Nutricionizam Kristina Greblo 5276/n antioksidativno I antimikrobno djelovanje eteričnog ulja I ekstrakata lavande završni rad modul

5. RASPRAVA

5.1. FENOLNI SPOJEVI U EKSTRAKTU SUŠENE LAVANDE

Ukupni fenoli, određivani su primjenom spektrofotometrijske metode koja se bazira na reakciji UF sa Folin-Ciocalteu reagensom, a flavonoidi na sposobnosti da tvore kompleks sa AlCl₃ čiji intenzitet obojenja se očitava pri 450 nm. Ukupni neflavonoidi izračunati su iz razlike UF i UFL. Rezultati spektrofotometrijskog određivanja ukupnih fenolnih spojeva prikazani su u tablicama 1. i 2., a vrijednosti su izražene u mg/g suhe tvari uzorka. Dobiveni rezultati pokazuju da postoji značajna razlika između koncentracije fenolnih spojeva lavande s primorskog dijela Hrvatske u odnosu na lavandu s kontinentalnog dijela RH.

Najviša koncentracija ukupnih fenola, izmjerena je u uzorku lavande sa Hvara (123,66 mg/g suhe lavande) u etanolnom ekstraktu te 113,71 mg/g u acetonskom ekstraktu. Najniža koncentracija ukupnih fenola određena je u uzorku iz Donje Bistre (44,88 mg/g u etanolnom odnosno 36,83 mg/g u acetonskom ekstraktu). U literaturi nema dostupnih podataka o količini ukupnih fenola u lavandi. Prema jednom od rijetkih istraživanja određeni su različiti fenolni spojevi u otpadu lavandina koji zaostaje nakon prerade u eterična ulja. Prema prezentiranim podacima otpad lavandina sadrži oko 215 mg/100 g klorogenske kiseline, te 124 mg/100 g ružmarinske kiseline (Torras-Claveria i sur. 2007). Međutim, López-Arnaldos i sur. (1997), odredili su ružmarinsku kiselinu u staničnoj kulturi lavandina u rasponu koncentracija od 2000–3000 mg/100 g suhe tvari. Svi uzroci lavande istraživani u ovom radu sadržavali su značajno veće koncentracije ukupnih fenola u usporedbi s rezultatima iz literature. Ukupni fenoli u uzorcima lavande sa Hvara, ekstrahiranim 30 % etanolom, veći su za 10,37% u odnosu na uzorke iz Istre. Uzorci lavande s kontinentalnog dijela Hrvatske također su se međusobno razlikovali, tako što su uzorci iz Fužina sadržavali 21,62% više fenola od uzoraka iz Donje Bistre. Najveća razlika u količini ukupnih fenola određena je između uzoraka lavande ubranih na području otoka Hvara i uzoraka lavande s područja Donje Bistre. Uzorci lavande sa otoka Hvara sadržavali su oko 63,71% više ukupnih fenola u odnosu na uzorke lavande iz Donje Bistre. Ovakvi rezultati upućuju na zaključak da su mikroklimatski uvjeti značajan faktor koji utječe na količinu biološki aktivnih spojeva u lavandi. Slični rezultati dobiveni su ekstrakcijom 30% acetonom, gdje je koncentracija ukupnih fenola u uzorcima s Hvara veća za 13,17% u odnosu na koncentraciju ukupnih fenola u uzorcima lavande iz Istre, odnosno za 53.9% veća u odnosu na koncentraciju ukupnih fenola u uzorcima lavande iz Fužina te za 67.61% u odnosu na koncentraciju UF u uzorcima lavande iz Donje Bistre. Veća koncentracija fenolnih spojeva određena je u svim etanolnim ekstraktima, te se etanol pokazao kao bolje otapalo za ekstrakciju fenolnih spojeva iz lavande.

Koncentracije flavonoida u uzorcima lavande iz primorskih krajeva Hrvatske 3-4 puta su veće u odnosu na uzorke iz kontinentalnih krajeva. Najveće vrijednosti, određene su u uzorcima sa Hvara (16,15 mg/g u 30% etanolu odnosno 15,22mg/g u 30% acetonu), a najmanje u uzorcima iz Donje Bistre (4,00 mg/g u 30% etanolu odnosno 4,25mg/g u 30% acetonu). U etanolnom i acetonskom ekstraktu određene su podjednake koncentracije ukupnih flavonoida, tako da izbor otapala nije imao značajniji utjecaj na izolaciju flavonoida iz lavande. Zabilježena je razlika u udjelu flavonoida u uzorcima s primorskog područja u odnosu na udio flavonoida u uzorcima s gorskog područja. Uzorci s primorskog područja znatno su veći. Udio flavonoida u količini fenolnih spojeva u ekstraktima lavande u 30% vodenoj otopini etanola s područja Hvara iznose 16,15%, s područja Istre 13,04%, Fužina 4,3% dok iz Donje Bistre iznosi 4,00%. U ekstrakcijama u 30% vodenoj otopini acetona dobiven je slijedeći udio flavonoida: 15,22% u uzorcima s Hvara, 11,99% iz Istre, 4,37% iz Fužina te 4,25% sa Donje Bistre. Nadalje, u ukupnoj količini fenolnih spojeva prevladavaju spojevi iz skupine neflavonoida tj fenolne kiseline i njihovi derivati. Torras-Claveria i sur. (2007) istraživali su sastav otpada lavandina primjenom LC/MS/MS te su identificirali fenolne spojeve iz skupine hidroksibenzojevih i hidroksicimetnih kiselina te njihove derivate, dok su iz skupine flavonoida odredili uglavnom flavone te manjim dijelom flavonole i flavanone.Svi navedeni flavonoidi u otpadu lavandina uglavnom su prisutni u obliku glikozida.

5.2. ANTIOKSIDACIJSKI KAPACITET EKSTRAKTA SUŠENE LAVANDE

Rezultati određivanja antioksidacijskog kapaciteta prikazani su na slikama 1. i 2. Antioksidacijski kapacitet određivani je DPPH (2,2-difenil-pikrilhidrazi) metodom i FRAP (Ferric Reducing Antioxidant Power) metodom. DPPH metodom, praćena je reakcija između stabilnog radikala 1,1-difenil-2-pikrilhidrazila (DPPH•), i fenolnih ekstrakata lavande. Promjena ljubičaste boje u žutu, pokazivala je spajanje antioksidanta sa slobodnim radikalom. Navedene promjene određene su mjerenjem apsorbancije pri valnoj duljini od 517nm.

Rezultati dobiveni FRAP metodom prikazani su na Slici 13. te uspoređeni prema vrsti otapala (30%-tnoj vodenoj otopini etanola i 30%-tnoj vodenoj otopini acetona). Sukladno koncentraciji ukupnih fenola, veći antioksidacijski kapacitet određen je u ekstraktima lavande s područja Hvara i Istre a manji s područja Fužina i Donje Bistre. Najveće vrijednosti antioksidacijskog kapaciteta, izmjerene su u acetonskim ekstraktima lavande s Hvarskog područja (43,46 mmol Fe²⁺/g). Izmjerene vrijednosti, veće su za 15,37 % u odnosu na uzorke iz Istre, 56,53% u odnosu na uzorke iz Fužina te 74,78% veće od rezultata dobivenih na uzorcima iz Donje Bistre. U etanolnim ekstraktima, nisu utvrđene značajne razlike antioksidacijske aktivnosti u odnosu na acetonske ekstrakte. Uzorci s Hvara, sadrže najveći antioksidacijski kapacitet (36,67 mmol Fe²⁺/g), što je 9,65% veće od uzoraka iz Istre, 52,74% od uzoraka iz Fužina te 68,67% veće u odnosu na uzorke iz Donje Bistre.

Na Slici 14. prikazani su rezultati DPPH metode. U uzorcima s Hvara (89,99 mmol TE/100 g) i Donje Bistre (89,8 mmol TE/100 g), dobivene su najveće vrijednosti s međusobnom razlikom od 1,41% u etanolnim ekstraktima, odnosno 0,46% u acetonskim ektraktima. Rezultati uzorka iz Hvara veći su za 3,18% od uzoraka iz Istre u etanolnim ekstraktima te 2,13% u acetonskim ekstraktima. U odnosu na uzorke iz Fužina, rezultati s Hvara, veći su za 3,96% u etanolnim odnosno 3,47% u acetonskim ekstraktima. DPPH metodom, određene su relativno velike vrijednosti antioksidacijskog kapaciteta u svim uzorcima, te relativno male razlike u vrsti otapala.

Kombinacijom rezultata dobivenih DPPH i FRAP metodom, uočena je razlika u antioksidacijskom kapacitetu između uzoraka s primorskog i gorskog područja što je u korelaciji s rezultatima dobivenim pri određivanju ukupnih fenola.