TABLO(1.4)
GSMH, TARIM ve SANAYİ BÜYÜKLÜKLERİ 1968 ÜRETİCİ FİYATLARI İLE
|
YILLAR
|
GSMH
|
TARIM
|
SANAYİ
|
DEĞER
|
BÜYÜME %
|
ENDEKS
|
DEĞER
|
BÜYÜME%
|
ENDEKS
|
DEĞER
|
BÜYÜME%
|
ENDEKS
|
1948
|
37.065,2
|
16,4
|
100,0
|
16.437,1
|
36,1
|
100,0
|
6.318,0
|
6,2
|
100,0
|
1949
|
35.206,8
|
-5,0
|
95,0
|
14.217,2
|
-13,5
|
86,5
|
6.486,0
|
2,7
|
102,7
|
1950
|
38.505,9
|
9,4
|
103,9
|
15.760,8
|
10,9
|
95,9
|
7.166,8
|
10,5
|
113,4
|
1951
|
43.446,4
|
12,8
|
117,2
|
18.875,6
|
19,8
|
114,8
|
7.517,6
|
4,9
|
119,0
|
1952
|
48.621,1
|
11,9
|
131,2
|
20.666,2
|
9,5
|
125,7
|
8.485,0
|
12,9
|
134,3
|
1953
|
54.090,5
|
11,2
|
145,9
|
22.461,1
|
8,7
|
136,6
|
10.200,1
|
20,2
|
161,4
|
1954
|
52.480,3
|
-3,0
|
141,6
|
19.335,3
|
-13,9
|
117,6
|
11.096,7
|
8,8
|
175,6
|
1955
|
56.641,6
|
7,9
|
152,8
|
21.235,0
|
9,8
|
129,2
|
12.209,4
|
10,0
|
193,2
|
1956
|
58.428,0
|
3,2
|
157,6
|
22.295,6
|
5,0
|
135,6
|
12.734,1
|
4,3
|
201,6
|
1957
|
62.994,9
|
7,8
|
170,0
|
23.736,6
|
6,5
|
144,4
|
14.602,0
|
14,7
|
231,1
|
1958
|
56.641,6
|
7,9
|
152,8
|
25.909,4
|
9,2
|
157,6
|
14.732,0
|
0,9
|
233,2
|
1959
|
68.521,2
|
4,1
|
184,9
|
25.985,1
|
0,3
|
158,1
|
15.130,1
|
2,7
|
239,5
|
1960
|
70.868,6
|
3,4
|
191,2
|
26.590,5
|
2,3
|
161,8
|
15.361,4
|
1,5
|
243,1
|
1961
|
72.285,4
|
2,0
|
195,0
|
25.300,5
|
-4,9
|
153,9
|
16.591,5
|
8,0
|
262,6
|
1962
|
76.754,3
|
6,2
|
207,0
|
26.574,9
|
5,0
|
161,7
|
17.309,7
|
4,3
|
274,0
|
1963
|
84.188,2
|
9,7
|
227,1
|
29.139,0
|
9,6
|
177,8
|
19.268,4
|
11,3
|
305,0
|
1964
|
87.619,4
|
4,1
|
236,4
|
29.016,7
|
0,4
|
176,5
|
21.430,6
|
11,2
|
339,2
|
1965
|
90.367,9
|
3,1
|
243,8
|
27.883,9
|
3,9
|
169,6
|
23.138,2
|
8,0
|
366,2
|
1966
|
101.204,3
|
12,0
|
273,0
|
30.877,3
|
10,7
|
187,9
|
26.572,2
|
14,8
|
420,6
|
1967
|
105.190,5
|
4,0
|
283,8
|
30.630,8
|
0,8
|
186,4
|
28.399,9
|
6,9
|
449,5
|
1968
|
112.493,4
|
6,7
|
303,5
|
31.351,7
|
2,4
|
190,7
|
31.539,8
|
11,1
|
499,2
|
TABLO(1.4)
GSMH, TARIM ve SANAYİ BÜYÜKLÜKLERİ ÜRETİCİ FİYATLARI İLE (MİLYAR TL)
|
YILLAR
|
GSMH
|
TARIM
|
SANAYİ
|
DEĞER
|
BÜYÜME%
|
ENDEKS
|
DEĞER
|
BÜYÜME%
|
ENDEKS
|
DEĞER
|
BÜYÜME%
|
ENDEKS
|
1968
|
30.625,5
|
6,7
|
100,0
|
9.598,8
|
2,4
|
100,0
|
8.031,6
|
11,1
|
100,0
|
1969
|
30.200,5
|
4,5
|
98,6
|
9.466,3
|
-1,4
|
98,6
|
8.786,0
|
9,4
|
109,4
|
1970
|
33.551,9
|
4,8
|
109,6
|
9.839,4
|
3,9
|
102,5
|
9.105,2
|
3,6
|
113,4
|
1971
|
36.107,4
|
7,3
|
117,9
|
10.424,3
|
5,9
|
108,6
|
9.674,9
|
6,3
|
120,5
|
1972
|
39.480,3
|
9,6
|
128,9
|
10.620,2
|
1,9
|
110,6
|
10.688,4
|
10,5
|
133,1
|
1973
|
41.489,1
|
5,1
|
135,5
|
9.628,4
|
-9,3
|
100,3
|
11.883,0
|
11,2
|
148,0
|
1974
|
43.004,1
|
3,7
|
140,4
|
10.409,2
|
8,1
|
108,4
|
12.575,3
|
7,6
|
156,6
|
1975
|
45.720,1
|
6,3
|
149,3
|
10.783,9
|
3,6
|
112,3
|
13.496,3
|
7,3
|
168,0
|
1976
|
49.986,4
|
9,3
|
163,2
|
11.639,0
|
7,9
|
121,3
|
14.816,0
|
9,8
|
184,5
|
1977
|
51.500,3
|
3,0
|
168,2
|
11.365,9
|
-2,4
|
118,4
|
15.616,4
|
5,4
|
194,4
|
1978
|
52.228,9
|
1,4
|
170,5
|
11.758,4
|
3,4
|
122,5
|
15.506,0
|
-0,7
|
193,1
|
1979
|
51.880,4
|
-0,7
|
169,4
|
11.807,0
|
0,4
|
123,0
|
14.959,1
|
-3,5
|
186,2
|
1980
|
50.678,7
|
-2,3
|
165,5
|
12.076,0
|
2,3
|
125,8
|
14.799,1
|
-1,1
|
184,2
|
1981
|
53.377,3
|
5,3
|
174,3
|
11.839,9
|
-2,0
|
123,3
|
15.938,4
|
7,7
|
198,4
|
1982
|
55.371,3
|
3,7
|
180,8
|
12.362,1
|
4,4
|
128,8
|
16.275,2
|
2,1
|
202,6
|
1983
|
57.900,6
|
4,6
|
189,1
|
12.258,8
|
0,8
|
127,7
|
17.625,6
|
8,3
|
219,4
|
1984
|
62.401,4
|
7,8
|
203,8
|
12.428,2
|
1,4
|
129,5
|
19.427,7
|
10,2
|
241,9
|
1985
|
65.189,1
|
4,5
|
212,9
|
12.442,6
|
0,1
|
129,6
|
20.912,1
|
7,6
|
260,3
|
1986
|
70.092,4
|
7,5
|
228,9
|
13.113,9
|
5,4
|
136,6
|
23.135,7
|
10,6
|
288,0
|
1987
|
76.613,0
|
9,3
|
250,1
|
13.259,2
|
1,1
|
138,1
|
25.138,4
|
8,7
|
313,0
|
1988
|
77.799,9
|
1,5
|
254
|
14.307,3
|
7,9
|
149,1
|
25.603,7
|
1,8
|
318,7
|
1989
|
78.469,4
|
0,9
|
256,2
|
13.252,0
|
-7,4
|
138,1
|
26.105,7
|
2,0
|
325,0
|
1990
|
86.050,1
|
9,7
|
281
|
14.198,0
|
7,1
|
147,9
|
27.948,8
|
7,1
|
347,9
|
1991
|
86.347,9
|
0,3
|
281,9
|
13.992,0
|
-1,5
|
145,8
|
28.485,0
|
1,9
|
354,6
|
1992
|
90.344,4
|
6,4
|
295
|
14.651,1
|
4,7
|
152,6
|
30.082,7
|
5,6
|
374,5
|
1993
|
97.677,0
|
8,1
|
318,9
|
14.129,0
|
-3,6
|
147,2
|
32.111,0
|
6,7
|
399,8
|
1994
|
91.733,0
|
-6,1
|
299,5
|
14.045,0
|
-0,6
|
146,3
|
30.505,0
|
-5,0
|
379,8
|
1995
|
99.028,0
|
8,0
|
323,4
|
14.230,0
|
1,3
|
148,2
|
33.251,0
|
9,0
|
414,0
|
1996
|
106.080,0
|
7,1
|
346,4
|
14.879,0
|
4,6
|
155,0
|
35.432,0
|
6,6
|
441,1
|
1997
|
114.874,0
|
8,3
|
375,1
|
14.550,0
|
-2,2
|
151,6
|
38.738,0
|
9,3
|
482,3
|
1998
|
119.303,0
|
3,9
|
389,6
|
15.953,0
|
9,6
|
166,2
|
39.344,0
|
1,6
|
489,8
|
TABLO(1.4)
GSMH, TARIM ve SANAYİ BÜYÜKLÜKLERİ 1998 ÜRETİCİ FİYATLARI İLE (MİLYAR TL)
|
YILLAR
|
GSMH
|
TARIM
|
SANAYİ
|
DEĞER
|
BÜYÜME %
|
ENDEKS
|
DEĞER
|
BÜYÜME %
|
ENDEKS
|
DEĞER
|
BÜYÜME%
|
ENDEKS
|
1998
|
70.203.147
|
3,9
|
100
|
8.757.483
|
9,6
|
100,0
|
22.916.660
|
1,6
|
100,0
|
1999
|
67.840.570
|
-3,4
|
96,6
|
8.259.849
|
-5,7
|
94,3
|
21.863.769
|
-4,6
|
95,4
|
2000
|
72.436.399
|
6,8
|
103,2
|
8.844.649
|
7,1
|
101,0
|
23.231.499
|
6,3
|
101,4
|
2001
|
68.309.352
|
-5,7
|
97,3
|
8.147.375
|
-7,9
|
93,0
|
21.116.413
|
-9,1
|
92,1
|
2002
|
72.519.831
|
6,2
|
103,3
|
8.860.621
|
8,8
|
101,2
|
22.078.856
|
4,6
|
96,3
|
2003
|
76.338.193
|
5,3
|
108,7
|
8.683.622
|
-2,0
|
99,2
|
23.805.478
|
7,8
|
103,9
|
2004
|
83.485.591
|
9,4
|
118,9
|
8.929.288
|
3,5
|
102,0
|
26.604.745
|
12,7
|
116,1
|
2005
|
90.499.731
|
8,4
|
128,9
|
9.570.752
|
7,2
|
109,3
|
28.929.789
|
8,7
|
126,2
|
2006
|
96.738.320
|
6,9
|
137,8
|
9.700.943
|
1,4
|
110,8
|
31.870.922
|
10,2
|
139,1
|
2007
|
101.254.625
|
4,7
|
144,2
|
9.046.723
|
-6,7
|
103,3
|
33.704.158
|
5,8
|
147,0
|
2008
|
101.921.730
|
0,7
|
145,2
|
9.433.550
|
4,3
|
107,7
|
33.252.462
|
-1,3
|
145,1
|
2009
|
97.087.661
|
-4,7
|
138,3
|
9.770.271
|
3,6
|
111,6
|
30.388.073
|
-8,6
|
132,6
|
7. Uluslar arası İstatistikler
İthalat ihracat, belli başlı ekonomilerin enflasyonu, büyüme oranları, fiyat endeksleri, uluslar arası taahhüt, miktar istatistikleri aylık, üç aylık, ve yıllık olarak yayınlanırlar. Bu istatistikler, bir ülkenin ekonomik yönden global yerini gösterir. Ülkemiz 2008 yılında TÜİK in rakamlarına göre dünyada 17 inci büyük ekonomisi olarak görülüyordu. TÜİK AB normlarında milli gelir hesaplamasına tam geçtiğinde bu sıralamada 13 büyük ekonomi olarak ortaya çıkacağız. 2008 krizi ülkelerin ekonomik büyüklüklerinin sırasını değiştirmiştir. 2011 yılında Türkiye bu sıralamada daha yukarıya doğru çıkacaktır. Fert başına düşen milli gelir, ülke zenginliğinin göstergesidir. Satın alma gücü paritesi ile verilen Gayri Safi Milli Gelir ile, fert başına düşen milli gelir, ülke ve insanının refah boyutunu ifade eder. Aşağıdaki tablolarda OECD ve AB ülkelerinin makro ekonomik büyüklükleri verilmektedir. Bu tablolardan fert başına düşen milli gelir yönünden AB ortalamasına ulaşamayacağımız görülmektedir. 2008 krizinden bu yana ortaya çıkan gelişmelerden bu durumun değişebileceği anlaşılmaktadır.
Tablo(1.5) OECD ülkelerinin 1960-1999 yılına kadar Gayri Safi Milli Hasılaları cari $ ile verilmektedir. Tablodan görüleceği gibi Türkiye’nin Milli Geliri (40 yılın ortalaması) cari dolar bazında yılda %19,3 olup bu oran İngiltere, İsveç, Yeni Zelanda, ABD ve Kanada’nın GSMH’ larının büyümesinin üzerindedir. Ancak ülkemizde yüksek nüfus artışı dolayısıyla fert başına düşen milli geliri yıllık ortalama %8,33 olmuş, bu oran da sadece Yeni Zelanda’nın ortalamasından biraz büyüktür. Bir başka deyimle Türkiye 1960-2000 yılları arasında Fert başına düşen Milli Gelir yönü ile bütün OECD ülkelerinin gerisinde kalmıştır.
Tablo (1.6) ise OECD ülkelerinde 2005-2009 yıllarında arasında 4yıl içinde Türkiye’nin Ekonomisinin satın alma gücü paritesine göre %21.2 büyürken 5 ülkenin büyümesi bizi geçmiştir.
Tablo (1.7) de ise, bazı ülkelerin kişi başına satın alma gücü paritelerine göre GSYH’sını vermektedir. Türkiye’nin GSYH sı son 5 yılda ortalama yıllık %4,9 artarken bizden fazla artan ülkeler, Polonya, İsviçre, Slovak Cumhuriyeti, Meksika olmuştur.
Tablo(1.8) Son ekonomik krizden etkilenen OECD ülkelerinin etkilenme
oranlarını vermektedir. Bu tablodan görüldüğü gibi kriz nedeni ile bizdeki ekonomik küçülme %4,53 olurken Meksika -7,3%, Finlandiya -6,94%, İrlanda --5,4% Japonya -4,9%, oranında etkilenmiştir.
Tablo (1.6) 30 OECD Ülkesinin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (SGP ve Cari Dolar ile)
Tablo (1.7) ülkeler itibariyle kişi başına reel GSYH değerleri (SGP,ABD=1,00)
Ülkeler
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
Ortalama yıllık artış %
|
Avustralya
Avusturya
Belçika
Kanada
Çek cumhuriyeti
Danimarka
Finlandiya
Fransa
Almanya
Yunanistan
Macaristan
İzlanda
İrlanda
İtalya
Japonya
Kore
Lüksemburg
Meksika
Hollanda
Yeni Zelanda
Norveç
Polonya
Portekiz
Slovak cumhuriyeti
İspanya
İsveç
İsviçre
Türkiye
İngiltere
ABD
|
35092
33409
32141
35106
20366
33196
30690
29692
31366
24641
16952
35025
38570
28144
30312
22783
68313
12461
35111
25460
47319
13789
20656
16163
27377
32701
35478
11391
32724
42494
|
37118
36167
34174
36866
22356
36036
33104
31560
33702
26994
18354
35818
42141
30232
31858
24300
79011
13704
38074
27310
53303
15072
22187
18391
30356
35590
39127
12890
34911
44630
|
39067
37710
35485
38460
24562
37185
36157
33262
35503
28450
19207
37387
45344
31749
33535
26185
84405
14454
40530
28713
54941
16698
23174
20749
32213
38428
42788
13678
35784
46434
|
39172
39677
36984
38934
25814
38577
37530
34641
37315
30285
20680
38772
43488
32695
33802
26875
88785
15233
43037
29248
61415
18125
24406
23205
32967
39280
44839
14630
37332
47186
|
-
38753
36044
-
25236
36810
34648
33679
36452
29724
19765
37573
41116
31887
-
27169
84046
-
40726
-
55650
-
24009
22446
32565
37747
-
14469
36538
-
|
2,8
3,0
2,3
2,6
4,4
2,1
2,5
2,6
3,1
3,8
3,1
1,4
1,3
2,5
2,8
3,6
4,2
5,1
3,0
3,5
3,3
7,1
3,1
6,8
3,5
2,9
6,0
4,9
2,2
2,7
|
Kaynak: OECD 2010
1.2.2 Mikro Ekonomik Göstergeler
Mikro ekonomik göstergeler şirketlerin bilanço ve kar –zarar tabloları ile nakit akımı tablolarından elde edilen oranlar ve bunlara dayanılarak çıkarılan rasyolardır. Bu göstergeler yatırımın karlılığı(return on investment), sermayenin karlılığı(return on capital), iç karlılık oranı (internal rate of return),EBITDA, faiz, amortisman ve vergi öncesi kazanç (earnings before interest, tax, depriciation and amortisation), EBİT faiz ve vergi öncesi kazanç (earnings before interest and tax), sayılabilir. İşletmelerin sağlıklı yönetildiğinin göstergeleri de Likidite rasyosu, Cari rasyo, Stok devir hızı, alacakların ortalama süresi, borçların geri ödeme süresi, sabit yatırımın amortisman süresi ve Asit test rasyolarıdır. Bu oranların anlamları,ve yorumları ileride detaylı verilecektir.
İşletmelerin nakit akımları hayati önem taşır. Nakit giriş-çıkışlarını dengeleyemeyen ve açık veren firmalar uzun ömürlü olamaz. Bunlar kısa ve uzun vadede tasfiyeye uğrarlar. İşletmelerin ürettikleri mal ve hizmetler yönünden Pazar payları nedir? Pazar payı artıyor mu ? azalıyorsa sebepleri nedir? Bu durum kalıcı mı geçici mi bilinmesi gerekir. Eğer bir firmanın Pazar payı her geçen gün azalıyorsa firmanın istikbali karanlık demektir. Firma yeni ürünlere geçme, mevcut ürünlerde kalite yükseltme , fiyat düşürme gibi radikal tedbirler almak durumundadır.
İşletme sermayesi dönen varlıklardan kısa vadeli yükümlülüklerin çıkarılmasıyla bulunan değerdir.İşletme sermayesi ne kadar büyük olursa ürünlerin imalatı ve pazarlanması o kadar kolay olur. Ham madde yarı mamul, mamul girdiler peşin alınarak minimum maliyetler elde edilir. Vadeli satışlar yapılarak Pazar payı büyütülebilir. İşletme sermayesinin büyük olmasının eksi yönü ise yatırımın karlılığını düşürmesidir. Kaynak sıkıntısı çekilen bir ülkede işletme sermayelerinin büyük olması ancak kredilerle temin edilebilir. Bu da faiz yükünü arttırır. Faiz, vergi ve amortisman öncesi kar yüksek olmasına rağmen şirketin karlılığı düşük olur, bu da sermayedarların tepkisine yol açar. Hisse senetlerinin değerlenmesini baskı altına alır. Bazı hizmet sektörlerinde işletme sermayesi negatiftir. Alışveriş mağazaları ,süper marketler genelde malları 45-90 gün vadeli alırlar. Malların satış ortalama süreleri 15-25 gündür. Para tahsil edilir ama ödeme daha 20-60 gün sonra yapılır. Yani bilançoda tedarikçilere borçlar yüksek müşterilerden alacaklar kalemi düşük olur. Böylece işletme sermayesi eksiye düşer. Bazı üretim tesislerinde de mal tesliminden önce peşinat adı altında müşteriden para alınır. Bu gibi hallerde de işletme sermayesi eksiye dönüşür. İşletme sermayesinin eksi olması sağlıksız bir durum ortaya çıkarır. İşletme sermayesinin negatif olup, karlı olarak çalışan yerlerde yatırımın karlılığı yüksek olur.
Bu göstergelerin tanımı 3.1.2 Bilanço Değerlendirmeleri bölümünde geniş bir şekilde verilecektir
Faal bir işletmenin ayakta durması, karlı bir işletme olabilmesi, onun iyi yönetimine bağlıdır.Yönetim, bir plan ve program altında yapıldığı takdirde başarılı olabilir, başarılı bir yönetim verimli ve karlı bir işletmenin sahibi olur. İşletme için bir yıllık bütçe yapıp her birimin misyonu ve görevi belirlenir. yıl içinde ulaşılan sonuçların bütçe ile konulmuş hedefleri yakalayıp yakalayamadığına bakılır. Hedeften sapmaların inanılır sağlam gerekçeleri verilir. İdare meclisi ,genelde alınan sonuçlarla kabul ettikleri bütçe hedeflerine hangi oranda uyum gösterdiğine bakar. İşletme karlı ise, bu arada bütçe hedefleri aşılmış ise, yönetim tenkit görmez. Karlılık azalıyor, bütçe hedefleri yakalanamamış ise, yönetim ciddi biçimde tenkit edilir.
Bütçe bazen bir iş planı (business plan) ile beraber olur. Yani bütçe , iş planının bir parçası olur. İş planında işletme için öngörülen yatırımlar, üretim, satış, stoklar, borçlar, karşılıklar, kısa vadeli yükümlülükler değişimleri gösterilir. Satış hedefleri ortaya konulur, bu hedeflere ulaşmak için hangi satış politikalarının takip edileceğine karar verilir. Bu iş planını, yatırım içeriyorsa, finansörlerin de göreceğinden, onların akıllarına takılacak soruların da cevaplarını içerir.Bir iş planında detaylar, EK ler olarak verilir. Yönetici özetini, misyon ve hedefler verilir. B u hedeflere ulaşma için güdülecek politikalar anlatılır. Tabiatıyla, işletmenin karlılığı, kar payı ödemeleri, hisse senetlerinin yükselmesi ile ilgili hedefler vardır. İşletmenin varlıklarının değişimi, iş gücündeki prodüktivitenin artışına ait hedefler de önem taşır. Aşağıda tipik bir imalat işletmesi için bir iş planı içeriği verilmektedir.
1.0. Yönetici özeti
1.0.1 Satış Tahminleri
1.0.2 Kabuller
1.0.3 Kar/zarar tablosu
1.0.4 Nakit akımı
1.1 Hedefler
1.2 Misyon
1.3 Başarılı olmanın anahtarı
2.0 Şirketin Tanımı
2.1 Şirket Hissedarları
2.2 Şirket merkezi ve işletme adresi
3.0 Ürünler
3.1 Ürün Tanımı
3.2 Rekabet ortamı
3.3 Güçlü olunan noktalar
3.4 Satış Tahminleri
3.5 Teknoloji
3.6 İleride üretilecek mallar
4.0 Pazar Analizi özeti
4.1 Pazar segmentasyonu
4.2 Endüstri Analizi
4.3 Hedef kitle stratejisi
5.0 Satış Tahminleri
6.0 Yönetimin Şekli Özet
7.0 İnsan Kaynakları Planlaması
8. Finansman Planı
8.1 İşletmeye alma fonlaması
8.2 Yatırıma davet
8.3 Fonlama Geçmişi
8.4 Önemli kabuller
8.5 Başa baş analizi
8.6 Proforma bilanço
8.7 Kar/Zarar Tablosu
8.8. Nakit Akımı
8.9 Performans Rasyoları
|