R ra v (m) ’s, raas delez v -ioù; het gepiep/gekraak van de ra’s onder zeil
|
|  Yüklə 294 Kb.
|
het is lang geleden dat we nog op die manier op reis zijn gegaan pell zo ne oamp ket aet da foetañ bro e-giz-se reisbeschrijving v -en diskrivadenn (v -où) ur veaj reisbureau o -s ajañs-veaj v où-beaj reisduif v (m) -duiven dube (m -ed) beajour , dube (m -ed) pellnijer (Columba domestica tabellaria) - ook postduif reisgezel m -len kenveajour m -ien reisgids [‘rEisgIts] m -en bleiner m -ien (persoon) ; levr (m -ioù) beajiñ , sturlevr m -ioù (boek) reispas [‘rEispAs] m -sen paseporzh m -ioù reisroute v (m) -s hent m –où ; wat is de kortste reisroute? pehini eo an hent berrañ? reizen [‘rEizc] ww beajiñ ; hij heeft vijf jaar gereisd o foetañ hent eo bet e-pad pemp bloaz reiziger [‘rEizcxcr] m -s beajour m -ien ; als er ooit een reiziger heeft bestaan, dan hij wel beajour ma’z eus bet unan rek [r£k] o -ken stalenn v –où , estajerenn v -où rekbaar bn astennus ; stirapl , stirennek , astenn-diastenn rekbaarheid v stirablentez v rekel m -s ki (m kon/chas) par , bleiz (m -i) par , louarn (m lern) par , broc’h (m -ed) par ; hailhevod m -ed , malord m -ed , lampon m -ed ; brutale rekel mastin m -ed rekenblad o -en taolenner m -ioù - ook spreadsheet (computertermen) rekenen [‘re.kcnc] ww jediñ ; kontañ ; op iemand rekenen kontañ war , fiziout war unan bennak rekenfout v (m) -en fazi (m -où) jed , fazi (m -où) jediñ rekening [‘re.kcnIN] v -en kont v -où ; sammadur m -ioù ; rekening houden met derc’hel kont eus ; ik hou er geen rekening mee ne ran forzh ebet ; rekening houdend met de hoeveelheid haar op je hoofd moet jij niet te veel spotten met kale mensen evit ar pezh a vlev a zo war da benn, n’ac’h eus ket ezhomm d’ober goap eus an dud moal ; per slot van rekening e-barzh fin ar gont ; voor eigen rekening beginnen mont war e gont rekening-courant v rekeningen-courant kont-red v -où-red rekeninghouder m -s perc’henn (m -ed) ur/ar gont rekeningnummer o -s niverenn (v -où) kont rekenkunde v aritmetik m , jedoniezh v rekenmachine [‘re.kcnmA,Si.nc] v -s jederez v -ioù , ardivink (m -où) jediñ rekenschap v kiriegezh v ; rekenschap geven rentañ kont rekensom [‘re.kcn,sOm] v (m) -men jedadenn v -où rekkelijk bn soubl , gwevn rekken ww astenn , hiraat ; de tijd rekken amzeriañ rekruteren ww tuta rekruut m rekruten tutaed m tutaidi , neveziant m -ed ; rekruten koñskrived m mv rekwisieten mv reizhoù v mv rekwisitoor o rekwisitoren reketañs v -où rel m -len embeilhadeg v -où , kannadeg v -où relaas o relazen danevell v -où , dezrevell v -où ; dit boek is geen fictie en geen studie, maar het nauwkeurig relaas van de gebeurtenissen n’eo al levr-mañ nag ul levr ijin nag ur studiadenn met danevell resis an darvoudoù (Herve Latimier) relatie [rc’la.si.] [rc’la.tsi.] v -s darempred m -où relatief bn keñverel , keñveriek ; het relatief gewicht ar pouez keñverel relativeren ww lakaat un dra bennak en ur geñver , diskouez keñveriegezh un afer ; habaskaat , disteraat relativisme o keñverelouriezh v relativiteit v relativelezh v , keñverelezh v , keñveriegezh v reliëf o -s bos m -où ; een zaak reliëf geven lakaat un dra bennak a-wel-kaer reliek v/o -en releg m relegoù ; gezegde: dat is wel wat anders dan de relieken dragen an dra-se n’eo ket dougen ar relegoù (bij lastige fysieke arbeid. Tijdens de processie van de pardons maakte men een duidelijk onderscheid tussen helemaal alleen de vlag van enkele kilogram dragen, tegen de soms felle wind in, en het dragen van een schrijn van een paar kilogram, met zijn vieren – zie ook het verhaal ‘Gouel ar Sakramant’ van Jakez Riou) reliekschrijn o/m -en relegouer m -où , boest (v -où) relegoù religie [rc’li.xi.] v -s, religiën relijion v -où religieus m religieuzen relijiuz m -ed , den (m tud) a iliz , beleg m beleien religieus [rc,lixi’j0.s] bn relijiel religieuze v -n leanez v -ed relikwie v/o -ën relegenn v relegoù reling v (m) -en aspled m -où relmuis v (m) -muizen hunegan (m -ed) gris (Glis glis) - ook zevenslaper rem [r£m] v (m) -men starderez v -ioù ; harp m -où (figuurlijk) remafstand m -en hed (m -où) stardañ remblok o -ken botez (v -ioù) ar starderez remedie [rc’me.di.] v/o -s louzoù m louzeier ; remed m -où (figuurlijk) remmen [‘r£mc] ww stardañ (auto) remming v -en dalc’h-spered m -ioù-sp. (inhibitie) remschijf v (m) -schijven disk (m -où) stardañ ren m -nen redadenn v -où , galoupadenn v -où ren v (m) -nen klud m -où (voor de kippen) renaissance v (m) adc’hanedigezh v ; de Renaissance an Azginivelezh v renbaan v (m) -banen redva m -où , tachenn (v -où) redadegoù rendabel bn ampletus , spletus rendabiliteit v ampletusted v rendement o -en ampled m renderen ww ampletiñ rendez-vous o rendez-vous emgav m , emgavadenn v -où rendier o -en karv (m kirvi) erc’h m (Rangifer tarandus) renegaat m renegaten renavi m -ed , renead m -ed renet v (m) –ten aval (m -où) renetez rennen [‘r£nc] ww galoupat , redek ; rennend d’ar red renner [‘r£ncr] m -s reder m -ien ; reder-belo m -ien-belo (wielrenner) renoveren ww nevezañ , adneveziñ renpaard o -en marc’h (m kezeg) skañv rentabiliteit v ampletusted v rente v (m) -n , -s mad m –où , kampi m (van een kapitaal) ; van zijn renten leven bezañ o vevañ diwar/diouzh e leve rentenier m -s leveour m –ien , den (m) war e leve tud war o leve rentenieren ww bezañ o vevañ diwar/diouzh e leve rentevoet m -en feur m -ioù rentmeester m -s merour m -ien rentmeesterschap o mererezh m rep in in rep en roer e tousmac’h , e keflusk reparatie v -s dreserezh m , adsav m , adsavidigezh v ; digoll m , dizuadur m repartitie v -s dasparzh m , dasparzhidigezh v -ioù repatriëren ww broella repel m -s breuz v -où repercussie v -s diston m -ioù ; dilammad m -où repertoire o -s toniaoueg v -où repertorium o repertorio kaier-renabliñ m -où-r. repetitie v -s adlavar m -ioù , adober m -où/-ioù ; pleustridigezh v -ioù , pleustradeg v -où repliceren ww eilgeriañ reportage [rcpOr’ta.Zc] v -s kelaouadenn m -où , kelfilm m -où (gefilmd) reporter m -s kelaouaer m -ien reppen ww komz (over eus) ; zich reppen hastañ buan , hastañ afo ; rep je hast buan reproduceren ww produiñ en-dro ; adtaolenniñ reproductie v -s depegn m -où , adskeudenn v -où reptiel [rEp’ti.l] o -en stlejvil m -ed republiek [repy’bli.k] v -en republik v -où reputatie [repy’ta.si.] [repy’ta.tsi.] v -s brud m/v -où ; slechte reputatie gwallvrud m/v ; een slechte reputatie gaat tot aan de zee, een goede reputatie blijft steken in de deuropening brud fall a ya betek ar mor, brud vat a chom e toull an nor requisitoir o -en reketañs v -où research m imbourc’herezh (m) skiantel reservaat o reservaten mirva m -où ; de Indianenreservaten in Amerika mirvaoù an Indianed en Amerika reserve v (m) -s emzalc’h m (terughoudendheid) ; reserve- da cheñch , all ; reservewiel rod da cheñch , rod sikour reserveren ww mirout (bv. plaatsen) residentie v -s annez m , annezadenn v -où resolutie v -s mennad m -où resolutie v -s rezolvidigezh v -ioù (scherm, beeld) ; hoge resolutie rezolvidigezh uhel respect o geen mv doujañs m/v , bri m respijt o distag m , rank m ; zonder respijt hep distag , hep reiñ tamm anal da ressorteren onder ww bezañ e dalc’h unan bennak rest [r£st] v (m) -en rest m -où , peurrest m -où , restach m -où , an nemorant m restant o -en peurrest m ; restanten restachoù m mv restaurant [rEsto’rAnt] o -s preti m -où ; ti-debriñ m -ez-d./-er-d. restaurateur m -s tineller m -ien , restaorañcher m -ien (traiteur) ; (re)nevezer m -ien (van kunstwerken) restauratie v -s (re)nevezerezh m , adsavidigezh v restaureren ww (re)neveziñ , adsevel restrictie v -s strishadur m -ioù resultaat [rezyl’ta.t] o -taten berzh m , disoc’h m -où , frouezhenn v frouezh col resumé o -s diverrañ m , diverradur m -ioù retabel v (m) en o -s stern-aoter m -ioù-aoter retina v (m) ‘s rouedenn (v -où) al lagad retort v (m) en o -en tortenn v -où retourbiljet o -ten tiked (m -où) mont-dont retraite [rc’trE.tc] v (m) -s retred v -où reu m -en ki (m kon/chas) par reuk m c’hwesha m (reukzin) ; c’hwezh m/v –ioù (geur) ; geld heeft geen reuk an arc’hant n’en deus c’hwezh ebet reukloos bn dic’hwezh reukorgaan o organ-c’hwesha m -où-c’hwesha reukzin m c’hwesha m reuma [‘r0.ma] o geen mv remm m ; verstijfd van reuma brein gant ar remm reumatisch bn remmel reünie v -s bodadeg (v -où) klasoù/kompagnuned kozh reus m reuzen ramz m -ed reusachtig bn ramzel ; een reusachtige berg ur pezh mell pikol menez reutel m roc’h m reutelen ww roc’hal (rochelen) ; ranezenniñ (zeuren) reutemeteut m stalabarn m ; tafarachoù mv reuze ! tw brav! reuzel m lard-dous m reuzeleuk bn fentus kenañ reuzenarbeid m labour (m -ioù) ramz reuzenberenklauw v (m) gourfanez m , korz-kanell (col) ar C’haokaz (Heracleum mantegazzianum) reuzenfles v (m) -sen mell boutailhad v -où (magnum) reuzengroei m ramzegezh v - ook gigantisme reuzenkangoeroe kangourou (m -ed) gris ar reter (Macropus giganteus) reuzenstap m -pen kammed (m/v -où) ramz revelatie v -s diskuliadenn v -où , diskuliadur m -ioù reven ww in de zeilen reven dastum ar gouelioù revisie v -s azgwel m -ioù revisionist m -en azgwelour m -ien revisionistisch bn azgwelour revolutie [revo’lysi.] [revo’lYtsi.] v -s dispac’h m –ioù ; de Franse Revolutie an Dispac’h Bras ; de Culturele Revolutie in China an Dispac’h Sevenadurel e bro-Sina revolutionair m -en dispac’hour m -ien revolutionair bn dispac’hel revolver m -s revolver m -ioù/-où , pistolenn-dro v -où-tro revue in de revue laten passeren ober ar gweloù (da) rib [rIp] v (m) -ben kostezenn v -où ; tussen de ribben etrekostezel ribbedebie bw o vont kuit , aet kuit , aet diwar wel ribbenkast v (m) -en arc’h-ar-galon v -ioù-ar-galon/irc’hier-ar-galon , brusk m -où ribbetje o -s kostezenn v –où , kostenn v kostoù ; ramskoaz m -ioù (varkensribbetje) ribstuk o -ken etrekostenn v etrekostoù richel v (m) -s riz m -où ; tuig/vee van de richel livastred m mv , amprevaned m mv richten [‘rIxtc] ww reteriñ, skeiñ war-zu ; eeunañ ; bukañ (op war) (bv geschut) ; gericht naar tro ouzh ; zijn geweer op hem richtend en ur eeunañ e fuzuilh war-du ennañ richting [‘rIctIN] v -en roud m , keñver m -ioù richtlijn v (m) -en leviadenn v -où ; Europese richtlijn leviadenn (v) europat richtsnoer o -en reolenn v -où , reizhad v -où ricinus m risin m (Ricinus communis) ridder m -s marc’heg m marc’heien ridderlijk bn -marc’heg ; een ridderlijke geest ur spered marc’heg ridderorde v (m) -n urzh (v -ioù) a varc’hegiezh ridderspoor v (m) -sporen delfinezenn v delfinez col , louzaouenn-al-laou v (Delphinium) ridiculiseren ww c’hoarzhin goap eus/ouzh , ober al lu gant ridicuul bn lu , chin , c’hoarzhus riek m -en forc’h (m ferc’hier) tri biz rieken ww zie ruiken c’hwesha, c’hweshaat riem [ri.m] m -en roeñv v -où , roeñvenn v -où (roeispaan); roeien met de riemen die men heeft ober gant ar pezh a zo riem [ri.m] m -en lêrenn v -où ; leren riem korreenn v -où (voor transmissie) ; iemand een hart onder de riem/een riem onder het hart steken kennerzhiñ unan bennak , kalonekaat unan bennak riemworm m -en flibennig v -où (Ligula) riet [ri.t] o geen mv raosklenn v raoskl col ; iemand met een kluitje in het riet sturen paean unan bennak gant komzoù marc’had-mat rietgors v (m) -gorzen brean (m -ed) korz (Emberiza schoeniclus) rietmus v (m) -sen brean (m -ed) korz (Emberiza schoeniclus) rietsuiker m sukr (m) korz rietvlechten ww nizañ rietvlechter m -s nizer m -ien rietvoorn m -en mandog (m -ed) ruz (Scardinius erythrophthalmus) - ook ruisvoorn rietwouw m -en skoul-korz m -ed-korz (Circis aeruginosus) - ook bruine kiekendief rif o -fen karreg v kerreg , karregenn v -où rij v (m) -en renkenn v -où rijbewijs o rijbewijzen aotre-bleinañ m -où-bl. , mat-da-gas-karr m (schertsend, woordspeling die verwijst naar Madagascar) rijden ww mont/pourmen war varc’h, war varc’h-houarn, en ur c’harr-tan ; marc’hegañ (te paard) ; bleinañ , bleniañ (een auto besturen) rijdier [‘rEidi:r] o -en loen m -ed , jav m -ed rijexamen o -s arnodenn-vleinañ v -où-bl. rijgen [‘rEixc] ww lasañ rijk o -en stad v -où , rouantelezh v -ioù , impalaerelezh v -ioù ; het rijk der hemelen rouantelezh an neñv rijk [rEik] bn pinvidik ; was ik rijk, ik kwam niet opdagen pa vefen pinvidik ne zeufen ket rijkaard m -s pinvidig m pinvidien rijkdom [‘rEikdOm] m -men pinvidigezh v -ioù rijkelijk bw diouzh an druilh ; de cider vloeide rijkelijk ar chistr a zivere druz rijksambtenaar m -ambtenaren den (m tud) e karg , kargad m kargidi rijksschool v -scholen skol (v -ioù) ar Stad rijm o -en klotenn v -où rijm m zie rijp frim m , rev m rijmelarij v gwerzennoù (v mv) fall , kozh gwerzennoù v mv rijmen ww gwerziñ ; rijmen met klotañ gant rijmen ww frimañ Rijn m Stêr (v) Rhin Rijnland o Bro (v) ar Rhin rijp m frim m , rev m rijp [rEip] bn azv , azo, ao , darev ; de meeste van deze peren zijn te rijp, ze zijn beurs re ao eo ar pep brasañ eus ar per-mañ, pezhell int (bepaalde oude variëteiten – per waz, per tri lonk - moesten beurs zijn om gegeten te kunnen worden: pas dan waren ze sappig) rijpaard o -en marc’h-dibr m kezeg-dibr rijpen [‘rEipc] ww azviñ , dareviñ rijpen ww frimañ rijpheid v darevder m rijschool v -scholen skol-vleinañ v -ioù-bl. rijspoor o -sporen skoasell v -où , sodell v -où ; kentr v -où rijst [rEist] m geen mv riz m rijsttafel [‘rEista.fcl] v (m) -s pred (m -où) gant riz (Indisch, Chinees) rijsttafelen ww koaniañ e-giz Java rijstveld o -en rizeg v -i/-où rijtuig o -en gwetur v -ioù rijweg m -wegen hent-karr m -où-karr rijwiel o -en marc’h-houarn m -où-h. rijzen ww in het deeg laten rijzen lakaat an toaz e go ; rijzende wijn gwin (m) a sav d’ar penn , gwin penn rijzweep v (m) -zwepen kravachenn v -où rikkikken ww gwac’hat ril m -len kridienn v -où rillen ww kridiennañ , hirisiñ , simudiñ (van de kou), krisiañ rilling v -en kridienn v -où , skrij m -où , skrijadenn v -où rimboe v (m) -s janglenn v -où rimpel [‘rImpcl] m -s roufenn v -où , gwrac’henn v -où , krec’higell v -où (van de huid), krizenn v -où ; de rimpels wegstrijken diroufennañ rimpelen ww gwrac’hellañ , krizañ rimpelig bn roufennek rimpeling v -en roufennad v -où rimpelloos bn hep roufennoù , lintr , levn ring [rIN] m -en gwalenn v -où/gwalinier (verloving, huwelijk) , bizoù m bizeier (met edelstenen) ; minell v -où (om varkens te beletten de grond om te woelen) ringduif v (m) -duiven kudon v –ed , glazig m –ed (Columba palumbus) - ook bosduif , houtduif , woudduif ringeloren ww mestroniañ , sujañ , damesaat ringen ww lakaat ur walenn da (vogels) ; minellañ , fibliñ (varkens) ringmus v (m) -sen golvan (m -ed) ar maezioù (Passer montanus) ringmuur m -muren klozenn v -où ringvinger m -s biz-gwalenn m bizied-gw. , biz-ar-bizoù m , biz-ar-galon m ringvormig bn anellek |