Ana səhifə

Filmbespreking door Yteke Hettinga in Filmtheater Lux te Nijmegen op 25 februari 2015


Yüklə 33.5 Kb.
tarix24.06.2016
ölçüsü33.5 Kb.


Melancholia

Filmbespreking door Yteke Hettinga in Filmtheater Lux te Nijmegen op 25 februari 2015

Allereerst wil ik iets vertellen over de controversieel regisseur van deze film: Lars von Trier

Het begint al meteen bij de aankondiging van de film: een bruid in prachtige japon, een huwelijk, een feest en dan de titel :melancholia, wat betekent droefenis. En dan het bruidsboeket: lelietjes van dalen,heerlijk geurende bloemetjes maar heel giftig. We kijken dus naar een film vol tegenstellingen en symboliek,

Eerst ga ik de regisseur bij U introduceren omdat kennis over zijn persoon in deze film helpt om zijn unieke creatie te begrijpen. Ook deze film toont kenmerken van de unieke creatie die ieder van ons op gezette tijden in de nacht maakt. De droom.
Lars Von Trier is geboren in 1956 te Kopenhagen uit een buitenechtelijke relatie. Op latere leeftijd hoorde hij pas van zijn moeder wie zijn biologische vader was: de baas van zijn moeder op een ministerie. Zijn moeder en stiefvader waren tijdens WO 2 actief in het verzet en hielpen Joden te vluchten naar Zweden. Dit werd in grote getale gedaan zodat de Deense Joden grotendeels aan de vernietigingskampen ontsnapt zijn. Lars Trier, later op de filmacademie Von Trier genoemd, groeide op bij ouders die communistisch, nudistisch en atheïstisch waren. Hij kreeg er natuurlijk wat van mee. Op de basisschool vertoonde hij al moeilijker gedrag en spijbelde. Hulp baatte onvoldoende zodat hij op latere leeftijd depressieve en angstklachten vertoonde. Hij zocht psychotherapeutische hulp en hoorde van zijn behandelar dat depressieve mensen ,als zich werkelijk rampen zoals ziekte ,ongelukken ,oorlog aandienen,al hun positieve krachten aanwenden om de situatie te weerstaan Er lijkt een oplossing voor hun psychische problemen te zijn ontstaan. Naar aanleiding van dit gegeven maakte Von Trier deze film in 2011.

Bekend is ook dat Von Trier lange tijd gedacht heeft dat hij van Joodse afkomst was,dus bijzonder en uitverkoren. Hij was er teleurgesteld toen hij hoorde wie zij werkelijke biologische vader was: een gewone man. Naar mijn indruk heeft hij deze gedachte en de woede over deze krenking ook verwerkt in deze film. Bijvoorbeeld het paard van Justine noemt hij Abraham.De stamvader van alle Joden. En Justine koelt op een gegeven moment haar woede op dit paard –het dier wordt niet alleen zo exclusief door haar bereden maar ook door haar zwager John. In diezelfde afstammingsgeschiedenis past volgens mij de woede die ze uit op haar baas voor wie zij copy-writer is en die zelfs op haar bruiloft via een naïeve man haar een slogan trachtte te ontfutselen.


Naar aanleiding van zijn jeugd heeft Von Trier de opvatting dat alle ouders gestraft moeten worden voor de verwaarlozing van hun kinderen. Vooral de vrouw moet het ontgelden. Zij moet boeten. Sexualiteit is vaak een straf ( zie ook de film Braking the Waves). Er is geen vergeving voor egoïstisch of egocentrisch gedrag.

Film was al vroeg voor Von Trier een passie. Hij had een Oom die filmregisseur was en zijn idool was Karl Theodoor Dreyer. Hij was bezeten van deze filmer en kocht allerlei spullen van hem. Was deze regisseur ook een zij vadersubstituut? Ook deze man was een buitenechtelijk kind en lange tijd een miskent regisseur.


Om kort te zijn Lars von Trier wordt door kenners een man met een gebruiksaanwijzing genoemd.

Een andere invloed onderging Von Trier toen hij zich in 1995 aansloot bij Dogma 95: een kunstenaarscollectief dat o.a afwijkende regels opstelde met betrekking tot het filmen ( bijv. geen decor zodat acteurs maximale speelvrijheid hebben zoals in zijn film Dogville.

Een andere persoon doe Von Trier in Melancholia ook een rol laat spelen is Richard Wagner met zij opera Tristan en Isolde ( 1863) in de proloog van deze film die 8 minuten duurt laat hij de ouverture van deze opera horen.Wagner componeerde in deze opera voor het eerst a-tonale muziek met dissonanten. Ook geen aanpasser aan de gangbare wereld. Later werd zijn muziek gelinkt aan de Nazi’s die gek waren op de Germaanse sagen (bijv Ring der Nibbelungen)
Ik laat de bespreking van de invloed van de surrealisten in de kunst achterwege om nu verder te gaan met de inleiding op de film.
De film wil op de eerste plaats een uitbeelding van de ramp zijn die een depressie is. Sigmund Freud 1868-1939),de bekende Weense psychiater die de betekenis van het onbewuste zo nadrukkelijk onder onze aandacht bracht, schreef over de mechanismen die bij depressie een rol spelen, uitvoerig in Trauer und Melancholie in 1917.Hij beschreef in dit boek de verschillen tussen rouw, depressie en melancholie. De laatste is een ernstige vorm van depressie waarbij de patiënt zz voortdurend beschuldigt. Omdat deze film in het kader van het thema Broers en zussen gedraaid wordt laat ik deze de verschillen en de bespreking van de dynamiek daaronder onbesproken. U kunt er meer over lezen ook in het boek van Jos Dirkx en Nelleke Nicolai, uit 2012 ,getileld : Depressie en psychodynamiek.
In de proloog waarmee de film Melancholia begint, wordt de verstikkende werking van de depressie verbeeld. De wereld is dood, is traag en stroperig. De gevolgen kunnen desastreus en vernietigend zijn ,zoals de planeet die de aarde vernietigt.

Daarna volgen 2 hoofdstukken die een terugblik vormen op de voorafgaande dagen van de Apocalyps.


De 2 zussen Clair en Justine spelen daarin de hoofdrol. Justine is de jongste en daar begint de film mee. Het deel is geïnspireerd op de ook Deense film Festen waarin de waarheid over een vader door met name een zoon wordt onthuld.

Justine, haar naam betekent ook èerlijkheid`trouwt en moet gelukkig zijn ,terwijl ze zich depressief voelt. Ze kan zich nog goed houden totdat de vlijmscherpe tong van haar moeder Gabe (verwijzend ws naar de engel Gabriel met haar zwaard, en haar gekke Gerrit spelende vader haar teveel worden. De ouders misdragen zich zelfs op de huwelijksdag van hun kind. Justine dreigt de schone schijn niet meer op te kunnen houden. Zus Claire ziet de bui hangen. Zij heeft de rol van de ouders, ook in vermanende zin, ten opzichte van haar jongere zus al eerder op zich genomen, zoals we vaker zien als ouders hun taak verzaken! Een van de andere kinderen neemt dit over.) zoals overigens ook de vaak ook ontwikkelingsgekleurde conflicten met de ouders uitgespeeld worden in een poging tot verwerking met een van de sibs. Ook positie in de kinderrij is veelal van groot belang wat betreft de onderlinge relaties tussen de sibs. Geen kind wordt hetzelfde opgevoed.

De entourage van het feest is sprookjesachtig,het huis van zus Claire en haar man John. De jurk van Justine, die de M alleen maar ziet ipv haar dochter zelf ,lijkt me geïnspireerd op de beroemde jurk van Marilyn Monroe,de Afrodite van de zestiger/zeventiger jaren.)billboards`) Erotisch en sexueel veelbelovend ,met onder haar jurk geen slipje, kan ze toch de gewone sexualiteit met haar echtgenoot niet beleven en waarmaken. Ze neemt ook wraak op een andere man. Haar man Michael kan als een moderne aartsengel niet de draak van de depressie verslaan. Hij bleek niet de grote schoonmaker op psychisch vlak te kunnen zijn.

Zus Claire is boos omdat ze haar droom om haar zus een droombruiloft te geven niet waar kan maken. Ze zegt`je liegt tegen ons allemaal. Maar ze zien beiden dat Justine het wel eerlijk geprobeerd heeft.

Daar vinden ze elkaar dan weer in. Ws heeft zus Claire ook mededogen omdat ze weet van het ontstaan van de depressie, die niet uit de lucht is komen vallen.
Justine heeft als klein kind niet het noodzakelijke spreekwoordelijke warme bad van haar M gehad. M heeft ook haar eerste poepje op het potje gemist. Iets waarvan we weten dat het als de relatie met de ouder affectief goed is ,het kind zich graag voegt naar deze culturele eis tot zindelijkheid ( en daarmee ontdekt en leert dat er voor alles een bepaalde tijd en plaats is.. De ouder krijgt het eigen product als een soort cadeautje. Er is iets misgelopen in het contact tussen M en Justine. Zoals M ook geen begrip op kan brengen voor Justine’s klacht dat ze bijna niet meer kan lopen. Ws is dit ook een aanwijzing dat de affectieve problemen ontstaan zijn in de periode dat Justine leerde lopen en heeft ze vanaf toen al niet goed The Love Affair With The World, de veelal als heel gelukkig beleefde periode van het eerste lopen– kunnen beleven .
Op het einde van het eerst hoofdstuk als ze met haar vader wil praten,laat hij het definitief afweten en geeft aan alle vrouwen als Betty’s te zien. Onpersoonlijke wezens.

In hoofdstuk 2 speelt zich het naderend onheil af. Het gaat dan meer om Claire. Haar naam betekent helder,schitterend. Zij lijkt als oudste, meer in affectief opzicht gekregen te hebben dan haar zus Justine die zich in dromen en almachtsdenken terugtrok als de werkelijkheid onverdraaglijk was was het na het eerste kind op tussen de ouder wat betreft hun vermogen tot affectie geven? Heeft Claire daarom ook maar een kind?

Claire poogt haar ernstig depressieve zus te helpen en tot leven te brengen. Zij heeft haar droomkasteel meer waar kunnen maken., heeft een warmere maar ook stinkend rijke echtgenoot die alles heeft en ze heeft de beschikking over Kleine Vader, een bediende-steun die het gezin voorziet in de dagelijks levensbehoeften.De relatie met haar zoontje ziet er ook warmer uit. Dit zoontje Leo geeft zijn Tante Staalbreker een mes of dolk ,waarmee ze later een magische hut maken. Staalbreker. Een verwijzing naar de ws wederzijdse behoefte aan iemand die alles kan: ijzer breken met handen. Zo vinden ze bescherming tegen de eigen gevoelens van onveiligheid en kwetsbaarheid. En Justine is aan deze illusie vast blijven houden: ze is helderziende en voor haar is de aarde kwaadaardig gebleven.

Niet voor zus Claire. Zij laat haar ongerustheid over het naderende einde en angst voor vernietiging zien..

Ze wapent zich met dodelijke pillen die ze aan de andere kant van

de brug, in het dorp haalt.

Maar haar man laat haar in dat cruciale moment in de steek. Ze probeert wanhopig met haar kind aan de totale destructie te ontsnappen. Betekent de brug , waar ook het paard Abraham niet over wilde gaan, en die ze niet over kan komen , de brug naar de normaliteit ,de realiteit, het dorp, het gewone , waar ze geen steun meer kan vinden?

Ze zoekt dan de gezamenlijkheid en troost bij haar zus Justine die bij het voorgestelde ritueel niets kan voelen. Het is voor haar leeg. Ze heeft haar eigen manier heeft om de voor haar gevoel de kwaadaardige aarde de rug toe te keren. Goed en kwaad kunnen voor haar niet tegelijk beleefd worden in een en dezelfde aarde, het moedersymbool..






Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət