Madde 1 – (Değişik birinci fıkra : 20/5/2002-2002/4222 K.)
|
|  Yüklə 244 Kb.
|
Madde 55 – 1 - M. M. mükellefiyeti yoluyla alınacak nakliye arabaları için 52 nci maddeye göre esas olarak tesbit edilen kıymetler yüzde yüz kabul edilir ve bu kıymetin tekerlekler için % 40, sandık için % 20, dingiller için % 30, oklar için % 10 taksimatı esas tutulmak şartiyle mükellefiyet suretiyle alındığı andaki durumuna göre kıymet hesap ve takdir edilir. Eğer tekerleklerinde arıza mevcut ise arıza derecesine göre en çok % 40, sandık, dingil ve oklarında arıza mevcutsa arızalarına göre yukarıda yazılı nispetler dahilinde esas kıy-metinden tenzilat yapılmak suretiyle kıymet tayin ve tesbit olunur. II - Yaylı arabaların ve faytonların yeni alındığı kıymetin yüzde nispetinin kırkı yay, döşeme, tente veya körük için, mütebaki % 60 dan % 24 tekerlekler için, % 12 sandık için, % 18 dingil için, % 6 oklar için hesap edilmek suretiyle durumlarına göre kıymet takdir edilir. D - Kara nakil vasıtalarına mükellefiyet tatbikı Madde 56 – Ordunun ihtiyacı olan her türlü nakil vasıtalarına Milli Müdafaa Vekaletinin veya salahiyetli komutanlığın göstereceği lüzum üzerine milli müdafaa mükellefiyeti komisyonları, yahut nahiye merkezlerinde nahiye müdürünün reisliği altında jandarma komutanı, varsa belediye reisinden, yoksa nahiye merkezi muhtarından, köylerde muhtarın reisliği altında ihtiyar heyetinden mürekkep muvakkat tali komisyonlar vasıtasiyle mükellefiyet tatbik olunur. Fevkalade hal- lerde mahallin en büyük komutanı tarafından mükellefiyet tatbik olunur. Bu halde alınan şeylerin fiyat ve cinsleri ciheti askeriyeden mükellefiyet tatbik edentali komisyonlar tarafından M. M. mükellefiyeti komisyonuna hemen haber verilir. Madde 57 – Seferberlik ilanında veya hazırlık kararı verildiği vakit M. M. Mükellefiyeti komisyonu hemen toplanarak evvelce komisyon tarafından hazırlanmış olan vesait celp pusulalariyle askerlik şubesinden verilecek diğer ihtiyaçları havi pusulaları icabı yapılmak üzere mahallin en büyük mülkı amirliğine gönderir. Bu pusulalar, evvelce hazırlanmış tebliğ planına göre şehir ve kasa- balarda belediye ve zabıta memurları ve köylerde nahiye müdürleri ve muhtarlar vasıtasiyle sahiplerine tevdi ve tebliğ edilir. Aynı suretle bunlar istenen nakil vasıtalarını toplatarak zamanında topluca ve erat kafilesiyle ve diğer getirilecek şeylerle birlikte Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonu merkezine getirirler. Madde 58 – Köylerde nahiye müdürleri ve muhtarlar, şehir ve kasabalarda belediye ve zabıta memurları, evvelce tahrir için getirilmemiş olan kaçak nakil vasıtaları varsa bunları da kamilen toplayarak M. M. mükellefiyeti komisyonu merkezine götürmeğe mecburdur. Nakil vasıtalarını sahipleri getirir. Sahipleri bulunmıyan nakil vasıtaları ihtiyar heyetlerinin tayin edeceği şahıslar tarafından getirilir. Askerlik şube merkezine veya tesellüm heyeti merkezine gelin-ceye kadar hayvanların iaşeleri ve motorlu vasıtaların mevaddı mahrukası vasıta sahiplerine aittir. Madde 59 – İstenilen nakil vasıtaları her hangi bir sebeple elden çıkmış veya işe yaramaz bir hale gelmiş ise onun yerine diğer bir elverişli olanı ihtiyar heyetleri veya belediyeler tarafından seçilerek ve eğer namına pusula gelen şahısta istenilen vasıta mevcut değilse ihtiyar heyetleri veya belediyelerce tayin edilecek diğer vasıta sahiplerinden alınarak istenilen miktar tamamlanır. Yeniden alınacak bu vasıtalar en çok vasıta sahibi olanlardan seçilir. İstenilen öküz, deve, manda ve eşek ise ihtiyar heyetleri veya belediyeler bunların en iyilerini seçip getirmeğe mecburdurlar. Madde 60 – M. M. Mükellefiyeti komisyonları merkeze getirilen nakil vasıtalarını yeniden muayene ettirerek evvelce yapılan tahrir kayıtlarına göre mutabakat derecelerini tayin ve son vaziyetlerini tesbit ederler. Bu vaziyet tazminata esas olur. Teçhizatları, koşumları ve yedek parçaları eksik olarak veya matlup vasıfları haiz olmıyarak getirilenlerin yerine gelenler içinde bulunan diğer elverişli olanlardan ayrılır veya yeniden ilaveten celp olunarak temin edilir ve böylece ciheti askeriyeden istenilen miktar ikmal edilir. Eğer fev- kalade haller dolayısiyle merkezde toplanması lazım gelen vasıtaların bir kısmıgelmemiş ise veyahut gelenlerden elverişli olmayanlar ayrıldıktan sonra kalanları ihtiyacı karşılayamazsa seferberliğin gecikmesi tehlikesi varit görüldüğü takdirde kanunun 34 üncü maddesi mucibince M. M. Mükellefiyeti komisyonu en yakın menbalardan lüzumu kadar vasıta celp ve ciheti askeriyeye teslim eder. Madde 61 – Arabalar, koşum ve hayvanlariyle birlikte alınır. Koşum hayvanları olmıyan arabaların koşum ve hayvanları celp edilecek diğer arabasız koşum ve hayvanlarla ikmal edilir. Madde 62 – M. M. Mükellefiyeti komisyonları mükellefiyet tatbik ettikleri nakil vasıtalarının noksanlarını ikmal ettikten sonra da muayene edip son durumlarına göre cetvellerini tanzim ederler. Hayvan ve motörlü vasıtalar için bütçeye mevzu fiyat üzerinden ve arabalarla koşum takımları için de vasati fiyat cetvellerine göre kıymetlerini tesbit ederler ve nakil vasıtalarının son vaziyetlerine göre yapılacak kıymet indirme ve çoğaltma işini de 53: 55 inci maddede yazılı esaslar dahilinde yaparak alınış fiyatlarını tesbit ederler. Bundan sonra bu vesaitin son durumlariyle fiyatlarını vesait celp pusulalarının dördüncü nüshasına yazarak altını mazbata şeklinde tasdik ederler. Keza vesait celp pusulalarının sevk pusulası olarak kullanılacak olan ikinci ve üçüncü nüshalarını da doldurarak nakil vasıtalarını bu pusulalarla birlikte askerlik şubesine veya tesellüm heyetine teslim ederler. Askerlik şubesi veya tesellüm heyeti buna göre bir tesellüm makbuzu tanzim ederek vasıta sahibine, sahibi yok sa adamına veya ihtiyar heyetine (Sahibine teslim edilmek üzere) verir. Develer devecileriyle beraber mükellefiyete tabi tutulur. Madde 63 – Mükellefiyet yoliyle tedarik olunan nakil vasıtaları bir askeri müfrezeyi veya eşyayı beş günden fazla taşıyacaksa hareketten evvel mükellefiyet komisyonu ile müfreze komutanı tarafından bu vesaitin evsafı ve bulundukları haller müştereken tesbit edilir. Madde 64 – Muvakkat bir zaman için mükellefiyete tabi tutulan nakil vasıtalarından teşkil olunacak kafilelere, şahsi mükellefler arasından münasip biri, Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonu tarafından kafile başı tayin olunur. Madde 65 – Bir müfreze veya bir kafilenin nakli için mükellefiyet suretiyle tedarik olunan vesait zıyaa veya hasara uğrarsa müfreze veya kafilenin komutanı tarafından nakil vasıtalarının, mevcut ise mal sahiplerine, aksi halde kafile başına, zıya veya hasarı gösterir bir beyanname verilir. İşbu beyannameye zararın sebepleri hakkındaki mütalaa ve bu vesaitin evvelden kıymetleri takdir edilmemiş ise zararın tahmini miktarı yazılır. Madde 66 – Bundan evvelki maddede yazılı olan beyannameyi vermekten komutan imtina ederse mal sahibi, bulunmadığı takdirde kafile başı, hasarın vuku bulduğu mahallin Milli Müdafaa Mükellefiyet Komisyonuna veyahut salahiyetli mahkemeye derhal müracaat ederek zarar ve hasarın sebeplerini ve miktarını tesbit ettirir. Madde 67 – Alat ve edevat, makine ve cihazlar ile kara, deniz ve hava vasıtalarına sekiz günden fazla bir müddet için mükellefiyet tatbik olunduğu zaman alınmazdan evvel bunların hal ve vasıfları Milli Müdafaa Mükellefiyeti komisyonu ile bunları alanlar tarafından müşterek imzası ve iki nüsha halinde bir zabıt varakasiyle tesbit olunur. Hizmet görüldükten sonra alınan şeyler tamamen veya kısmen iade olunduğu vakıt zarar yoksa makbuz istirdat olunarak vasıta sahibine yalnız hizmet müddetini gösteren bir vesika verilir. Zarar varsa bunun şekilve miktarı ve vasıtanın hizmet müddeti bir zabıt varakasiyle tesbit edilerek bir nüshası vasıta sahibine verildikten sonra makbuz istirdat olunur. Madde 68 – Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonlarında veteriner bulunmadığı ve mallein tatbik edilemediği takdirde, bu gibi hayvanların sevk evrakına ve eşkal hanelerine meşruhat verilerek mürettep bulundukları hayvan depolarında veya kıtalarda malleine tabi tutulurlar. (Ek: 9/4/1945 - 3/2397 K.) Bununla beraber, komisyon, getirilen hayvanlar arasında; a - Burun akıntısı olanı, b - Ön veya arka bacakları ile gövdelerinde, tesbih şeklinde ve birbirine yakın şişcikler bulunanı, c - Pek düşkün ve yürüyemiyecek bir halde olanı, ç - Güçlükle nefes alanı veya tabii olmıyan bir şekilde sık sık soluyanı, d - Yürürken gırtlağından, etraftan işitilecek bir şiddetle, ses çıkarını, e - Kılları düşmüş olanı veya uyuz belirtileri göstereni, görürler ise, bunları göndertmiyerek, her halde bir veterinere muayene ettirir- ler. Bunun için, en yakın askeri veya mülki makama başvurarak bir veteriner getirtilir ve veteriner gelinciye kadar, hastalığın diğer hayvanlara ve insanlara bulaşmaması için, hemen, o yer belediye veya ihtiyar kurulu eliyle, bu gibi hayvanlar, emin bir yerde tecrit edilerek bakım altına alınır.
BÖLÜM: 4
Tesellüm heyetlerinin kurulma tarzı ve mükellefiyet muameleleri örnekleri Madde 70 – Tesellüm heyetlerinin kurulma tarzı: Tesellüm heyetleri ordunun teşkilatı arasında ve kadro ile tesbit olunan ambar ve depoların veyahut muvakkaten teşkil olunan ambarların mesul heyetlerinden ibarettir. Kendi kadrolarıyla askerlik şubeleri ve birliklerin tesellüm heyetleri de bu vazifeyi görürler. Madde 71 – Kanunun 4, 57, 58 ve 59 uncu maddeleri hükümlerine göre tanzimi lazım gelen vesikaların isimleri ve numaraları aşağıda gösterilmiş ve bunların birer örneği işbu Nizamnameye bağlanmıştır. Örnek No: 1 - Askerİ makamlar Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonuna yazılacak mükellefiyet emri, 2 - Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonundan askeri makama cevaben yazılan mükellefiyet yoluyla alınması takarrür eden maddelerin tesellümü için tezkere, 3 - Askeri makamdan mükellefe verilecek tesellüm makbuzu, 4 - Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonundan tazminatı tesbit için askeri makama verilecek beyanname, 5 - Askeri makamın tazminat kararı, 6 - Askeri makamın verdiği tazminat kararının mükellefe tebliğ ve katiyetkesbettirilmesi hakkında mükellefiyet komisyonunun tezkeresi, 7 - I) Tazminat kararının katiyet kasbettiğine dair Milli Müdafaa Mükellefiyet Komisyonunun askeri makama vereceği cetvel, (Mükellef bir olursa,) 7 - II) (Mükellef çok olursa,)
9 - Milli Müdafaa Mükellefiyet Komisyonunun tutacağı tekalif defteri. Madde 72 – Yukarıda yazılı evrak hakkında şu suretle muamele yapılır: a) Mükellefiyet emri; işbu Nizamnamenin 6 ncı maddesinde gösterilen salahiyetli askeri makamlar tarafından yazılır. Bunun cilt ve umumi numaraları, matbaada tab edilirken ve hususi numaraları mükellefiyet emri yazılırken askeri makam tarafından sıra ile konur. Mükellefiyet emirleri karne halinde dip koçanlı olarak tab ve tevzi olunur. Karneler mükellefiyet tatbikine salahiyetli olan makamlardan bu işe memur edilenlere verildiği takdirde cildin veya vazife-nin hitamında, artan dip koçanlar ve varaklar o mezuniyeti veren makama iade edilir. b) Tesellüm makbuzu; mükellefiyet emrini yazan askeri makamın tesellüm heyeti tarafından tanzim ve mükellefe ita edilir. Bir de kuponu vardır. c) Tazminat kararı; mükellefiyeti emreden askeri makamın havalesiyle o makamın satınalma komisyonu tarafından verilir. Bu karar mükellefiyet emri vermiş olan makamın tasdikiyle tekemmül eder. ç) Tahakkuk müzekkeresi; ciheti askeriyece tanzim edilerektahsisata mahsuben ita emrine rapt ile mal memurluğuna tevdi olunur. Tazminatın, Hükümetçe takarrür eden tediye esasına göre (Nakten veya bono olarak) tediyesi bu müzekke- rede gösterilir. Tahakkuk muameleleri Muhasebei Umumiye Kanununun hükümlerine tevfikan diğer masrafların tahakkuk muameleleri gibi yapılır. d) Tazminat kararının katiyet kesbeylediğine dair cetvel: Bu cetvel için mükellefin bir veya birden fazla olduğuna göre tanzim edilmek üzere iki türlü örnek tertip edilmiştir. Askeri makamın tazminat kararı mükellefe tebliğ edilerek katiyet kesbeyledikten sonra, tazminat tutarı tahakkuka esas olmak üzere askeri makama hitaben yazılır. e) Tekalif defteri; bu defteri mükellefiyet emrini alan mükellefiyet komisyonları numara ve tarih sırasıyla tanzim ve takip ederler. Mükellefiyet emrinin komisyonda tatbik safhaları bu defterin boş hanelerinde tarih sırasıyla kayd ve tesbit olunur. Evrak ve vesaikle müstenidatının doğru olarak kayıt olunmasından, ahız ve muhafaza edilmesinden, tahrip ve zıyaından Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonunun azasından olan seferberlik müdürü veya memuru, bunların bulunmadığı yerlerde komisyon reisleri mesuldur. Bu şahıslarda tebeddül vukuunda halefe devir ve teslim yapılır. BÖLÜM : 5
Alameti aşikar olmadığı halde gebelik iddiasında bulunan kadınlar mümkünse mütehassıslar tarafından muayene edilerek alınacak raporlara göre muameleye tabi tutulurlar. Mütehassıs bulunmayan yerlerde tabip raporiyle bu gibiler üç ayı geçmemek üzere mükellefiyetten geri bırakılabilirler. Üç ay bitiminde kati ra- poru verirler. Madde 77 – Kadınların şahsi mükellefiyetinde şu sıralar ve esaslar gözetilir: I - Sıra beklemeden kendi isteğiyle gelenler, II - 20 - 40 yaş arasındaki kızlarla çocuğu olmayan dul kadınlar, III - 20 - 40 yaş arasındaki evli kadınlardan çocuğu olmayanlar, IV - 20 - 40 yaş arasındaki kadınlardan bakıma muhtaç çocuğu olmayanlar, V - 40 - 50 yaşları arasındaki kadınlar (Yukarıdaki vasıf ve sıralara göre), VI - 50 - 65 yaşları arasındaki kadınlar (Yukarıki vasıf ve sıralara göre), VII - 20 yaşından aşağı kız ve kadınlar. Madde 78 – Şahsi mükellefiyete tabi kadınlar aşağıda yazılı hizmetlerde kullanılırlar: 1 - Dikim ve terzilik, ütücülük, ahçılık hizmetleri, levazım ve harb sana- yii işleri, 2 - Sıhhi ve içtimai muavenet müesseseleri hizmetleri, 3 - Yardımcı hemşirelik, 4 - Hastabakıcılık, 5 - Sıhhiyeye ait depo, fabrika ve laboratuvar hizmetleri, 6 - Pasif korunma hizmetleri (Nizamnamesine göre), 7 - Resmi ve memleket müdafaasına yarayan müesseselerde çalışanların askerliğe çağırılmasından dolayı boş kalan hizmetler (Yapabilecekleri hizmetler ve tercihan asker olanın aile efradı), 8 - Posta, telgraf ve telefon hizmetleri, 9 - Memleket müdafaasına yarayan hususi fabrikalar işleri, 10 - Köylerde ve çiftliklerde askere gidenlerin bıraktıkları zirai istihsalat işleri, 11 - Yol ve inşaat işleri (İtiyat ve tahammül kaydiyle) 12 - Devlet demiryolları hizmetleri, 13 - Tramvay, tünel, otobüs vesair nakliyat işleri (Ehliyetlerine göre), 14 - Ahalinin iaşesi hizmeti. Meslek sahibi olanlar orduda faaliyet yeri oldukça, mesleklerinde istihdam edilirler. Madde 79 – Şahsi mükellefiyete tabi erkekler: 1 - Hava taarruzlarına karşı korunma teşkillerinde ve işlerinde (Nizamname-sine göre), 2 - Sıhhi ve içtimai muavenet müesseselerinde ve işlerinde, 3 - Devlet, vilayet ve belediye amme hizmetlerinde, doğrudan doğruya veya dolayısiyle memleket müdafaasına, ordu ve halkın zaruri ihtiyaçlarının teminine yarayan resmi ve hususi her türlü teşekkül ve müesseselerde, 4 - Nakliyat, levazım, muhabere ve istihbarat işlerinde, 5 - Kızılay ve benzerleri hayır cemiyetleri hizmetlerinde, 6 - Memleketin müdafaası işlerinde çalışanların kimsesiz ailelerine yapılacak yardım işlerinde, 7 - Arazi, yol ve inşaat işlerinde, 8 - Askeri ihtiyaçları karşılayan sair hizmetlerde kullanılırlar.
a) Gece işçiliğinde, b) Maden ve taş ocaklarının yer altı işlerinde, c) Sıhhate muzur ve tehlikeli sanayide, yer ve su altı işlerinde, ç) Gemilerde kömürcülük ve ateşçilikte; Kullanılamazlar. Madde 82 – Şahsi mükelleflere verilecek işlerde gözönünde tutulacak vasıflar ve esaslar aşağıda gösterilmiştir: a) Nakliyat işleri: Nakil vasıtalarında çalışacaklar kullanacağı nakil vasıtasını işletecek, sevk ve idare edecek kabiliyette olmalı, ruhi ve hareki arızası bulunmamalıdır. b) Yükleme, boşaltma, sırtta taşıma işleri: Kalp, akciğer, damar, nüha, amudufıkari, masfal ve kemik hastalıkları musabları, emofilikler, büyük dalaklılar, karaciğeri şiş olanlar, fıtıklılar, (Vücudun neresinde olursa olsun) adale dumuru, şerç düşüklüğü, geniş deri tekemmüşleri olanlar bu hizmetleri yapmaya elverişli değildirler. c) Muhabere işleri: Kulakla veya gözle kullanacağı vasıtaya göre kulağının işitmesi veya gözünün görmesi, haber getirip götüren postaların yürüyüş kabiliyeti, telefon merkezlerinde çalışanların söylemek kabiliyeti yerinde olmalıdır. Kekemeler bu işe alınamaz. ç) Fabrika, tezgah, imalathane makine işleri: Bu işlere ayrılacakların beş duygusu ve dikkati, melekesi, yapacağı işe kabiliyeti, bilgisi, sıhhati yerinde olmalıdır. Yiyecek, içecek maddeleri hazırlayan, nakil ve tevzi eden, gıda maddeleri ve konserve yapan fabrika ve imalathaneler merkez ve şubelerinde, fırınlarda çalışacakların bulaşıcı hastalık müsabı olmamaları şarttır. Göze görünür yerlerdeki kerih deri hastalıkları ve yanıkları olanlar da bu işlerde kullanılamaz. d) Sanat işleri: Sanatlarının icap ettirdiği meleke ve kabiliyeti haiz olmalıdır. e) Yol, arazi ve inşaat işleri: Açıkta yol ve arazi üzerine hava tesirlerine maruz kalarak çalışma tahammülünü haiz ve sıhhati yerinde olanlardan seçilir. f) Taş ve ateş ocakları, kömür ve maden ocakları, yer altında tünel ve hafriyat işleri: Buralarda çalışacakların gözlerinin görme, akciğerlerinin teşrihi ve fizyolojik kabiliyeti yerinde olması lazımdır. Kan ve deri hastalığı bulunmamalıdır. (Bunların sık sık mübadele ve münavebeye tabi tutulmaları lazımdır.) g) Yazı işleri: Gözleri iyi görecek, muhakemesi, hafızası, sıhhat ve kabiliyeti yerinde olacaktır. ğ) Hasta bakıcılık işleri: Zeki, dikkatli, müşfik, kabiliyetli, beş duygusu yerinde, okur yazar, temizliği sever, soğuk kanlı, azası tam ve sağlam olacaktır. Sirayet halinde trahomlular bulundukları köy ve kasabanın hudutları dahilinde nezaret ve tedavi altında görebilecekleri işlere ayrılabilirler.
Kaput
Takım elbise Çamaşır
İş elbisesi (Lüzumuna göre ayrıca) Ayakkabı
Çorap Peksimet torbası Lüzumuna göre Kadınların işbu Nizamname mucibince seferde görecekleri hizmetlere hazırlanması için hazar vaktinde teşkilatlandırılması işi ve umumiyetle kıyafete taallük eden hususlar Milli Müdafaa Vekaleti tarafından tanzim ve tesbit olunur.
BÖLÜM : 6 İskan ve konaklama mükellefiyeti Madde 91 – Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonları her üç senede bir defa kolordu komutanları tarafından gönderilen modele tevfikan iskan ve konaklama için temin edebilecekleri binaları gösterir iki nüshalı bir cetvel tanzim ederler. Bu cetvellerde toplu bir halde iskana müsait bulunan meskenlerle köylerde ve müştemilatında perakende bir halde olan meskenler tefrik olunur ve bu cetvellere aşağıdaki izahat yazılır. I - Subaylar için ahali evlerinde temin olunabilecek olan odalar. II - Erbaşlarla erler için yatacak yer miktarı ve konacak mesken miktarı. III - Ahırlar, garajlar vesair barındırma mahalleri ve bunların alabilecekleri canlı cansız nakil vasıtaları miktarı. IV - Ahaliye, Devlete, belediyelere ait ev, müessese, ahır ve melce olabilecek sair mahallerde konaklayabilecek insan ve yerleştirilebilecek hayvan ve malzemenin miktarı; Şu kadar ki işbu mahallerden, sahipleriyle kullananların kendileri ve hayvan ve eşyaları ve iktisadi faaliyetleri için lüzumlu olan mahaller mahfuz tutulur. Kendi masraflariyle garnizonlarının veya memuriyetlerinin bulundukları mahallerde ikamet eden subaylarla askeri mensuplarının işgal ettikleri hususi evlerde memuriyet ve rütbeleri mukteziyatına göre 92 nci maddede yazılı işgal hakları olan miktar nispetinde sükna mükellefiyetinden istisna edilirlerse de bu miktarı tecavüz eden kısmında iskan ve konaklama mükellefiyetine tabi olurlar. Ancak bunların ailesi efradının ikametine lazım gelecek odalar müstesna tutulur. Madde 92 – Konaklamalarda: Oda Adedi
Diğer bölük subaylariyle rütbe ve muadillerinden iki kişiye müştereken bir oda verilir Ve her bölüğe birer emir eri odası verilir. Bu miktarlar hal ve vaziyetin müsaadesi nispetinde azami haddir. İskan tertibatı, esas itibariyle komutanların hal ve vaziyete uygun alacakları tertibatla tanzim edilir. Madde 93 – 91 inci maddede yazılı olan cetvelin bir nüshası Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonu tarafından o mıntakanın tabi olduğu kolordu komutanına gönderilir. Madde 94 – Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonları Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası mucibince bedeli gaip şahsaait olmak üzere sükna tedarikine mecbur oldukları zaman mucip sebeplere müstenit ve tediye olunacak paranın miktarını mübeyyin bir zabıt varakası tanzim ve mümkün olduğu kadar süratle alakalılara tebliğ ederler. Madde 95 – Bir mahalde iskan olunan veya konaklayan kıtalara komuta eden subaylar tarafından her ayın son günü ve keza o mahallin terk olunduğu gün işgal olunan yerlerin bedelinin tediyesine esas olmak üzere iki nüshalı bir beyanname tanzim olunur. Vusul ve azimet günleri de yazılarak o mahallin tabi olduğu Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonuna verilir. BÖLÜM : 7 Demir yollarında, deniz ve hava yollarında ve deniz ve hava vasıtalarında ve limanlarında mükellefiyet Madde 96 – İşletme müesseselerine el konulduğu zamandaki durumları hakkında Devlet Demiryolları ve Deniz Yolları ve Limanları ve Devlet Hava Yolları İşletme Umum Müdürlükleri tarafından alakalılarla karşılıklı üç nüsha bir zabıt varakası tanzim edilir. Bunun biri müessesede ve diğeri alakalı umum müdürlüktekalır ve üçüncü nüshası da M.M. Vekaletine gönderilir. İhtilaf halinde her iki taraf mülahazalarını bu zabıt varakalarına yazarlar. Madde 97 – Yukarıki maddede bahsi geçen umum müdürler, azami istifade temini için, gerek, mevcut vasıtalarının ve gerek şirketlere veya şahıslara ait olup da emrine geçen bütün nakil vasıtalarının iyi bir halde muhafazası ve arızalılarının tamir edilerek emre hazır bulundurulması hususunda baş komutanlığa ve bunun teşekkülüne kadar Genelkurmay Başkanlığına karşı mesuldürler. Madde 98 – İşletme ve tamir işleri için muktazi yakılacak ve istihlak edilecek maddeler ve alat ve edevat ile iptidai maddeler ihtiyacı ve buna ait masraf Milli Müdafaa ve Münakalat Vekaletleri arasında teşkil edilecek daimi bir komisyon marifetiyle temin ve tedarik olunur. Şirketlere ve hususi şahıslara ait vesait için sarf edilecek işletme ve tamir masrafı bu şirketlere veya şahıslara verilecek tazminattan mahsup edilir. Madde 99 – Şirketlere veya hususi şahıslara ait nakil vasıtalarının işletme idareleri lüzumlu görülecek bir kadro ile Devlet işletme idarelerine bağlanır. Bu kadro dahilindeki şahıslara verilecek ücret ve maaşlar Devlet işletme idareleri tarafından, bunların emsali askere alınmış ise keyfiyet nazarı dikkate alınmak suretiyle tesbit ve tediye olunur ve bu masraf şirket veya şahıslara tediye olunacak tazminattan mahsup edilir. Madde 100 – Devlet Demiryolları ve Deniz Yolları ve Limanları ve Devlet Hava Yolları İşletme Umum Müdürlükleri kendi emirleri altında gerek Devlete ve gerekse şirketlere veya hususi şahıslara ait vesait için mükellefiyet tatbik edildiği tarihten başlayarak, mükellefiyet kaldırılıncaya kadar geçecek zaman zarfında verilen vazife hakkında ve bu esnada nerede ve ne suretle kullanıldıklarına dair mahal ve zaman zikredilmek suretiyle hizmet cetvelleri tutarlar. Yine bu idareler vesaite ait mevaddı müstehlike, tamir, telvin, ücret vesairegibi tekmil masrafları tesbit ederler. Bu makamlar hesap işlerinde Milli Müdafaa Vekaletine karşı mesuldürler. Milli Müdafaa Vekaleti işbu masrafları tetkikve tevsik etmek için icap eden tedbirleri alır. Madde 101 – Mükellefiyetin kaldırılması halinde işbu vesaitin bulunduğuson durumları 96 ncı maddede adı geçen umum müdürlükler tarafından ve bu maddedeki tafsilata göre zabıt varakalariyle tesbit olunur. Madde 102 – Devlete, şirket veya şahıslara ait nakil vasıtalarında veya bunlara ait müesseselerde vuku bulacak tahribat, işletme idareleriyle şirket veya mal sahiplerinin ve tahribi yapan veya yaptığı iddia olunan askeri kıta veya müesseselerin vaka mahallindeki mümessillerinden müteşekkil bir komisyon tarafından mahallinde tesbit olunur. Bu vesika askeri bir komisyon veya komiserlikler tarafından tetkik ve tasdik olunarak M. M. Vekaletine gönderilir. Bunlara ait tazminat Milli Müdafaa ve Münakalat Vekaletleri ile şirket veyaşahısların mesul mümessilleri arasında tesbit olunur. Madde 103 – Başkomutanlık veya Genelkurmay Başkanlığı demiryolları veya deniz ve hava yollarından bir kısmını veya tamamını doğrudan doğruya ve askeri idare altında çalıştırmak isterse bu hususta kanunun 47 nci maddesi mucibince muamele olunur ve işletme tarzı Başkomutanlık veya Genelkurmay Başkanlığı ile Milli Müdafaa ve Münakalat Vekaletleri arasında tesbit olunur. Madde 104 – Kanunun 44 üncü maddesine tevfikan deniz yollarına ve deniz nakil vasıtalarına mükellefiyet tatbikı için işletme müdüriyeti mümessillerine müracaat olunur. Eğer böyle bir mümessil yoksa ister sahilde olsun, ister açık denizde bulunsun doğruca geminin süvarisine, bulunmadığı takdirde, kaptanına müracaat edilir. Bu müracaat tahriri yapılır. M. M. Mükellefiyeti Kanununun 42 nci maddesinin 2 nci fıkrasında gösterilen nakil vasıtalarına vesair vasıtalara mükellefiyet konması halinde süvari ve kaptan gemide bulunan yolcuları ve el koyan tarafından lüzumsuz görülen hamuleyi gösterilen her hangi bir iskelede tahliye etmeğe mecburdur. Sefineye vazıyed edilir edilmez ne halde bulunduğu tesbit olunur. Gemide bulunan bütün levazımatve techizatın, yiyecek ve içeceğin ve kezalik mükellefiyet tatbik olunan hamulenin cinsi ve miktarı bir listeye yazılır. Geminin süvarisi veya kaptanı ile mükellefiyet koyan makam tarafından tayin edilen mümessiller bu bapta karşılıklı birer zabıt varakası tanzim ederler. İhtilaf halinde her iki taraf mülahazalarını bu zabıt varakalarına yazarlar. Bu vesikalar iki asıl nüshalı olarak tanzim kılınır. Biri sefinenin mümessilinde kalır ve diğer aslı daMilli Müdafaa Vekaletine gönderilir. Harb sefinesi haline kalbedilmek hali müstesna olmak üzere tüccar gemilerinin vesair deniz vasıtalarının kumanda heyeti ile tayfa ve mürettebatı şahsen mükellefiyete tabi tutulabilir. Bumadde de gösterilen tesbit muamelesini yapmayan veya bu hususta ihmal ve tekasül gösterenler hakkında kanuni takibat yapılır. Bu maddenin hükmü havayollarına ve hava nakil vasıtalarına da şamildir.
BÖLÜM : 8 Mahrukat madenlerine ait mükellefiyet Madde 106 – Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun 49 uncu maddesi mucibince mahrukat madenlerini işletenler tarafından mahrukat teslimi suretiyle tatbik olunacak mükellefiyet ciheti askeriyenin nezareti altında cereyan eder. Madde 107 – Bir madenden yıkanmış, yıkanmamış, imal edilmiş veya edilmemiş kok halinde ve her ne suretle olursa olsun kömür alınması lazım geldiği zaman mükellefiyet madenin tabi olduğu vilayet vasıtasiyle işletenlere tebliğ olunur. Mükellefiyet emrine aşağıda gösterilen hususlar yazılır. 1- Mükellefiyet konulan mahrukatın cinsi, nevi, evsaf ve mahiyeti. 2- Tayin olunacak tarihte madenin kabiliyetine göre teslim olunacak miktar. 3- İşletme sahibinin vesaiti müsait ise vagona veya vapura yüklenmiş olduğu halde maddenin mütat olarak kullandığı iskele ve istasyonlar. Madde 108 – Teslimat Milli Müdafaa Vekaleti tarafından tayin olunan tesellüm heyetlerine yapılır. Bu memurlar kömürlerin gerek evsafını ve gerek miktarını tetkik etmek hak ve vazifesiyle mükelleftirler. Madenleri işletenler bu kömürlerin sevkiyatını temin etmek için bütün levazım, vesait, eşhas ve müstahdemleri ile muavenet etmeğe mecburdurlar. Madde 109 – Kanunun 53 üncü maddesinde yazılı madenler ile mayi mahrukat madenleri hakkında da bu bölüm hükümleri caridir. BÖLÜM : 9 Sınai Müesseselere ait mükellefiyet Madde 110 – Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun 52 nci maddesinde yazılı olan sınai müesseselere mükellefiyet emir ve tatbik etmek salahiyeti M. M. Vekiline aittir. Mükellefiyet emri vekil veya tevkil edeceği makam vasıta- siyle müesseseyi işletenlere veya kanuni mümessillerine tebliğ olunur. Madde 111 – Mükellefiyet emrinde müessesenin kabiliyetine göre askeri ihtiyaçları temin etmesi lüzumu ve mükellefiyet konan mevad ve eşya ile bunların mahiyet ve evsafı ve teslim edilecek miktar ve teslim zamanı yazılır. Madde 112 – Teslimler, mükellefiyet konan müessesede ciheti akseriyeden tayin olunan memurlara yapılır. Bu memurlar teslim olunan şeylerin evsafınave miktarına ait bütün muayene ve tetkikatı ve tahkikatı icra ederler. Müesseseyi işleten, bu tesellüm muamelelerinde bütün memur ve müstahdemlerini ve bu muamele için muktazi olan bütün vesait ve malzemeyi ciheti askeriyece tayin olunan memurların emrine amade bulundurmaya ve mümkün olan her türlü muavenette bulunmaya mecburdur. Madde 113 – Sahibi tarafından işletilmek üzere bir sınai müesseseye konulan mükellefiyet işletmeğe muktazi bütün iptidai maddelere ve malzemeye teşmil edilebilir. Mükellefiyet konan iptidai maddeler veya malzeme ve stokların müfredatı iki nüsha olarak tertip olunan defterlere yazılır. Altları usulen meşruhat verildikten sonra, sayımda hazır bulunanlara imza ettirilir ve bunun bir nüshası müesseseyi işletene verilir. Diğer nüshası ciheti askeriyece muhafaza olunur. Madde 114 – Bir sınai müesseseye doğrudan doğruya ciheti askeriyece işletilmek üzere mükellefiyet konması, İcra Vekilleri Heyeti kararı üzerine M. M. Vekili tarafından işletenlere yazılı bir mükellefiyet emri tebliği ile yapılır. El konmadan evvel müessesenin bütün bina ve müştemilatı ve makine vesair işletme teçhizatı ve tesisatı ve mefruşatı ve varsa nakil vasıtaları ve bunların el konduğu zamandaki vaziyetleri ve malzeme ve mamul ve mahsullerin, stokların miktar ve vasıfları müessesenin sahibi veya işleteni veya bunların kanuni vekil veya mümessilleri, bunların bulunmadığı hallerdebelediye teşkilatı olan yerlerde muhtarlık vazifesini gören belediye memurları ile beraber ciheti askeriyeden müesseseyi tesellüme memur olanlarca tespit edilerek üç nüshalı bir zabıt varakası tanzim ve iki tarafça imza olunur. Bunlardan bir nüshası Milli Müdafaa Vekaletine gönderilir, ikinci nüshası müessesenin sahibine veya kanuni vekil veya mümessiline veyahut bunlara verilmek üzere belediyeye verilir. Üçüncü nüsha ciheti askeriyenin memur-larınca muhafaza edilir. Madde 115 – Ciheti askeriye el koyduğu müesseseyi, mümkün olduğu kadar, işletenin tesis etmiş olduğu usul ve vesaitle işletir. Ciheti askeriye mükellefiyet emrile kendisine lüzumlu gördüğü memur ve müstahdemlere de şahsen mükellefiyet koyabilir ve bu mükellefiyet müessesede müstahdem olanlara isimlerini havi olarak müessese dahiline yapıştırılan ilanlarla tebliğ olunur. BÖLÜM : 10
BÖLÜM : 11 Müteferrik hükümler Madde 118 – Muvakkat bir zaman için sırf askeri ihtiyaçlara çalışmak üzere değirmenlere mükellefiyet tatbik olunduğu vakit mükellefiyetin tatbiki sırasında bu gayrimenkulün hali, durumu mükellefiyeti tatbik eden komisyon ile değirmene el koyacaklar tarafından iki nüsha halinde bir zabıt varakasiyle tesbit olunur. Mükellefiyet kaldırılınca da aynı muamele yapılır. Madde 119 – Cephede ve asker veya sivil sıhhat teşkilatı olmıyan sair yerlerde yaralı ve hasta askerlere bu teşkilata gidebilecek veya sevk olunabilecek bir hale gelinceye kadar mahalli idare veya köy heyetlerince yapılacak mükellefiyet muamelelerinde mükellefiyet komisyonları mahsus mahaller tedarik eder ve böyle bir mahal tedariki mümkün olmazsa hastalar ve yaralılar ahali evlerine verilir. Tedavi olunacak hastalık sari ise bu hastaların konulacağı binalardan ahali boşaltılır. Bunlara hastalar tedavi için yerleştirilir. Köylerde ve kasabalarda zarurat hallerinde yatırılacak hastalara tahsisedilecek binalar ile yatak takımlarının temiz olmasına dikkat edilir vemümkünse binalar ve yatak takımları fenni temizliğe tabi tutulduktan sonra yaralılar ve hastalar yatırılır. Fevkalade müstacel hallerde M. M. Mükellefiyeti Komisyonu Merkezinden uzak mahallerde ciheti askeriye hasta ve yaralılara bakmak için doğrudan doğruya ahaliye mükellefiyet tatbik edebilir. Bu bakımmükellefiyetinde, sari hastalıklarda halkın sıhhatı nazarı dikkate alınarakicap eden tedbirler alınır. Madde 120 – Hazır olmayan veya temsil edilmeyen bir kimseye ait bir şeye mükellefiyet tatbik etmek lazım geldiği ve teklife tabi şeyin başka suretle istifası kabil olmadığı takdirde komisyon bu kimsenin evinin kapılarını köylerde muhtar, kasaba ve şehirlerde mahalle mümessilleri ve bunlar da bulunmazsa komşulardan iki kişi hazır olduğu halde açtırarak mükellef olduğu şeyleri alır. Orada bulunanların imzasını muhtevi bir zabıt varakası tutulur.Bu varaka Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonunda muhafaza edilir. Madde 121 – Mükellefiyet yoliyle alınan herşeye makbuz verildiği gibişahsan yapılan mükellefiyette de hizmetin cinsi ve nevi ve mahiyeti ve devam müddeti tasrih edilmek şartiyle mükellefe bir vesika verilir. Mevcut olmayanlar için verilecek tesellüm makbuzu Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonunda muhafaza edilir. Madde 122 – Milli Müdafaa mükellefiyeti hakkında 3634 sayılı kanunun 4, 10, 36, 41 ve 75 inci maddelerine göre hazırlanmış ve Devlet Şürasıncatetkik edilmiş olan bu Nizamname hükümleri Resmi Gazete'de basıldığının ertesi gününden itibaren yürümeğe başlar. Madde 123 – İşbu Nizamname hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür. 
Milli Müdafaa Mükellefiyetinden devamlı geri kalmayı mucip hastalıklar ve malüliyetleri gösterir cetveldir 1 - Her iki gözde körlük veya her hangi bir sebeple bu dereceye yakın görme noksanı. 2 - İleri derecede akıl hastalıkları. 3 - Merkezi asap cümlesinin tedavisi muhtemel olmayan, nüküsle muttasıf, bedenin faaliyet ve hareketlerini güçleştiren sekellerle müterafik hastalıkları (Tabes, felci umumi, dimağ urları, münteşir levhavi tasallüp, sirengomiyeli, uyku hastalığı, felci mütemellil, polyomiyelit ve benzerleri). 4 - Muhiti sap cümlesinin tedavisi muhtemel olmıyan, nüküsle muttasıf, bedenin faaliyet ve hareketlerini güçleştiren sekellerle müterafik hastalıkları (Müzmin asap iltihapları, etraf felçleri, dumur ve şekil bozuklukları, miyo- patiler ve benzerleri). 5 - Müzmin sehaya iltihabı. 6 - Sar'a (Hakiki). 7 - Bedeni ve ruhi vazifeleri ehemmiyetli surette bozan (Nevrozlar, fobiler, pisikasteni, nevrasteni, isteri ve benzerleri). 8 - Tam sağırlık ve dilsizlik. 9 - Hançere ve şezenin müzmin, ağır ve tedavisi imkansız hastalıkları. 10 - Ağız, boğaz ve merinin tedavisi imkansız mühim hastalıkları. 11 - Cüzam. 12 - İşe mani olacak kadar büyük veya mühim nedbeler. 13 - Beden neşvünemasının ileri derecede geriliği veya ileri derecede zaafı. 14 - Beden vazifelerini esaslı surette bozan lenfa ukdeleri hastalıkları ve sekelleri. 15 - Lenf ve kan yapan cihazların şifası kabil olmayan hastalıkları ve ihtilatları. 16 - Beden hareketlerine ve vazife görmesine engel olan devamlı nikris, romatizma sekelleri. 17 - Beden vazifelerini ehemmiyetli surette bozan iç ifraz guddeleri hastalıkları (Diyabet, Bazdov, kreten ve benzerleri). 18 - Vücudun çalışma kabiliyetini ehemmiyetli derecede bozan veya bozabilecek olan muavazası bozulmuş kalb adelesi, şigafları ve damarlarının devamlıve müzmin hastalıkları. 19 - Vazife görmesine mani ehemmiyetli şiryan tazyiki yüksekliği veya düşüklüğü. 20 - Kalb anjini (Hunnakısadır.) 21 - Akciğer, kasaba ve pilevranın beden faaliyetini ehemmiyetli derecede bozan müzmin hastalıkları. 22 - Müzmin, devamlı tedavisi imkansız kasabi asma. 23 - Hazım cihazının ve diğer karın ahşasının beden vazifelerini ehemmiyetli derecede bozan ve tedavisi kabil olmayan hastalıkları (Mide tümörleri, müzminkarhalar, karaciğer istihaleleri ve tümörleri, sirozlar, çok büyük dalaklar, ileri derecede ahşa düşüklüğü, büyük prostat, ihlil darlığı ve benzerleri). 24 - Kifayetsizlik gösteren müzmin böbrek hastalıkları. 25 - Beden hareketi vazifelerini bozan etraf kısalığı veya kısmi yokluğu (Betir, tesmim). 26 - Beden hareket ve faaliyetini bozan müzmin kemik, mafsal, adale ve veter hastalıkları. 27 - Beden hareket ve faaliyetlerini çok ehemmiyetli derecede bozanveya pek fazla şekil bozukluğu gösteren bel kemiği eğrilikleri ve hastalıkları. 28 - Beden hareketlerine zorluk veren basur memeleri, serç düşüklüğü. 29 - Büyük fıtıklar (Hangi nahiyede olursa olsun). 30 - İleri derecede varis, varikosel, idrosel. 31 - Her hangi bir iş yapmaya mani olacak derecede elin şekil bozukluğu veya kemiklerinin eksikliği. 32 - Yürüyüşe mani olan ayağın şekil bozukluğu veya kemiklerin eksikliği.
Gerek mükellefiyetten devamlı geri kalmayı mucip hastalıklar ve malüliyetlerin tayininde ve gerek arızalı sağlam ve sakatlara hizmet tayininde zorluğa uğranan vakalarda, ordu mensuplarına ait Bedeni Kabiliyet Talimatnamesi örnek tutularak muamele yapılır.
|