T. C. Yildiz tekniK ÜNİversitesi Kİmya-metalurji faküLtesi metalurji ve malzeme mühendiSLİĞİ BÖLÜMÜ malzeme proses laboratuari dersi deney föyleri
|
|  Yüklə 4.6 Mb.
|
SERTLEŞEBİLİRLİK VE JOMİNY DENEYİ1.AMAÇ: Sertleşebilirlik kavramının ve öneminin anlaşılması ve buna etki eden parametrelerin öğrenilmesi. 2. TEORİK BİLGİ 2.1. Sertleşebilirlik Martenzitik dönüşümle çeliklere yapılan ısıl işlemler özellikle ıslah çeliklerinde hem mekanik dayanç değerlerinin artmasına hem de tokluğun yükselmesine sebep olmaktadır. Bu sebeple özellikle dinamik yüklemeler altında, darbeli yüklemeler altında ve/veya soğukta çalışacak malzemelerde ıslah edilmiş mikroyapı tercih edilmektedir. Islah edilmiş mikro yapı için çeliğin önce tetragonal bir martenzit yapısına kavuşturulması ve ardından bu yapının uygun menevişleme ile kübik martenzit yapısına dönüştürülmesi gerekmektedir. Çelik malzemenin martenzite dönüştürülebilmesi için malzemenin östenit sahasından belirli bir kritik hızın üzerinde soğutulması gerekir ki bu işlem su verme olarak adlandırılır. İnce kesitli parçalarda alaşımsız çelikler suda soğutularak bu hız değerleri yakalanabilmektedir. Ancak kalın kesitli parçalarda parça suya dahi atılsa iç kesimlerin soğuması yavaş olmakta ve kritik soğutma hızını yakalamak zorlaşmaktadır. Bu durum özellikle büyük boyutlu makine parçalarının tüm kesitine su verme işleminin zorlaşmasına hatta imkansızlaşmasına yol açmaktadır. Çeliklerin yüzeyden derinlere kadar martenzite dönüştürülebilmeye yatkınlığı malzemenin sertleşebililiği olarak adlandırılır. Malzemede derinlerde martenzit elde edilebildikçe o malzemenin sertleşebilirliğinin yüksek olduğundan söz edilebilir.
Şekil 1 Jominy deney düzeneği 
Şekil 2 Jominy deneyindeki temel ölçüler
Suverme işlemi sonrasında numune üzerinde alından uzaklığa bağlı olarak sertlikler ölçülerek su verme etkisinin nasıl değiştiği değerlendirilir. 3. DENEYDE YARARLANILAN STANDARTLAR:
|
