Azərbaycan Tibb Universitetinin Müalice-profilaktika-ii fakültəsinin 369A qrup tələbəsi Babayeva Fidan

İnduktotermiya - yüksək və ultrayüksək tezlikli maqnit sahəsinin müalicə məqsədilə istifadə olunmasıdır (inductio-həyəcanlanma, therme-istilik). Üsulun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, bədən səthinə qoyulmuş xüsusi sargacdan (induktor) yüksək tezlikli cərəyan keçərkən onun ətrafında orqanizmə təsır edəcək yüksək tezlikli dəyişən maqnit sahəsi yaranır. Maqnit sahəsi naqili kəsərək onda burulğanlı elektrik cərəyanı yaradır (induktə edir). Yüksək tezlikli maqnit sahəsinin təsirindən elektrik keçiricilik qabiliyyəti yüksək olan toxumalarda xaotik burulğanlı cərəyan yaranır (Fuko cərəyanı). Onların da özünəməxsus xarakterik xüsusiyyəti mühitə yüksək istiliyin ayrılmasıdır. Ayrılan istilik miqdan Coul-Lens qanunu ilə hesablanır. Bu qanuna görə yüksək tezlikli maqnit sahəsinin təsirindən ayrılan istiliyin miqdarı rəqsin tezliyinin kvadratı, maqnit sahəsinin induksiya vektorunun və toxumanın elektrik keçiriciliyinin kvadratı ilə düz mütənasibdir.

Q = kf²B²

burada, k - mütənasiblik əmsalı, - toxumanm xüsusi elektrik keçiriciliyi;

Nəticədə şüalanan toxumalarda 8-12 sm dərinlikdə 2-4°C lokal olaraq isinmə, həmçinin xəstənin ümumi bədən hərarətinin isə 0,3-0,9°C yüksəlməsi baş verir. Toxumalarda istiliyin bərabər miqdarda yayılması üçün induktotermiya ilə prosedura 1-2 sm hava məsafəsi ilə verilir. Ən yüksək hərarət həddi proseduranın 10-12-ci dəqiqəsindən başlayır ki, bu müddət ərzində yüksəlmiş qan dövranı vasitəsilə istilik bütün bədənə yayıldığından lokal olaraq toxumalarda yan təsirlər baş vermir.

İstilikdən başqa induktotermiyanın aynlmaz təsiri ossilyator komponentdir ki, bu da özünü hüceyrə, toxuma və subhüceyrə strukturlarında fiziki-kimyəvi dəyişikliklərlə büruzə verir. Maksimal maqnit induksiyalanma effekti maye kristal fosfolipid strukturların membranlarında zülalların üst molekulyar komplekslərində baş verir. Təsir etmənin intensivliyini artırdıqca ossilyator effekt bir o qədər zəifləyir.

Yüksək tezlikli maqnit sahəsi somatik və visseral afferent keçiricilərin keçiricliyini zəiflətdiyindən sonradan sinir sisteminin mərkəzi və periferik şöbələrində oyanıqhğı azaldır. Saya əzələ liflərində tonusun azalması qan damarlanm genışləndırir, onlarda qan təzyıqini kəskin azaldır, bronxlarda, nıədədə, bağırsaqlarda spazmı aradan götürür, öd çıxarıcı və sidik ifrazat yollarında kinetikanı bərpa edir, böyrəklərin süzmə qabiliyyətini stimullaşdınr, azot mübadılə məhsullannın xarıc olmasına şərait yaradır və diurezı artırır.

Beləliklə, induktotermiyanın müalicədə tətbiqi iltihab əleyhinə, damar genişləndirici, ağrı kəsici, antispastik, trofiki və mielorelaksasiya etmək məqsədini güdür.





Göstərişlər: Daxili üzvlərin yanmkəskin və xroniki iltihabi xəstəlikləri (bronxit, pnevmoniya, xolesistit, qlomerulonefrit, prostatit), mədə və on iki barmaq bağırsağın xora xəstəliyi, əzələ kontrakturaları, angiospazm, mübadilə və posttravmatik artrozoartrit, hipertoniya xəstəliyi (I-II mərhələ), Reyno xəstəliyi, bronxial astma, revmatoidli artrit, sidik daşı xəstəliyi, gicişən dermatozlar, sklerodermiya, xroniki ekzema və s.

Əks göstərişlər: Kəskin iltihabi xəstəliklər, ÜİX-yi, implantasiya olunmuş kardiostimulyator, bədəndə hər hansı metal predmetin (qəlpə, ştift) olması, hamiləlik, irinli sinusit, hemorragik insult, kəskin serebroskleroz, fiziki üsullarla müalicəyə olan ümumi əks göstərişlər.

Müalicənin verilmə texnikası: İnduktotermiya ilə müalicə HKB-4 (tezliyi 13,56 MHs), Meqapuls, Ultraterm aparatları ilə aparılır.


Şəkil 1. Yüksəktezlikli maqnit terapiyası zamanı kabel induktorların müxtəlif variantlarda yerləşdirilməsi. A- boylama yastı ilgək; B-yastı girdə ilgək; C-slindrik ilgək.



Şəkil 2. Bronxlar nahiyyəsinə rezonans induktorun qoyuluşu

Xəstə üzərində olan bütün metal əşyaları (saat, üzük, qol- baq və s.) çıxararaq taxtadan olan taxt üzərində oturmuş yaxud uzanmış vəziyyətdə müalicəni qəbul edir. Verilmə nahiyyəsindən asılı olaraq disk və ya kabel elektrodlardan istifadə olunur. Elektrodla dəri arasında 1-2 sm ara qat olur ki, bu məqsədlə bir neçə qat qatlanmış flanel parçadan istifadə olunur. İlgəklər daraqlar vasitəsilə bir-birindən 1 sm məsafədə fıksasiya olunur.