Ana səhifə

Wohaniri na uiguithania


Yüklə 0.56 Mb.
səhifə6/7
tarix26.06.2016
ölçüsü0.56 Mb.
1   2   3   4   5   6   7

1. Njira njuru, ya akristiano kuremuo kuiguithania kurehaga mugayukano gugatuma matuike ahuthu kunyituo ni thu.

2. Njira njega, ni riria etikia matura hamwe thiini wa thayu na urumwe mundu na uria ungi makoraguo na urumwe wa ita inene, na makahota gutoria mbara cia kiroho iria citukoraga (Aef 6:12), nigetha ihingo cia kuangoma itigatorie kanitha (Mat 16:18).
C. Thiini wa gutura na urumwe na kurathima andu aria angi gutumaga Mwathani aturathime (1 Pet 3:8-9): 8 Kurikiriria, unyui othe mugie na urumwe, na andu a kuiguanira tha, endwa, andu mari than a mari na winyihia wa ngoro 9 na ti kurihia uru na uru, kana irumi na irumi, no handu ha uguo kurathimanaga; ni tondu muetiruo niundu wa gitumi giki nigetha muigaire kirathimo.28

III. Njira ya kuiguithania.

A. Uiguithanio ndukaga hau nah au, no niuriaga ihinda na ukabatara makinya ngurani.

1. Jeffress erethaga makinya mana thiini wa uhoro wa uiguithanio (Jeffress, 2000: 115-23):29

a. Uheri. Onaguatuika mundu no ohere mundu ona atetikirite niahitirie-ri, thiini wa mahinda maingi uiguithanio wa ngwataniro ubataraga mundu guitikira mahitia na kumenya ruo ruria ruonekire, nigetha uhoro wa uhonio gatagati-ini kao woneke na ngwataniro no irehuo thiini wa muthingi mweru na murumu.

b. Gucokia kana kuriha. Kugeria gucokia kiria mundu oete, kana guthukia thiini wa ngwataniro wonanagia uma wa uheri na wiriri na ngoro ya kuenda kugia na ugima. Gucokia gututithagia kugia na kiharo kiigananu nigetha andu eri mahote kuanjiriria ngwataniro yao thiini wa njira imwe (rora Sande 2004: Kinyitithania C, “Mirugamo ya Gucokia”).

c. Gucokereria. Nigetha wake ngwataniro ringi na mundu uria wakuhitiiirie ni bata kugia na uma wa ati niacenjetie thiini wa mitugo ni getha mutikagie na thina ringi. Uyu niguo bata wa uheri wa ma.

d. Guaka kuihokana. Maita maingi andu aingi nimabataranagia gucokia ngwataniro (rora, Agal 6:1). Meciria magaruruku marehaga miario magaruruku na mitugo mwega kuri mundu ucio ungi; niundu wa uguo mundu ucio ungi niakuona ugaruruku. Nikuoyaga kahinda kanene gucokia kuihokana guthukite thiini wa ngwataniro gukira riria ngwataniro yambagia ihinda ria mbere. Na undu wa wega wa Ngai, na uiguithanio wa andu mwiena yeri no kuhoteke.

2. Nogukoruo muthemba wa ngerekano iria njega iguru ria urutithia wira wa uiguithanio ni ngerekano iria ya Worthington. Ona gutuika atumagira ciugo ngurani na cia Jeffress na Sande, kiugo “muhera, gucokia, gucokereria, na guaka kuihokeka ringi” nicio Jeffress aritie, nake Sande ciugo“muhera, guithuthuria, kumbura, na kugaruruka,” no cimenyeke thiini wa ngerekano ya Worthington.
B. Ndaraca ya muhiano wa ngerekano ya Worthington igii uiguithanio.

Worthington akoraguo na muhiano wa makinya mana, uria aringithanagia na ndaraca, uri na makinya mana kana maundu mana: itua; kuariri; kunina;na kuirutira (Worthington 2003: chs. 9-12):





1. Gutua itua. Mbere gukaga itua ria kana niukuenda kuiguithania kana ndukuenda. Uiguithanio ubataraga kuoya ikinya kuma miena yeri, na niundu wa uguo miena oyeri no ihingiririe undu ucio hari ikinya oriothe.kuiguithania kubataraga mahinda, wirutiri, winyihia, na uguati wa gutihio ringi na kuhuthio ni mundu ucio ungi.

a. Mundu noage kwenda kuiguithania angikoruo: (1) arabatara gukoruo ari haraya na ndarana gitumi kia kuhingura ringi ngwataniro; (2)angikoruo hari na uguati wa guika uguo; (3) mundu umwe niacokerete undu ucio na akaga kuonania uheri wa ma; (4) ruo na matihio ni mari na ruo ruingi ihinda riu; (5) angikoruo mundu ucio ungu niakuite, ndangioneka, kana nitondu wa itumi ingi ndari na uhoti wa uiguithanio.

b. Andu matuaga itua ria kuiguithania ni tondu: (1) matiendaga guitikira ati ngwataniro niyathuka; (2) ni mari na gitiyo mundu na uria ungi na ngwataniro; (3) nimagiite na kuigithia muthithu thiini wa mundu na uria ungi na thiini wa ngwataniro iyo; (4) matiri na wendo wa gucoka haria marari no mangienda kugia na ngwataniro njega; (5) nimetikitie ati kugian na uhoro wa uiguithanio ni kuri na maumirira mega gukira kuaga kurumirira.

c. No muhaka tutue matua ma uria tubatii kuiguithania.uiguithanio ukaga thiini wa njira igiri:

(1) Uiguithanio maita maingi wonekaga thiini wa njira hutha hatri andu kuaririria iguru ria uiguithanio. Uiguithanio muhuthu ni hamwe na: gutiga gutuika mururu; gucokanirira (uguo ni ta., niundu wa undu umwe); gucokanirira hamwe niundu na (kana gucokaniririo ni) mundu wa gatatu niundu wa maundu mana; kugia na meciria mega na kuiyukania mundu na uria ungi; kumenya urumwe witu thiini wa Kristo, undu uria ungiteithia guthukia ruthingo ruria ruagutugayukania kimeciria na kihakiri (Aef 2:14-16).

(2) Uiguithanio muhinguku wonekaga riria andu moka hamwe kuririria iguru ria thina muna na gucokaniriria ngwataniro ithukite.

(A) Onagutuika andu amwe meciragia ati Mat 18:15-20 ihiana ta ari watho wa ati mundu no muhaka arie na mundu wee mwene ari wiki hitho-ini, mundu uria umuhitiirie, mbere ya kuingiria andu aria angi, uguo ti guo. Yakubu (Kiam 32-33), Abigail (1 Sam 25:18-35), Yoab (2 Sam 14:1-23), na Barnabas (Atumwo 9:26-27) andu aya othe maingirira kuaririria andu angi, kana makiandika andu angi kumaririria, nigetha kugie na uiguithanio mbere ya andu acio matari na ngwataniro gucemania.

(B) Ni getha mundu amenye uria akuanjiriria uiguithanio wa muthemba uyu: “Miaranirie ya mundu na uria ungi ni ya bata, no thiini wa maundu mangi, kurehe andu angi ni wega. Nikuri na maundu maingi undu uyu ungikuo umuthi:

Riria uraruta wira na andu metikitie thiini wa unduire wao ati no muhaka kugie na mundu ungi thiini wa uiguithanio ucio, niwega kugia na mundu kuma kuri andu ao;

Riria guthii kuri mundu uri wiki na hitho-ini kungituma kuage wega wa andu aria angi;

Riria muena umwe ungiigua ukihuthio ni uria angi, hihi ni tondu wa ngurani ya miario, kana ngurani thiini wa wathani na hinya;

Riria mundu umwe ahurituo ni mundu ungi na gukoneka ati nikuri na uhoti mangicemania eri no amukirie;

Riria hari na andu a gatatu aria mari na wendi wa kumenya iguru ria maundu ota uria muri iguru ria mundu ucio hihi unyitituo thiini wa mehia, na andu aya nimarenda kurehe undu uyu kuri muhitia.” (Sande, 2004: 146-47)



d. Nituri na kihoto gia gutua riria uiguithanio ukuambiriria. Wohaniri wa kimeciria na wa gutua itua maita maingi no woneke narua; no uiguithanio mahinda mothe ubataraga kuheyo ihinda. Akristiano marabatara mieke ya kurehe uiguithanio. Mbere ya kuingiria uiguithanio wa utheri, nitubatii guthuthuria meciria maitu na itumi citu na uria turi (ni turi atukanire muno? Kana turi arakaru?—niwega kuhoya na kueheria maundu macio mbere). Niturabatara guthoma mundu ucio ungi na maundu make na kuhoya Ngai atutongorie. No riri, tubatii guika maundu na njira ya ukristo thiini wa uiguithania muhuthu na uri na utheri.

2. Kuaririria. Thutha wa gutua itua ria guetha uiguithanio, miena yeri ibatii guikarathi nigetha yariririe iguru ria ngwataniro, ngurani iria cionekete gatagati-ini kao, na uria mangihota gocokereria ngwataniro yao.

a. Njira iria njega muno ya gucemania na kuaria na andu acio angi ni gucenjia meciria—ugie na meciria mahoro.” Meciria mahoro maguteithagia kuaria na uhoreri, na undu ucio ni wa bata thiini wa uiguithanio. Meciria mahoro monanagia uhoreri na winyihia.

b. Utuiria wonanagia ati thiini wa undu owothe, miena yeri yonaga ihitie na ikona muena uria ungi ta ari guowa kuiguithania; miene yeri noyuke ihariirie kuohanira, no matehariirie kuoheruo. (Worthington 2003: 191). Thiini wa undu wa muthemba ta ucio, miena yeri iri na mahitia. Maita maingi mundu uria uri na unini wa mahitia (na angikoruo niwe urenda gucokia ngwataniro) no anjiririe ndeto ino ya uiguithania na njira ya guthii kuri mundu ucio ungi na kuhera mahitia make we mwene maria mathukitie ngwataniro (mundu ucio ungi muhitia munene no akoruo na thoni nyingi na aremwuo ni kuanjiriria uiguithanio). Hatari kuria no ukuanjiriria, kuaria iguru ria mwena waku wa thina waku kurehaga maundu meri: (1) kurumagirira urutani wa Yesu thiini wa Mat 7:3-5 “kuruta mugogo uria uri ritho riaku mbere ya kuona kuhuti kiri ritho ria mundu ungi”; na (2) “kumbura guaku no kuhote guikira hinya mundu ucio ungi gutuma ahere onake na etikire mahitia make” (Sande 2004: 158). Sande etaga undu uyu “maumirira ma thahabu,” maria maumanaga na watho wa thahabu (uria utuiraga tuike mundu uria ungi uria tungienda guikuo): “Maumirira ma thahabu ni kuga ati andu marituikaga uria ithui tuameka. Angikoruo tuorota aria angi ni tondu wa thina, no turiorotaguo. No tungiuga ati, ni mahitia makwa, no tumake kuona uria maumirira mangikoruo, ni mahitia makwa’” (Ibid.: 78)

c. Angikoruo muhera waku ugutuma mundu agie na guitikira mehia make onaakoruo ni ngoro nuthu, niwega kuanjia hau na urorererie mundu ucio na uhote kuria kiuria kingirehe uhoro ucio na njira njega makira. Thiini wa uhoro wigii guitikira mahitia na nuthu ngoro ni ta, “nguiciria nikuriganiruo kana ngihiukiruo,” kana “mahitia matiari maku mothe,” Sande augaga ati iguru ria icokia ria muthemba ucio no uge: “ni ndakena ati niwetikira ati niwahiukiiruo, Bob. No ureke nguira uria undu ucio watumire njigue?”; “ni ngatho kuga uguo. Niundu uriku uguiciria wekire uru?”; kana “nikii giatumiri thinike?” (Ibid.: 158).

d. Thiini wa kuaraniria na mundu ungi niwega kuirigiriria kuma nja. Niwega kugeria kuhe mundu uria ungi umithio wa kuaga guitikia. Niwega kirikiriria uria auga nigetha amenye niuranyita na muri hamwe. Tuika mwega thiini wa kuirigirira (ririkana: uiguithanio no urie kahinda kanene na kuirutaniria kuingi). Ikira hinya undu uria mwega kuma kuri mundu uria ungi, na wonanie ati gitumi kia uturuo ni tondu mundu ucio ndekaga uguo hindi iria ingi. Geria kuaga kugua mutego-ini wa kuga na kurega ati wee ndekire uru ona umwe, na guthondeka maundu mopthe maku na kuorota mundu ucio ungi—undu ucio urehaga ngarari. Thikiriria mundu ucio ungi akieretha, na riria urahena gitumi kia undu ucio wekire ndukagerie kuorota mundu ucio ungi kana kuiguatia wee (handu ha uguo, kaba kuga nikurakara warakarite, kana wari na ruo… utakuongerera maundu mangi ati marakara maku mari na kihoto ni tondu mundu ucio ungi ari na kuiyenda Kunene, na niwe watumire moke).

e. Marigiririo, ukubatara kuohera ankuamukira wohanira wa mundu na uria ungi. Ukubatara kurora njira ya gucenjia mitugo yaku na ti ya mundu ucio ungi. Na ningi ukubatara guitikira iguru ria mubango wa gucokia ngwataniro.

3. Kunina thumu. Riria ngwataniro yathuka nitondu wa gukunyaniruo kana ruo rua muthemba ungi, ukoraguo ta thumu uingirite thiini wa mwiri.

a. Turabatara kuiyeherania na ngwataniro ya thumu ucio. Uguo turabatara kuirutira wira ithui ene, kueheria ururu thiini wa ngoro citu na tuumbure; angikoruo Ngai niatuoheire, na akoya mehia maitu na ururu witu iguru riake we mwene, tutibatiii gukua murigo ucio uri kana ri

b. Turabatara kueheria thumu thiini wa ngwataniro. Utuiria wonanagia ati ihiko (na ngwataniro cia hakuhi) ithukaga thiini wa makinya mana maria moikaine: (1) Kumenereriakuambagiriria meciria-ini nginya miario; (2) Wigitiri—kuma meciria-ini nginya miario (undu uyu uringithanagio na kuruma mundu na thutha kuria kurehaga ngui); (3) Rumenakumenereria na kuigitira cionekaga gukoruo ni ciiko cia mundu no rumena rutuaragiriruo kuri mundu ucio maitho-ini (4) Guaka ruthingo rua ihiga ka haronigetha mundu arigiririe kihinguo eheraga na agatua ngoro yak eta ruthingo rua ihiga kana akambika haro ehariirie gutihia mundu ucio ungi (kimeciria, mathugunda kana kimwiri) (Worthington 2003: 227).30

c. Utuiria ningi wonanagia ati nikuri na ngwataniro igii hinya na gikeno thiini wa kihiko na iguru ria githimi kia maundu moru. Angikoruo andu aria mahikanitie mari na githimi kia maundu mega 10 kana 7 ona kana 5 kuri undu umwe muru mundu arona thiini wa uria ungi, andu acio ni maikaraga na gikeno. Hari githimi gia 5:1nikugiaga na ugaruruku.__ makiria ya githimi kia 5:1 kia maundu thiini wa nyumba, ngwataniro iyo ti njuru na andu monaga maundu matari moru; no thi wa githimi kiu andu monaga ngwataniro iyo itari njega. Makiria angikoruo andu mari na githimi kia 5:1, ndikoraguo iri 4:1 no thutha wa kahinda kanini githimi kiu giikurukaga nginya 1:1 kana hihi 1:2 (Worthington 2003: 227-28).

d. Meciria ma kunina hinya wa thumu ni gucokia muthiururuko na thutha: uguo ni ati, kurutira wira mitugo, ciugo, na meciria kuma kuri waki wa ruthingo rua ihiga kana haro, kuma hau umarehe kuri, rumena, kuma kuri rumena umarehe kuri wigitiri, kuma hau umarehe thutha kuri kumenereria, na kuma hau umacokie kuri haria magiriire . Thiini wa guika uguo no turore cionereria iria ciratuira kana no turaroga kana niturarogora ngwataniro: (1) hihi turarahura matihio ma tene, handu ha kuhonia maria mari ho; (2) hihi turi na uru muingi makiria kuri mundu ucio; (3) hihi nikuingirira mundu ucio gukira kurumirira maundu maria ma bata; (4) turaigua ururu thiini wa migambo itu; (5) tutingihota kureka maria matene mathii.

4. Kuirutira. Marigiririo no tukinye thiini wa ikinya ria gucokereria, riria rirabatara kuirutira kuri mundu ucio ungi na iguru ria ngwataniro.

a. Tukinyaga thiini wa ikinya riri riria tuatiga gutuika othe thiini kurora uru; no tukahoreria kieha gitu na njira ya guthoma undu kumana na thina ucio. Tukona uria undu ucio utugarurite, na makiria ugatutua andu ega makiria. Tukinyaga ikinya-ini ria kuiheyana riria tuathondeka wendo. Tukamenya uria mundu angiigua akihuthio na riria akuendwo. Naithui tugeka maundu maya matari ma kuhuthia mundu ucio na kumuonia wendo. Uguo tukongerera maundu mega na tukanyihia maundu moru gatagati-ini gaitu, na tukageria kuona maundu macio thiini wa muonere wa mundu ucio ungi.

b. Kuongerera githimi kia maundu mega iguru ria maundu moru kubataraga kumenya mundu ucio ungi wega na kugia na tha. Undu uyu ubataraga kumenya uria mundu ucio aiguaga riria endetuo. Njira ya kuonanania wendo wa muthemba uyu ni hamwe na: (1) ciugo cia wendo na guikirana hinya; (2) kuhutia mundu na wendo; (3) kugia na ihinda na mundu ucio; (4) mawiko ma kuonania wendo; (5) iheyo cia wendo (Chapman, 1995: passim). Tuikaga maundu maya makuonania wendo maria mundu ucio ungi endete. Thiini wa mahinda ma uiguithanio uyu ni tuhotaga kumwenya mundu, na tugatura uria ithui ta akristiano, turi na meciria ma Kristo, na ona thiini wa unduire tungimenya mundu na tuture matuku mothe thiini wa ngwataniro citu.
KURIA MOHORO MAYA MARUTITUO

Aland, Barbara, Kurt Aland, Johannes Karavidopoulos, Carlo Martini, and Bruce Metzger, eds. 2001. The Greek New Testament, 4th rev. ed. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft.


Carson, D. A. 2002. Love in Hard Places. Wheaton, IL: Crossway.
Chapman, Gary. 1995. The Five Love Languages. Chicago: Northfield.
Chapman, Gary, and Jennifer Thomas. 2006. The Five Languages of Apology. Detroit: Thorndike.
Danker, Frederick W., ed. 2000. A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, 3d ed. Chicago: University of Chicago Press.
Ellingworth, Paul. 1992. “Forgiveness of Sins.” In Dictionary of Jesus and the Gospels, ed. Joel Green, Scot McKnight, and I. Howard Marshall, 241-43. Downers Grove, IL: InterVarsity.
Enright, Robert. 2001. Forgiveness Is A Choice. Washington, DC: American Psychological Association.
Grudem, Wayne. 1988. The First Epistle of Peter (TNTC). Grand Rapids, MI: Eerdmans.
Jeffress, Robert. 2000. When Forgiveness Doesn’t Make Sense. Colorado Springs, CO: Waterbrook.
Klassen, Daniel. n.d. The Forgiveness Workbook. Thunder Bay, Ontario, Canada: Lakehead University.
McCullough, Michael. 2000. “Forgiveness as Human Strength: Theory, Measurement, and Links to Well-Being.” Journal of Social and Clinical Psychology 19, no. 1: 43-55.
Michaels, J. Ramsey. 1988. 1 Peter (WBC). Nashville, TN: Thomas Nelson.
Sande, Ken. 2004. The Peacemaker, 3rd ed. Grand Rapids, MI: BakerBooks.
Smedes, Lewis. 1984. Forgive and Forget: Healing the Hurts We Don’t Deserve. San Francisco: Harper & Row.
. 1996. The Art of Forgiving. Nashville, TN: Moorings.
Solzhenitsyn, Aleksandr. 1985. The Gulag Archipelago 1918-1956. Translated by Thomas Whitney and Harry Willetts. Abridged by Edward Ericson, Jr. New York: Harper & Row.
The Book of Common Prayer. New York: Seabury, 1979.
Willard, Dallas. 1997. The Divine Conspiracy. New York: HarperSanFrancisco.
Witvliet, Charlotte vanOyen, Thomas E. Ludwig, and Kelly L. Vander Laan. 2001. “Granting Forgiveness or Harboring Grudges: Implications for Emotion, Psychology, and Health.” Psychological Science 12, no. 2: 117-23.
Worthington, Everett. 2001. Five Steps to Forgiveness. New York: Crown.
. 2003. Forgiving and Reconciling. Downers Grove, IL: InterVarsity.
Zodhiates, Spiros, ed. 1993. The Complete Word Study Dictionary: New Testament, rev. ed. Chattanooga, TN: AMG.
KINYITITHANIA
Wohaniri Umanite na Itua Iguru ria Gucokaniriria Kihiko na Ngwataniro cia Micii.31

Muhiano uyu uthondeketuo niundu wa akristiano aria mahikanitie. No riri, no utumiruo niundu wa akristiano aria maragera thiini wa mathina mangi thiini wa ngwataniro. No ukoruo uri uteithio wa andu matari akristiano no ti muno tondu uthondeketuo rungu rua mirugamo ya kibibiria iria aria matari akristiano maya kuaga guitikira.


Mahinda ma wohaniri ma mutarani na aria mahikanitie ni mabatii gukoruo mari maraihu (mathaa matatu) na makoruo mari na makinya 13. Makinya maya mabangaguo thiini wa matiribu matatu: (1) Kueretha na kuihariria (Makinya 1-3), undu uria ukoraguo uri miario na mutarani na andu aya; (2) Gucaria na kuheyana wohaniri (Makinya 4-12)—thutha wa mundu umwe wao kurikia makinya mothe kuma 4-12 mundu ucio ungi akanjia; na (3) mahinda macio makarikiririo na igongona ria gikeno (Ikinya ria 13). Andu anya mahota gukabatara mahinda mangi ma utarani thutha wa mahinda ma muico na mohanira, no niwega kunyihia mahinda macio ma thuth-ini.
Ikinya ria 1: Kueretha wohaniri gugataririo. Mutarani aheyo rutha ni ataruo kuaria iguru ria wohaniri ni tondu undu ucio ni guo wa bata thiini wa witikio. Othe marie uhoro wa wohaniri na gitumi kia wohaniri. Mutarani athungumuthe na ataririe uria Bibiria yugaga iguru ria wohaniri, na wendo na iguru ria itua, na akinyituo mbaru ni ataruo metikanirie ati wohaniri to ati kureka maundu mathire kana kueheria ruo na kuaga kuirihiria tu, no ni hamwe na giko gia kuirega wee mwene kia wohaniri na wendo ota uria Kristo ekire. Kuingiria andu acio thiini wa mandiko ni undu wa bata gitumi ni tondu andu aingi nimendete meciria mao, ciugo na mikire ikoruo ikiringana na Mandiko.
Ikinya ria 2: Kurorereria mundu owothe kugia na kanya ga kuhoya muhera niundu wa maundu moru ekite ni ihinda ribatii gukoruo ho. Andu aya nimari na kanya ga kuherananira mundu na uria ungi mbere ya mutarani. Muonere wao ndubati gukoruo makigitira ciiko ciao, kana kuinganirira iguru ria mauru no ni kurora maundu maria mari mao na kuhera mahitia mao. Mutarani no auga undu wa muthemba ta uyu: “turabatara gucaria muerekera wa gututongoria. Ataruo maita maingi nimarehaga maundu maingi megii mitugo ya mundu maria mari na gituro kinene, no ti maita maingi marehaga maundu mao ene maria mekite uru. Mungikoruo ni muatua itua ria guthii nambere nautarani, ni muihariirie kurora maundu manyu na mundu mathina make riria ihinda ria mundu ria kuaria riakinya, na utige gutuira maundu maria urenda murunaguo ahere? Angikoruo mundu ucio ungi ndanarehe undu uria uri wa bata kuri we no tuurore mahinda mangi”
Ikinya ria 3: Gitongoria iguru ria wohaniri urigiti naitua ria kana nimuguthii na mbere. Niwega kuanjiriria na mundu uria wikite mahitia maria manene. Omundu niabatii kubanga maundu maria abataire kuhoya muhera iguru riamo. Mutarani no amenye kana mari na thiini wa kiongo kimwe. Mutarani no auge: “Mubango uria ubangituo nduhianaine na utarani wa kinduire wigii kihiko. Angikoruo niuguitikira guthii na mbere [mutaruo A] ukurumirira makinya kuma 4-12 ,na thutha ucio nitukuhe [mutaruo B] kahinda (mutarani no aheane karatathi kandikituo makinya macio na ataririe hanini). Wira wakwa ni wa gutua matua ngiteiothiririo ni inyui iguru ria undu uria uri wa uteithio kumenya thiini wa ihinda riri ria wohaniri na maundu maria tungiaria ringi.”

Ikinya ria 4: Ndumiriri ya mahitia. Niwega mundu omundu auge maundu maria ekite magaturithia mundu uria ungi. Maundu macio mabatii kuario makionanagio ati nimoru na magituruo na matiaguatiruo mukono. Maita maingi mundu no ongerere maundu maria ucio ungi ekire (muhiano ni ati; muthuri kuhya muhera niundu wa kumenereria mutumia wake muingi-ini niundu wa mumbire wake) niundu wa maundu macio monganiririo magatuma mutumia agie na uhoro wa kuigitira. Mutarani abatii kumateithia kurehe mwena umwe rita rimwe iguru ria thina wa muthemba ucio. Ni undu wa uteithio kuria andu acio atiri, “undu uyu wari muru?” angikoruo niatithia, mutarani abatii kumenya ati undu ucio nduri na hinya na ere mundu ucio arore undu uria aretikia ati wari mahitia. Thiini wa maundu maingi undu umwe wa mahitia niukururanagia na maundu mandi maingi.
Ikinya ria 5: Muhitia erethere. Mutarani aingiraga thiini wa ikinya riri naundu wa guitikirio ni uria uhitiirio kugeria kuona gitumi kia undu uyu kana mahitia maya (kuhoya rutha gutumaga muhitirio aigue ari thiini wa mucemanio uhoro-ini wa kumenya gitumi kia mahitia moneke). Mutarani abatii kumenyithania wega ati maundu maingi ma amahitia thiini wa kihiko ni mari gitumi na no merethuo, no kuagaga guikuo uguo ni tondu wa ruo na ururu wa ngoro uria ukoraguo na andu eri. Mutarani abatii kuga ati kuerethera gutibatii gutuo kiguatio no uyu niundu wa guteithiriria andu kuona kuhumo kia mahitia. Gucaria gitumi kia mahitia no kirehe maundu maria mekikire ona mbere ya kihiko. Na undu uyu unginyituo wega no utume undu acuio magie na uhoro wa kuiguanira tha makiria mundu na uria ungi.
Ikinya ria 6: Ciuria na macokio iguru ria mahitia. Andu acio eri no muhake magii na kio gia kuiguithania mundu na uria ungi. No riri, ciuria nyingi moragia cikoraguo cia guteithiriria kumenya handu ha kumenyana makiria na kugia na uhoro wothe. Mutarani no auge atiri, “ota uria undu uyu ungiiguika uri mugeni no niatiri maita maingi andu matigiaga na macokio ma ciuria cio ni tondu wa riera ria kuigitira thiini wa mahitia. Kiuria kibatii kurio na hinya kana kiurio kirungiriirio. Kahinda gaka ni ko ga kugia na uhoro wothe thiini war oho wa wendo. Reke turute wira ithui othe tugeria kugia na kihonia na njira ya kuria ciuria. [mundu B] ni uri na kiuria kuri[mutumia/muthuri]?” Kuheana anja na uma ni undu wa gutheria muhitia, na undu ucio utumaga kuohanira gukoruo kuri kuhuthu. Muturani no atithiririe thiini wa guthondeka ciuria na kuiga maundu thiini wa njira njega.
Ikinya ria 7: Muhitirio onanie meciria ma na thiini. Ngwataniro ya na thiini ingiuka riria tu andu acio eri mangihota gucemania thiini wa githimi kia meciria-ini. Muhitirio no ende muhitia one uria araigua na ruo no ndangihota kuga na ciougo. Ningi mutarani niarabatara guika undu wa gutuma kugie na roho wa kuaga kuigitira. Mutarani no auge atiri, “ona gutuika niundu wa bata [mundu B] kueretha mature make no agetigira guguturithia-ri, niuguitikira wee [mundu A] umuhe rutha rua kuruta rugari wake wothe iguru ria ruo ruake?” (riria mundu ucio aheana rutha wa guika uguo, makauma ikinya ria kuigitira nginya ikinya ria kuamukira.) muhitirio no aheanite uria aiguire riria undu ucio wekikire, na ningi no aheane uria araigua riu thiini wa ihinda riri ria utarani.
1   2   3   4   5   6   7


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət