Tİcaret müŞAVİRLİĞİ İspanya genel ekonomik durum
|
|  Yüklə 0.94 Mb.
|
1.4.4. Kamu Alımları İspanya’daki farklı idari birimlerden (merkezi hükümet, özerk bölgeler, belediyeler, vs.) devlete ait hisse oranı %50’den fazla olanlar, yapacakları alımlarda daha önceki yasalarda önemli değişiklikler getiren 16 Haziran 2000 tarihli Royal Decree 2/2000 Kamu İdareleri Sözleşme Kanununa17 (18/05/1995 tarihli ve 13/1995 nolu Kanun’da önemli değişiklikler yapmıştır) uygun hareket etmek durumundadırlar. Bahse konu yasaya göre hükümet fonlarını kullanma ve sözleşme yapma yetkisine sahip kamu kuruluşları aşağıda belirtilmektedir.
İhale süreci hazırlanması zorunlu uygun dökumanlarla dürüst olarak işletilmekte ve tartışmalara fırsat vermemektedir. Bütün teklifler gizli tutulmakta ve bazı belgelerin teklife eklenmesi zorunlu tutulmaktadır. Hazırlanması zorunlu belgeler aşağıda belirtilmektedir.
Merkezi hükümet alımları ile ilgili ayrıntılı bilgilere Maliye Bakanlığının web sitesinden ulaşma imkanı bulunmaktadır. 18 Kamu alımları için açık, sınırlı ve müzakere edilmiş olmak üzere 3 farklı tipte ihale yapılmaktadır. Açık ihalelerde ihale şartları yayımlanmakta ve bütün ilgililerin katılımına açık olmaktadır.Yabancı firmaların sınırlı ihalelere katılması daha zor olmaktadır. 5 ile 20 arası firma değerlendirilmek üzere dosya vermeye davet edilmekte ve bu işlemin tamamlanmasının ardından istenilen şartları taşıyan firmalardan teklif vermeleri istenilmektedir. Müzakere edilmiş ihalelere katılım şartları ise çok daha zor olmaktadır. Nitekim 3 firmadan fazlasının teklif vermesi istenilmekte ve davet halihazırda mevcut bilgiye dayanmış olduğu için ayrıca dosya hazırlamalarına gerek görülmemektedir. Acil durumlarda açılacak ihalelerde ise farklı yöntemler izlenebilmektedir. Hükümet organları da, askeri ya da diğer hassas konularda bazı firmaları önceden belirleyip kısıtlı bir ihalede teklif vermek üzere davet edebilmektedirler. Bütün talepler İspanyol Resmi Gazetesinde yayımlanmaktadır. Hükümet projelerine teklif verilmesi için yayımlanan davetiyelerin ihale tarihinden en az 26 gün önce yayımlanması gerekmektedir. Ayrıca, 4,5 milyon ABD $ üzerindeki ihalelerin ilamları en az 40 gün önce AB Bülteninde yayımlanmaktadır. 12 milyon Euro ve üstü anlaşmaların Bakanlar Konseyi tarafından onaylanması gerekmektedir. İhalelere girecek yabancı firmalar için İspanyol temsilciye ihtiyaç duyulmakta ve gerekli hallerde İspanyol mahkemelerine başvurulacağının resmi olarak kabul edilmesi de gerekmektedir. Anlaşmazlık durumunda İspanyol milli ve yerel hükümetleri sadece İspanyol mahkemelerinin kararlarını tanımaktadırlar. İspanyol hükümetiyle anlaşma imzalamak isteyen yabancı firmaların bütün belgelendirmelerini İspanyol Konsolosluklarından onaylatması da ayrıca istenilmektedir. Yabancı firmaların müzakere edilmiş ve kısıtlı ihalelere de şartları taşımaları durumunda katılmaları mümkün bulunmaktadır. Yerel hukuk uyarınca, bütün yabancı firmaların ihalelere teklif vermeden evvel İspanya’da yasal olarak temsil edilmeleri (resmi acentalık anlaşması, dağıtıcı, bayi veya şube kanalıyla) gerekmektedir.
İspanya’da AB geneline göre, kişi başı gelire oranla en fazla gazete ve dergi yayımlanırken günlük gazete okuma alışkanlığı % 41 ile AB’deki en düşük oranlardan biridir. İspanya’da, çoğu yerel olmak üzere 140 günlük gazete basılmaktadır. İspanya’nın en yüksek tirajlı ve en etkin gazeteleri, ulusal bazda yayımlanan El Pais (günlük tirajı: 440.226), ABC (günlük tirajı: 266.818), El Mundo (günlük tirajı: 286.685) ve La Razon (günlük tirajı: 141.207) ile Barselona merkezli La Vanguardia (günlük tirajı:205.330) ve El Periodico (günlük tirajı: 170.170)’dur. Bunların yanısıra, metro çıkışlarında bedava olarak dağıtılan ve bu yüzden de büyük rağbet gören Metro (günlük tirajı 1.605.000) ve 20 Minutos (günlük tirajı 1.862.000) gazeteleri de Pazartesi-Cuma arası yayımlanmaktadır. Özerk bölgelerde o dillerde yayın yapan gazeteler de sıklıkla okunmaktadır. 5 büyük medya holdingi (Prisa Grubu, Godo Grubu, Zeta Grubu, Vocento Grubu ve Voz Grubu), İspanya’daki gazetelerin büyük çoğunluğuna sahiptir. Cinco Dias ve Expansion en önemli ekonomi ve ticari içerikli gazetelerdir. Ülkede ingilizce yayın yapan ticari gazete bulunmamaktadır.
İspanya’da hem ana kara üzerinde hem de adalarda bir çok serbest bölge faaliyet göstermektedir. En büyük serbest bölgeler Barselona19, Cadiz20, Kanarya Adaları21 ve Vigo22’da bulunmaktadır. İspanyol gümrük mevzuatı firmaların kendi serbest ticaret alanları olmasına imkan tanımaktadır. Gümrük vergileri sadece üretilen veya bölgeye getirilen malların İspanya’ya tüketim amacıyla ithal edilmesi halinde geçerli olmaktadır. Bu bölgelerde faaliyet gösteren firmalar, İspanyol iş kanunlarına bağlı olarak hareket etmektedirler.
İspanya uluslararası fuar organizasyonu bakımından oldukça zengin bir tablo çizmektedir. Fuarlar konusunda en önemli otorite Madrid Fuar idaresi olan İFEMA’dır. IFEMA23’nın Madrid’deki fuar alanı 150.000 m2 olup, bu alanda yıllık olarak 70 fuar düzenlenmekte ve bunların yarısından fazlası uluslararası nitelikte fuarlar olmaktadır. Düzenlenen fuarlara yaklaşık olarak 1,5 milyonu ticari olmak üzere 4 milyon ziyaretçi ve 37.000’in üzerinde firma katılmaktadır. IFEMA’nın yanısıra diğer önemli ve uluslararası fuar organizasyonları, diğer şehirlerde de düzenlenmektedir. Bunların arasında en önemlileri, Barselona24, Bilbao25 ve Valensiya26 Fuar Otoriteleridir. Dört yılda ayrı bir kentte, o kentin ismiyle gerçekleştirilen Uluslararası Fuar, 2008 yılında İspanya’nın Zaragoza kentinde gerçekleştirilecektir. Fuar’ın konusu ‘Su ve Sürdürülebilir Kalkınma’ olarak belirlenmiştir. Ülkemizinde ulusal düzeyde katılımda bulunacağı Fuar hakkında bilgilere http://www.zaragozaexpo2008.es/ adresinden ulaşılabilinir. Ülkemiz İspanya’daki en önemli fuarlara (SIMM, Motortec, Cevisama (Valencia), Fitur, Construmat (Barselona) fuarlarına ulusal düzeyde katılmaktadır. Düzenlenen diğer önemli fuarlara ise firmalarımızın ilgi gösterdikleri gözlenmektedir.
OECD verilerine göre 7. büyük ekonomisi olan, 2008 yılı verilerine göre kişi başına geliri 24 bin Avro, 2008 toplam yılı ithalatı 284 milyar Avro olan İspanya ülkemiz ihracatçıları için önemli bir pazar oluşturmaktadır. 2005 ve 2006 yıllarında AB ortalaması üzerinde çıkan enflasyon oranı ve yüksek üretim maliyetleri nedeniyle dış rekabete karşı avantaj kaybına uğradığı değerlendirilen İspanya, uluslararası konjonktürde karşılaştırmalı üstünlüklerini devam ettiren ülkemiz firmaları için pazara giriş imkanı sunmaktadır. İki ülke arasındaki ticaret hacmi AB ile oluşturulan Gümrük Birliğinin ardından tüm diğer AB üyesi ülkelerle olduğu gibi önemli oranda artmaya başlamıştır. Gümrük Birliği AB üyesi ülkelere yönelik olarak pazara giriş için önemli bir avantajdır. İspanya ekonomisinin GSYİH’da en fazla artışı sağlayan inşaat sektörü, inşaat malzemeleri üreticilerimiz için önemli bir pazardır. İnşaat sektöründe kullanılan demir çelik ürünlerinin ithalatında İspanyol idaresi sertifikasyon (homologasyon) belgeleri istemektedir. “Eduardo Torroja” olarak adlandırılan sertifika ürün belgelendirme kuruluşları tarafından ihracatçı firma nezdinde yaptıkları inceleme sonucunda temin edilmektedir. Ancak, bu belgeyle yapılan ithalatta, ithalatçı İspanyol firmanın pek çok belgeyi malın gümrüğe gelmesinden sonra İspanyol idaresine sunması gerekmektedir. İhracatçılarımızın İspanyol standart ve belgelendirme kuruluşu AENOR’dan ya da ECA isimli belgelendirme kuruluşundan uygunluk belgesini almaları halinde, İspanyol ithalatçı firmaların “Eduardo Torroja” belgesi ile Türkiye’den gönderilen ürünler için yapması gereken işlemlerin hiçbirisinin yapılmasına gerek kalmamaktadır. Bu nedenle inşaat demiri ihracatçılarımızın bu belgelerden birini temin etmeleri ithalatçıların işlemlerini kolaylaştıracağı için tercih edilmelerine yardımcı olacaktır. İspanya’nın 2007 yılında uygulamaya koyduğu “New Building Code” yeni yapılan binalarda güneş enerjisi panelleri kullanımını zorunlu hale getirmektedir. Bu çerçevede İspanya’da önümüzdeki dönemde güneş panellerine olan taleb önemli oranda artacaktır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında dünyanın önde gelen ülkeleri arasında olan İspanya’nın bu alandaki (rüzgar, güneş) yatırımları artmaktadır. Üretim maliyetlerinin yüksekliği sektörde kullanılan teknooji ve diğer aletlerin ülkemizde üretilip İspanya’ya ihracatına imkan tanıyabilecek olanaklar sunmaktadır. Müşavirliğimizce yapılan incelemelerde aşağıda belirtilen sektörlerde ülkemiz firmalarının pazara girişinin yararlı olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Belirtilen sektörlerden bazıları halihazırda ülkemizden İspanya’ya ihracatta önem arzeden sektörlerdir.
İspanya’da geniş tüketim alanı olan ancak son dönemde üretimin azaldığı kuru meyve sektörü ülkemiz ihracatçıları için önemli fırsatlar sunmaktadır. Ancak AB’nin 2007 Ocak ayından itibaren uygulamaya koyduğu program tarımsal ürünlere önemli destekleri içermekte olup zayıf olan bahse konu sektörlerin güçlendirilmesi öngörülmektedir.
İspanya ile ilgili önemli kuruluşların ve derneklerin adresleri Ek-1’de yer almaktadır.
Ülkemiz ve İspanyol iş adamları arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve ortak çalışma imkanlarının araştırılması ile ilgili olarak bugüne kadar Madrid’de Türk-İspanyol İşbirliği ve Kalkınma Derneği (ASHISTURK) ve Barselona’da Türk-Katalan İş Adamları Derneği (ATCEM) kurulmuş olup, her iki dernekte günümüzde faaliyetlerini durdurmuş bulunmaktadır. Bu iki derneğin faaliyetlerini durdurmuş olmaları nedeniyle son olarak kuruluşu Müşavirliğimizce de desteklenen Türk-İspanyol İşadamları Derneği AFHISTURK- Asociacion Foro Hispano-Turco yeniden örgütlenerek 2007 yılında Madrid’te faaliyete geçmiştir. Henüz üye toplama ve kuruluş aşamasında olan Derneğin irtibat bilgileri aşağıda sunulmaktadır. Adres : AFHISTURK Asociacion Foro Hispano-Turco C/ Cartagena, 113 – 28002 Madrid İspanya Tel : 915 102 795 Fax : 915 195 244 Web : www.afhisturk.com E.posta : info@afhisturk.com
Türk şirketlerinin İspanya Pazarına girişte yaşadıkları en büyük sorun vize işlemlerinden kaynaklamaktadır. Türk firmalarının İspanya’da ofis açmaları durumnda görevlendirecekleri idarecilerin oturma ve çalıma iznine sahip olması gerekmektedir. Bu iznin alınması en az 6 ay sürmekte bazı durumlarda olumsuz sonuç alınabilmektedir. Son olarak İspanya’da yatırıma yönelen Borusan ve ofis açan TEMSA’nın yetkililerinin benzer sorunlarına Müşavirliğimizce tanık olunmuştur. Kültür ve dil işadamlarımız açısından ikinci önemli sorun olarak ortaya çıkmaktadır. İspanyollar genellikle ikinci bir yabancı dil bilmediklerinden İspanyol firmalarıyla iş yapan firmalarımızın bu dile vakıf elemanlar kullanması bir zorunluluktur. İspanyol iş kültürü ve çalışma saatleri farklılıklar göstersede bir engel olmaktan çok alışma süreci zaman almaktadır. Uzun öğle yemekleri, sık tatiller ve yaz aylarında yarım gün uygulanan çalışma saatleri il göze çarpan özelliklerdir. Ağustos ayı tüm ülke çalışanlarının tatilde olması nedeniyle işlerin oldukça yavaşladığı bir aydır. İspanyol pazarında ihracatçılarımızın karşılaşabileceği en büyük sorun; özellikle Türk ürünlerinin tanıtımının yeterince yapılmamasından ve her iki ülkenin iş adamları arasında gerekli diyalog olmamasından dolayı bazı İspanyol iş adamlarının Türkiye’nin ticari potansiyeline şüphe ile bakmalarıdır. Türk firmaları genellikle fason üretici olarak tanınmaktadır. Bu çerçevede fuarlara katılım ürünlerimizin tanıtımı açısından önem arzetmektedir. İspanyollar kendileri ile yüz yüze yapılan görüşmelerden daha çok etkilenmekte ve karşı tarafa güvenleri artmaktadır. Bu nedenle iş adamlarımızın İspanyol firmalarını ziyaret etmeleri ya da fuarlarda tanışmaları iş ilişkilerinin kurulmasına yardımcı olacaktır. Diğer taraftan fuarlara katılım önemli olmakla beraber yapılan temaslarda sürekliliğin sağlanmasında fayda vardır. Firmalarımızın pazarlama yöntemi olarak tercih ettikleri e-maillerle ürün bilgilerini pek çok potansiyel ithalatçıya geçmeleri yöntemi de hem dil engeli hem de firmaların satıcı firmaları tanımak ve karşılıklı güveni elde etmek istemelerinden dolayı kısa zamanda istenen sonucu vermemektedir. İspanyol firması ilgili ürün için bir talepte bulunmamış ise ülkemiz firmalarına geri dönmeleri zor olacaktır. Bu nedenle telefonla satın alma bölümlerine ulaşıp gerekli açıklamaları yapmaları daha faydalı olabilecektir Firmalarımızın ticarette en güvenilir uluslararası kabul görmüş ödeme yöntemlerini kullanmalarında fayda bulunmaktadır. İspanyol firmalarının zaman zaman ödemeler konusunda hassas davranmadıkları tespit edilmiştir.
Pazara Giriş : Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tesis edilen Gümrük Birliği tüm üye ülkelerde olduğu gibi İspanya pazarına girişte ihracatçılarımıza önemli bir avantaj sağlamaktadır. AB üyeliğinin ardından önemli bir atılım içerisine giren İspanya, gerçekleştirilen altyapı ve endüstri yatırımları, özelleştirme ve yabancı sermaye girişinde sağlanan olumlu gelişmeler ile ekonomide başarılı bir performan göstermiştir. Yükselen hayat standartları tüketici beklentilerini de arttırmış ve tüketici ürünlerine ve hizmetlere yönelik yüksek talep, yabancı firmaların bu büyük ve çekici pazara olan ilgisini arttırarak, İspanya’yı yatırım açısından cazip hale getirmiştir. İspanya AB üyesi ülkeler içeresinde iç talebin en canlı olduğu ülkedir. Bu durum ülkenin ithalatına da yansımakta ve cari açık giderek büyümektedir. Bu çerçevede ülkemiz ihracatçıları için İspanya önemli bir pazar olma konumundadır. 2007 yılında İspanya’nın ülkemiz ihracatında 5. sıraya yükselmesi bu avantajın olumlu yönde kullanıldığını göstermektedir. Başta Beko ve Vestel olmak üzere bir çok önemli firmamızın ihracat ofislerinin bulunduğu ülkede, Sarar (Barselona-Madrid), Temsa (Barselona), Hidromek (Barselona) ve Entes Elektronik (Alicante) firmalarının ise Müsteşarlığımız desteğinde show-room, ofis ve lojistik destek birimleri açtıkları görülmektedir. İspanya’da ofis, mağaza açmak veya lojistik destek birimi oluşturmak isteyen firmalarımızın konuyla ilgili sağlanan devlet destekleri hakkında Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğünden bilgi almaları yararlı olacaktır. İspanya için pazara girişte ihracat ofislerinin kullanılması son derece olumlu bir yaklaşımdır. Yerel ve geleneksel öğelerin ağırlıklı olarak hissedildiği İspanya iç pazarında başarılı olmak için İspanyol bir ortakla pazarda faaliyet gösteren bir ihracat ofisinin kullanılması en rasyonel yol olarak ortaya çıkmaktadır. Ofis ve show-room açılması öncesinde ve sonrasında İspanya’da fuarlara katılım hem müşteri hem partner bulmak açısından önem arz etmektedir. İspanya ; Madrid ve Barselona merkezli bir Pazar olmasına rağmen 17 özerk bölgeden oluşmaktadır. Özerk bölgelerin ekonomik anlamda son dönemde daha aktif olmaya başladıkları dikkate alınarak pazara girişin ardından bölge bazında ayrıntılı çalışılmasının olumlu sonuçlar vereceği düşünülmektedir. İspanya, ayrıca coğrafi olarak da hem Latin Amerika’ya hem de Afrika’ya olan yakınlığını çok etkin olarak kullanmaktadır. Özellikle Latin Amerika ile olan tarihi bağları, kültürel yakınlıkları ve Brezilya haricinde tüm Güney ve Orta Amerika ülkeleri ile aynı dili konuşuyor olmaları dolayısıyla bir çok İspanyol firması bu alanda etkinliklerini korumaktadır. Dolayısıyla, ülkemiz ile İspanyol firmaları arasında oluşturulacak karşılıklı işbirliği imkanları, ülkemizin sadece İspanya piyasasına girmesi açısından değil aynı zamanda çok etkin olamadığımız bu bölgelere girmesi açısından da faydalı olabilecektir. İspanya’ya ait olan Fas’taki Ceuta ve Melilla şehirleri ve özellikle Faslı göçmenlerin İspanya’daki en büyük göçmen gruplarından biri olması dolayısıyla, İspanya’nın Kuzey Afrika pazarındaki faaliyetleri de son derece yoğundur. İhracatçılarımız için pazara girişte potansiyel arzeden sektörler raporumuzun yukarıda yer alan bölümlerinde belirtilmiştir. Belirtilen sektörlerde ilgili ve detaylı bir yaklaşımla çok kolay başarılı olabileceği değerlendirilmektedir. Yatırımlar : 2007 yılında Borusan firmasının İspanya’nın Hellin-Albecete bölgesinde boru üretimi yapmak üzere bir endüstri tesisi kurma kararı firma ve sektör açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Güney Avrupa ülkeleri, Kuzey Afrika’nın zengin doğal gaz rezervlerinden daha fazla yararlanabilmek amacıyla iki kıta arasında önemli boru hatları projeleri planlamaktadır. Bu çerçevede, Borusan’ın İspanya yatırımı zamanlama açısından odukça rasyonel bir tercihtir. İspanya’da yatırıma yönelmek isteyen firmalarımızın da piyasayı tanımak için öncelikle ihracat ve ihracat ofislerini kullanmalarının yararlı olacağı düşünülmektedir. Yenilenebilir enerji ve bioteknoloji alanında yapılabilecek ortak yatırımlarım gerçekleştirilebilecek teknoloji transferleri de dikkate alındığında firmalarımız için önemli fırsatlar sunduğu değerlendirilmektedir. İki ülke arasında bu güne kadar hiç bir sorun yaşanmayan ilişkilerin son dönemde en üst seviyesine ulaştığı değerlendirilmektedir. Siyasi açıdan “Medeniyetler İttifakı” ve İspanya’nın Türkiye’nin AB üyeliğini desteklemesi ile oluşan yakınlık, İspanyol turistlerin İstanbul ve Kapodakya tercihleri, ticaret hacminde gerçekleşen büyük artışlar bulunulan seviyenin bir göstergesidir. Bu çerçevede oluşturulacak bir İspanya planında;
Tablo 33. İspanya’daki Türk Yatırımları-Eylül 2009
|