Press-reliZ 27 avqust 2010-cu IL Bakı, Azərbaycan

Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu

• 
  İSTİNTAQ TƏCRİDXANASINDA EYNULLA FƏTULLAYEVİN KÖYNƏYİNİ ALIBLAR
  
• 
  SƏRHƏDSİZ REPORTYORLAR JURNALİSTLƏRİN DÖYÜLMƏSİNİN ARAŞDIRILMAMASINI PİSLƏYİB
  
• 
  VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİ NÜMAYƏNDƏLƏRİ POLİS TƏRƏFİNDƏN SAXLANILMASI İLƏ BAĞLI DÖVLƏT QURUMLARINA MÜRACİƏT EDİLİB
  
• 
  “KÜR” VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİ QƏRARGAHININ HESABATI
  

Avqustun 26-da Bakı Apellyasiya Məhkəməsindəki iclasa geyindiyi və üzərində ingilis dilində “Neft üçün bir az qan” (Some Blood For Oil) sözləri yazılmış köynəyi “Gündəlik Azərbaycan” və “Realnıy Azerbaydjan” qəzetlərinin həbsdə olan baş redaktoru Eynulla Fətullayevdən alınıb. Bu gün (27 avqust) vəkili Elçin Sadıqov Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutuna (RATİ) bildirib ki, məhkəmədən qayıtdıqdan sonra Bakı İstintaq Təcridxanasının əməkdaşları köynəyi ondan alıblar.

Eynulla Fətullayev vəkilə bildirib ki, köynəyi 12 saylı Cəzaçəkmə Müəssisəsində saxlandığı dövrdə məhbus yoldaşlarına hazırlatdırıb və bu şüar parlament seçkisində namizədliyinin irəli sürməsi ilə bağlı təbliğat-təşviqat kampaniyasının başlanğıcıdır.

Elçin Sadıqov onu da əlavə etdi ki, bu gün Eynulla Fətullayev saxlandığı istintaq təcridxanasından Bakı Apellyasiya Məhkəməsinə gətirilib və orada Qaradağ Rayon Məhkəməsinin onun haqqında çıxardığı hökmün protokolları ilə tanış olmağa başlayıb. Protokolların dolğun yazılmadığını təhriflərə yol verildiyini deyən vəkil əlavə etdi ki, protokollarla tanışlıq avqustun 30-da davam etdirəcək.

Qeyd edək ki, 06 iyul 2010-cu ildə Eynulla Fətullayev Cinayət Məcəlləsinin  234.1-ci maddəsi ilə (Satış məqsədi olmadan qanunsuz olaraq narkotik vasitələri və ya psixotrop maddələri şəxsi istehlak miqdarından artıq miqdarda əldə etmə və ya saxlama) təqsirli bilinərək, 2 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib və hökmün icrası elan edildiyi gündən hesablanır. Bu hökm 29 dekabr 2009-cu ildə isə 12 saylı Cəzaçəkmə  Müəssisəsində Fətullayevin üzərindən 0,223 qram heroin tapılması ilə bağlı  irəli sürülmüş ittiham üzrə çıxarılıb. Eynulla Fətullayev, vəkili, həmçinin bir çox yerli və beynəlxalq təşkilatlar bu təxribatı jurnalistin həbsi ilə  bağlı Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin  qərarının  qarşısını almaq məqsədilə əvvəlcədən qurulmuş təxribat  kimi qiymətləndirir. Hökmdən verilmiş apellyasiya şikayəti üzrə iclas sentyabrın 3-də davam etdiriləcək. Eynulla Fətullayev bir çox yerli və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən vicdan məhbusu kimi tanınır.

            Əlavə edək ki, İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsi “Gündəlik Azərbaycan” və “Realnıy Azerbaydjan” qəzetlərinin həbsdə olan baş redaktoru Eynulla Fətullayevin işi  üzrə qərar verib. Aprelin 22-də açıqlanan qərarda bildirilir ki, jurnalist dərhal azadlığa buraxılmalı və Azərbaycan dövləti ona 27 min 822  avro məbləğində təzminat ödəməlidir.

            Xatırladaq ki, E.Fətullayev 2007-ci il aprelin 20-də Qaçqın və Məcburi Köçkünlərin Hüquqlarını Müdafiə Birliyinin sədri Tatyana Çaladzenin iddiasına əsasən Yasamal Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə məhkəmə zalında həbs edilib. Həbs edildikdən bir ay sonra “Realnıy Azerbaydjan” qəzetində  dərc olunan və Azərbaycanda işləyən xarici ölkə vətəndaşları  və beynəlxalq qurumlarda təşviş yaratdığı iddia olunan yazı ilə əlaqədar Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Baş İstintaq İdarəsində E.Fətullayevlə bağlı cinayət işi başlanıb. Cinayət Məcəlləsinin 214.1-ci (terrorçuluqla hədələmə) və 283.2.2-ci (qulluq mövqeyindən istifadə etməklə milli, irqi, sosial və ya dini nifrət və düşmənçiliyin salınması) maddələri ilə ittiham irəli sürülüb və məhkəmə yoluyla onun barəsində həbs-qətimkan tədbiri seçilib. Sonradan istintaq E.Fətullayevi külli miqdarda vergidən yayınmada (213.2.2-ci maddə) da ittiham edib.   2007-ci il oktyabrın 30-da Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə  Məhkəmənin qərarı ilə E.Fətullayev 8 il 6 ay müddətinə  azadlıqdan məhrum edilib və ona 242 min 522 manat həcmində cərimə kəsilib.

          Qeyd edək ki, 2005-ci ildən  Eynulla Fətullayevin təsisçiliyi və baş redaktorluğu ilə “Realnıy Azerbaydjan” qəzeti həftəlik, “Gündəlik Azərbaycan” qəzeti isə gündəlik nəşr olunub. 2007-ci ildə baş redaktorun həbsindən sonra hər iki qəzet fəaliyyətini dayandırıb.

“Yeni Müsavat” qəzetinin reportyoru Elmin Bədəlov və “Milli yol” qəzetinin baş redaktorunun müavini Anar Gəraylının iyulun 28-də fiziki təzyiqə məruz qalması ilə əlaqədar Xəzər rayon Polis İdarəsinin təhqiqat şöbəsinin aparılan araşdırılmanın nəticəsi olaraq cinayət işinin başlanmasının rədd edilməsi ilə bağlı qərar bu gün (27 avqust) jurnalistlərə təqdim olunub. Xəbəri Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutuna (RATİ) Elmin Bədəlovun özü verib.

Xəzər rayon Polis İdarəsinin təhqiqat şöbəsinin baş təhqiqatçısı Elgiz Teymurov və şöbənin rəisi İntiqam Rüstəmov tərəfindən imzalanmış qərarda kifayət qədər ziddiyyətli məqamların və təhriflərin olduğunu deyən Elmin Bədəlov bildirdi ki, bu qərarı Media Hüququ İnstitutuna təqdim edəcək və qərardan Xəzər rayon məhkəməsinə şikayət verəcəklər.

Qeyd edək ki, cinayət işinin başlanılmasının rədd edilməsi ilə bağlı bir neçə gün əvvəl “Yeni Müsavat” qəzetinin redaksiyasına məktub daxil olmuşdu. Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsinin rəis müavini Yaşar Əliyev tərəfindən imzalanmış məktubda bildirildi ki, jurnalistlər Şimal DRES qəsəbəsində «Мауак» bağlar ərazisində iş adamı Emin Ələsgərova məxsus bağ evinin darvazasının üstünə çıxıb fotoşəkil çəkərkən bağın təsərrüfat işlərinə baxan vətəndaş Arif Musayev onların oğurluq etdiklərini zənn edib. Məktubda o da qeyd olunub ki, bu səbəbdən onları nəzarət otağına aparsalar da, jurnalist olduqları məlum olandan sonra sərbəst buraxıblar. Həmçinin jurnalistlərin fiziki döyülərək fiziki xəsarətlər almasının şahid ifadələri tərəfindən təsdiqlənmədiyi, ekspertiza zamanı aşkar olunmuş xəsarətlərin isə müxtəlif şəraitdə, о cümlədən hündürlükdən yıxılma zamanı ətrafda olan qabarıq küt əşyalara dəymə nəticəsində törənməsinin istisna olunmadığı da vurğulanıb.

Sərhədsiz Reportyorlar  təşkilatı Azərbaycan hakimiyyətinin “Yeni Müsavat” qəzetinin reportyoru Elmin Bədəlov və “Milli yol” qəzetinin baş redaktorunun müavini Anar Gəraylıya  qarşı varlı biznesmenin özəl təhlükəsizlik gözətçiləri tərəfindən edilmiş hücumları araşdırmaqdan imtina etməsini  pisləyib.

Bəyanatda bildirilir ki, “Yeni Müsavat qəzetinin rəhbərliyi Daxili İşlər Nazirliyinə şikayət ərizəsi təqdim etsə də, polis jurnalistlərin hər hansı hücuma və yaxud zorakılığa məruz qalmadığında israr edir və deyir ki, əksinə, jurnalistlər fotolar çəkməklə biznesmen Emin Ələskərovun özəl həyatına müdaxilə ediblər.

Sərhədsiz Reportyarlar deyir ki, bu iddialara baxmayaraq, polis jurnalistlərin biznesmen Ələskərovun evinin içərisində şəkil çəkdiyinə dair hər hansı dəlil təqdim edə bilməyib və darvazalar çox hündür olduğundan jurnalistlərin onları aşması mümkün deyildi.

Sərhədsiz Reportyorlar bildirir ki, villanın təhlükəsizlik işçiləri jurnalistlərə qarşı güc tətbiq edildiyini inkar etmirlər. "O da məlum olub ki, jurnalistlər gözətçi otağına aparılıblar və onların kameralarının yaddaş kartında olanlar pozulub".

Polis jurnalistlərdə döyülmə əlamətlərinin olduğunu etiraf etsə də, iddia edir ki, tibbi ekspertizaya əsasən, həmin əlamətlər, məsələn, "jurnalistlərin darvazaya dırmaşarkən yıxılmalarını da göstərə bilər".

Sərhədsiz Reportyorlar xatırladır ki, hökumət insanların şəxsi icazəsi olmadan foto çəkilişinin qadağan edilməsinə dair ötən il qanuna edilmiş dəyişiklərdən jurnalistlərə qarşı istifadə olunmayacağını bildirmişdi.

Sərhədsiz Reportyorlar təşkilatının rəyincə, "belə görünür ki, bu qanundan indi medianın işinə məhdudiyyətlər qoymaq üçün istifadə edilir" və təşkilat bundan təəssüfləndiyini bildirir.

Xatırladaq ki, 28 iyulda reportaj hazırlayarkən jurnalistlər E.Bədəlov və A.Gəraylı fiziki təzyiqə məruz qalıblar, “Yeni Müsavat” qəzetinin redaksiyasına məxsus fotoaparat zədələnib. Zərərçəkmişlər bildiriblər ki, nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovun olduğu bilinən imarətin şəklini çəkən zaman mühafizəçilər tərəfindən döyülüblər. 3 saata yaxın saxladıqdan sonra fotoaparatın yaddaşında olan şəkilləri silməklə yanaşı, kartı da sındıraraq, jurnalistləri sərbəst buraxıblar. Lakin sonradan rəsmi qurumlar bildiriblər ki, həmin imarət Ziya Məmmədova deyil, iş adamı Emin Ələsgərova məxsusdur.

Sabirabad rayonunda monitorinq aparan “Kür” vətəndaş cəmiyyəti qərargahının üzvlərinin polis tərəfindən saxlanılması ilə bağlı qərargahın üzvü, “Turan” informasiya agentliyinin direktoru Mehman Əliyev Daxili İşlər nazirinə müraciət edib, həmçinin Prezident Administrasiyasının ictimai-siyasi şöbəsinin müdiri Əli Həsənovla əlaqə saxlayıb. O, bu barədə bu gün Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutunun (RATİ) mətbuat mərkəzində "Kür" Vətəndaş Cəmiyyəti Qərargahının toplantısında məlumat verib.

Mehman Əliyev bildirib ki, artıq bir aya yaxındır qərargahın üzvləri fəlakət bölgəsində - Sabirabad, Saatlı və İmişli rayonlarında əhaliyə dəymiş ziyanla bağlı monitorinqlər aparırlar. “Əvvəllər də icra hakimiyyəti, Fövqəladə Hallar Nazirliyi və polis orqanları tərəfindən müxtəlif formalı təzyiqlər olsa da, srağagün və dünən açıq şəkildə rayon ərazisini tərk etmək tələb olunub” – deyən Mehman Əliyev vurğuladı ki, Əli Həsənovla əlaqə saxlayan zaman ona vəziyyəti izah edib. “Vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin tam qanuni fəaliyyətlə məşğul olduğunu dedim və bildirdim ki, şübhələri varsa, öz nümayəndələrinin də işçi qrupuna daxil edə bilərlər” – deyə M.Əliyev qeyd etdi. O, əlavə etdi ki, fəlakət baş vermiş ərazilərdə əhaliyə yardım və bərpa işləri ilə bağlı müxtəlif maliyyə maxinasiyalarına yol verilməsi ilə bağlı ciddi şübhələr yaranıb. O, məhz bu maxinasiyaların aşkarlanmasından narahat olduqları üçün vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin ərazidə monitorinq aparılmasına mane olduqlarını da xüsusi vurğuladı.

Xatırladaq ki, avqustun 25-də və 26-da “Kür” vətəndaş cəmiyyəti qərargahının nümayəndələri Oqtay Gülalıyev, Mübariz Tağıyev və Şaban Əsgərov polis tərəfindən saxlanılıb və onlara monitorinq aparmamaqla bağlı xəbərdarlıq edilib, hətta rayonun ərazisindən çıxmaqlarını tələb ediblər. 

Foto: http://www.irfs.az/component/option,com_datsogallery/Itemid,30/func,viewcategory/catid,591/lang,az/

“KÜR” VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİ QƏRARGAHININ HESABATI

2010-cu il aprelin sonları və mayın əvvəllərində Kür və Araz çaylarının daşması nəticəsində Azərbaycanın cənub-qərb rayonlarında – Sabirabad, Saatlı, İmişli, Salyan, Kürdəmir, Hacıqabul, Şirvan, Zərdab, Neftçalada miqyaslı daşqınlar baş verib. Daşqının episentri Sabirabad rayonudur.

Hökumətin məlumatına görə, daşqın 110 min ha ərazini, əhalisi 100 min nəfərdən çox olan 30 minə yaxın kəndli evini əhatə edib.

Belə vəziyyət vətəndaş cəmiyyəti institutlarının çevik reaksiyasını tələb edirdi. Odur ki, bir sıra qeyri-hökumət təşkilatları və KİV “Kür” vətəndaş cəmiyyəti qərargahı adlı koalisiya yaratdılar. Koalisiyanın yaradılmasında məqsəd daşqının nəticələrinin aradan qaldırılmasında vətəndaş cəmiyyətinə yardım göstərilməsidir.

Koalisiyanın vəzifəsinə daşqının səbəblərinin müəyyən edilməsi, ekoloji, iqtisadi və humanitar zərərin qiymətləndirilməsi, cəmiyyətə və hökumətə tövsiyələrin hazırlanması daxildir.

Vəziyyətin ilkin qiymətləndirilməsi göstərdi ki, daşqın hökumətin hesab etdiyi kimi, təbii kataklizmin deyil, pis idarəçilik kataklizminin nəticəsidir. Əsas səbəb kimi Kür çayının deltasının lillənməsi, Mingəçevir su anbarında suyun çox yığılması, irriqasiya işlərinin pis aparılması göstərilib.

Məlum olub ki, son 5 ildə bu məqsədlərə 1 mlrd. manat, o cümlədən xarici kredit ayrılıb. Qeyri-hökumət ekspertləri belə nəticəyə gəliblər ki, vəsaitin böyük hissəsi təyinatı üzrə xərclənməyib.

Ərazilərdən su çəkildikdən sonra qərargahın ilk növbədə vəzifəsi kəndli təsərrüfatlarına dəymiş zərərin qiymətləndirilməsi, daşqına məruz qalmış yaşayış məntəqələrində tezliklə əhalinin normal həyat fəaliyyətinin bərpası ilə bağlı hökumətə tövsiyələrin hazırlanması olub.

Bu məqsədlə bu ilin avqustundan regionda qərargahın səyyar qrupları fəaliyyət göstərir. Yerli icmalar onlara böyük köməklik göstərir. Onlar tərəfindən Sabirabad, Saatlı və İmişli rayonlarında 20 kənddə 2 minə yaxın kəndli təsərrüfatının qiymətləndirilməsi aparılıb.

Təəssüf ki, lap əvvəldən qrup üzvləri dəfələrlə polisin müqaviməti ilə üzləşiblər. Polis monitorinqlərin dayandırılmasını tələb edib, belə ki, onun fikrincə, bu, əhali arasında gərginlik yaradır.

Sonuncu dəfə, avqustun 25-də qrup üzvləri Sabirabad rayonu Qaragüney polis şöbəsinə çağırılıb və orada onlara işi dayandırmaq təklif olunub. Monitorinq qrupunun yerli üzvlərinə daha çox təzyiqlər göstərilir. Bəzi yaşayış məntəqələrində onlar işi dayandırmağa məcbur olublar.

Əslində regionda humanitar vəziyyət məlum səbəblərdən gərgin olaraq qalır. Hökumət daşqının nəticələrinin aradan qaldırılmasl ilə bağlı tədbirlər haqqında qərarını ictimaiyyətdən gizlədir. İndiyədək yardımın göstərilməsinin meyarları, onun metodologiyası məlum deyil.

Yerli sakinlərin sözlərinə görə, verilən humanitar kifayət etmir. Adambaşına ayrılan cüzi məbləğ - 200 manat həcmində birdəfəlik yardım maliyyə hesabatlılığının pozulması ilə verilir. Yaşayış fondunun bərpası ləng gedir, Kür deltasının dibinin təmizlənməsi üzrə işlər başa çatmadan dayandırılıb, əkin sahələrinin və bağların bərpası üzrə işlər aparılmır.

Soyuqların yaxınlaşması ilə əlaqədar əhalidə ümidsizlik artır.

Hazırda dəymiş zərərin qiymətləndirilməsi üzrə işlər başa çatmaq mərhələsindədir. Nəticələr sentyabrın ortalarında açıqlanacaq.

 

Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu (RATİ)