Ana səhifə

Mühendis kelimesi çok eskilere dayanan teknik bir kavramı ifade ederdi. Hendese (geometri) tahsil eden kişi demektir


Yüklə 4.97 Mb.
səhifə3/25
tarix26.06.2016
ölçüsü4.97 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25

Çiftçinin eline geçen fiyatlar ekonomide gelişen enflasyon/deflasyon eğilimlerini (satın alma gücü endikatörü) gösterir .Eski uygulamalarda ÜFE yerine Toptan Eşya Fiyat Endeksleri(TEFE),kullanılırdı.İki gösterge arasındaki fark ulaşım dolayısı ile fiyatlarda olan ilave bileşendir Enflasyonun büyüklüğü, ekonomik istikrar ile ters orantılıdır. Çiftçinin eline geçen fiyatlar, tarım sektörü çalışanlarının milli gelirden aldığı payı gösterir. Tarım alanında ülkelerin rekabet gücü ve kendine yeterliliği konusunda yorum yapma imkanı verir. Deflatör, ülkede üretilen bütün mal ve hizmetlerin fiyat değişim endeksidir. En kısa tarifi, cari fiyatlarla hesap edilen GSMH nın sabit fiyatlarla hesap edilen GSMH ya oranıdır. Devletin ekonomide ağırlığının olmaması durumunda, bu endeks Üretici fiyatlarına yakın bir değer taşır. Devlet eğitim, sağlık, adalet ve savunma, emniyet hizmetlerini yerine getirebiliyorsa dahi deflatör üretici fiyatlarından farklı bir değere sahiptir. Tablo(1.1), Tablo(1.2) ve Tablo(1.3) de cumhuriyet döneminde yaşanan fiyat artışları ve deflatörler verilmiştir. 1991-2002 yılları arasında ülkemiz yıllık ortalama %70 oranında enflasyon yaşamıştır.
5.Para-Kredi ve Borsa verileri: M1, M2, M3, Para büyüklükleri,

Aylık olarak bankaların plasmanları- verdikleri krediler, tüketici kredileri, faiz oranları, reeskont faiz oranları, bono ve tahvil getirileri haftalık ve aylık olarak ilan edilirler .Borsa verileri anlık ve günlük olarak yayınlanır. Banka verileri ekonomik büyüme veya küçülmenin habercisidir. Borsa verileri sektörel bazda gelişme istikametini verir. Faiz oranları yatırımların hızını tespit eder, faizler düştükçe yatırım büyür, yükseldikçe yatırımlar azalır.M1, M2, M3, rakamları önümüzdeki kısa dönemdeki beklenmesi gereken fiyat artışları ile ilgili yorum yapma imkanını verir. Banka plasmanları, endüstrinin gidiş (büyüme) yönünü gösterir. Paranın devir hızı önemli bir göstergedir. Banka mevduat munzam karşılıkları merkez bankası tarafından düzenlenerek paranın dönme hızı ayarlanır.


6.Bütçe Performansı; Devlet gelirleri, giderleri, devlet borçları aylık, üç aylık ve yıllık olarak yayınlanırlar. Bütçe açığı bunun hangi kaynaklardan karşılandığı, toplam devlet borçlarının milli gelire oranı birer makro ekonomik göstergedir.Avrupa Topluluğunda devlet borçlarının milli gelire oranının %60 ı geçmemesi istenir.Yıllık bütçe açığının milli gelire oranının %3’ü aşmaması hedefi vardır. IMF geçmiş programında bizim için ayrıca bütçemizin %6,5faiz dışı fazla vermesini şart olarak koymuştu. Bu oran devletin iç ve dış borçlarının servisi için gereken tasarrufu karşılayacağı hesap edilmişti. Bütçe harcamalarında personel giderleri, yatırım miktarları ve borçlanma sınırlarını da belirlemişti. Ortaya çıkabilecek yeni bir harcamaya ancak kaynak göstererek izin vermekteydi. Bu hedefler bütçe harcama disiplini ile cari açığı kapatmak, borçların faizini ödemek en azından ekonomik olarak taşınabilir duruma getirmek hedeflenmiştir. Bütçe bir maaş ödeme, borç geri ödeme bütçesi haline gelmiş ise bu bütçe ile ekonomiye yön vermek mümkün olmaz. Aşağıdaki tablolarda ülkemizin TÜİK tarafından yayınlanmış olan milli gelir hesapları, sektör büyüklükleri , dış ticaret rakamları, bütçe büyüklükleri, enflasyon oranları verilmektedir. Ayrıca Cumhuriyet döneminde ulaşılan ekonomik büyüklükler ile sektör paylarını ifade eden rakamlar verilmektedir. Ekonomik büyüklüklerin geçmişteki siyasi iktidarlar döneminde nasıl değiştiğini de ayrı bir tabloda görmek mümkündür.


Tablo(1.1)

ÜLKEMİZDEKİ İKTİSADİ FAALİYET KOLLARINA GÖRE GSMH 1998 sabit fiyatlar milyon TL






















DÖNEM

İktisadi faaliyet kolları

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Tarım, avcılık ve ormancılık

8.520.613

8.030.859

8.626.953

7.926.313

8.663.126

8.475.963

8.701.635

9.275.244

9.393.296

8.736.944

9.141.424

9.446.469

Balıkçılık

236.870

228.990

217.696

221.062

197.495

207.659

227.653

295.508

307.647

309.779

292.126

323.802

Madencilik ve Taşocakçılığı

729.072

681.750

674.914

630.890

615.945

602.512

622.726

678.461

714.046

771.983

813.954

759.220

İmalat Sanayi

16.791.078

15.933.358

17.037.385

15.736.113

16.192.617

17.552.856

19.645.369

21.249.692

23.033.310

24.326.791

24.290.306

22.537.090

Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı

1.310.649

1.291.303

1.368.969

1.322.502

1.366.778

1.443.070

1.534.957

1.751.352

1.902.611

2.031.737

2.107.391

2.033.272

İnşaat

4.085.861

3.957.358

4.150.231

3.426.908

3.903.516

4.207.040

4.801.693

5.250.284

6.220.955

6.573.647

6.040.811

5.058.491

Toptan ve perakende ticaret

9.836.179

8.928.077

9.600.077

8.054.880

8.611.917

9.593.253

10.916.063

11.955.208

12.708.356

13.436.516

13.237.437

11.859.848

Oteller ve Lokantalar

1.783.827

1.469.497

1.700.648

1.797.702

1.824.822

1.712.403

1.828.632

1.835.358

1.880.824

1.921.011

1.882.737

1.956.950

Ulaştırma, depolama ve haberleşme

7.735.727

8.010.260

8.908.992

8.580.577

9.618.386

10.473.106

11.597.023

12.950.854

13.830.467

14.811.164

15.026.108

13.952.800

Mali aracı kuruluşların faaliyetleri

5.347.364

5.667.013

5.911.394

6.854.998

6.440.559

6.114.679

6.969.108

7.915.871

9.023.176

9.906.091

10.803.084

11.723.776

Konut Sahipliği

3.499.949

3.642.651

3.821.380

3.966.930

4.105.878

4.238.349

4.399.668

4.557.269

4.679.756

4.779.268

4.889.749

5.091.366

Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri

1.742.077

1.643.939

1.681.544

1.733.821

1.939.060

2.034.007

2.303.417

2.539.481

2.859.058

3.256.471

3.473.201

3.628.012

Kamu yönetimi ve savunma, zorunlı sosyal güvenlik

2.819.513

2.901.319

2.961.722

3.128.331

3.143.688

3.121.709

3.217.213

3.057.765

3.061.672

3.097.712

3.108.369

3.197.580

Eğitim

1.543.824

1.568.824

1.557.939

1.628.516

1.703.329

1.706.706

1.725.186

1.799.854

1.892.693

1.983.797

2.007.025

2.047.904

Sağlık işleri ve sosyal hizmetler

842.865

837.857

853.718

889.442

960.176

967.480

956.933

1.127.274

1.170.868

1.190.962

1.230.213

1.269.043

Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmet faaliyetleri

1.090.449

1.105.988

1.141.070

1.171.931

1.254.094

1.250.485

1.308.830

1.377.698

1.502.719

1.583.443

1.611.295

1.592.779

Eviçi personel çalıştıran hanehalkları

78.665

75.321

78.194

80.203

89.950

92.770

104.595

115.880

131.482

147.480

155.676

159.289

Sektörler Toplamı

67.994.582

65.974.363

70.292.829

67.151.119

70.631.336

73.784.049

80.860.700

87.733.053

94.312.936

98.864.796

100.110.905

96.637.694

Dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri

3.518.398

3.621.457

3.684.508

4.362.050

4.007.776

3.721.266

4.269.825

4.879.828

5.729.267

6.245.647

6.773.149

7.429.415

Vergi-Sübvansiyon

5.726.963

5.487.663

5.828.079

5.520.283

5.896.272

6.275.410

6.894.715

7.646.506

8.154.651

8.635.476

8.583.974

7.879.382

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (Alıcı fiyatlarıyla)

70.203.147

67.840.570

72.436.399

68.309.352

72.519.831

76.338.193

83.485.591

90.499.731

96.738.320

101.254.625

101.921.730

97.087.661


Tablo(1.2) 1923’ ten 2009’a kadar ülkemizin makro ekonomik büyüklükleri




Tablo(1.3) Siyasal Dönemler İtibariyle Makro-Ekonomik Büyüklükler




TABLO(1.4)

GSMH , TARIM ve SANAYİ SEKTÖRLERİ BÜYÜKLÜKLERİ 1948 YILI ÜRETİCİ FİYATLARI İLE MİLYON TL

YILLAR

GSMH

TARIM

SANAYİ

DEĞER

%BÜYÜME

ENDEKS

DEĞER

BÜYÜME%

ENDEKS

DEĞER

BÜYÜME%

ENDEKS

1923

2.928,5

-

100,0

1.263,5

-

100,0

389,9

-

100,0

1924

3.363,8

14,9

114,8

1.607,2

13,2

127,2

397,5

1,9

92,9

1925

3.793,3

12,8

129,5

1.696,6

5,6

134,3

476,5

19,9

109,4

1926

4.484,0

18,2

153,1

2.236,7

31,8

177,0

526,5

10,5

125,6

1927

3.909,6

-12,8

133,5

1.546,2

-30,9

122,4

637,8

21,1

150,0

1928

4.341,3

11,0

148,2

1.842,4

19,2

145,8

656,4

2,9

149,2

1929

5.278,2

21,6

195,6

2.626,5

58,8

207,9

710,7

8,3

154,8

1930

5.394,5

2,2

184,2

2.525,1

-3,8

199,8

780,0

9,8

200,1

1931

5.865,7

8,9

200,3

2.886,8

14,3

228,5

777,5

-0,3

199,4

1932

5.235,2

-10,7

178,8

2.055,0

-28,8

162,6

881,8

13,4

226,2

1933

6.063,9

16,0

207,1

2.509,5

22,1

198,6

1.046,7

18,7

268,5

1934

6.429,6

6,0

219,6

2.578,3

2,7

204,1

1.197,8

14,4

307,2

1935

6.238,8

-3,0

213,0

2.420,5

-6,1

191,6

1.190,7

-0,6

305,4

1936

7.679,8

23,2

262,2

3.731,1

54,1

295,3

1.185,7

-0,4

304,1

1937

7.798,2

1,5

266,2

3.599,5

-3,5

284,9

1.292,9

9,0

331,6

1938

8.537,5

9,5

291,5

3.793,5

5,4

300,2

1.518,1

17,4

389,4

1939

9.127,8

6,9

311,7

3.939,4

3,8

311,8

1.722,3

13,5

441,7

1940

8.677,9

-4,9

296,3

3.890,6

-1,2

307,4

1.569,0

-8,9

402,4

1941

7.780,4

-10,3

265,7

3.249,2

-16,5

257,2

1.470,8

-6,3

377,2

1942

8.217,4

5,6

280,6

3.880,7

19,4

307,1

1.400,1

-4,8

359,0

1943

7.412,9

-9,8

253,1

3.395,2

-12,5

268,7

1.437,3

2,7

368,6

1944

7.037,9

-5,1

240,3

3.031,8

-10,7

240,0

1.347,8

-6,3

345,7

1945

5.960,1

-15,3

203,5

2.321,6

-23,4

183,7

1.157,1

-14,1

296,8

1946

7.864,0

31,9

268,5

3.580,0

54,2

283,3

1.929,7

66,7

494,9

1947

8.192,4

4,2

279,7

3.162,9

-11,7

250,3

1.480,4

-23,3

379,7

1948

9.535,2

16,4

325,5

4.303,8

36,1

340,6

1.571,9

6,2

403,1
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət