Ana səhifə

Biga Yarımadasında Beybaşlı Formasyonunun Yaşı ve Paleoortamsal Önemi


Yüklə 45 Kb.
tarix18.07.2016
ölçüsü45 Kb.
Biga Yarımadasında Beybaşlı Formasyonunun Yaşı ve Paleoortamsal Önemi
The Age of Beybaşlı Formation and Its Paleoenvironmental Significance in Biga Peninsula


M.E. Nevzat ERKAN, Ayhan ILGAR, Ayşegül AYDIN, Ebru SEZEN-DEMİRCİ
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, 06520 Ankara, (ayseoloji@yahoo.com)


ÖZ

Beybaşlı formasyonu Biga Yarımadası’nın kuzeybatısında Umurbey ve Atikhisar Barajları ile Erdağ’da sınırlı alanlarda yüzeylenmektedir. Formasyonun alansal yayılımının azlığına karşın stratigrafik istifteki yeri ve diğer formasyonlar ile olan dokanak ilişkileri gözönüne alındığında önemli bir konuma sahip olduğu görülmektedir. Ancak Beybaşlı formasyonunun ve özellikle onun üzerinde yer alan volkanik kayaçların yaşı konusunda farklı araştırmacılar tarafından yapılmış çalışmalarda birbirinden farklı yaş bulguları ve değerlendirmeleri bulunmaktadır. Önceki çalışmalarda Beybaşlı formasyonunun yaşı, formasyonu oluşturan kireçtaşlarının foraminifer içeriğine göre Geç Eosen (Priyaboniyen) olarak belirlenmiştir. Beybaşlı formasyonunun üzerinde aşınmalı uyumsuzlukla yer alan Erdağ volkanitlerinin yaşı ise farklı çalışmalarda Kuvaterner, Miyosen, Geç Oligosen ve Geç Eosen olarak yorumlanmıştır. Aynı kayaçlara ilişkin farklı yaş bulgularının olması bölgenin paleocoğrafik gelişiminin kurulmasında belirsizliklerin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Beybaşlı formasyonunu oluşturan kayaçların nannofosil içeriğine bağlı olarak yaşının saptanması ve bölgenin paleocoğrafik gelişimi içindeki konumunun belirlenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.


Marn, çamurtaşı, kumtaşı ve kireçtaşlarından oluşan Beybaşlı formasyonu sığ denizel bir ortamda çökelmiştir. Bu çökelim sırasında ortamda hüküm süren normal dalga süreçlerinin yanısıra zaman zaman meydana gelen fırtına süreçleri de çökelimi kontrol etmiştir. Formasyonu oluşturan çamurtaşı ve kireçtaşlarının nannofosil içeriği Sphenolithus ciperoensis zonunu göstermekte olup, bu zona bağlı olarak Beybaşlı formasyonunun yaşı Şatiyen (Geç Oligosen) olarak belirlenmiştir.
Beybaşlı formasyonu üzerinde uyumsuz olarak yer alan Erdağ volkanitleri yine uyumsuz olarak Miyosen yaşlı sedimanter kayaçlarla üzerlenmektedir. Bu sonuçlara göre Erdağ volkanitlerinin yaşı Geç Oligosen olarak yorumlanmıştır. Bu sonuç Ercan ve diğ. (1995) tarafından radyometrik yaş tayinine bağlı olarak verilen yaş ile uyumludur. Biga Yarımadası'nda Beybaşlı formasyonu olarak tanımlanan kayaç topluluğunun Trakya Havzası’ndaki Orta-Geç Oligosen yaşlı Osmancık kumtaşlarının havza kenarı fasiyeslerini temsil ettiği düşünülmektedir. Bu sonuç Oligosen denizinin Biga Yarımadası'na kadar uzandığını işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sphenolithus ciperoensis zone, Şatiyen, Erdağ volkanitleri
ABSTRACT

The Beybaşlı formation is exposed in a limited area of Umurbey and Atikhisar Dams and Erdağ on the northwestern part of Biga Peninsula. Although its limited areal extent, it is seen that Beybaşlı formation occupy a significant location based on the position of the formation in the stratigraphic succession and its contact with the other formations. But there is a debate on the age of the Beybaşlı formation and the overlying volcanic rocks on the previous studies of different researchers. According to the foraminifera contents of the limestones, the age of the Beybaşlı formation is determined as Late Eocene (Priabonian) in the previous studies. The age of the Erdağ volcanics which disconformably overlies the Beybaşlı formation, is interpreted as Quaternary, Miocene, Late Oligocene and Late Eocene in different studies. Different ages concerning the same rocks cause to the indefiniteness in the reconstruction of the paleogeographic evolution of the region. The aim of this study is to determine the age of the Beybaşlı formation based on the nannofossil contents of the rocks and to designate its place in the paleogeographic evolution.
Beybaşlı formation which was deposited in a shallow marine environment, is composed of marls, mudstones, sandstones and limestones. Normal wave activity and occasional storm processes controlled the deposition. Nannofossil contents of the mudstones and limestones indicate Sphenolithus ciperoensis zone and according to this zone the age of the Beybaşlı formation is determined as Chattian (Late Oligocene).
The Erdağ volcanics which is unconformably found on the Beybaşlı formation, is also unconformably overlain by Miocene sedimentary rocks. The age of the Erdağ volcanics is interpreted as Late Oligocene according to the present results. This result is compatible with an age which is given by Ercan et al. (1995) depending on radiometric age determination. It is thought that the rock assemblages, defined as Beybaşlı formation in Biga Peninsula, represent the basin margin facies of the Middle-Late Oligocene aged Osmancık sandstones in Thrace Basin. This result indicates that Oligocene sea extended to the Biga Peninsula.
Keywords: Sphenolithus ciperoensis zone, Chattian, Erdağ volcanics
Değinilen Belgeler

Ercan, T., Satır, M., Steinitz, G., Dora, A., Sarıfakıoğlu, E., Adis, C., Walter, H.J. ve Yıldırım, T., 1995. Biga Yarımadası ile Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan Adalarındaki (Kb Anadolu) Tersiyer volkanizmasının özellikleri. Mta Dergisi, 117, 55-86.

10.12.2007



61. TÜRKİYE JEOLOJİ KURULTAYINA

Ankara
Biga Yarımadasında Beybaşlı Formasyonunun Yaşı ve Paleoortamsal Önemi” başlıklı bildirinin özgün bilgiler içerdiğini ve daha önce yayınlanmadığını, kabul edilmesi durumunda sözlü olarak sunum yapacağımı taahhüt ederim.

Ayşegül AYDIN



Jeoloji Yüksek Mühendisi


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət