T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği teftiş Kurulu Başkanlığı Ankara-2006

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEFTİŞ KURULU

Teftiş, bir kurumun kuruluş amacı doğrultusunda yasa, yönetmelik ve ilgili mevzuata uygun, işlem-eylem yerindeliği, verim, etkinlik ve hizmet kalitesinin sağ­lanması ile varsa usul ve esaslardan sapmalar ve bunların nedenlerini tespitle, çözüm önerileri sunmak, madde ve insan kaynaklarının örgütün amacı doğrultusunda en ras­yonel şekilde kullanılmasını sağlamak ve yardımcı olmaktır. Kısaca, kamu adına ve yararına uygulama ve davranışların mevzuata uygunluğunu kontrol etme işlevidir.

Çağdaş yönetimlerde, hedeflerini koymayan, bunları gerçekleştirmek için bir planlamaya gitmeyen ve uygulama sonuçlarını değerlendirmeyen bir sistemden söz edilemez. Üretilen ve gerçekleştirilenlerin kontrolü, eksiklik ve yanlışlıkların düzel­tilmesi, amacın gerçekleştirilmesi açısından bir zorunluluktur.

Her yıl 3-5 Avrupa ülkesinin toplam nüfusu kadar öğrenciyi okul ve öğret­menle buluşturan eğitim sistemimizin boyutu, kontrol ve değerlendirme öğesini öne çıkarmaktadır. Nitekim Anayasamızın 42 nci maddesindeki; “Kimse, eğitim ve öğre­nim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusun­da, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında ya­pılır. ...”ifadesi, denetimin, yani Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulunun görevinin önem ve özelliği yanında sorumluluğunun büyüklüğünü de ortaya koymaktadır.

Teftişin tarihsel oluşumunu, İmparatorluk ve Cumhuriyet dönemi ol­mak üzere iki kademede ele almak mümkündür.

Teftiş kavramı, Rüştiye Mekteplerinin açılmasına bağlı olarak 1838 yılında çıkarılan bir layihada, “Bu okullarda öğretmenlerin mesleki yeteneklerini tespit etmek, öğretimi geliştirmek ve öğrencilerin daha iyi yetişmelerini sağlamak üzere gö­revlendirilecek memurlar tarafından teftiş edilmeleri ...” şeklinde yer almış, 1847 yı­lında yayımlanan bir yönetmelikle, “Mektepleri teftiş etmek, hocalara yol göstermek üzere muin adı verilen elemanlar ...” görevlendirilmiştir.

1862 yılında Rüşdiye ve Sibyan okullarını denetlemek üzere görevlendirilen memurlara ilk defa müfettiş denilmiştir.

1869 yılında çıkarılan Maarif-i Umumi Nizamnamesinde muhakkik ve müfet­tiş terimleri yer almış ancak bunlar Vilayet Maarif Meclislerinde görevlendirilmiştir.

1875 yılında hazırlanan bir nizamname ile rehberlik esası ön plana çıkarılmış, kurumlarda teftiş defteri bulundurulması, tespit, gözlem ve önerilerin buraya yazıla­rak saklanması öngörülmüştür.

1879 yılında kabul edilen Rumeli Şarkî Vilayetinin Tedrisi Hakkında Kanun­da, Kaza Mektepleri Müfettişlerin görevleri adı altında sıralanan etkinlikler bugünkü yönetmelikle büyük bir örtüşme içindedir.

1911 yılında yürürlüğe giren Maarif-î Umumiye Nezareti Merkez Teşkilatı Hakkındaki Nizamname ile merkez hizmetleri idare ve teftiş olmak üzere ikiye ayrılmış, müfettişlerin orta ve yüksek okul öğretmenleri arasından seçilmesi esası geti­rilmiştir.
1912 yılında hazırlanan yeni bir tüzükte müfettiş-i umumilik ibaresi yer al­makta olup, bunların, “...ülkede bulunan kız ve erkek okulları ile Bakanlığa bağlı di­ğer kuruluşların öğretim, yönetim işlerini ve onların her birine ait kanun, tüzük, yö­netmelik ve karar hükümlerinin tamamıyla uygulanıp uygulanmadığını sürekli ola­rak teftiş ve bu husustaki izlenimlerini, edinecekleri bilgileri, düşünceleri ile birlikte Bakanlığa bildirmek, sonuçları alıncaya kadar kovuşturmak görevi ile yükümlü ...” oldukları ifade edilmektedir. Bu tüzüğe göre çıkarılan yönetmelik münhasıran, Millî Eğitim Bakanlığı genel teftişine yönelik ilk yönetmeliktir. 1914 yılında yapılan ek bir düzenleme ile de Ortaöğretim ve Bakanlığa bağlı diğer kurum­ların teftişinde gözetilecek esaslar belirlenmiştir.

Cumhuriyetle birlikte; 1923 yılında Maarif Müfettişleri Talimatnamesi yayımlanmış ve burada mü­fettişlik müessesesinin, kuruluş, görev ve yetkileri ile teftişin esasları açıklanmış, bir müdür ve (10) müfettişten oluşan Teftiş Heyeti ibaresi ilk defa kullanılmıştır.

3 Mart 1924 tarihli Tevhid-î Tedrisat Kanunu ile tüm okul ve medreselerin Maarif Vekaletine bağlanması üzerine konu yeniden gündeme getirilmiş ve 1925 yı­lında hazırlanan Maarif Müfettişlerinin Hukuk, Salahiyet ve Vazifelerine Dair Ta­limat ile Maarif Vekili adına tüm eğitim kuruluşlarını kanun, tüzük ve yönetmelik­lere uygun olarak denetlemek üzere görevli müfettiş-î umumilerin yanına muavin­lerinin atanması hükme bağlanmıştır.

1926 yılında 789 sayılı Maarif Teşkilat Kanununun yürürlüğe girmesiyle, müfettişlerin hak, yetki ve görevlerine ilişkin bir yönetmelik hazırlanmış, burada Müfettiş-î Umumi yerine vekalet müfettişi unvanı kullanılmış, muavinlik kaldırıl­mıştır. Bu arada merkez ve mıntıka müfettişleri diye ikiye ayrılan vekâlet müfettiş­leri 1931 yılında tekrar birleştirilmişlerdir.

1933 yılında 2287 sayılı Kanun ile Millî Eğitim Bakanlığı örgütü genişleti1miş, bu Kanunun 10 uncu maddesinde Teftiş Kurulunun oluşturulması ve görevleri yeni­den düzenlenmiştir.

Zaman içinde, Millî Eğitim Bakanlığının kuruluş kanununda çeşitli tarihlerde değişiklikler yapılmışsa da teftişin yapısı genel hatları ile korunmuştur.

Nihayet, 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkın­daki Kanunun 4. ve 26. maddelerinde yer alan hükümler gereğince, Teftiş Kurulu, Millî Eğitim Bakanlığının merkez teşkilatı içinde “denetim birimi” olarak yerini almıştır. Kanunun 27. maddesinde de Teftiş Kurulu Başkanlığının görevleri ayrıntılı olarak belirtilmiş, bu görevler arasında da “Bakanlık teşkilatı ile Bakanlık kuruluşlarının her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürütmek” işlevi yüklenilmiştir.

Anayasasının 115. maddesindeki; “Bakanlar kurulu, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak üzere ve Danıştay’ın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzükler çıkarabilir.” hükmü doğrul­tusunda, 3797 sayılı Kanunun 27 nci maddesinin son paragrafında; “Teftiş Kurulunun ve müfettişlerin görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usulleri tüzükle düzenlenir” denilerek Anayasanın yukarıdaki hükmü işletilmiş ve bu yasal prosedür bağlamında 1993 yılında Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Tüzüğü ve Yönetmeliği yürürlüğe konul­muştur.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ............................................................................................................................................................................... 5

BAZI KAVRAMLAR VE TANIMLARI ....................................................................................................................... 17

DİSİPLİN CEZALARININ ÖZELLİKLERİ ................................................................................................................... 31

DİSİPLİN CEZALARININ ÇEŞİTLERİ VE CEZA UYGULANA­CAK DAVRANIŞLAR ......................................... 31

DİSİPLİN CEZASI UYGULANMASINDA TAKDİR HAKKI ..................................................................................... 37

DİSİPLİN CEZASI VERMEYE YETKİLİ AMİRLER.................................................................................................... 37
DİSİPLİN KURULLARI ................................................................................................................................................. 38
DİSİPLİN CEZALARINA İTİRAZ ................................................................................................................................. 39
DİSİPLİN CEZALARININ SİCİLDEN SİLİNMESİ VE GERİ ALINAMAMASI ....................................................... 39

DİSİPLİN CEZALARINDA ZAMANAŞIMI ……......................................................................................................... 40

DİSİPLİN CEZALARINI DÜŞÜREN HALLER ............................................................................................................ 41

DİSİPLİN CEZALARINDA TEKERRÜR …………….................................................................................................. 41

AYRILANLARA DİSİPLİN CEZASI VERİLİP VERİLEMEYECEĞİ ......................................................................... 41

TÜRK CEZA KANUNUNDA YER ALAN SUÇLAR ................................................................................................... 48

KAMU GÖREVLİSİNİN SUÇU BİLDİRMEMESİ ....................................................................................................... 49

KAMU GÖREVİNİN TERKİ VEYA YAPILMAMASI ................................................................................................. 50

KAMU GÖREVLİSİNİN TİCARETİ .............................................................................................................................. 50

GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA ................................................................................................................................. 51

BELGEDE SAHTECİLİK ………................................................................................................................................... 53

237 SAYILI TAŞIT KANUNUNDA YER ALAN SUÇ ................................................................................................. 58
4483 SAYILI KANUN KAPSAMINA GİRMEYEN (On İnceleme Raporu Düzenlenmeye­cek) SUÇLAR ................. 59

3628 SAYILI MAL BİLDİRİMİNDE BULUNULMASI, RÜŞVET VE YOLSUZLUKLARLA

ZİMMET........................................................................................................................................................................... 59

İRTİKAP ……………………………………………...................................................................................................... 61

RÜŞVET …....................................................................................................................................................................... 62

MAL BİLDİRİMİNDE BULUNULMAMASI, GERÇEĞE AYKIRI AÇIKLAMA, GERÇEĞE AYKIRI

BİLDİRİMDE BULUNMA, HAKSIZ MAL EDİNME, MAL KAÇIRMA VEYA GİZLEME ………………………. 65
DİĞER KANUNLARDA YER ALAN BAZI FİİLLER VE SUÇLAR ........................................................................... 66

TAKİBİ ŞİKÂYETE BAĞLI SUÇLAR .......................................................................................................................... 67

SORUŞTURULMASI İZNE BAĞLI SUÇLAR .............................................................................................................. 68
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İNCELEME, SORUŞTURMA VE ÖN İNCELEME
İNCELEME VE SORUŞTURMA İŞLEMİNİN ANLAMI ...…………....................................................................... 71

İNCELEME VE SORUŞTURMA KONULARI VE ÇEŞİTLERİ ................................................................................ 71

MÜFETTİŞLERİN SORUŞTURMA YAPMA SIFAT VE YETKİLERİ ……………………………………………. 72

İNCELEME, SORUŞTURMA VE ÖN İNCELEME EMRİ VEREBİ­LECEK MAKAMLAR .................................... 73

ÖN İNCELEME VE SORUŞTURMA EMİRLERİNDE DİKKATE ALINMASI GEREKLİ HUSUSLAR …………75

SORUŞTURMACININ HAREKET TARZI, HAZIR­LIK AŞAMASI VE İZLENECEK YOL ………….................... 77

ADLÎ İŞLEMLERDE KİMLERİN MEMUR SAYILACAĞI ....................................................................................... 80

SUÇTA ORTAKLIĞI BULUNAN DİĞER BAKANLIK MEMURLARI HAKKINDA İŞLEMLER ........................ 81

KAMU GÖREVLİSİ OLMAYAN KİŞİLERİN SUÇ VE KUSURDA ORTAKLIĞI BULUNMASI

HALİNDE İZLENECEK YOL ………………………………………………………………………………………... 82

NAİPLİK VE İSTİNABE ……………………………………………………………………………………………... 82

BİLİRKİŞİ TAYİNİ VE UYULACAK ESASLAR …………………………………………………………………... 83

İHBARLAR KARŞISINDA MÜFETTİŞİN YAPACAĞI İŞLEMLER ……………………………………………... 83

TUTUKLU, SAĞIR, DİLSİZ VE YABANCILARIN İFADELERİ­NİN ALINMASI ……………………………….. 84

TEVSİ-İ TAHKİKAT ………………………………………………………………………………………………… 85

DİSİPLİN SORUŞTURMASI / İDARİ SORUŞTURMA ……………………………………………….................... 86

DİSİPLİN SORUŞTURMASI ve DAYANDIĞI KANUNLAR ……………………………………………………... 86

SORUŞTURMAYA GEÇİLMESİNİ GEREKTİREN DURUMLAR ……………………………………………… 87

SORUŞTURMANIN YÜRÜTÜLMESİ VE İNCELEME / SORUŞTURMA RAPORUNUN DÜZENLENMESİ ... 87

EVRAK İNCELENMESİ, DELİL TOPLANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ …………………………………. 88

İFADELERİN ALINMASI …………………………………………………………………………………………... 88

SONUÇ ÇIKARMA ………………………………………………………………………………………………… 89

BELGELERİN TASNİFİ ……………………………………………………………………………………………. 89

SORUŞTURMA RAPORUNUN YAZILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR ……………………….. 89

SORUŞTURMA RAPORUNUN BÖLÜMLERİ …………………………………………………………………….. 90

SORUŞTURMA RAPORUNUN İLGİLİ MAKAMA SUNULMASI ……………………………………………… 93

ÖN RAPOR VE DÜZENLENMESİNİ GEREKTİREN HALLER …………………………………………………. 93

İNCELEME RAPORU ………………………………………………………………………………………………. 93

ÖN İNCELEME (ADLÎ SORUŞTURMAYA ESAS İNCELEME) ....…………………….. 94

MEMURLAR VE   DİĞER   KAMU   GÖREVLİLERİ   HAKKINDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMAYA GEÇİLMESİNİ GEREKTİREN DURUMLAR ........................................................................................................... 94

ÖN İNCELEME İŞLEMLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ VE ÖN İNCELEME RAPORUNUN DÜZENLENMESİ ..... 95

EVRAK İNCELENMESİ, DELİL TOPLANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ ………………………………… 95

İFADELERİN ALINMASI ………………………….………………………………………………………………. 96

SONUÇ ÇIKARMA …………………………………………………………………………………………………. 97

BELGELERİN TASNİFİ …………………………………………………………………………………………….. 97

ÖN İNCELEME RAPORUNUN YAZILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR ………………………… 97

ÖN İNCELEME RAPORUNUN BÖLÜMLERİ ……………………………………………………………………. 98

ÖN İNCELEME RAPORUNUN İLGİLİ MAKAMA SUNULMASI ………………………………………………. 100

TANIKLIK …………………………………………………………………………………………………………… 101

TANIKLARIN ÇAĞRILMASI ……………………………………………………………………………………… 101

TANIKLIKTAN ÇEKİNME HALLERİ VE YEMİN ………………………………………………………………. 101

TANIK VE BİLİRKİŞİ YEMİN METNİ …………………………………………………………………………… 102

KAMU DAVASINI ORTADAN KALDIRAN SEBEPLER ………………………………………………………… 103

İNCELEME VE SORUŞTURMA İLE ÖN İNCELEMEDE KULLANILAN BAZI BELGE ÖRNEKLERİ ……… 107

1739 SAYILI MİLLÎ EĞİTİM TEMEL KANUNU …………..………………………………………………….159

3046 SAYILI BAKANLIKLARIN KURULUŞ VE GÖREV ESASLARI HAKKINDA KANUN……….……….…161

3797 SAYILI MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN……..…...162

657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNU ……………..……………………………………………… 163

1702 SAYILI İLK VE ORTA TEDRİSAT MUALLİMLERİNİN … TECZİYELERİ HAKKINDA KANUN …….. 179

4357 SAYILI … İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNİN KADROLARINA, TERFİ, TALTİF VE

CEZALANDIRILMALARINA … DAİR KANUN .................................................................................................... 181

5525 SAYILI MEMURLAR İLE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN BAZI DİSİPLİN CEZALARININ AFFI HAKKINDA KANUN……………………………………………………………………………………………….. 182

4483 SAYILI MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUN. 183

5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU ...................................................................................................................... 186

5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU ............................................................................................ 219

5816 SAYILI ATATÜRK ALEYHİNE İŞLENEN SUÇLAR HAKKINDA KANUN ………………………….. 236

3628 SAYILI MAL BİLDİRİMİNDE BULUNULMASI, RÜŞVET VE YOLSUZLUKLARLA MÜCADELE

KANUNU ……………………………………………………………………………………………………………. 237

7201 SAYILI TEBLİGAT KANUNU ............................................................................................................ 242

3071 SAYILI DİLEKÇE HAKKININ KULLANILMASINA DAİR KANUN .................................................... 246

2577 SAYILI İDARİ YARGILAMA USULU KANUNU ..……………………………………….......................... 247

237 SAYILI TAŞIT KANUNU…………………………………………………………………….......................... 262

4982 SAYILI BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNU ……………………………………………….......................... 266

5072 SAYILI DERNEK VE VAKIFLARIN KAMU KURUM VE KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLERİNE

DAİR KANUN …………………………………………………………...………………………………................. 271

2860 SAYILI YARDIM TOPLAMA KANUNU ……………………………………………….............................. 272

625 SAYILI ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI KANUNU ……………………………………….......................... 276

5176 SAYILI KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU KURULMASI … HAKKINDA KANUN ..….283

DİSİPLİN KURULLARI VE DİSİPLİN AMİRLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ............................................285 MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI DİSİPLİN AMİRLERİ YÖNETMELİĞİ ........................................................... 291

DEVLET MEMURLARI SİCİL YÖNETMELİĞİ ........................................................................................... 300

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI SİCİL AMİRLERİ YÖNETMELİĞİ ................................................................. 306

DEVLET MEMURLARININ ŞİKAYET VE MURACAATLARI HAKKINDA YONETMELİK ........................ 320

KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA ÇALIŞAN PERSONELİN KILIK VE KIYAFETİNE

DAİR YÖNETMELİK ………………………………………………………………………………………………. 323

DEVLETE VE KİŞİLERE MEMURLARCA VERİLEN ZARARLARIN NEVİ VE MİKTARLARININ

TESPİTİ, TAKİBİ, AMİRLERİN SORUMLULUKLARI, YAPILACAK DİĞER İŞLEMLER

HAKKINDA YONETMELİK ..........................................................................……………………………...325

BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN ESAS VE USULLER

HAKKINDA YÖNETMELİK ......................................................................................................................... 329

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL - AİLE BİRLİĞİ YÖNETMELİĞİ……………………….......................... 339

MERKEZİ YÖNETİM HARCAMA BELGELERİ YÖNETMELİĞİ ……………………………………………….345

RESMİ YAZIŞMALARDA UYGULANACAK ESAS VE USULLER HAKKINDA YONETMELİK ................. 374

BAZI YARGI KARARLARI …………………………………………………………………………… 381

İnceleme, soruşturma ve ön inceleme çalışmalarında bazı kavramlarla sıkça karşılaşılmakta ya da bu kavramlar düzenlenen raporlarda sıkça kullanılmaktadır. Hukuksal metinlerde (kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge vb.) ve yargı kararlarında da yaygın bir şekilde kullanılan bazı kavramlar; idare hukuku, disiplin hukuku ve ceza hukuku çerçevesinde kalınarak, ayrıntıya girilmeden genel hatları itibariyle bu bölümde tanımlanmaktadır.