ÖNSÖZ İÇİndekiler

səhifə	6/13
tarix	18.07.2016
ölçüsü	0.69 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 13

Botanik Özellikleri

Labiateae (Lamiaceae) Familyası

Micromeria cinsi, Labiateae (Lamiaceae) familyasına dahildir. Labiateae familyası bitkileri genellikle uçucu yağ taşıyan bir veya çok yıllık otsu bitkiler veya çalılardır. Familya üyelerinin çoğunda eterik yağlar, acı maddeler ve tanenlerin bulunuşu familyanın önemli özelliğidir. Tıpta ve Parfümeride kullanılan bir çok uçucu yağı veren bir familya olarak önem taşımaktadır. Familya üyeleri arasında tedavide ve baharat olarak kullanılanların sayısı çoktur. Uçucu yağ yaprak epiderması üzerinde salgı tüylerinde bulunur. Başı sekiz hücreli pul şeklindeki salgı tüyleri bu familya için karakteristiktir.

Yeryüzünde 200 kadar cins ve 3200 tür mevcuttur. Yurdumuzda ise 42 cins ve 570'e yakın tür yetişmektedir.

Micromeria Cinsi

Çiçek açma zamanı, Mayıs-Eylül dönemidir. Çayırlar ve su gören nemli ortamlarda daha uzun boylu ve olgun olarak yetişir. 150-200 metre rakımda yetişebildiği gibi 1200-1300 metre rakıma kadar da yetişebilmektedir. Micromeria Bentham cinsi yan çalımsı otlar, nadiren tek yıllıktır. Yapraklar düz yada kenarı sık damarlı, her iki kenarı dışarı doğru kıvrılmış, saplı, palizat dokusu sadece üst taraftadır.

Yurdumuzda 14 micromeria türü bulunmaktadır.

• Micromeria fruticosa (L) Druce

• Micromeria congesta Boiss. & Hausskn. Ex Boiss.

• Micromeria mollis Bentham

• Micromeria nervosa (Desf.) Bentham

• Micromeria juliana (L) Bentham ex Reichb.

• Micromeria gracca (L) Bentham ex Reichb.

• Micromeria cristata (Hampe) Griseb.

Endemik olanlar

• Micromeria cilicica Hausskn. Ex P.H. Davis

• Micromeria dolichodonta P.H. Davis

• Micromeria carica P.H. Davis

• Micromeria cymııligera Boiss. & Hausskn,

• Micromeria cremnophila Boiss. & Heldr,

• Micromeria elliptica C. Koch 'dir.

Micromeria cilicica Hausskn. ex P.H. Davîs

Micromeria cilicica Hausskn. ex P.H. Davis Kew Bull. 1949:109 (1949).

Çok yıllık bitkidir. Kaya üzerinde 1200-1300 m'de yetişebilir. Endemik Akdeniz Bölgesi bitkisi M. pulergium ve M. frııticosa ile ilişkilidir. Polimorfik M. fruticosa'dan seçilmiştir. M.fruticosa gibi yeşilimsi, saçımsı saplar, yapraklar ve kaliksler de daha az yoğundur.

Çiçek açma zamanı : Haziran-Ağustos

Yetişme Ortamı : Kalkerli kayalıklar, sulu ortamlı çayırlar

Tip Örneği : C5, İçel'in Kuzey batısında kalan Gözne'den toplanan örneklerden tanımlanmıştır. (1200-1300 m, 17.08.1931), Eig&Zohary!

Yayılışı : Akdeniz Bölgesine Endemik.

Micromeria Türlerinin Kullanımı

Micromeria türlerinden M.fruticosa'nın kurutulmuş yaprakları Erzurum bölgesinde "taş nanesi", Gaziantep yöresinde "Kaya Yarpuzu" adı ile bilinmekte ve nane yerine kullanılmaktadır. M. myrtifolia ise "Dağ Çayı", "Topuk Çayı" adı ile Güney Anadolu'da Alanya, Anamur, Kaş yörelerinde çay halinde iştah açıcı, gaz söktürücü ve uyancı olarak kullanılmaktadır. İsrail'de M. fruticosa'nın taze yapraklarından hazırlanan nane aromasındaki çay halk arasında hazımsızlıklarda, öksürükte, soğuk algınlığında ve kan basıncını düşürmede kullanılmaktadır.

Micromeria cilicica'nın kurutulmuş yapraklan Fethiye bölgesinde "Yarpuz" "Filisgin" ve "Dağ Çayı" olarak bilinmektedir. Çay halinde iştah açıcı, gaz söktürücü, üst solunum yolu enfeksiyonlarında, midevi rahatsızlıklarda ve uyancı olarak kullanılmaktadır. Genel olarak Akdeniz ülkelerinde, hazımsızlıkta, öksürükte, soğuk algınlıklarında ve kan basıncını düşürmede kullanıldığı bilinmektedir. Ayrıca bazı Micromeria türlerinin parfümeri sanayisinde de kullanıldığı bilinmektedir. M. capitellata bitkisinin uçucu yağının % 80 oranında parfümeri sanayisinde kullanılabilen pulegon taşıdığı belirtilmektedir.

Uçucu Yağların Sınıflandırılması

Uçucu yağlar değişik özelliklerine göre gruplara ayrılabilir. Bunlar kimyasal bileşimleri aromatik özellikleri farmokolojik ve terapik etkileri göz önünde bulundurularak gruplandırılabilir.

Kimyasal Bileşimlerine Göre

Kimyasal bileşimleri yönünden değişik drogların uçucu yağları çok farklılıklar gösterir. Uçucu yağlardaki çeşitli maddeleri 4 grup altında toplayabiliriz.