Ana səhifə

XV. YÜZyil osmanli dönemiNİnde türk mûSİKÎSİ


Yüklə 290 Kb.
səhifə4/7
tarix26.06.2016
ölçüsü290 Kb.
1   2   3   4   5   6   7

XV. Yüzyılda Türk Mûsikîsi Kaynaklarında Geçen Bazı Arapça Kelime ve Terimler için Lügatçe.





------------------


آواز

(Âvâz)

Ses anlamındadır. XV. Yüzyılda makamların ayrıldığı dört türden birisinin adıdır

إبهام

(İbhâm)

Baş parmak.


أرباب العمل

(Erbâbu’l-Amel)

Mûsikî icrâcıları.

الأبعاد الموسيقية

(el-Eb’âdu’l-Mûsikıyye)

Mûsikî aralıkları = Intervalles musicaux.

الأبعاد المتفقة

(el-Eb’âdu’l-Müttefika)

Uyumlu aralıklar

أبعاد ملايمة

(Eb’âdun Mülâyime)

Uyumlu aralıklar.

أبعاد متنافرة

(Eb’âdun Mütenâfire)

Uyumsuz aralıklar.

ﺁلات ذوات الأوتار

(Âlâtun zevâtu’l-Evtâr)

Telli sazlar = Instruments à corde.

ﺁلات ذوات النفخ

(Âlâtun zevâtu’n-Nefh)

Nefesli sazlar.

إيقاع

(Îka’)

Usûl = Rythme.

الذي بالأربع

(Ellezî bi’l-Erba’)

Dörtlü aralık = Quarte.

الذي با لخمس

(Ellezî bi’l-Hams)

Beşli aralık = Quinte.

الذي بالكل

(Ellezî bi’l-Küll)

Bir oktav = Octave = Complet.

الذي بالكل مرتين

(Ellezî bi’l-Küll merrateyn.)

İki oktav = Double octave.

ب

------------------







بعد: ج: أبعاد

(Bu’d, ç. Eb’âd)

Aralık, iki ses arasındaki mesafe = Intervalle.

بربط

(Berbat)

Bazı yörelerde ud’un diğer adı = Luthe.

بنصر

(Bınsır)

Yüzük parmağı ile basılan perde

ت

------------------







تأليف

(Te’lîf)

( Mûsikî’de ) Beste = Composition.

تأليفية

(Te’lîfiyye)

Armonik = Harmonique.

تسوية

(Tesviye)

Akort = Accord.

تعديل

(Ta’dîl)

Akort, telleri düzenlemek.

تنافر

(Tenâfur)

Uyumsuzluk = Dissonance.

تهزيز

(Tehzîz)

Titreme =Vibration.

ث

------------------







الثقل، ثقيل

(es-Sikal, sakîl.)

Peslik, pes = Gravité.


ج

------------------







جذر

(Cezr)

Bir sayının kendisiyle çarpımı.

جس

(Cess)

Mızrap kullanmaksızın, tellerin başparmak ve işaret parmağıyla çalınması.

جمع الى...

(Cemea ilâ...)

Eklemek, katmak.

جمع الأبعاد

(Cem’u’l-Eb’âd)

Aralıkların toplanması = Addition des intervalles.

جانب المشط

(Cânibu’l-Muşt)

Ud’da tellerin bağlı olduğu büyük eşik.

جانب الأنف

(Cânibu’l-Enf)

Ud’da tellerin, üzerine bindiği küçük eşik.

ح

------------------








حد: ج: حدود

(Hadd, ç. Hudûd)

( Matematikte ) tenasüb, oran.

حاد

(Hâdd)

Tîz = Aigu.

حاشيةء صغرى

(Hâşiye-i suğrâ)

Bir tarafı tiz olan nağme.

حاشيةء عظمى

(Hâşiye-i uzmâ)

Bir tarafı pes olan nağme.

خ

------------------







خنصر

(Hınsır)

Küçük parmak ( ile basılan perde ) .

د

------------------







دستان: ج: دساتين

(Destân, ç. Desâtîn)

Teller üzerinde parmak basılan yerler = Ligature.

ز

------------------







زائد

(Zâid)

İlk yarım ses.

زوج

(Zevc)

( Matematikte ) çift sayı.

س

------------------







سبابة

(Sebbâbe)

İşaret parmağı ile basılan perde.

السلم الموسيقى

(es-Süllemu’l-Mûsîka)

Ses merdiveni.



ض

------------------







تضعيف الأبعاد

(Tad’îfu’l-Eb’âd)

Aralıkların katlanması = Redoublement des intervalles.


ط

------------------







طرح

(Tarh)

( Matematikte ) çıkarmak, atmak.


ع

------------------







عازف

(Âzif)

Çalgı çalan.

علم على...

(Alime alâ...)

İşaretlemek, işaret koymak.


ف

------------------







فضل

(Fadl)

İki sayının birbirinden olan farkları.

تفاضل

(Tefâdul)

Fark, miktar fazlası. Matematikte, iki rakam arasında miktarca olan farktan doğan nisbet.


ق

------------------







قدماء

(Kudema’)

Eski mûsikîşinaslar (mûsikî üstatları).

قرع

(Kar’ )

Vuruş, vurma, çalma. Cismi cisme kuvvetli vurmaya denir.

قلع

(Kal’ )

Cismi cisimden kuvvetli ayırmaya denir.

ل

------------------







لحن

(Lahn)

Nağme = Melodie.


م

------------------







متأخرون

(Müteahhirûn)

Sonradan gelen mûsikîşinaslar (mûsikî üstatları ).

مجذور

(Meczûr)

Bir sayının kendisiyle çarpımının sonucu.

المجنب السبابة

(el-Mücennebu’s-Sebbâbe)

İşaret parmağı ile basılan perdenin komşusu.

المجنب الوسطى

(el-Mücennebu’l-Vustâ)

Orta parmak ile basılan perdenin komşusu.

مخرج

(Mahrec)

( Matematikte ) payda.

المطلق الوتر

(el-Mutlaku’l-Veter)

Açık tel. Telin parmak basmadan, açık iken verdiği ses = Corde libre.

مفروضة

(Mefrûda)

Tel yeri. Ud’da küçük eşik.

ملاوي

(Melâvî)

Ud ve telli âletlerde burgular.

موشح

(Muvaşşah)

Eski Arap ve halk şiir ve mûsikîsinde müşterek bir form, şekil.

موسيقار

(Mûsîkar)

Bir müzik âletinin ismi veya şarkı söyleyen kişi, müzisyen.

ن

------------------








نسبة

(Nisbet)

Kıyaslama, ölçü, değer.

نسبة تأليفية

(Nisbetun te’lîfiyyetun)

Armonik oran, armonik uyum = Rapport du duble.

نسبة أعداد

(Nisbetun A’dâdun)

Sayılar arasında mukayese.

نقرة

(Nakre)

Vuruş, vurma = Percussion.

و

------------------







وتر

(Veter)

Tel = Corde.

وتد

(Veted)

Aruzda üç harften meydana gelen nazım.

وسطةء عجم

(Vusta-i Acem)

Orta parmak ile basılan Acem perdesi.

------------------









هابط

(Hâbit)

Türk Mûsikîsinde bemol yerine kullanılır.


1   2   3   4   5   6   7


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət