Wohaniri na uiguithania

səhifə	3/7
tarix	26.06.2016
ölçüsü	0.56 Mb.

1 2 3 4 5 6 7

b. Kuaga kuohanira kuria guturite kahinda kanene ni kuhutithanagio na mirimu ya ngoro, wongerereku wa gutengera thakame, na wongerereku muingi wa hakiri, na wagi wa uhoti wa kuhurana na mirimu thiini wa mwena uria ungi ni ati, wohaniri niuringithanio na uhoro mwega wa ngoro na unyinyi wa mathina ma hakiri, kuaga kurakara muno, na uhoro wa ugima wa muturire (McCullough 2000: 43-55; Witvliet, et al., 2001: 117-23; Enright 2001: 45-67).

4. Kuaga wohaniri niuthukagia ngwataniro itu na aria angi. Thiini wa gututua andu momite ngoro, aruru, na andu mararora maundu mao na mauru maria mekituo kuri ithui, kuaga wohaniri gugatueherania na andu aria angi.

5. Kuaga wohaniri niguthukagia ngwataniro itu na Ngai. Mehia, hamwe na mehia ma kuaga kuohanira, gutugayukanagia na Ngai (Isa 1:10-15; 59:1-2; Mik 3:4). Kugayukanio guku kuma kuri na Ngai kurehaga thina wa miturire itu thiini wa thi. Makiria ota uria Carson augaga ati: “undu uria uri wa bata muno ni gukoruo nakiguni gia tene na tene gia gukoruo na ngwataniro na ngai. Na thiini wa mandiko (ngerekano ya ngombo iria itari tha iria tuaria uhoro wayo haha) ni hari na uguati munene wa kimundu na uhoroini wa tene na tene iguru ria kuaga kuohera andu aria angi.” Gitumi gutiri kindu ona kimwe, kiri kia bata ta uhoro wa kugia na uma wa wohaniri wa Ngai.” (Carson 2002: 80)

6. Wohaniri ubataraguo ni andu a tuhu ta ithui. Andu matiihirio muno; na ona ithui tutiri thiini wa undu ucio muno. No riri, tuihagiria andu aria angi, onaithui; turi ehia. Thiini wa muturire wa thi wohaniri ni njira ya muturire—riria tuahitiria murata wa hakuhi kugera kaundu tuaga gatari kega kan tueka (naithuothe nutikaga uguo) maita maingi arata aitu makuaga kaundu kau na makareka gathii. Uguo, ni kuga ati kueheria thiri na kureka maundu mahituke ni njira ya muturire. Muturire ungikoruo uri muritu angikoruo andu mangiaga kuohanira.

7. Kuaga kuohanira ni gucagura, ota uria kuohanira ni gucagura. Maita maingi nitucaguraga ni mundu uriku tukuohera na nikii tukuohera; tuoheraga tuhitia “tunini” na maundu maria mekituo ni andu a hakuhi na ithui. No riri, Yesu, ndatuheire rutha rwa guthura thiini wa gutihio, kana undu aria tubatii kuohera. Augire tubatii kuohera “mirongo mugwanja maita mugwanja” (ni njira ingi ya kuga wohaniri nduri muico na to maita 490) (Mat 18:22); tubatii kuenda thu citu na to aria matuendete (Mat 5:38-48). Yesu ari na ururu muingi muno na ehia (ta ithui) aria maregaga kuohera ehia aria angi. Smedes, akiaria iguru ria ngerakano ya yesu thiini wa Mathayo 18 augaga undu wa muthemba uyu: “Akoraguo na uru muingi ni tondu muihia muru kuaga kuohera muihihia uria ungi ni thina hari neciria ma Ngai. We ndangihota kuurora undu wa muthemba ucio; na gutiri njira ya kihoto ya kuurora. Kuoguo akauga ati: ungibatara wohaniri kuma kuri Ngai na ndungihota kuohera mundu, riganiruo ni kuoheruo kuo urenda. Eheria mwaririe wa githungu gia King james na uigue Yesu akiuga undu wa muthemba ta uyu: ungirega kuohera andu na urenda we woheru, thiini jehanamu.”(Smedes, 1984: 150)

IV. Wohaniri na uheri.^¹¹

A. Wohaniri mahinda mothe utuaranaga na muhitia (uria wamukagira kuoheruo) na ti muhitirio (uria uheanaga wohaniri).

1. “Uheri” to undu wakuigua uru tu niundu wa maundu maria mundu ekite, no ni gucenjia meciria na kugaruruka—thiini wa ciugo ingi, kueherera kuma njira njuru iria mundu akoretuo akigera nigetha arumirire njira njega na njeru. (Zodhiates, ed., 1993: metanoéō; metánoia).

2. Thiini wa urikiru wa urekari, ni kuga ati “kuigua uru niundu wa maundu maria moru mundu ekite, utakurora kan niukugia na thina wa maumirira na iherithia. Ni undu wa gucenjia ngoro—undu uria ungihoteka tu riria ungimenya ati mehia ni kuna watho wa Ngai we mwene (2 Maundu ma matuk 6:37-39; cf. Yer 31:19). Kieha kia ungai, to muhake kurumanirire na kuigua, no kirehaga ugaruruku thiini wa mwiciririe, undu uria ungirehe gucenjia mitugo” (Sande 2004: 118-19, emph. kuongereruo).

3. Uheri ukoraguo na ithimi inya na “no muhaka tugere thiini wa ithimi ici ciothe inya kamuira turikitio” (Smedes 1984: ch.7). Ithimi ici inya ni hamwe na:

a. Muonere—No muhaka wambe wone mawiko maku kugera ritho ria mundu ungi; umenye uria maiguire ni undu wa giko giaku na umenye undu ucio ni wama.

b. Kuigua—No muhaka ume thiini wa kuona nginya ukinye hari ruo; ugayane ruo ruria waiguithanirie.

c. Uheri:

(1) Uheri to gutikira ati niwekire undu, no ni kunyitanira thiini wa ruo rua andu acio angi, kuiiga kuri andu acio utari na uhoti ungi. Kuira andu acio utihitie ati undu uria wekire ni muruna niuraigua ruo hamwe nao.

(2) Kungihoteka gucokia no ucokie kindu kiu nigetha kuonania uma wa uheri. Muhiano mwega ni Zakayo, uria na njira ya magegania nay a kuiyendera augire, “nuthu ya utonga wakwa ndauhe athini, na nagikoruo ndanatunya mundu kia hinya, ninguriha maita” (Luka 19:1-10) (rora, Sande 2004: Kinyitithania Gia C, “Mirugamo ya Gucokia”).

d. Kiraniro—Angikoruo uheri waku ni wa ma, ni hari uhoteku wa ati niukurika thiini wa kiraniro na muoroto wa kuaga guika uguo ringi.

4. Uheri ni wa bata thiini wa maundu mana:

a. Uheri ni wa bata nigetha wamukire urekeri wa Ngai. Tuhonokagio ni wega wa Ngai wiki. No riri, uheri witu niyo njira ya kuamukira wega wa Ngai. Nikuri na ngurani gatagati-ini ka wohaniri wa ungai na wohaniri wa andu. Ngurani ino yonekaga gatagati ka mundu na Ngai, na niwonanagio thiini wa mandiko iguru ria mabataro ngurani gatagati ga kuoheruo ni Ngai na wohaniri wa mundu na uria ungu. Worthington augaga:

“Andu ti Ngai. Ngai no amenye meciria ma andu; andu matingimenya. Ngai noarore thiini wa ngoro citu na amenye turabatara uheri. Nii ndingihota kurora thiini wa ngoro ya mundu ungi na menye mibango yake ya ma. (ona mathugunda makwa ma ma ndingimamenya) kuoguo wohaniri wa mundu nauria ungi gutirabatara uheri wa muhitia. . . . thiini wa mandiko tuonaga kigayukanio kia wohaniri wa kiungai na wohaniri wa kimundu. Fred DiBlasio . . . arorire mandiko maria makonaiinie naNgai na andu. Maingi maria mararia uhoro wa uheri maheanaga undu wa ati wohaniri ndungiuka hatari muhera. . . . Kirikaniro Kiria Kieru kiiyuire wohaniri gatagati ka mundu na uria ungi. Wohaniri wa muthemba ucio, kuringana na mihari ya Bibiria yandikituo ni DiBlasio, uringanaga na umundu. Andu matingimenya ngoro ya muihia na gitumi giake na mathugunda make. Uguo nikuga ati muihirio abatii kugia na than a winyihia na akoruo ehariirie kuheana murekera ona riria uheri otari ho.” (Worthington 2003: 51-52)

b. Uheri ni wa bata thiini wa uiguithanio na mundu ungi.

(1) Gitumi ni tondu wohaniri ni undu wee ta mundu wikaga wee wihiirio thiini wa ngoro, meciria na muoyo waku, mundu ucio ungi to muhaka ambe ahere nigetha umuohere. Angikoruo uheri ubataraga mundu ucio ungi ambe ahere nigetha umuohere, niundu utangihoteka, kana wee kuohera ona angikoruo nowende kuohera, nagikoruo hihi mukuihiria niakuire, kana agithii, kana agikoruo ndangihota guika uguo, kana akoruo ndangitikira kuhera. Ha uhoro wa ma: “Andu mabataraga kuohanira gitumi ni tondu tuoyaguo turi ehia angikoruo (Mt 6:12, 14-15; Lk 6:37-38). Angikoruo muhera wa mutuhitiria niubataranagia mbere ya tuohanire, uguo nikuga ati tubatii gukoruo na thina muingi muiki uru angirega kuhera. No Ngai ndangitutuira undu utari thiini wa uhoti witu.” (Worthington 2003: 51).

(2) Thiini wa mwena uria ungi ni ati, kuohera mundu ti kuga ati nomuhaka mukoruo thiini wa ngwatanairo ringi nake: kuohera mundu murarutaga nake biacara, ti kuga nomuhaka muthii na mbere kurutithania biacara nake; kuohera mundu uria muturaga nake (ona muthuri waku) na niakuhuraga, ti kuga ati niukubatara guthii na mbere na gutura nake ati tondu niwamuohera. Gucokia ngwataniro niguo uma wa uiguithanio. Undu ucio ubataraga guakuo ringi kua wihokeku na guthondekuo ringi kua kuihokeka kuri muhitia. Muhitia abatii kuriha thogora wa kihoto kia ngwataniro. Giki nikio gitumi kia ati mundu ndarabatara kuhera nigetha umuohere no uheri ni ikinya ria uiguithanio. Ota uria tukugite mbere: kuoyaga mundu umwe kuohera; na kuoyaga andu eri kuiguithania.^¹²

c. Uheri ni undu wa bata thiini wa gucokio ithenya-ini. Uyu niundu uria ubataraga hari uiguithanio. Ona gutuika mahitia maria ma mundu kiene ehitiirie mabatii kuheruo kuri mundu kiene, no makoraguo na maumirira onamo. Onagutuika urabatara kuruta wira na njira ya GUKINYIRA ya kuohera mundu uria waiire mbeca ciaku, kana akinyita mwana waku kiahinya, kana agigutihangia, uhoro waku wa kumuohera ndungigiria igoti na watho umuoere ikinya ria watho; uhoro wa ma no muhaka arihe na njira nene na njuru muno (kuohuo njera, kuriha faini, giconoko, kubutuo wira, na mangi maingi) ni tondu wa uria eka. Uguo thiini wa Mat 18:15-20, 1 Akor 5:1-5, na 2 Akor 2: 5-8 Yesu na Paulo marekira hinya andu a kanitha ati mundu uria wehia abatii kuherithio (na kugie na uhoro wa kumucokereria) ni kanitha riria mehia make mahutitie kanitha.

d. Uheri ni wa bata kueheria thoni na giconoko. Giconoko (kuigua uri na thoni niundu wa mehia maku, kueheranirio, thoni) na thoni (mundu kuigua ari mwena uria wa kuhitia, muihia) undu ucio ndungithira thiini wa muihia nginya riria angimenya , aumbure, na ahere kuma kuri uhoro ucio. Kuma hau no anjiririe uhoro wagucokererio kuri andu na muingi-ini kuria eheretio; thoni ciake, no cihote kuhurukio ka kueherio
B. Mandiko matibataraga uheri ta njira ya wohaniri gatagati-ini ka mundu nauria ungi.

1. Icunji nyingi (muhiano, Mariko 1:14-15; 6:12; Luka 13:3; 24:47; Atumwo 2:37-38; 1 Yohana 1:9) inyitithanagia wohaniri na uheri. No riri, maundu maya mothe mararia uhoro ukonii wohaniri wa Ngai, uhonokio, na guchokererio kwa mundu muihia thiini wa ngwataniro njega na Ngai. Hatiri gacigo ona kame thiini wa tucunji tutu karonania ati mundu abatii kuhera nigetha rekeruo iguru ria mundu nauria ungi. Ningi makiria ni ati, tucunji tutu tuothe turaria iguru ria andu marabatara kurekeruo, no ti andu marabatara kurekanira.

2. Icunji igiri, makiria nicitumagiruo kuonania ta hihi wohaniri no muhaka mundu ahere: Mat 18:15-20 (“Muru wa thoguo angikuhitiria, thii umukanie . . . angirega kuigua ona kanitha, mutuei ta mundu wa nduriri kana muitia mbia cia igoti”); na Luka 17:3-4 (“muru wa thoguo angihia, mukanie; angihera, muohere. Na angikuhitiria maita mugwanja muthenya, na maita mugwanja oke agikuiraga, ‘nindahera njohera’ muohere.”). Mahinda mangi ngerekano ya mwana muitangi, Luka 15:17-21 (“Awa, ninjihitie iguru na kuri wee; na ndibatii guituo muruguo ringi”), no iroraguo na njira ya muthemba ucio naikaguetuo. Hatiri ona umwe wa maundu maya, marauga ati muihia no muhaka oke ahere nigetha umuohere:

a. Mundu no muhaka ahote gutigithukania gatagati ka kiria kireruo uhoro wakio na kiria kiratitiriothio gikuo. Luka 15 na 17 yerethagira undu haria muhitia arahera; no ndiugite ati mundu ucio uhitiirio abatii kuohera “angikoruo, na ngikoruo tu” muhitia nioka kuhera, ningi ndiugite ati mundu ucio wahitiirio ati ndingiohera mundu uria umuhitiirie angikoruo ndaguka kuri we kuhera.

b. Thiini wa Luka 15, rora ati, onaguatuika ati mwana uyu muitangi “niacokereiruo ni meciria make” na ankionania uheri, ithe onanitie wohaniri wake mbere ya muruwe kuaria kiugo ona kimwe kuri ithe gia kuhera (Luka 15:20).^¹³ Rora ati ona ithe uyu thiini wangerekano ino nionaniririe “wohaniri wa gutua matua” na “wohaniri wa wiki thiini wa meciria” (Worthington 2003: 53-54).

c. Uhoro wa Mat 18 wonekaga ukiaria iguru ria maundu ma kanitha, na kuherithia mehia maria mathukagia kanitha, na gucokereria mundu thiini wa ngwataniro kana kanya. Ellingworth erethaga ati, kuringana na yesu kugueta thiini wa Yohana 20:23 “ni uhoro wa kuherithia thiini wa andu aria etikia, no ti uhoro wa kuaga kuohanira,” na Mat 16:19 na Mat 18:18 “nicihianaine, no ikoneka ikiaria iguru ria itua iguru ria maundu maria metikiritio na maria mangigirio thiini wa muingi to uhoro wa kuohanira tu” (Ellingworth 1992: 242). Na niundu woguo, uheri ni kindu kia bata thiini wa uthii wan a mbere wa gucokanirira. Ngurani ya wohaniri ucio na wa umundu, wohaniri wa andu eri wonekaga thiini wa mihari iyo irumiriire, akanjiriria kuma Mat 18:21, haria petero oragia, “Mwathani, ni maita maigana muru wa maitu anginjihiria na ndimuohere? Nginya maita mugwanja?” Kristo ndaugire ati kurabatara muhitia ambe oke ahere niguo oheruo ‘maita mirongo mugwanja maita mugwanja” (Mat 18:22).

d. Marigiririo,tubatii kugia na undu uyu meciria-ini ngurani ya kuheana urekeri na kuamukira urekeri. “Uhoro wa uheri ni wa bata muno thiini wa kuamukira wohaniri,no nduri bata thiini wa kuohanira” (Jeffress 2000: 73). Luka 15 na 17 yaragia iguru ria andu mendaga kuoheruo; makionania uheri wao ta njira ya kuamukira woheri.
C. Whaniri “ndungiguruo” na njira ya uheri, no wohaniri utari na mihinga wonanagia hinya, wiathi, gitiyo, na wendo.

1. Andu aingi meciragia ati “mundu angikuihiria na age kuhera, ndabatii kuoheruo.” Smedes acokagia kiuria giki na njira njega atiri, “Nima ndabatii kuoheruo. Gitumi ni tondu gutirimundu uri na kihoto gia kuoheruo.ona maithori mothe thiini wa iria ria Neptune matingihota kuriha kihoto gia kuoheruo. Wohaniri uheanaguo kuri andu aria matari na kihoto kiu. Kuigua uru niundu wa mawiko moru maria tuikite ti kihoto gia gutuma tuoheruo. Undu ucio ungigikuruo atia? Gutiri kindi giki gitaguo kihoto gia kuoheruo. Wohaniri mahinda mothe umanaga kuri kindu athomi metaga wega—guitikirika gutarihiruo thogora hatari kihoto. Wega uria ungirihiruo thogora ti wega wa Ngai. Thiini wa njira ingi ya tene, angikoruo ni tuari nakihoto gia kuoheruo, tuntingioheruo.” (Smedes 1984: 90-91)

2. Nigukaraguo na thiri utigaraga gatagati-ini ka thiri wa muhitia kuri mundu uria ehiirie, na kiria angihota kuriha thiini wa uhoro wa mwana uria muitangi (Luka 15) ona riria kimwana kiu kiaugir “Awa ninjihitie” ndarihire mbeca iria oete kana miaka ya ruo ruria atumite rugie; uhoro wa ma, kimwana giki nikianyaririte igai riakio. Ona uheri wa ma wa munyitani kia hinya nduri hindi ungicokia uthingi wa muiritu ucio; uheri wa ma wa muragani, nduri hingo ungicokia muoyo; ona uheri wa ma wa mundu ugukurite ritho riaku, nduri hingo ungicokia ritho riu. Uheri nducokagia kindu; na ni mahitia guiciria niucokagia. Na kuoguo niundu utari wa bata kubatara muihia ahere mbere ya umurekeire.

3. Ndungihota gutuma mundu ahere. Muhitia ahota gukoruo ari mukuu, kana agathii, kana ndangihota kuhera, kana ndari nabata wa kuhera. Wohaniri utari wa githimi woyaga maundu macio. Wohaniri ucio ndutumaga mundu acirie ati ndangiohanira hatari kuamba kuhereruo.

4. Wohaniri utari mihaka wonanagia uhoti. Utumaga ukoruo handu ha kuhota gutua itua iguru ria kuheana kana kuaga kuheana wohaniri. Kuga ati muhitia ati no muhaka ahere mbere ya umuoheire ni gukuoha undu ucio ukuohaga hari mundu ucio. Undu ucio ugagutua ngombo ya mundu uria ukuihiirie. Na ukamuhe uhoti wa gutuarithia ngoro yaku, meciria maku, na wendi waku, uria ekwenda.

5. Wohaniri utari githimi ukuohoraga kuma kuri muhitia. Ukuohoraga kuma kuri ukombo wa maundu ma tene mahitukite, ma ruo, mature, matihio na kuma kuri maundu moru. Ukuohoraga kuma unduini wa kuirigirira mundu. Uguteithagia kuhona na guthii na mbere na muturire waku.

6. Whaniri utari na githimi wonanagia gitiyo kuri mundu ucio ungi. Kuohera mundu ucio ungu hatari kuenda ati ambe ahere yonanagia muonere wa gitiyo kuri mundu ucio na ati ni mundu ungicenjia.na undu ucio no umuteithie gucenjia.

7. Wohaniri ni undu wa iguru wa kuonania wendo. Ota uria tukuaritie hau kabere, hinguro imwe ya “meciria mahiu” maria matumaga kuaga kuohanira ni guoya. Na umenye Bibiria yugaga ati, “thiini wa wendo gutiri guoya; no wendo mukinyaniru uingataga guoya” (1 Yohana 4:18). Ota uria Jeffress augaga ati: “angikoruo uheri no muhaka woneke nigetha hagie na wohaniri, uguo nikuga ati tubatii guthii tukiraga andu mahere aria othe matuihiirie mbere ya tumohere. . . . No riri kweri notuende gutura miturire itu tuteng’eranagia na andu aria othe mari hakuhi naithui? Uguo githi ti kuga andu marituonaga makahaicha irima magiturira angikoruo hingo ciothe turikoraguo tukienda “kuaria maundu maitu kiumbe”? na uhoro wa bata ni atiri, kai muturire ta ucio utakiri kihutati na uma wa wendo wa ukristiano, wendo uria “utaigaga muthithu wa mauru” (1 Akorinitho 13:5, NIV).” (Jeffress 2000: 80)

8. Whaniri utari mihaka urumagirira muhiano wa Yesu. Yesu atuoheire mbere ya tuherete kana kumbura mehia maitu (rora, Mariko 2:3-12; Luka 7:36-48; 23:33-34; Yohana 8:1-11). Uguo nitubatii gukoruo tukienda kuohera aria angi mbere ya kuhera kana kumbura.
V. Kuamukira urekeri niundu waku mwene iguru ria mehia wihiirie ngai na andu aria angi.

A. Kuoamukira na kugia na wohaniri wa Ngai thiini waku.^¹⁴

1. Ni tondu tubatie kuohera andu aria angi tondu nituoheiruo, ni hari bata kwamba kuamukira wohaniri wa Ngai mbere thiini wa ngoro citu, meciria na mioyo na umundu witu. Jeffress augaga, “ndungihena kiria utari nakio” (Ibid.: 143).niundu ucio, ni hari bata “kuigua” na “kugia” na wohaniri witu kuma kuri Ngai. Ha uhoro wa ma, Smedes athiaga mbere akauga, “unyitithania wa kuigua uri muohere na hinya uria wa wohaniri niguo kiambiriria kia maundu mothe” (Smedes 1984: 120). Turabatara kuigua bata wa kuoheruo. Na tugii na umenyi wa Ngai na ithui ene—wa uhoro wa uthingu na utheru wa Ngai, na mehia maria makoraguo thiini wa ngoro ya mundu wothe maria mathukagia umundu witu wothe. (muhiano, Kiam 5:1-3; Thab 51:5; Yer 17:9; Yohana 8:31-34; Arom 3:9-18; 6:6, 20-21; 7:14-25; Aef 2:1-3; Tito 3:3; 2 Pet 2:18-19).

2. Tubatii guicurania uria ithui tuoheiruo—na meciria macio mabatii gukoruo mari kiga gitu na uria tuoyonaga. Undu uyu wa kuimenya ithui ene, na bata witu, na uriku witu wa kuoheruo, undu ucio niutumaga uhoro wa kuohera andu aria angi kuhuthe (na no utume tutuike hinga njuru muno angikoruo tutingiohera aria angi). Ota uria Kristo augire, mundu uria woheiruo muno endaga makiria, na mundu uria woheiruo hanini endaga hanini (Luka 7:47).

3. Nitubatii kumenya uria wohaniri wa ngai kuri ithui utarii. Ngai atuoheire biu na tene na tene—hatari githimi, kana kuehererio maundu mangi no ni mothe.

a. Bibiria itumagira ngerekano cia umundu kuonania uria atuoheire biu, na hatari gutigia kana niundu wa itumi ngurani, wohaniri wa Ngai ni wa ma ati:

(1) Thab 103:12—“Ota uria irathiro riraihaniriirie na ithuiro, uguo kuraya niguo eheretie mehia maitu naithui.”

(2) Isa 38:17—“We uikitie mehia makwa mothe thutha waku.”

(3) Isa 43:25—“Nii, onii, nini huraga mehia maku niundu wakwa mwene; na ndiri hingo ngaririkana mehia maku ringi.”

(4) Mik 7:19—“We niarituiguira tha ringi; agakinyanga waganu witu rungu rua makinya make. Iini, wee niguikia ugaikia mehia mao mothe thiini wa iria iriku.”

b. Ningi, Ahib 10:12, 14, 17 ituiraga ati Kristo erutire igongona rimwe niundu wa mehia ma andu othe tene na tene. “Thiini wa mahinda mothe”: 12 nake, arikia kuruta igongona rimwe ria mehia ma mahinda mothe, agiikara thi guoko-ini kua urio kua Ngai . . . 14 Ni tondu wa igongona rimwe niakinyaniirie othe aria matheragio . . . 17 “Na mehia mao na mahitia mao ndikamaririkana ringi.”

c. Tungimenya na uma biu irikiru wa wihia witu, unene wa wega wa Ngai, na unene wa kuoheruo guitu, tuagiriiruo kuonania gikeno na ngatho, wendo na winyihia na wohaniri. Worthington augaga, “Gitumi Ngai niwe wonanirie wendo mbere, na tha, na kihoto kuamukira muhera kuri akristiano nit a uhoro wa kuonanaia ngatho. Thiini wa ukristiano Ngai niwe wanjagiriria maundu. Andu angi nimaugire ati ngatho nicio wonania wa ukristiano wa bata. (Thab 50:14, 23; 1 Athes 5:18)” (Worthington 2003: 63).

d. Wohaniri wa Ngai wa mehia maitu ni muhiano na ngerekano ya uria tubatii guika kuri andu aria angi: kumohera biu, hatari kihoto, kana gutithia, kana gutigia.^¹⁵
B. Caria wohaniri kuma kuri andu aria angi.^¹⁶

1. Angikoruo notuone ana tumenya wuhia witu, muigana na uriku wa wohaniri wa Ngai kuri ithui, na bata witu wa guthii na mbere kuoheruo thiini wa mehia ma omuthenya, undu ucio no utume tuhote guetha kuoheruo ni andu aria angi aria tuhitiiirie. Ha uhoro wa ma, guetha guitu kwa wohaniri kuma kuri andu angi kiahota gukuruo nikio kindu kiria gia gutuma tugie na wohaniri kuri andu aria angi. Atiriri, tungihota atia kuaga kuohanira na ithui to guthii kuri Ngai tu, no nginya kuri andu aria angi, matuohere?

2. Gucharia wohaniri ni ni ikinya ria mbere thiini wa uiguithanio (guthondeka ngwataniro iria ithukito ni kuna watho). Kuhoya murekera kuagiriiruo guikuo ihinda riria mundu ahitiria mundu—thiini wa njira iyo hatiri na ihinda ria mundu kumia ngoro iguru riaku, na muiri wothe, undu wa kuaga kuohanira wiyumbe thiini wa mundu ucio.

3. Guetha kurekeruo ni kuri makinya maigana una:

a. Gia na itua ria ati niubatii kuoheruo.

(1) Nitondu tubatii “kuohera” maundu maria moru maiki (hamwe na miario) ya andu aria matuhitiiirie, kuoguo tubatii guetha kuoheruo ni aria tuihiirie na ciugo na ciiko citu. Guiciria maundu maruru, kuiririria na thuti kana meciria mangi ma muthemba ucio iguru ria mundu ndubatii guetha wohaniri kuma kuri mundu ucio tondu ndumuihiirie we. Sande augaga ati, “wihia ubatii kuheruo kuri Ngai na ona kuri mundu no nikuringana kana ni mehia ma “ngoro” kana mehia ma kuihiria andu. Mehia ma ngoro mekikaga thiini wa meciria maku thiini na matihutagia andu angi. Uguo, mehia ma ngoro mabatii kuhereruo Ngai we mwene.” (Sande 2004: 127).

(2) Thiini wa gutua matua ma guetha kurekeruo, tutibatii guitua ati maundu maria tuikite ti moru muno kana tuthondeke ati uria tuikite niundu moru muno. Tubatii kurora maundu ta: (A) nituri na thoni ni undu uria tuikite? (B) ni turaigua uru ni tondu wa uria tuikite? (C) Undu ucio niuthiururukaga thiini wa meciria maitu (Hihi tukigeria kuutua ni wa kihoto? (D) Nituiringithanagia na mundu uria tutihitie (hihi tukiira “wee ni muru ota nii—kana makiria!”)? (E) Nitugeragia kuhumbira ndu uria tuikite ni undu wa thoni? (F) Miturire itu ni garurukite niundu wa undu ucio (thiini wa njira cia“wara” wa gutuma tumie ngoro”)? (G) Nituiriragiria kugia na wiathi kuma kuri thoni na giconoko kia mauru maitu (thiini wa undu otaguo, tubatii kuhoya murekera kuri mundu uria wihiirie)?

(3) Uhoro wa uru wikituo kuri mundu ungi uria otari na umenyi wa ciako ciaku (undu ta ngwataniro ya utharia wari nayo na mundu ungi, ona gutuika murunaguo ndoi uhoro ucio) no ukoruo uri na thina muingi. Jeffress augaga uhoro wa ciuria ithatu cia kuria thiini wa undu wa muthemba ucio: (A) Nikuri bata wa gucokia kindu kiu? Angikoruo mundu ucio ungi niagite na hathara, na ndamenyire nu warehire hatharara iyo, ti wira waku tu wa kuhera tu, no ni wira waku kurihahathara; uhoro wa kuriha hathara wonanagia uma wa uheri waku na wendi wa kuoheruo. (B) Ni thiini wa uhoti uriku mahitia maku kumenyeka? Ngwataniro ya wendo wa hitho noyage kumenyeka thiini wa miaka mirongo itatu, noyage kumenyeka thiini wa kihiko giaku umuthi, no riri, ngwataniro ya mieri itandatu no imenyeke ni murunaguo na kuigua uhoro ucio kuma kuri mundu ungi ni undu wa ruo gukira kuigua kuma kuri we. (C) Kumbura guaku no guteithie na no guthukie mundu ucio ungi? Akongerera, “Undu uyu niguo undu uria wa bata kuri mothe.maita maingi wendi witu wa kumbura no ukoruo uri wa kuiyenda muno. Riria tuaigua tuhuthiiruo thutha wa kuruta mirigo kuri aruna aitu, we nake no akoruo ari mumaku. Mahinda maingi wendo wa kuirutira no ukoruo ugitubatara gukua mirigo itu ithui ene gukira kuira mundu ungi atukuire.” (Jeffress 2000: 158-59)

1 2 3 4 5 6 7