Instrumentet metalprerese

Keshu ne makinerine moderne shume mire jane renditur keto instrumente prerese te mprehta nga te cilat pjesa mprehese punohet nga qeliku per mprehje te shpejte ose nga materiali i foret, kurse konstruktohet nga qeliku ose nga qeliku i llakuar me i lire.

Sot industria e instrumenteve prerese ndryshon lloojet e konstruktimit ose konstruktimitn me pllaka te lemuara nga materiali i forte.

Te projektimi i keyre instrumenteve prerese te mprehta paraqitet pyetja e rregullsise dhe ngujimin e boshtit te perforcuar, pllakave dhe pjeseve te mprehta ne trupin e instrumenteve prerese.

Te gjitha perforcimet e dukshme mund te tregohen ne :

1. 
   Perforcimi mekanik i pllakave (brisku, dhembi) ne trup, me ngulitjen e pykave ose sjelljen e vides. Kjo menyre e konstruktimit te varianteve te ndryshme pjeserisht eshte shfrytezuar per brisqit me mprehjse te shpejte dhe shume me pak per brisqit nga metali i forte.
   
2. 
   Lyerja e pllakave- menyra e shtruarjes per pllaka nga metalet e forta, e me pak per pllakat nga qeliku me mprehje te shpejte dhe perforcim imekanik.
   
3. 
   Saldimi i trupave- menyra me e perhapur e punimit te instrumenteve prerese.
   

4. 
   Derdhja e instrumenteve prerese dy-shtresore ; trupi derdhet nga qeliku konstruktiv, dhembet punohen nga qeliku shpejt-preres ose nga metali i forte.
   

Perveq shpenzimit ekonomik te materialit veglat e percaktuara kane edhe nje perparesi te rendesishme para veglave nga nje pjese, dhe ate: vegla e percaktuar lejon pershtatjen e dimenyioneve .P.sh. tek montimi i alezatorve me burgi te vendosur mund te pershtatet diametri gjet hargjimit tehut gjate gdhendjes. Pershtatje e lejon rritjen e afatit te qendrimit. Per kete shkak pjesae perparme e veglave perpunohet si pjese e perbere vetem per mundesin e pershtatjes. Konstruktori gjithmon eshte i detyruare te krijoj mundesin e pershtatjes ne konstruktimin e veglave te mprehta, sepse ne llogarine pershtatjes se dimensioneve tek puna e veglave dhe te fitoj kualitet te rritur tek puna e caktuar.

Pjesa ngjitese e veglave te mprehta (krejt ose tersisht) etj. Mbajtesi duhet te jape force te ndryshme makinave alezator ne pjesen e veglave me teh. Nese pjesa e perfshire nuk eshte mjafte e forte, parashikimi jo i drejte , ateher kufizuar me shfrytezimit e forces se vegles.

Konstruktimi i veglave per ngjitje eshte i ndryshem. Pjeset ngjitese me te perdorshme jane:

Per veglat me nje pjese me lakim rrethor:

1. 
   Alezatori cilindrik me teh preres gjatesor,
   
2. 
   Alezatori cilindrik me tehun nga qeliku,
   
3. 
   Kanalet e mbyllura te konstruksioneve te ndryshme
   

1.Alezatori cilindrike me pyk per se gjati,

2. Alezatori cilindrik me teh preres gjatesor,

3. Kanalet e mbyllura konstruksione te ndryshme.

Per instrumentet me lakim pergjat boshtit pershkues

1. 
   Mbajtesi me shterngues ne form pyke,
   
2. 
   Kohat shpejt ndryshojne ne kanale te mbyllura te konstruktimeve te ndryshme.
   

1. 
   Lidhja e forte – paraqet force dhe moment kthyes te pykave ose qfardo detyre qofte. Ne kete grup behet fjale per ngjitjen e mbajtesit ose instrumentit preres kuadrovik, pykat shpuese cilindrike, koha e shpejt e ndrrimit me metale te mbyllura etj. Kjo ngjitje jep force pjeseve. Tek ngarkesa e ketyre lidheseve vendi me i dobet i konstruktimit duhet te keputet. Tek konstruktimi i veglave ato lidhese zene njerin nga vendet ktyesore dhe pjeserisht jane te renditura.
   

3. Ne praktik shpesh tek konstruktimi i kombinuar me lidhje te forte me

, ndryshohet lidhje e kombinuar, duhet dhen forc pjesve te forta dhe force ferkimin .Kan lidhje te kombinuara hasim shum shpejt .

2.234. Thjellesija e perpunimit te veglave konstruktimi teknologjik etj. Thjeshtesija ne punimin e veglave ne te vertet qeshtje e rendesishme te cilen konstruktimi i veglave te mprehta duhet ta ket parasysh.

Ne kohen e sotme egzistojn shum metoda te perpunimit te metalit te mpreht , si p.sh tarkimi , kallaimi , perpunimi i teheve etj. Perpunimi i teknologjis ne te shumten varet nga konstruktimi i formes se vegles . Sa me e thjesht te jet forma aq me e thjesht perpunimi sipas kesaj tek perpunimi i formave dhe dimenzjoneve te veglave duhet pasur kujdes ne perpunimin e tyre . Per konstruktimin e veglave me teh te cilat fitohen me rrugen e kallait ,eshte e nevojshme te njohen veqorit teknologjike te kallait . Nese p.sh parashikohet burgija spirale per shtypje dhe mbeshtjellje , kurse ne pjes duhet te dij veqorite e poenit te shtypjes dhe mbeshtjelles te qelikut , si dhe ka disa veqori .Tek veglat e kombinuara,te perpunuara nga disa pjes, duhet te jet parapar thjellsija e perpunimit te gjdo detali .

Sipas kesaj konstruktoni duhet ti parashikoj procesin teknologjik i perpunimit te veglat adekuate dhe veqorit e tyre dhe fortesin te fundit para perjashtimit .

Tek konstruktimi i veglave me teh menyra me e lehet bazohet sistematikisht te gjithave elementeve adekuate , keshtu p.sh per perpunimin e konstruktimit te nga nje pjes eshe e nevojshme te renditen elementet e tyre e ato jane; diametri, thellsija , hapi , thellsija e , tehu i kendit , kendi i lakimit te ghepit etj. Sipas perpunimit te te gjitha te dhenave konstruksioni vizaton fig.54 skicen e ideve .

Ne baz te skices ideore te vizatimit , realizohet vizatimi i punese (mekanike )

24. 
    Vizatimi mekanik i veglave me tehe
    

Ai paraqet nje dukument themelor dhe ne ate duhet te tregohen te gjitha shenimet per perpunimin e veglave te dhena .

1.Gypat nuk osht e nevojshme gjithmon te trgohen (p.sh tek dhembzet , faza etj.);

2. Nese vegla ka disa dhemb , vizatohet vetem 2-3 te tjerat nuk vizatohen .

3. Vijat ndryshohen tek vizatimi i frezes , shpueses etj, .

4. Profili i veglave vizatohet posaqerisht ne shumicen e matjeve .

5. Mesatarja per pasqyrimin e kendeve te para dhe te prapme vizatohet vet

em pjeserishte .

Ne vizatimet duhete te japen te gjitha dimenzjonet e veglave. Paraqitjen e dimenzjoneve duhen te zbatohen me pergjegjsi te njejt dhe rregullat e vizatimit projektimin dhe te difinohen dimenzjonet e shkronjave e pastaj vlerat numerike jepen ne tabel , nga te cilat duhet te ftohen te gjitha shenimet e duhura . Vizatimet e ketilla te veglave te tipit te njejte me dimenzjonet e treguara tabelare ghersisht te shpendara ne praktik.

Ne vizatimet e veglave duhet te jet kualiteti i treguar dhe siperfaqet e perpunuara. Te gjitha siperfaqet e veglave nuk e kane vleren e njejte te perpunimit ,por percakton kualitetin e siperfaqeve te ndryshme .Ne keto s

iperfaqe rrjedhin keto :

1.siperfaqet e mprehta te dhembit te veglave ,siperfaqja e perparme , siperfaqja e prapme ndikon ne kualitetin e siperfaqes ne perpunim , ne fortesin e vegles dhe veqorit, largimi i thermijave etj:

2. siperfaqet baze te veglave p.sh rrethorja dhe ballore tek veglat e mjellura , mbajtsi tek veglat bonike , duhen te jen gjithashtu te perpunuara me paraqitje adekuate ne siperfaqe kualitatve , sepse nga kualiteti i ketyre siperfaqeve varet adekuat dhe veglat. Siperfaqet tjera te veglave jan me pak te rendesishme dhe kualiteti i tyre mund te jete i percaktuar me shenje te pergjithshme . preferohet ne teh vendosja e shenjave perpunimi ne siperfaqet e veglave te shyrtohet tabela 2.2.

Ne rregullat teknike per veglat e mprehta jepen shenimet ne vijim:

1. Pershkrimi i poshtem i veglave sipas formes .

2. Numrimi i te thjeshte , i kualitetit te veglave :

3. Udhzimet themelore pere zgjedhjen e materjalitn te veglave ,

4. Fortesija e disa pjesve te veglave ,

5. Pershkrimi verifikues i veglave ne pun.

6. Pershkrimi i shenjave dhe paketimi i veglave . Tek perpunimi i veglave te imta mprehte shenimet themelore nga pershkrimi teknik zakonisht pershkruhen ne vizatimin e veglave .

Ne rregullat teknike per format standarte te veglave jan te obligushme studentet teknik te perpunimit rregullat per vegla mprehta si

1.Rregullat teknike per mbajtjes cilindrik dhe jane dhene ne JUSK. Standarte spirale te cilat jane dhene ne JUS.K.D.3.001 deri 062, sipaas 60 ST 2034-43, sipas DIN 1412-14;

2. Rregullat teknike per te cilin jan dhene ne JUS K.D3.110 kurse tjerat standarte ne JUS K.3.063 deri 34 GOST B-1677-42 sipas DIN 344, DIN 859;

3. Rregullat teknike per frese per dhene ne JUS K. B 2010 tjerat ne JUS K.D2013 deri 203, nga GOST b-1695-42 , GOST 1671-42, GOST 4049-51 etj. Sipas DIN 857, 884, 1892, 1880, 885, 1831, 1890, 1891, 850, 844, 845, 327, 326 etj.

4. Rregullat teknike per dhembzet dhe mprehset jan dhene JUS K.D 6010 kurse standardet ne JUS K. D 6020 deri D 6.311,sipas DIN 352 ,371, 357, 2181, 374, 356, 223, 382 etj.

2. 
   Llogaritja ekonomike e veglave
   

Qe te mund te percaktohet afati ekonomik i qendrimit te instrumenteve mprehse duhet te filloi nga shpejtesia mprehese ekonomike, sepse ajo ndikon ne qendrimin e tehut te instrumentit preres.

Eshte e kjart nese punohet me shpejtsi te mprehjes zvoglohet koha e punes, ose per shkak te topitjes se shpejt te tehit te briskut duket se brisku shpesh mprehet, kurse kjo mprehje shkakton gjithashtu shpenzime .


Fig. 2.15. Vartsija e shpenzimeve te perpunimit nga shpejtsija e mprehjes
Shofim se tek shpejtesija e caktuar te mprehjese kryesore shpenzimet e perpunimit dhe shpenzimet per shkak te heqjes dhe vendosjes se instrumenteve prerese , mprehja e tehut, etj.

Fig.2.15. tregon varesin e disa shpenzimeve teperpunimit nga shpejtesia e mprehjes.

Tek lakorja ,,i’’ tregon se shpenzimet perpunuese zvoglohen me rritjen e shpejtesis mprehse , kurse tek lakorja ,,n’’ rriten etj. Shpenzimet e mprehjes se briskut rriten me rastin e shpejtesis se mprehjes. Drejtimet ,,m’’ dhe ,,n’’ tregojn shpenzimet konstante (kahet ndihmese dhe te ngadalshme) te pjeseve (materialit) qe nuk eshte e varura nga shpejtesia e mprehjes.I numrejme keto madhesi do te fitojme lakoren e vizatuar, e cila paraqet shpenzimet totale te prodhimit per pjese.

Shpenzimet totale te prodhimit pavarsisht ne perpunim dhe shpejtesin e mprehjes perbehen nga:

Ku eshte: U_p- Shpenzimet totale te prodhimit (din/pjese),

U_m –Shpenzimet e materialit (din/pjese),

U₁- Shpenzimet e perpunimit (din/pjese),

U_a- Shpenzimet e veglave (din/pjese).

Analiza e shpenzimeve perpunuse tregon se perbehet nga shpenzimet direkte etj. Te ardhurat personale te puntorit i cili ka punuar dhe indirekt etj , shpenzimet ngjitse (2)

Ku eshte: P_r- te ardhurat personale te punetorit ne ore (din/ore)

T_k- koka e punimit te nje pjese (min/pjese),(s/pjese)

r- regjia(%)

Perveq ketyre shpenzimeve duhet gjithashtu te analizohen edhe shpenzimet e instrunenteve prerese M_a sipas punimi te nje pjese:

Ku eshte U_an perbehet nga :

Ku jane: O_na –Shpenzimet fatale te furnizimit dhe mipermbajtjes (din)

O_n- vlera e instrumentit preres te ri (din)

O_o- vlera e qregjistrimit e instrumenteve prerese per burgi (din)

O_s- shpenzimet e nje mprehje(din)

N_s- numri mesatar i instrumentit preres te mpreht

N_vt- numri i pjeseve te cilat mund te punohen per nje kohe te zgjatjes se vegles se tehut.

N- numri i pjeseve te cilat mund te punohen disa instrumente prerese.

Ateher rrjedh:




Nëse për vlerën N_vt futen kohet si rrjedh fitohen:

ku është:

T- koha e afatit të vegles (min), (s).

t_r-koha e punës së vegles (min),(s).

Nëse futet në formulen për shpenzimet e vegles:

Ku është:

O_T – shpenzimet e veglave per nje koh te caktuar (din euro)

Sipas kesaj eshte:

Fig.2.16. tregon varesin e shpenzimeve te veglave nga shpejtesia e mprehjes dhe ate per tri lloje te veglave te mprehta me metal te forte.

1.Brisku formues(alezatori),

2.Koka per frezim me afatqendrimi te mire,

3. Koka per frezim me afatqendrimi te dobet.


Fig.2.16. Varesia e shpenzimeve te veglave nga rritja e shpejtesise se mprehjes.
Nese e kryejme mprehjen do te jete: N_s=O ose

E shqyrtojme se koha duhet te shpenzohet per shkak te mprehjes se veglave dhe si ndikojne ato kohe ne shpejtesin e mprehjes.

Veglat e ndryshme kerkojne kohe te ndryshme per mprehje, heqje dhe thithje. Nje eshte e pergaditur dhe koha ndihmese do te jete pa ndikim ne shpejtesin e mprehjes. Si sjellen ato kohe mund te shifet ne diagramin vijues (3):


Fig.2.17.Ndikimi i shpejtesis se prerjes ne rritjen e afatit kohor te veglave t_siz
Fig.2.17. tregon kohen e ndikimit te veglave t_siz s me rritjen e shpejtesise se mprehjes. Sipas kesaj shikuar ndrrimin e veglave per nje pjese te perpunuar shofim shprehjen si vijone:

Ku jane:

t_siz- koha e ndikimit te veglave per nje njesi perpunimi ajo pjese eshte koha e pergjithshme ndihmese (min/cop),(s/cop)

T_k- koha e perpunimit per njesi (min/cop),(s/cop)

t_g-puna makinerike e perpunimit,(min), (s),

t_s – koha ndihmese (min), (s),

t_po- koha pergaditore perfundimtare (min).

T_k- koha e perpunimit sipas nje njesie (min/cop),(s/cop),

U_p- shpenzimet e pergjithshme te prodhimit (din),

v_e- shpejtesia me ekonomike e mprehjes (m/min), (m/s),

v_tk- shpejtesia me ekonomike e mprehjes pa marreparasysh kohen e perpunimit (m/min), (m/s).

Gjithashtu mund te shifet se eshte v_tk > v_e qe d.m.th. qe shpejtesia ekonomike e mprehjes eshte me e vogel se tek koha e perpunimit.

Fig.2.18. Varesia e shpenzimeve te perpunimit dhe koha nga shpejtesia e mprehjes.

Te gjitha keto shenime te fituara jane te verifikuara nje kohe te gjete ne laboratora.

Ne diagramin ne fig.2.19. tregohet ndikimi i thellesis se mprehjes ne kohen e zgjetjes, qendrueshmeris etj. Shofim qe thellesia e mprehjes mbetet konstante dhe nuk ndikon ne kohen e qendrimit.

Sipas kesaj, me mire me marre thellesi me te madhe te mprahjes sepse me kete heqen me shume ashkla per njesi kohe.

Diagrami ne fig.2.20. tregon ndikimin e distances ne kohen e zgjatjes se qendrueshmeris (5). Shofim se lakorja ngadal bie qe d.m.th. se distanca ne mase te vogel ndikon ne kohen e qendrimit, sepse me rritjen e distances koha e qendrimit eshte me e shkurte, ku jane:

T- koha e qendrimit (min), (s),

a – thellesia e mprehjes (m),

s – distanca sipas rrotullimit (m/rrot.)

Fig.2.19. Ndikimi i thellesis se mprehjes ne kohen e qendrimit

Fig.2.21. Ndikimi ne shpejtesi ne kohen

Fig.2.22.Percaktimi i drejtimit te lakores.

e qendrimit te tregut ne sistemin e kordinates.
Që të mundemi ti sqarojm më mirë parametrat kemi kete perpunim:

Materiali: çelik konstruktiv 700 N/m² ;

Veglat: metali i forte dhe kualitativ SI apo P10;

Distanca 0,4 mm/rrot.

Vendosja e kendit x=45⁰;

Pikat: 1. T₁ = 3600 s,

2.T₂ = 7200 s,

3. T₃ = 14400 s,

4. T₄ = 28800 s.

Tek lakorja mund te paraqitet barazimi:

Logaritmit i mbetet barazimi i ardhshum:

ku madhesit a dhe k jane konstante

Fig.2.23. Ndikimi i shpejtsis se mprehjes ne kohen e qendrimit e treguar ne diagramin e dyfisht logaritmik

T_e- afati me ekonomik i qendrimit te veglave (min),(s),

t_v- koha e qendrimit te veglave, (min),(s).

Vlerat per konstanten k mund te mirren nga tab. Te cilen e ka dhene Witthoff.

Tab.2.2.

Numri rendor	Materiali i cili punohet	Drejtimi i Lakores k	Vlerat -k -1=c
1 2 3 4 5	Çeliku dhe lyerja e çelikut Lyerja e deshiruar Bakri, Mesingu Metali i leht(leguruar) Legur klipi me 11deri 12 % Si	-4,2 -3,5 -1,7 -2,8 -1,7	3., 2,5 0,7 1,8 0,7

Te gjitha madhesit nga barazimi si t_v, O_T, P_r, dhe r mund te percaktohen sipas informatave te verteta nga raporti. Ne T_v – diagramin duhet kerkuar shpejtesin adekuate ekonomike te mprehjes v_e ku jane:

t_v – koha e ndryshme e veglave (min), (s),

O_T – shpenzimet e veglave per nje kohe qendrimi (din),

P_r – te ardhurat personale te punetorit (din/ore),

r – rrezja (%),

v_e – shpejtesia ekonomike e mprehjes (m.min), (m/s).

Per shkak se raporti shume shpesh nuk disponojneT_v – diagramet mund ti shfrytezojme perafersishte me metoda te cilat jane mjafte te sakta.

Per kete kemi percaktuar drejtimin e lakimit T_v i cili duhet te kete drejtimin tone kerkues.

Me mentjen e shpejtesis se mprehjes v, ne raport dhe kohen e qendrimit Ts percaktohet pika S permes se ciles terheqen drejtimin b paralel me S dretimin dhe mund tashfrytezojm si varesi Tv e cila na eshte e nevojshme. (shih fig. 2.24).

Shpejtewsia elementare e mprehjes mund te llogaritet nga formula si vijon:

ku jane Te, T1 dhe V1 madhesi te njohura.

2.311. SHEMBUJ

1)Duhet te perpunohet nje siperfaqe me brisk per punim te vrazhed. Qeliku furnuzues i briskut eshte 50.00 din. Brisku nuk mundt te mprehet njezet here, kurse shpenzimet e mprehjes jane 1.20 din. Per mprehje .Numri pjeseve te cilat mund te punohet nje kohe qendrimi kap shumen 50. Pas shfrytezimit te plote brisku nuk ka vlere :

2. 
   Ne makienrine tornuese perpunohen pjeset e rrumullaketa nga qeliku. Mesatarja e briskut eshte 25x40 me pllake nga metali i forte.
   

Te ardhurat personale Pr=1,20 din per ore.

Regjia r=400 %

Nga tabela 2.3 nxjerrim: -k-1=3,2

Tv=4min vlersimi.

Shpejtesia ekonomike ve dhe koha ekonomike T_e do te jete:

Ve=3,08m/s

3)Duhet percaktuar kohen e qendrimit te brisqeve nekohen per frezim, nese qmimi eshte:
Vegla te reja O_n =1500din

Vlera e veglave te qregjistruara O_o=900din.

Mesataraja e nr te mprehjes N_s=15

Shpenzimet per nje mprehje O_s=40din/mprehje

O_T =75din.
Materiali i cili perpunohet eshte lyerje e deshiruar dhe esht nga tabela 2.3 (-k-1)=2,5 ku eshte t_v=0,25 h, P_r=3,20 din/h , R=300/

Shofim se koha e perdorimit eshte dyfish me e madhe sesa ne shembullin e meparshem.

Tabela 2.4

Tabela 2.5

Burgia dhe leshuesja

Dimensionet e Menyra e mirembajtjes se veglave Veglave ne (mm) deri ne Koha e ndrrimit te veglave ne minuta

25 0,2 0,3 35 0,3 - 50 0,4 - 60 0,5 - 80 0,6 -

E kemi pare se ekonomozimi ne prodhimeshte shum me rendesi dhe per kete do ta sjellim edhe nje shembull, ku koha e qendrimit shume ndikon ne qmim.

Qmimi i vijave nga materiali i dobet eshte 43, din/cope, kurse kualiteti i mire i burgise 10,6 din/cope, kane marr ne pune te dy llojet dhe jane bere testime nen kushte te njejta pune. Burgia nga materiali i dobet ka gdhendur 36 vrima, kurse burgia me material te mire 360 vrima deri te mprehja e serishme.

N_s=10 per burgine nga materiali i dobet,

N_s=13 per burgine nga prodhimi cilesore.

Nese shpenzimet per nje mprehje jane 5,00 din/ore, a eshte e nevojshme 5min/burgi, O_s=0,40din/cope. Vlera e mbetur e burgise O₀=0,12din/cope.

Nga kjo llogari shihet se qmimi i burgise cilesore eshte dy here me e shtrenjte se burgia e materialit te dobet, por prap mund te llogaritet kursimi vjetor sipas formes qe vijon:

Ku eshte :

G_u-kursimi vjetor i veglave ne karterin e motorit (din),

U_{a dobet} – shpenzimet e veglave per punimin e vijave ne nje vrime, gjat punes me vijat e burgise nga materiali i dobet (din/vrime),

U_{a cilesor}-shpenzimet e veglave per punimin e vijave me nja vrime gjat punes menje burgi te prodhimit kualitativ(din/vrime).

N_r- numri i vrimave ne karter( M 10)

N_g- numri i karterave te cilet punetoriai punon rreth 3500(cope/rrjet)

G_u=(0,12-0,022).36.3500=12.348(din/vjet)

Te ky shembull nuk jane marre parasyshe shpenzimet e kohes se ndrrimit te veglave, shpenzimet e punimit, shpenzimet regjike etj.

Edhe pas ketyre shpenzimeve shifet se zgjedhja kualitative e veglave gjithsesi mund te jete kursimi. Ketu mund te permendim se ne kamion ka cca 10000 operacione, kurse ketu eshte treguar kursimi vetem ne nje operacion.

U_ia = U_i + U_a (din/cope)......................................................2.31

Mirepo keto shpenzime mund te llogariten nga ndihma e kesaj formule:

Pjesa e pare e formules jepe shpenzimet e perpunimit:

U_t =t_r · U_RE (din/cope)...............................................................2.33

Pjesa e dyte e formules jep shpenzimet e veglave te prodhimit

Shpenzimet e veglave lidhur me mprehjen dhe vendosjen jane treguar

U_an = shpenzimet e veglave te lidhura me vendosjen dhe mprehjen ne kohen ne mes te dy mprehjeve ne (din/mpreh. Dhe vendosje),

t_r = koha automatike makinerike ne (din/cope),

U_RE = shpenzimet e punes dhe energjise ne (din/min),

U_n = shpenzimet e vendosjes se briskut ne (din/mprehje dhe vendosje)
Shpenzimet e vendosjes mund te perllogariten posaqerisht
U_n= t_n U_RE (din/mprehje dhe vendosje).............................................2.36

Ku jane:

Shpenzimet e punes dhe energjis mund te llogariten

U_RE =U_R + U_E (din/min)....................................................................2.37

Shpenzimet e punes perfshijne:

ku eshte:

U_R = shpenzimet e punes ne (din/min),

P_r = te ardhurat personale te punetorit ne (din/orë)

Shpenzimet e energjise perbehen nga :
U_E = U₁+U₂+U₃+U₄+U₅(din/min).....................................................2.39
Shpenzimet e renovimit U₁

Keto jane shpenzime qe krijohen qdo 2,3 ose 4 vite, dhe sipas kesaj kemi:

Ku eshte:

C_gr =shpenzimet e renovimit gjeneral te makinerise ne (din)

G =numri i viteve p.sh. 3 vjet = 3·12 =36 muaj

M_j =numri i muajve =1 muaj =24 dite pune

S_m=numri i ndrrimeve = 2 ndrrime nga 7,5 ore =15ore

Keto shpenzime i marrim sipas shpenzimeve te remontit dhe ate ne shumen 10%

ku eshte:

P =fuqia e motorit ne (kw)

C_E =çmimi i energjis elektrike ne (din/kw)

Shpenzimet e amortizimit U₄


Ku jane:

D =amortizimi ne (%)

C_s =çmimi i makines ne (din)

I_s =285, shfrytezimi vjetor i makines ne dite

Ku eshte:

I =arrititeti %

Ne baze te tregusit ne kete ????? mundet formula (2.26) paraqitet dhe tregohet ne menyren si vijon:

Koha e makineris automatike rrjedh:

Numri i rrotullimeve eshte i perbere:

Nese e kthejme do te fitojme:

Mirepo nga diagrami fig.2.23. nese merret per nje shpejtesi adekuate te mprehjes v₁ mund te shkruhet barazimi i ardhshum:

Nese parashtrojm konstanten

fitohet:

Derivimi per T mund te përcaktohet minimumi i shpenzimeve

Nese e ndajme faktorin fitohet se afati ekonomik i briskut ne mes dy shprehjeve

Shpejtesia maksimale e mprehjes eshte ajo shpejtesi tek e cila prodhimi do te ishte maksimal. Kjo shpejtesi gjithsesi nuk bene te jete shume e madhe, sepse tek kjo brisku shpejt do te topitej, qka per shkak te nderrimit te shpejt dhe mprehjes paraqet humbje ne kohe dhe prodhim. Deshirohet optimumi[6].

Madhesia e prodhimit mund te matet ne menyra te ndryshme. P.sh.sipas sasis se heqjes se thermiave ose sasin e sipërfaqeve te përpunuara dhe numri i pjesëve dhe ate krejt te caktuara ne njesi kohe. Nese eshte K numri i pjesëve ne njesi kohe atehere kemi shfrytëzimin:


ku eshte:

koha automatike e makinave ne (min/cop)

koha ndihmese (min/cop)

koha e humbur gjatë ndërrimit të briskut, që mund të shfrytëzojm në:

Nese marrim per do te fitohet:

Koha ndihmese ts pasi nuk eshte e lidhur me qendrueshmerin e briskut mund te mos perfillet. Gjithashtu edhe mardhenjet me T jane te vogla. Sipas kësaj kemi:

Ku K do te jete maksimal nese mprehësi minimal, qe arrihet me derivimin e pare ne T.

Ne fig.2.24 tregohet diagrami i shpenzimeve per njesi ne vartësi nga shpejtësia e mprehjes.

Ne fig. 2.6. jane dhene koeficientet ”k” per punimin e materialeve te ndryshme.
lakorja maksimale e prodhimit

lakorja e ekonomizimit te predhimit

lakorja e shpenzimeve te prodhimit

lakorja e shpenzimeve te vogla

shpenzimet e prodhimit.

Fusha e vijezuar, etj. Fusha optimale fitohet ne mes dhe .

Tab. për koeficientin k.