DEÜ sbe iKTİsat ve para-banka yl uygulamali ekonometri-i ara Sınav a a dı, Soyadı: 18. 11. 2002 Numarası: 9: 45-11: 15 Programı

1. 
   GSMH = a + b.M1
   
2. 
   GSMH = a + b.M2
   
3. 
   GSMH = a + b.M3
   
4. 
   GSMH = a + b.L
   
5. 
   Hangi para tanımı cari GSMH ile yakından ilişkili gibi görünmektedir? Neden?
   
6. 
   Bütün regresyonlardaki R²‘nin yüksek olması para tanımı seçiminizin bir fark yaratmayacağını mı gösterir?
   
7. 
   Eğer FED, para arzını kontrol etmek isterse hangi para ölçüsü bu amaca daha uygun bir hedef olur? Neden?
   
8. 
   Son iki regresyondaki hata terimlerinin normallik varsayımını sınayınız.
   

Şu modelleri tahmin edip sonuçları yazınız:

a) Y_t = β₁ + β₂ X_2t + β₃ X_3t + u_t

b) lnY_t = α₁ + α₂ lnX_2t + α₃ lnX_3t + u_t

c) Hangi model daha iyi uyum gösteriyor? Neden?

d) Her iki modelde de emeğe ve sermayeye göre çıktı esnekliklerini yazınız ve katsayıların istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını test ediniz.

e) Şu boş hipotezleri test ediniz:

β₂ = β₃ = 0

α₂ = α₃ = 0

f) α₂ + α₃ = 1 hipotezini test edip yorumlayınız.

a) Y = α + βX + u_t

b) Y = α + β (1/X) + u_t

c) β katsayılarının işaretleri beklentinize uygun çıktı mı? Ne beklemiştiniz? Niçin?

d) Hangi modeli yeğlersiniz? Neden?
B-2 Masaüstündeki klasörde B2 dosyasında, Hindistan’da 1948-1965 dönemi nominal para (M), nominal net gelir (Y), zımni fiyat deflatörü (P) ve faiz oranı (r) verileri bulunmaktadır.

a) Şu para talebi denklemini tahmin ediniz: (M_t/P_t) = β₀ (Y_t/P_t)^β1 r_t^β2 e^ut

b) Para talebinin gelir esnekliğini ve faiz yarı-esnekliğini belirtip istatistiksel olarak anlamlılığını test ediniz.

c) Regresyonun bütününün anlamlılığını test ediniz.

d) Gelir esnekliğinin birden anlamlı bir biçimde farklı olup olmadığını test ediniz.

e) Faiz oranı değişkeni modelde tutulmalı mı? Neden?

f) Şu modeli tahmin ediniz (y_t: reel gelir): M_t = α₀ y_t^α1 r_t^α2 P_t^α3 e^ut

Şu model ile karşılaştırınız: M_t = λ₀ Y_t^λ1 r_t^λ2 P_t^λ3 e^ut

g) α₁ ile λ₁ arasındaki ilişki, eğer varsa, nasıldır?

C-1 Masaüstündeki klasörde C1 dosyasında, ABD’de 1970-1980 dönemindeki günde kişi başına tüketilen kahve fincan sayısı (Y) ile ortalama perakende reel fiyat (X) verileri yer almaktadır.

1. 
   Y = α + βX regresyonunu tahmin ediniz:
   
2. 
   H₀: "Kahve fiyatının kahve tüketimi üzerinde hiç etkisi yoktur" hipotezini test ediniz.
   
3. 
   Varyans analizi (ANOVA) tablosu düzenleyerek ₂=0 hipotezini test ediniz. Burada ve b şıkkında bulduğunuz sonuç arasında bir çelişki var mı?
   
4. 
   ₂=0 hipotezini test etmek yerine gerçek belirlilik katsayısının sıfır olduğu hipotezini test edebilir miyiz? Bu iki hipotez arasında nasıl bir ilişki var?
   
5. 
   ₂=0 hipotezini reddettiğimizi varsayalım. ₂=1 hipotezini de reddedebilir misiniz? Bu ikinci hipotezi test etmek için hangi testi kullanırdınız?
   
6. 
   ₂=1 hipotezini, ANOVA’daki F testini kullanarak test edebilir misiniz? Neden?
   

a) Y_t =β₁+β₂X_2t +β₃X_3t +β₄X_4t +β₅X_5t +β₆X_6t +u_t

b) Y_t = β₁ + β₂ X_2t + β₃ X_3t + β₄ X_4t + u_t

c) İlk modelde tahmin edilen katsayılar istatistiksel olarak anlamlı mı? İşaretleri beklentilere uygun mu? Neden?

d) X₅ ve X₆’yı regresyona ekleyip eklememeye nasıl karar verirsiniz?
D-1 Masaüstündeki klasörde D1 dosyasında, Singapur'da 1968-1982 dönemi için GSYİH deflatörü (Y) ile ithal malları fiyat endeksi (X) yer almaktadır. Şu regresyon denklemlerini tahmin ediniz:

a) Y = α + βX

b) Y = βX

c) Hangisi veri setine daha iyi uymaktadır? Neden?

d) Başka hangi model(ler) bu verilere uygun olabilir? Belirtiniz.
D-2 Masaüstündeki klasörde D2 dosyasında, 1970-1991 yılları için kişisel tasarruflar (Y) ile kişisel gelir (X) verileri yer almaktadır.

a) Doğrusal ve log-doğrusal modelleri tahmin ediniz.

b) Katsayıların anlamlılığını test edip yorumlayınız.

c) 1970-1980 ile 1981-1991 dönemleri arasında anlamlı bir değişme olup olmadığını test ediniz.

d) c şıkkındaki testi yapmadan, iki dönem arasında yapısal değişiklik olup olmadığını sezgisel olarak anlayabilir misiniz? Nasıl?

DEÜ SBE

İktisat ve Para-Banka YL

Uygulamalı Ekonometri-I

Final Sınavı

Adı, Soyadı: 27.01.2003

Numarası: 09:30-12:30

Programı:

Açıklamalar: İlk iki soru 15’er puan değerindedir. Bilgisayarınızda bulunan uygulamalı sorular klasöründen alacağınız verilerle yanıtlayacağınız A1 sorusu 30, A2 ve A3 soruları 20’şer puan değerindedir. Yanıtlarınızı boş bırakılan alanlara yazınız. Gerekli bütün açıklamaları yapınız. Sınavınız sadece kağıtlarınız üzerinden değerlendirilecektir, bilgisayardan değil. Sınav süresi 3 saattir. Başarılar dilerim. Prof. Dr. Recep KÖK

SORULAR (A Grubu)

2. Sahte (spurious) regresyon nedir? Sebebi nedir? Varlığını nasıl saptarsınız?

A-1 Y_t*=  +  X_t + _t modelinde Y_t*, uzun dönem ya da arzulanan yatırım harcaması, X_t ise satışlardır.

a) Kısmi uyarlama modelini kullanarak kısa ve uzun dönem yatırım talebi parametrelerini tahmin ediniz.

b) İçsel bağıntı sorunu var mı? Nasıl saptarsınız? Neden?

c) Modeli ayrıca çift logaritmik kalıpta tahmin ediniz.

d) İçsel bağıntı sorunu var mı?

A-2 C_t =  + ₁Y_t + ₂C_t-1 + u_t

I_t =  + ₁Y_t-1 + ₂Y_t + v_t

Y_t = C_t + I_t + G_t

a) Her bir denklemde belirlenme için sıra koşulunu araştırınız. Belirlenme durumunu saptayınız.

b) Sadece ilk denklemin verildiğini düşünelim. Eşanlılık ilişkisinden şüpheleniyorsunuz. Test ediniz.

c) Bu modeli 2 Aşamalı EKK ile tahmin edip yorumlayınız. Sorunları araştırınız. Öneriler getiriniz.

SORULAR (B Grubu)

2. İçsel bağıntı (otokorelasyon) sorunu nedir? Tahmin ediciler üzerindeki etkileri nelerdir?

B-1 Y_t =  +  X_t* + _t modelinde Y_t, yatırım harcaması, X_t*ise arzulanan satışlardır.

a) Uyarlayıcı bekleyişler modelini kullanarak kısa ve uzun dönem yatırım talebi parametrelerini tahmin ediniz.

b) İçsel bağıntı sorunu var mı? Nasıl saptarsınız? Neden?

c) Y_t* =  +  X_t* + _t modelinde, Y_t* arzulanan yatırımlar iken birleştirilmiş kısmi uyarlama ve uyarlanmış bekleyişler modelini tahmin ediniz.

Dileyenler yanıtlarını İngilizce verebilirler. 75 dakikalık ikinci bölümde sizlere disketlerde verilecek olan ve bilgisayarınızda masaüstüne kaydedeceğiniz uygulamalı sorular klasöründen alacağınız verilerle 35’er puan değerinde olan A1 ve A2 sorularını yanıtlayacaksınız. Bu bölümde ders notlarınızdan faydalanabilirsiniz.

Yanıtlarınızı boş bırakılan alanlara yazınız. Başarılar dilerim. Prof. Dr. Recep KÖK

SORULAR

1. Make the definitions of the concepts of “variance” and “covariance”. (Varyans ve kovaryans kavramlarının tanımlarını yapınız.)

2. The Method of Maximum Likelihood is based on: (Maksimum Olabilirlik yönteminin temeli:)

3. What is the meaning of Analysis of Variance in regression analysis? (Regresyon analizinde Varyans Çözümlemesinin işlevi nedir?)

4. What is the BLUE? (BLUE nedir?)

5. What is the normality? And what are the consequences of violating the normality assumption of disturbance term? (Hata teriminin normallik varsayımını sağlamamasının sonuçları nelerdir?)

6. Describe the relationship between population regression function (PRF) and sample regression function(SRF). (Popülasyon ve Örnek regresyon fonksiyonları arasındaki ilişkiyi belirtiniz.)

7. What is the difference between the R² and the adjusted R²? (R² ile uyarlanmış R² arasındaki fark nedir?)

A1. Bilgisayarınızda masaüstünde bulunan klasördeki “soru A1” dosyasında şu veriler bulunmaktadır:

Y_t = kişi başına tavuk tüketimi, X2_t = kişi başına harcanabilir gelir X3_t = tavuk eti fiyatı

X6_t = balık ve dana eti ağırlıklı fiyatı X4_t = balık eti fiyatı X5_t = dana eti fiyatı

tavuk tüketimi = f (gelir, tavuk fiyatı, alternatif mal fiyatı) şeklinde bir model tahmin edilmek istenmektedir.

Y_t = Kişisel tasarruflar X_t = Kişisel gelir

Bu modeli tahmin ederek tasarrufların gelir esnekliğini hesaplayınız. (5 p.)

Y_t = GSYİH, R_t = faiz oranı M2_t = para arzı

I_t = gayri safi özel yatırımlar G_t = kamu harcamaları

Rt = β10 + β11 Mt + β12 Yt + u1t

Yt = β20 + β21 Rt + β22 It + β23 Gt + u2t

a) Faiz oranı ve gelirin içsel değişkenler olduğu bu sistemde belirlenme koşullarını araştırınız. Hangi tahmin yöntemlerini kullanabilirsiniz? Neden? (10 p.)

b) Sistemdeki parametreleri tahmin ediniz ve yorumlayınız. (10 p.)

c) Y ve R serilerinin durağan olup olmadıklarını araştırınız (10 p.)

d) M ve R arasında nedensellik ilişkisi olup olmadığını araştırınız. Kaç gecikme aldınız? Neden? (10 p.)

e) İlk denklemi tek başına düşündüğünüzde koentegrasyonun varlığını araştırınız. (5 p.)

A2. Bilgisayarınızda masaüstünde bulunan klasördeki “soru A2” dosyasında bulunan şu verilerle aşağıdaki soruları yanıtlayınız: Y_t = yatırımlar X_t = satışlar Y_t = β₀ + β₁ X_t + u_t

a) Bu modeli Koyck dönüşümüyle uyarlayıcı bekleyişler varsayımına dayalı olarak tahmin edip uyarlama hızını ve uzun dönem parametrelerini yorumlayınız. (10 p.)

b) Aynı modeli bu kez stok ayarlama varsayımına dayalı olarak tahmin edip yorumlayınız. İki yaklaşım arasındaki farkı belirtiniz. (10 p.)

A3) Bilgisayarınızda masaüstünde bulunan klasördeki “soru A3” dosyasında bulunan şu verilerle aşağıdaki soruları yanıtlayınız:

Y_t = kişi başına tavuk tüketimi X2_t = kişisel gelir X3_t= tavuk eti fiyatı

1. Tahmin edicilerde aranan özellikler nelerdir? Sapmasızlık özelliğinin sağlanmamasının sonuçları neler olabilir? (5 p.)

2. Uygulamalı iktisatta “nedenselik”in anlamı ve önemi nedir? (5 p.)

3. Zaman serilerinin durağan olması ne demektir? Durağan olmayan zaman serileriyle yapılan regresyon analizlerinde ortaya çıkabilecek sorunu tanımlayınız. (5 p.)

4. “Beyaz gürültülü” (white noise) hata teriminden ne anlıyorsunuz? (5 p.)

5. VERİLER belgesindeki üç aylık verileri kullanarak Türkiye’de enflasyonu açıklamaya yönelik tek denklemli bir model kurunuz. (5 p.) Modelinizin iktisadi gerekçelerini açıklayınız. (5 p.) Modelinizi en uygun ekonometrik yöntem ile tahmin ediniz. Modelinizin matematiksel kalıbını nasıl saptadığınız belirtiniz ve bu kalıbın uygun olup olmadığını araştırınız. (10 p.) Olası ekonometrik sorunları araştırarak gideriniz ya da nasıl giderilebileceğini belirtiniz. (20 p.) Gerekiyorsa mevsimlik kukla değişkenler kullanınız. Katsayıları iktisadi ve istatistiksel olarak yorumlayınız. (10 p.)

6. Faiz=f(GDP, M2, tufe)

GDP=f(faiz, M2)

Bu eşanlı denklem sistemini tahmin etmeniz istenmektedir. Denklemlerin belirlenme koşullarını araştırınız. Belirlenme sorunu varsa, iktisadi olarak uygun değişkeni sisteminize ekleyerek sorunu gideriniz. (10 p.) İlk denklemde GDP için dışsallık testi yapınız. (10 p.) Denklemlerin tahmin sonuçlarını yorumlayınız. (10 p.)

7. İhracat ve döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkilerini araştırınız. (10 p.) Bu iki değişken içi durağanlık testleri yapınız. (10 p.) Durağanlık testinde sabit ve/veya trend kullandınızsa gerekçesini belirtiniz. Testi “çoğalttınızsa” (augment) gerekçesini belirtiniz.

1. Tahmin edicilerde aranan özellikler nelerdir? Etkinlik özelliğinin sağlanmamasının sonuçları neler olabilir? (5 p.)

2. Uygulamalı iktisatta “nedenselik”in anlamı ve önemi nedir? (5 p.)

3. Sahte regresyon nedir? Neyin sonucudur? Bir regresyonun “sahte” olduğunu nasıl anlarız? (5 p.)

4. “Beyaz gürültülü” (white noise) hata teriminden ne anlıyorsunuz? (5 p.)

5. VERİLER belgesindeki üç aylık verileri kullanarak Türkiye’de enflasyonu açıklamaya yönelik tek denklemli bir model kurunuz. (5 p.) Modelinizin iktisadi gerekçelerini açıklayınız. (5 p.) Modelinizi en uygun ekonometrik yöntem ile tahmin ediniz. Modelinizin matematiksel kalıbını nasıl saptadığınız belirtiniz ve bu kalıbın uygun olup olmadığını araştırınız. (10 p.) Olası ekonometrik sorunları araştırarak gideriniz ya da nasıl giderilebileceğini belirtiniz. (20 p.) Gerekiyorsa mevsimlik kukla değişkenler kullanınız. Katsayıları iktisadi ve istatistiksel olarak yorumlayınız. (10 p.)

6. Faiz=f(GDP, M2Y, tufe, GDP(-1))

GDP=f(faiz, M2Y)

Bu eşanlı denklem sistemini tahmin etmeniz istenmektedir. Denklemlerin belirlenme koşullarını araştırınız. Belirlenme sorunu varsa, iktisadi olarak uygun değişkeni sisteminize ekleyerek sorunu gideriniz. (10 p.) İlk denklemde GDP için dışsallık testi yapınız. (10 p.) Denklemlerin tahmin sonuçlarını yorumlayınız. (10 p.)

7. İthalat ve döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkilerini araştırınız. (10 p.) Bu iki değişken içi durağanlık testleri yapınız. (10 p.) Durağanlık testinde sabit ve/veya trend kullandınızsa gerekçesini belirtiniz. Testi “çoğalttınızsa” (augment) gerekçesini belirtiniz.

1. How do empirical economists proceed in their analysis of an economic problem? That is, what is their methodology? (Uygulamalı iktisatçının metodolojisi nedir?) (10 p.)

2. What are the differences between regression, causation and correlation in the econometric methodology? (Regresyon, nedensellik ve korelasyon arasındaki farkları açıklayınız.) (10 p.)

3. What do we mean by a linear regression model? (Doğrusal regresyon modeli nedir?) (5 p.)

4. What are the two approaches to testing hypothesis? Make definitions. (Hipotez testlerinin iki yöntemi nedir, tanımlayınız.) (5 p.)

A1. Sorular klasöründeki “B1” çalışma dosyasında bulunan şu verilerle aşağıdaki soruları yanıtlayınız:

Y_t = Kişisel gelir S_t = Kişisel tasarruflar

Bu modeli tahmin ederek tasarrufların gelir esnekliğini hesaplayınız. (5 p.)

Cop_t=Yurtiçi Bakır Fiyatı Al_t=Alüminyum fiyatı GNP_t=GSMH

H_t=Yıllık İnşaat Sayısı Ind_t= Sanayi Üretim Endeksi L_t=Londra Bakır Fiyatı

a) log(Cop_t)= β₀+ β₁ log(Ind_t)+ β₂log(L_t)+ β₃log(H_t)+ β₄log(Al_t)+u_t

Modelini tahmin ederek katsayıları iktisadi ve istatistiksel olarak yorumlayınız. (5 p.)

Y1= β₁ + β₂X2 + β₃X3

Enflasyon=f(döviz kuru, bütçe açığı, para arzı, milli gelir, faiz oranı)

CM = Çocuk ölüm oranı (1000 canlı doğumda 5 yaşına gelmeden ölen çocuk sayısı)

FLR = Kadın okuryazarlık oranı, yüzde

PGNP = 1980 yılı kişi başına GSMH

TFR = toplam doğurganlık oranı, 1980-85, bir annenin ortalama doğum sayısı

N=64 ülke

Bu modeli en uygun fonksiyonel formda tahmin ederek gelir ve okuryazarlığın çocuk ölümü oranına etkilerini araştırınız. (15 p.)

Y1= β₁ + β₂X2 + β₃X3

Enflasyon=f(döviz kuru, bütçe açığı, para arzı, milli gelir, faiz oranı)