerTaSoriso konferencia da Tbilisis samxatvro akademiasTan erTad moywobili studentTa samecniero konferencia; momzadda Jurnalis `saqarTvelos siZveleni~ saiubileo gamocema. qarTuli xelovnebis istoriis institutis daarsebis dRes _ 1 aprils evropis saxlSi gaimarTa saiubileo saRamo da centris mier gamocemuli wignebis prezentacia (vrclad ix. qvemoT).

preambula

g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centri daarsda 2005 wels saqarTvelos prezidentis 12 dekembris gankargulebiT, g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis institutisa da s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fotofiqsaciis laboratoriis gaerTianebis safuZvelze.

2008 wlis 24 seqtembers damtkicda g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris wesdeba, romelSic gansazRvrulia centris struqtura, mizenebi da funqciebi:

saqarTvelos kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) mecnieruli kvleva, misi popularizacia, kulturuli memkvidreobis ZeglTa sakonservacio programebis SemuSaveba da ganxorcilebuuli proeqtebis eqspertiza; sainventarizacio–saaRricxvo saqmianoba; Zeglebis fotofiqsacia; saganmanaTleblo saqmianoba; sazogadoebis informireba; sakonservacio da kvleviTi meTodologiis SemuSaveba; saxelmwifos daxmareba kulturuli memkvidreobis sferoSi politikis SemuSavebaSi, kerZod:



  • fundamenturi da gamoyenebiTi xasiaTis kvlevebi kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis istoriis sferoebSi;

  • kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis popularizacia (samecniero da popularuli gamocemebi, gamofenebi, veb-gverdebi, turistul-sainformacio gamocemebi; media produqcia da sxv.);

  • kulturuli memkvidreobis dacvis sferoSi saxelmwifo politikis formirebisa da srulyofisaTvis mecnierulad dasabuTebuli Teoriul-meTodologiuri da praqtikuli rekomendaciebis SemuSaveba;

  • kulturuli memkvidreobis (Zveli, axali da Tanamedrove xelovnebis) obieqtebis fiqsacia da inventarizacia (moZravi da uZravi Zeglebis pasportebis Sedgena), kulturuli memkvidreobis Sesaxeb informaciisa da dokumentaciis digitalizacia, dakompleqteba da arqivireba;

  • xelovnebis nawarmoebTa faseulobebis (obieqtebis) eqspertiza maTi kulturuli Rirebulebebis dadgenis mizniT;

  • kulturuli memkvidreobis obieqtebis (rogorc moZravi, aseve uZravi) sarestavracio-sakonservacio proeqtebisa da maTi ganxorcielebis samuSaoebis eqspertiza da monitoringi.

  • saswavlo da saganmanaTleblo procesebSi monawileoba (saSualo skola, umaRlesi saswavleblebi, samagistro kursebi);

  • kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebebis fotofiqsacia, dokumentireba, arqivireba da sxv.

  • saerTaSoriso da adgilobrivi samecniero Sekrebebis mowyoba da monawileoba saqarTveloSi da sazRvargareT;

  • g. CubinaSvilis centrTan arsebuli s. qobulaZis sax. ZeglTa fiqsaciis foto-laboratoria awarmoebs saqarTvelos kulturuli memkvidreobis ZeglTa, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa fotofiqsaciasa da digitalizacias. laboratoriaSi inaxeba saqarTvelos kulturuli memkvidreobis, axali da Tanamedrove xelovnebis nawarmoebTa unikaluri foto-asaxulobani (slaidebi, digitaluri gamosaxulebani).

g. CubinaSvilis saxelobis qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis kvlevis erovnuli centris samecniero muSaobas wesdebis Sesabamisad warmarTavs 2008 wlis noemberSi arCeuli samecniero sabWo 11 kacis SemadgenlobiT. samecniero sabWos Tavmjdomarea xelovnebaTmcodneobis doqtori, prof. dimitri TumaniSvili; Tavmjdomaris moadgile xelovnebaTmcodneobis doqtori mzia janjalia; samecniero sabWos swavluli mdivani xelovnebaTmcodneobis doqtori qeTevan miqelaZe. centris direqtoria xelovnebaTmcodneobis doqtori mariam didebuliZe, direqtoris moadgile _ iuristi levan zedgeniZe.

g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centris struqtura:

samecniero nawili _ ori ganyofileba:

Zveli xelovnebis ganyofileba

axali da Tanamedrove xelovnebis ganyofileba;

arqivisa da biblioTekis seqtori;

ZeglTa aRwerilobisa da samecniero informaciis jgufi.

s. qobulaZis sax. xelovnebis ZeglTa fiqsaciis laboratoria.

2011 wels centrSi muSaobda 79 TanamSromeli. maT Soris 60 mecnieri TanamSromeli, aqedan 7 mTavari mecnieri TanamSromeli, 33 ufrosi mecnieri TanamSromeli, 20 mecnieri TanamSromeli; maT Soris 9 axalgazrda mecnieri. 2011 wels centrSi staJirebas gadioda 10 axalgazrda mecnieri. 2011 wles centrma miiRo ori mecnieri TanamSromeli sazogadoebriv sawyisebze.


g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centrSi 2011 wels ganxorcielda gegmiT gaTvaliswinebuli Semdegi saqmianoba

1. samecniero kvleva

1.1. winaqristianuli xanis xelovneba;

1.2. Sua saukuneebis qarTuli xuroTmoZRvreba;

1.3. Sua saukuneebis qarTuli qvisa da liTonis qandakeba;

1.4. Sua saukuneebis qaTuli kedlis mxatvroba;

1.5. Sua saukuneebis qarTuli xelnaweri wignis dasuraTeba;

1.6. Sua saukuneebis qarTuli saxviTi xelovnebis ikonografia;

1.7. patronaJi, kulti da xelovneba;

1.8. xelovnebis nawarmoebTa korpusebis Sedgena;

1.9. axali da Tanamedrove saxviTi xelovnebis ganviTarebis istoria;

1.10. qarTuli scenografia;

1.11. axali arqiteqturis ganviTarebis istoria;

1.12. saarqivo masalis damuSaveba da kvleva


kerZod, damuSavda Semdegi Temebi:



1.1. winaqristianuli xanis xelovneba



  • urartuli sartylebi saqarTveloSi, nino gomelauri

saqarTveloSi urartuli brinjaos sartylebis ramodenime nimuSia aRmoCenili: sami egzemplari Tlias (Sida qarTli) samarovanSi; sami fragmentulad SemorCenili cali _ kaxeTSi (xirsa), Sida qarTlsa (mcxeTijvari) da afxazeTSi (paluri). kaxeTisa da Sida qarTlis sartyelTa fragmentebi meoradi moxmarebisaTvis adrevea gadakeTebuli. stilisturi analizi mowmobs, rom es sartylebi urartuli centrebidanaa importirebuli. Tlias sartylebi erT tipologiur jgufs ganekuTvneba da stilis ganviTarebis sam safexurs warmoadgens. savaraudod isini momTabareTa mieraa Semotanili, romlebic kavkasiis samxreTi ferdobebis gavliT winaaziasa da Crdilo kavkasias Soris moZraobdnen. Tlias samarovanis sartyelTa meore jgufi ki urartuli nimuSebis gavleniT adgilzea damzadebuli. mxatvruli analizisa da samarxTa inventaris gaTvaliswinebiT saqarTveloSi aRmoCenili urartuli sartylebi da maTi minabaZebi Zv.w. VII-VI ss. TariRdeba. maTgan urartudan Semotanili calebis TariRi Zv.w. VII s I naxevriT ganisazRvreba, minabaZebisa ki Zv.w. VII s II nax. - Zv.w. VI s-iT.

  • spiraluri ornamentebis genezisi da mxatvruli interpretaciebi winaqristianul qarTul xelovnebaSi (mtkvar-araqsis da TrialeTis kultura), mariam gabaSvili

spiraluri ornamenti saqarTveloSi aRmoCenil mraval artefaqtze gvxvdeba. mtkvar-araqsisa da TrialeTis kulturaSi (Zv. w. IV-II aTaswleulebi) arsebuli spiraluri ornamentis motivTa adgilobrivi warmomavloba maTi mxatvruli analiziT dasturdeba. mxatvruli intepretaciebis kvlevis Sedegad vlindeba lokaluri Taviseburebebi. mtkvar-araqsisa da TrialeTis kulturis artefaqtebis spiraluri ornamentis mxatvruli motivebi garkveul msgavsebas amJRavnebs saqarTvelos farglebs gareT aRmoCenil sxvadasxva sazogadoebaTa kuTvnil nimuSebTan, kerZod, anatoliur da egeosur kulturul sivrceSi am motivTa da mxatvruli azrovnebis erTianobis sakiTxebi naTeli xdeba.



1.2. Sua saukuneebis qarTuli xuroTmoZRvreba



  • adreuli Sua saukuneebis arqiteqtura saqarTveloSi (zogadi kursi inglisur enaze, Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.), daviT xoStaria

Tema orwliania da miznad isaxavs adreuli Sua saukuneebis qarTuli arqiteqturis zogadi kursis momzadebas inglisur enaze. 2011 wels mimdinareobda winaswari samuSaoebi _ SemuSavda wignis koncepcia, ganisazRvra struqtura, damuSavda qarTuli da ucxoenovani samecniero literatura da saarqivo masala, momzadda wignis grafikuli da fotosailustracio masala.

  • asurel mamaTa samSeneblo saqmianobis Taviseburebebi (breTis mama pirosi), Tamaz sanikiZe

breTis eklesia mozrdili darbazuli tipis nagebobaa minaSenebiT. monasteri breTSi VI s-Si asurel mamaTagan erT-erTis, pirosis mieraa daarsebuli. am drois unda iyos ufro gviandel nagebobaSi Crd. egvterad CarTuli mcire zomis calnaviani eklesia. eklesiis fasadebze kargad Cans, rom nageboba bevrjel yofila SekeTebuli. magram misi Tavdapirveli struqtura ar aris darRveuli. nagebobas romelime konkretuli epoqis mkafiod gamoxatuli niSanTvsiebebi ar aqvs, magram gegmarebis, ZiriTadi darbazisa da minaSenebis urTierTmimarTebis, kedlebis wyobis da sxva zodagi maxasiaTeblebis uaxloes paralelebs VIII-X ss. ZeglebSi (saro, tamala, uriaTubani, SaloSeTi) vxedavT da breTis mama pirosic am droiT SeiZleba daTariRdes.

  • xujabi da misi adgili XII_XIV saukuneebis arqiteqturaSi, qeTevan abaSiZe dadiani

xujabis eklesiis Sedareba XII s. da XIII s-is pirveli naxevris, XIII s-is bolosa da XIV s-is qarTul xuroTmoZRvrul ZeglebTan naTlad warmaCens mis mxatvrul Taviseburebebsa da adgils qarTuli xuroTmoZRvrebis evoluciaSi, misi aSenebis TariRs. xujabis taZari organulad ewereba Sua saukuneebis qarTuli xuroTmoZRvrebis ganviTarebis saerTo suraTSi. es taZari Tavisi sivrciT-moculobiTi gadawyvetis, mxatvruli Canafiqrisa da dekoraciuli morTulobis TiTqmis yvela niSniT amJRavnebs kavSirs `beTania-qvaTaxevis~ jgufTan da qronologiurad damabolovebel adgils ikavebs masSi. amasTanave calkeuli niSnebiT igi axal gzebsac saxavs XIII-XIV ss-is `safara-zarzamis~ jgufis Zeglebisaken. amdenad igi Sualeduri Zeglia am or jgufs Soris.

  • xobis monastris xuroTmoZRvreba (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.), irine elizbaraSvili

kvlevis am etapze mimdinareobs xobis taZris Sesaxeb arsebuli saarqivo-bibliografiuli masalis moZieba da damuSaveba. eklesiis adgilze Seswavlis safuZvelze zustdeba taZris aRSenebis TariRi, mimdinareobs saaRmSeneblo fenebis gamijvna-Seswavla da azomviTi samuSaoebi. Zeglis gaxsnis da azomvis procesSi wamoiWra mniSvnelovani sakiTxebi xobis RvTismSoblis miZinebis taZris aRSenebis istoriis, qronologiisa da arqiteqturuli tipis saxecvlasTan dakavSirebiT.

  • rionispira soflebis xuroTmoZRvruli memkvidreobis axladgamovlenili nimuSebi (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2012 ww.), manana suramelaSvili, cicino CaCxunaSvili

rionis qvemo welis, istoriuli qvemo leCxumisa da imereTis (cagerisa da wyaltubos raionebi) soflebsa da midamoebSi savele dazverviTi eqspediciis dros mravali maRalmxatvruli nimuSi gamovlinda; maTTan erTad aRinusxa qristianuli xuroTmoZRvrebisa da saTavdacvo nagebobebis sayuradRebo nimuSebi. wliuri Temis farglebSi Catarda gamorCeuli sacxovrebeli saxlebis da karmidamoebis gaRrmavebuli kvleva, rac gansakuTrebul mniSvnelobas iZens, imis gamo, rom aRniSnuli teritoria eqceva namoxvanis hidroeleqtrosadgurebis kaskadis arealSi.

  • svaneTis Sverilafsidiani eklesiebi, giorgi pataSuri

svaneTis Sverilafsidiani eklesiebi ZiriTadad erTmaneTis msgavsia. samwaxnagian afsidis wibos xSir SemTxvevaSi “gadatexili” pilastri, zogjer ki lilvebis kona auyveba. aris srulebiT sada Sverilebic da ori SemTxvevaa rodesac afsidi xuTwaxnaga SverilSi Tavsdeba. am tipis eklesiebi saxuravis mowyobis principis mixedviT SeiZleba or nawilad davyoT. pirvel jgufSi aris eklesiebi, romelTac Sverili afsidis da navis gadaxurva damoukidebeli aqvT da garedan afsidi nagebobis tanTan SedarebiT dabalia, xolo eklesiaTa meore jgufi aerTianebs iseT nagebobebs, romelbsac erTiani saxuravi aqvs, anu dasavleTis kedlis frontoniani gasrulebis sapirispirod, aRmosavleTiT frontoni ar keTdeba da saxuravic pirdapir gadadis afsidze. eklesiis fasadebs sada zedapirebi aqvT, romelic aRmosavleTiT gacilebiT mZlavr moculobaSi gadaizrdeba. svanuri saeklesio xuroTmoZRvreba mWidro kavSirSia danarCeni saqarTvelos xuroTmoZRvrebasTan, Tumca amavdroulad adgilobriv tradiciebze damyarebuli mkafio individualurobiT xasiaTdeba.

  • arqeologiurad gamovlenili adreqristianuli xanis eklesiebi saqarTveloSi da maTi identificireba werilobiTi wyaroebis mixedviT, gia WaniSvili

Tema aris nawili sadisertacio naSromisa `qarTuli saeklesio arqiteqturis warmoSobisa da ganviTarebis sawyisi etapis istoria werilobiTi da arqeologiuri wyaroebis mixedviT~. naSromis am nawilSi ZiriTadad ganxilulia samTavros `feriscvalebis~ da nekresis e.w. `mcire~ eklesiis Sesaxeb arsebuli werilobiTi wyaroebi da arqeologiuri gaTxrebis Sedegad gamovlenili faqtobrivi monacemebi. Tu samTavros amJamindeli feriscvalebis gumbaTiani eklesiis qveS gamovlenili adreuli eklesiis naSTebi SesaZloa mirian mefis xanas ganekuTvnebodes, nekresis `mcire~ eklesiis ageba mefe Trdatis epoqaSi saeWvod Cans. arqeologiurad dasabuTda, rom es samlocvelo `saflavs zeda eklesias~ warmoadgens da sagangebod aris mSeneblobis Tanadroul samarxebze agebuli. es nageboba istoriuli konteqstidan gamomdinarec V s-ze adrindeli ar unda iyos.

  • darbazis xuroTmoZRvrebis raobisaTvis, samson leJava

mesxeTsa da javaxeTSi SemorCenili e.w. darbazovani msoflio kulturuli memkvidreobis mniSvnelovani Semadgenelia. qarTlis dedaboZian darbazTagan gansxvavebiT, mesxur-javaxuri darbazovani upiratesobas aniWebs gvirgvinis dominanturobas. damaxasiaTebelia ufro mZafri, vidre qarTlis nimuSebSi, kontrasti garegani saxis mokrZalebulobasa da Sida sivrcis sixalvaTesa da mravlismomcvelobas Soris. oduri saTavsi sxva tipisaa _ mxolod or mxaresaa Sekibuli da masSi dominanturia buxari _ xandaxan faqizi ornamentaciiT. metad saintereso struqtura aqvs bosels, romelic mravalfunqciuri iyo, konstruqciaTa maxvilgonivrulobiT gamoirCeoda da periodulad sazeimo Sesakreblad (qorwili, zeoba, naTloba) transformirdeboda. mTlianad, erTvari "labirinTisebri" gegmarebiT erTi mxriv da dedaboZis "araimitaciur-teqtonikuri", zemomimarTuli dinamikiT _ meore mxriv, darbazul xuroTmoZRvrebaSi egeosur samyarosTan mimarTeba vlindeba, rac SeniSnulia specialur literaturaSi, magram am etapze gaRrmavebul kvlevas iTxovs. muSaobis am oeriodSi gamovlinda ramdenime aTeuli ucnobi Zegli.

  • Sua saukuneebis qarTvel xuroTmoZRvarTa da mSenebelTa anotirebuli nusxa, naTia nacvliSvili

naSromis mizania warmoCenil iqnas Sua saukuneebis saqarTveloSi moRvawe arqiteqtorebi da mSenebeli ostatebi. nusxaSi Sevida SeZlebisdagvarad sruli informacia dResdReobiT cnobili yvela xuroTmoZRvris, mSenebeli ostatisa da mSeneblobis zedamxedvelis Sesaxeb, romlebic moRvaweobdnen saqarTveloSi IV saukunidan XVIII saukunis bolomde. nusxa momzadda sxvadasxva saxis werilobiT wyaroTa (matianeebi, hagiografiuli Txzulebebi, SenobaTa warwerebi) cnobebisa da arsebuli samecniero literaturis damuSavebis safuZvelze. momzadebuli nusxa mTlianad Seva wignSi ,,xuroTmoZRvrebi da mSenebeli ostatebi Sua saukuneebis saqarTveloSi”, romelic gamova 2012 wels.

  • qarTuli xelovnebis saxviTi enisaTvis (qarTuli da bizantiuri taZrebis Sedareba), asmaT oqropiriZe

Temis mizania SeZlebisdagvarad warmoCndes, Tu ra gansxvavebaa qarTul da berZnul (bizantiur) xurTmoZRvruli azrovnebis wesebs Soris. amosaval wertilad aRebulia ori, SeiZleba iTqvas, yvelaze gamorCeuli da amasTan tipiuri Zegli _ mcxeTis jvari da konstantinopolis aia sofia. miuxedavad imisa, rom maTi, rogorc marTlmadidebluri taZris semantika sazogadoa, orive taZari atarebs imgvar mxatvrul ganumeoreblobas, sadac Cans ara marto Semoqmedisa da epoqis niSnebi, aramed erovnuli formadqmnis specifika, damokidebuleba bunebisadmi (bunebis gaazreba, landSaftis da stiqiaTa asaxva) da a.S. rac gviCvenebs amasTanave qristianuli xelovnebis erT Zireul Tvisebas _ kanonikurobisa da ganumeoreblobis Tanaarsebobas


1.3. Sua saukuneebis qarTuli qvisa

da liTonis qandakeba


  • Sua saukuneebis saoqromWedlo saxelosnoebi (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2010-2012 ww.), leila xuskivaZe, Temur sayvareliZe

Sesrulda Temis erTi nawili _ `gelaTis saoqromWedlo saxelosno~. gelaTSi saoqromWedlo saxelosnos arseboba adrindeli droidan aris savaraudebeli. am saxelosnos unda miekuTvnebodes mTeli rigi maRalmxatvruli Zeglebisa da maT Soris xaxulis karedi xatic. am ZeglTa dakavSirebas erT samxatvro saxelosnosTan, pirvel rigSi, ornamenti gansazRvravs. esaa garkveuli struqturis motivi _ foToli, moqceuli koncentrul wreSi. es im ZeglTa jgufia, romelic iZleva saSualebas Tvali gavadevnoT XII saukunis dasawyisidan dawyebul process barokuli tendenciebis gaZlierebiT, maTSi dekoratiul moments mniSvnelovani adgili uWiravs, rasac xels uwyobs kidev damatebiTi morTulobac (feradi qvebi, sevadi, iuveliruli nawarmi, tixruli minanqrebi). gelaTSi saoqromWedlo saxelosnos tradiciebma mogvianodac iCina Tavi (mag., XVI s.). XVI saukunis oqromWedlobis ZeglTa karga mozrdili rigi gelaTTanaa dakavSirebuli. maTi warmomavloba saqtitoro warwerebiT aris damowmebuli. warwerebSi zogan TariRicaa aRniSnuli, moxseniebulia zogjer Semsrulebeli ostatic. es jvar-xatebi mkveTrad gamorCeulia amave epoqis "kaxuri Wedurobisgan"; da isic xerxdeba, gelaTis es, sxvadasxva xarisxis da mravalsaxovnebis, mTeli nawarmi sxvadasxva jgufebad davacalkevoT.

  • `memkvidreobiTobis~ problema Sua saukuneebis xelovnebaSi _ adreqristianuli reliefebis magaliTze, kiti maCabeli

naSromSi ganxilulia Sua saukuneebis qarTul saeklesio arqiteqturaSi winare saukuneebis reliefebis gamoyenebis praqtika. am movlenas, wminda praqtikuli, konstruqciuli mniSvnelobis garda, Rrma ideologiuri da religiuri safuZvlebi hqonda. saeklesio mSeneblobaSi adreuli Sua saukuneebis qvajvaraTa gamoyenebis analizma gviCvena, rom saqarTveloSi Spolia-s gamoyeneba zustad imave principebsa da miznebs emsaxureboda, romlebic gvianantikuri xanisa da Sua saukuneebis evropul samSeneblo praqtikaSia dadasturebuli. oRondac, am movlenas aq Tavisi specifika hqonda. qveynis politikuri da sulieri ganviTarebis istoriis Taviseburebebidan gamomdinare es problema gamokvleulia bizantiasa da dasavleT evropaSi arsebul viTarebasTan kavSirSi. "memkvidreobiTobis" problema Seswavlilia, ZiriTadad, qvemo qarTlis masalebis mixedviT.

  • Sida qarTlis eklesiaTa (yanCaeTis kabeni, wirqoli, qurTa) xuroTmoZRvruli keramika, Tamar xundaZe

naSromSi mocemulia wirqolis, qurTas da yanCaeTis kabenis eklesiebSi aRmoCenili keramikuli filebis reliefuri gamosaxulebebis aRwera-identifikacia da Tematikis mixedviT dajgufeba. keramikuli filebis kompoziciebisa Tu calkeul gamosaxulebaTa ikonografiuli da mxatvrul-stilisturi analizis safuZvelze maTi Sesrulebis savaraudo periodi VIII-IX ss-iT ganisazRvra. yuradReba eTmoba taZarSi reliefurgamosaxulebiani keramikuli filebis adgilisa da funqciis sakiTxis garkvevas, rogorc Tavdapirveli, ise meoradi (yanCaeTis kabeni) gamoyenebis SemTxvevaSi.

  • brdaZoris didi qvasveti, Tamar dadiani

brdaZoris didi qvasvetis (xelovnebis saxelmwifo muzeumi) bazisi (110×110×110m) da sveti (600×42v42m) SemorCenili. bazisis mTavari gverdi bolnur jvars ukavia, danarCeni gverdebi ki astraluri niSnebiTa da CuqurTmebiTaa dafaruli. sakuTriv svetis piriT waxnagze siuJeturi kompoziciebia – “abraamis msxverplSewirva”, cxenis gamosaxuleba, saqtitoro kompozicia, iSviaTi siuJeti, romelic damatebiT kvlevas iTxovs da Cveni winaswaruli varaudiT, ifTaxis qaliSvilis istorias SeiZleba warmoadgendes, “danieli lomTa xaroSi”, gveleSapis mlaxvreli wminda mxedari, “Soba” da “mogvTa Tayvaniscema.” figuruli reliefebi Zlier dazianebulia. waxnagi aseve sazeimo jvrebiTa da ornamentuli CanarTebiT aris Semkuli. qvasvetis ZiriTad ikonografiul Canafiqrs qristes msxverplis mauwyebel ZvelaRTqmiseul siuJetebiT ganmtkicebuli xsnisa da sulis ukvdavebis Tema warmoadgens. bibliuri scenebisa da ornamentuli kompoziciebis Seswavlisa da analizis safuZvelze reliefebi VI-VII saukuneTa mijniT TariRdeba.



1.4. Sua saukuneebis qarTuli kedlis mxatvroba


  • wevis wm. giorgis eklesiis moxatuloba, iuza xuskivaZe

wevis wm. giorgis eklesia dReisaTvis Tumc samnavian bazilikad warmogvidgeba, magram Tavidan igi erTaderT navad, darbazul sivrced yofila moazrebuli. nagebobas ramdenjerme ganucdia cvlileba. Tavdapirveli darbazuli eklesia XIII-XIV ss-Ta mijnaze unda iyos agebuli. mcireodeni daxanebiT (SesaZloa XIV s-is pirvelsave naxevarSi) masze samxreTidan minaSeni miudgamT. xolo 1863 wels berZen ostatebs nagebobis SemorCenili nawili axal samnavian bazilikaSi mouqceviaT. taZari samjer aris moxatuli _ savaraudod, XIII s-is gasuls, momdevnod, sul raRac aTeuli wlebis Semdgom periodSi da XVI s-is pirvel aTeul wlebSi, rodesac darbazuli tipis taZrebis kedlis mxatvrobaSi xalxuri nakadi mZlavrobs.

  • jayelTa moxatulobebis interpretaciisaTvis (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2013 ww.), mzia janjalia

kvleva emyareba Wules wm. giorgisa da safaris wm. sabasa da RmrTismSoblis eklesiaTa moxatulobebis sakonservacio samuSaoTa Sedegad gamovlenili axali monacemebisa da arsebuli istoriuli wyaroebis analizs. naSromis mizania moxatulobaTa Semadgeneli nawilebis Sesrulebis TariRebis dazusteba da moxatulobaTa daxasiaTeba Tanadrouli qarTuli da bizantiuri kedlis mxatvrobis tendenciaTa konteqstSi.

  • daviTgarejis TeTri udabnos monastris moxatuloba, marine bulia

TeTri udabnos monastris mTavar taZarSi mxatvroba mxolod sakurTxevels amkobs da Zalze iSviaTi gamosaxulebebisganaa Sedgenili (konqSi – golgoTis gandidebuli jvari; qveda registrSi mirqmis xatisebri, fragmentulad SemorCenili scena). moxatulobis Sesaxeb zogadi cnobebi gamoqveynebuli aqvs z. sxirtlaZes. mecnieri mas VII, araugvianes VIII saukunis dasawyisiT aTariRebs. kvlevisas ganimarta moxatulobis Sinaarobrivi Tavisebureba da dadgenil iqna misi ikonografiuli programis savaraudo literaturuli pirvelwyaro (evsuqi ierusalimelis mirqmisadmi miZRvnili homilia, am siuJetisadmi miZRvnili sagaloblebi). scenaTa ikonografiuli redaqciebisa da moxatulobis stiluri Taviseburebebis gaTvaliswinebiT, moxatuloba axleburad daTariRda (IX s-is Sua xanidan _ Xs-is dasawyisamde). es TariRi, rogorc arqiteqturis, ise warweraTa paleografiis kvlevamac daadastura. gamoiTqva varaudi am iSviaTi, saqarTvelosaTvis ucxo ikonografiuli Temebis garejSi moxvedris gzebis Sesaxebac.

  • mefeTa portretebi XIII-XIV ss. kedlis mxatvrobaSi (Temaze muSaoba gansazRvrulia 2011-2013 ww.), qeTevan miqelaZe

XIII-XIV saukuneebis qarTul kedlis mxatvrobaSi mefeTa ramdenime portretia Semonaxuli (demetre Tavdadebulis portreti daviTgarejis xarebis eklesiaSi, daviT narinis ori portreti gelaTis RmrTismSblis taZaris saxr.-aRm. egvterSi, aqvea kidev erTi mefis gamosaxulebac, romlis identifikacia dRemde sakamaToa; daviT narinisa da daviT ulus portretebi ruispiris wm. Sios taZarSi, bagrat V-isa gelaTis RmrTismSoblis taZris karibWeSi); 2011 wels damuSavda am mefeefTan dakavSirebuli istoriuli ywaroebi; maTi portretebis Sesaxeb arsebuli samecniero literatura; daisaxa samomavlo kvlevis problematika, kerZod ikonografiul redaqciaTa Taviseburebani, tradicia da siaxle, romelic am epoqis portretul xelovnebaSi vlindeba; mefeTa da warCinebul pirTa portretebis msgavseba-gansxvavebani da sxva.
  1   2   3   4

Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət