Instrumentet metalprerese

Secila vegël duhet te ketë pjesët punuese ne te cilat është mprehësja ose është e vendosur mprehësja tek mbajtësi për veglat me qark ne makinën. Shkurte këto quhen pjesët e thjeshta te veglave mprehëse. Vegla mundet te ketë një ose me shume mprehëse (teh mprehës).

Secili nga veglat e mprehta, brisku, burgia, rrotulluesja, gjilpëra për largim, shpuesja ose lëmuesja para formës se tyre te ndryshme përbehet nga pjesët e thjeshta përbërës. Secila nga veglat e përmendura e kane te ashtuquajturën pjese punuese te furnizuara me nje ose disa maje te mprehta si: brisku me nje maje te mpreht kryesore, burgia dy, rrotulluesja, gjilpëra, shpuesja dhe lëmuesja me disa maje te mbrehtë.

Tek shumica e veglave te mprehta pjesa punuese mund te ndahet ne dy pjese e cila shërben për pastrimin e sipërfaqeve te punuara dhe ngadalsimin e veglave ne pune. Edhe pse burgia, rrotulluesja, gjilpëra për largim kane pjesën e mprehtë, ose brisku, shpuesja dhe lëmuesja nuk kane pjese rrotullimi:

Pjesa punuese e veglave është njekohesishte pjese themelore e tyre.

Sipas kësaj ne konstruktimin e veglave dhe themelore është te përcaktohet forma , gjeometria dhe pjesa punuese e veglave. Nëse pjesa punese e veglave është përcaktuar për heqjen thërrmijave ne përpunimin e produkteve ,për atë çdo e dyta pjesë e secilës vegël është pjesë lidhse (mbajtëse ).Vlera e tyre thellohet me pjesën e forcës , zhvillimin e makinerisë ne pjesën punuese te veglave .Te brisku si pjesë lidhse shërben mbajtësi i cili vendoset ne kokën mbajtëse te makinerisë .Tek burgia dhe rrotulluesja është konus ose cilindrik mbajtës ,te gjilpëra mbajtëse e cila inkorporohet ne makineri ne përgjithësi ne cilën lineare ndikojnë ne boshtin e lëmueses .

Konstruktimi i pjesëve ngjiste te veglave gjithashtu osht e ndryshme dhe nuk është e lidhur me konstruktimin e pjesëve punues .veglat tek te cilat pjeset punues janë plotësisht te unisuara ,për shfrytëzim ne makineri te ndryshme dhe mënyra e te ndryshme fuqizimi ,ne konstruktimet e ndryshme te pjesëve ngjiste (mbajtëse ).P,sh. Burgia mund te ketë mbajtës konus per mbajtje ne hapje konike te vrimave te shpueses ,majtës cilindrik për mbajtje elastike ,mbajtës me katërshe për mbajtje ne njesin e dorës me hapje katërshe etj.

Format e llojllojshme te pjesëve ngjitëse te veglave me pjese punuese te unisuar, për këtë është vështire te sigurohet furnizimi me vegla dhe te përgatitet prodhimi i veglave ne seri te mëdha dhe prodhim masiv. për këtë arsye është e nevojshme te zvogëlohen pjesët ngjitëse sipas standardeve sipas bazës punuese dhe rregullave makinerie.

Nëse dëshiroj te konstruktohet vegla me nje ose me shumë tehe ,duhet pasur parasysh me sa vijon :

1. Vegla duhet te prezantohet ashtu qe te ketë gjeometri adekuate ,pjesë punues me mprehje nga kushtet adekuate si dhe mbajtësi për brisqe ,sipas JUS K.CL005.

2. Para matja e burgisë spirale duhet te prodhohet ne tolerancë ha me ISO sisteme menyr qe para matja te zvogëlohet nga maja ka mbajtësi për 0,02 deri 0,10 ne 100mm gjatësi sipas JUS K.03.010.

3. para matja e rretulluses duhet ndërtohet sipas tolerancës dhe en ne JUS K.03.110 ne shumën 3....5 herë me shumë kualitative nga vrima rrethore .

4. lëshuesja dhe rrotulluesja nga maja ka mbajtësi duhet te kenë konicitet nga 0,01 ....0,03 mm për shkak te dridhjes .

5. para matja e lëmueses ne krejt gjatesin nuk mund te ketë dallim me te madh se nga 0,02 deri 0,05mm sipas JUS K.02.010.

6. matjet e gjatësive duhet te jen te konstruktuara ashtu qe te mos gjendet ne fushën e tolerimit IS –JUS K.02.010.

7. Masat për vegla përcaktohen sipas materialit prodhues sipas JUS K.C1.005 me tolerancë :

8. siperfaqet mrehse duhen te kenë kualitet te lart punues te fshirjes ,kurse është me rendis sepse :

a-zvogëlimin e mbeturinave dhe ngjitjen e materialit

b-mundësi me te mira te bartjes se thërrmijave .

9. sipërfaqet mbajtëse duhet gjithashtu te jen te punuara mirë me fshisen për arsye :

a mundësi me te mirë te përshtatjes tek mbajtja

b mbërritjes me te mirë elastike te veglave .

10. Vrimat duhet te lëmohen thjesht ,por pa gunga .

11. Duhet te parashikojmë tolerancën për centrimin e majeve te mprehta ,ashtu qe te gjitha njëkohësisht te marrin pjesë ne mprehje .te parapara sipas JUS K.03.110.

12. vegla duhet te ket para par boshtin e mesëm për centrim qe te punoj lehtë dhe fshirjen e saktë sipas JUS M.A5.210.

13. Materiali i veglave me teh duhet te jetë i drejt dhe kualitativ për ketë duhet te ketë aftësi te mira për mprehje .

14. Vegla duhet te punohet pret një materiali,si vijon:

a veglat çelik (gati nuk përdoren) sipas JUS (Q. 1740 dhe Q. 1948)

b veglat te mbështjella me çelik sipas JUS (Q. 4140 derë Q. 6842)

c qelik me teh te shpejt sipas JUS (Q. 6880 deri Q. 6842)

-pllaka e rrafshuar nga çeliku me teh te shpejt sipas JUS K.C1.100,

-maja e vendosur ne mbajtës nga konstruktimet e çelikut te forta ......

-te gjitha veglat nga çeliku me teh te shpejt ,

d veglat me pllaka nga materiali i foro sipas JUS K.C1.151 .

-pllaka e foro e ngjitur ne mbajtës nga konstruktimi i çelikut te foro 70N/mm

-pllakat e përkryera mekanike ne mbajtës te konstruktuara nga çeliku i foro 700/mm.

e veglat me pllaka kimike nga materiali i fort zv i cili sodë me pak përdoret ,

f veglat me pllaka qeramike ,zbulim i ri me prejardhje minerale kurse vepron mekanikisht ne mbajtës,

g veglat me teh diamant. tehet gjithashtu veprojn mekanikisht ne mbajtës .

15. Veglat nga vegla me teh te shpejt çeliku duhet ti nënshtrohen përpunimit te nyje qe te arrihet fortësia e duhur.

16. për çdo pjesë duhet të ketë fortësinë e duhur HRc dhe atë nga 61 deri ne 64 HRc për brisqet ,kurse 61 deri 63 HRc për rrotulluese dhe lëmuese .

2.0 KONSTRUKTIMI I INSTRUMENTEVE PER PERPUNIM ME PRERJE (HEQJE ASHKLE ,GDHENDJE)

Dikur, si kalohej në konstruktimin e pjesës punuese të veglave ishte e nevojshme të dihejt kinematika e prerjes.

Cka është kinematika e prerjes ?

Secila vegel prerese hjek ashklen vetem me ate raste, kur tehu i saj kalon neper copen adekuate. Depertimi mund te kaloj ne nje trajektore te kryer me ane te mekanizmit te makinerise se veglave ose me dore. Zakonisht tehu i mpreht relativisht kthehet dhe arrihet nga rezultati i bashkangjitja apsolute e kthimit te briskut dhe prodhimit.P.SH. tek levizjet briskat qfardo qofte me hapsire cilindrike ne tornot e makinave rezultojn dz rrotullime: rrotullimi i perpunimit rreth boshtit te vet dhe tjetra kthimi i briskut ne dy drejtime. Trajektorja ose depertimi relativ i tehut te mpreht ne materialin perpunues paraqet ne ate raste limine e vijave ose spiralen(shif.fig.21)

Figura 2.1. Skema kinematike e prerjes me thikë

1.Progresive(paraqitura) te levizjeve ne nje vije te drejte dhe

2. Levizjet rrotulluese.

Kombinimet e atyre levizjeve japin te ashtuquajturen skemat makinerime te veglave te ndryshme me teh.

Te gjitha veglat makinerike japin nje nga kombinimet e levizjeve.

Duhet permendur se nuk jane te mundshme teoritikisht te gjitha kombinacionet te shfrytezohet te veglat makinerike.

Do te paraqesim nje nga skemat e petrpunimit me teh.

1. 
   Nje levizja ne lime te drejt. Sipas asaj skeme rezulton puna ne makineri per gdhendje, thellesia, per thellimin e dhembezoreve dhe per pershkrim.
   
2. 
   Ne kthyese dhe nje lëvizje te limes se drejt: rezulton trajektorja ose levizja qe te kete vija te lakuara. Sipas kesaj skeme punohet makineri tornimi, makineri per shpuarje etj.
   

11. 
    QELLIMI (DESTINIMI ) I VEGLAVE ME TEH
    

Çdo vegël me teh duhet të siguroj qeshje themelore:

1. 
   të largoj një shtresë të caktuar të materialit dhe
   
2. 
   Të siguroj dimensionet e duhura dhe kushtet gjeometrike si dhe kualitetin e sipërfaqeve të punuara.
   

1. 
   Ekzistimi ose qëndrueshmëria
   
2. 
   Fortësia
   
3. 
   Ngurtësia etj.
   

Është e kjart se të veglat nuk arrijnë saktësi të njëjtë në punë.

Si p.sh. brisku makinerikë i rrafsh për punim të vrazhdë në makinerinë e madhe të tornimit mund të largoj shtresë deri në 25 mm .Mirëpo gdhendësja dhe gdhendja e vrimës së mesme largoj shtresë prej 0,1 deri 0,15 mm.

Gjithë ashtu të gjitha veglat nuk arrijnë të njëjtën saktësi pune.

Keshtu p.sh. burgi 30mm devijon shpuarjen ne tolerancen prej 1,5 mm, kurse gjilpera per nxjerrje perpunon hapjet me tolerance prej 0.027 deri ne 0.03. Ne funde qdo siperfaqe e punuar nuk eshte e kualitetit te njejte. Keshtu p.sh. brisku i vrazhde jape siperfaqe te vrazhda me lartesi te vrazhde deri ne 50 mm, kurse brisku i dijamantit arrin kualitet te larte te siperfaqes me lartesi vrazhdesie e cila nuk kalon 0.2 mm. Nga shembujt e me siperm mund te perfundoim se kushtet e punes dhe kerkesat te treguara me rezultatet e tyre te punes jane krejtesisht te ndryshme. Megjitheate ne te gjitha rastet e veglave te mprehta paraqitet heqja e shtreses se materialit, e cila si u pa mund te jene te ndryshme, por heqja e mbeturines mund te kete dimenzione te ndyshme.

Keshtu p.sh. heqja e mbeturinave me gryse te brusimi perfundimtar pothuajse gati eshte e padukshme per syrin e thjeshte dhe mund te shifet vetem me zmadhues ose mikroskop, kurse brisku megjithate hjek mbeturin te madhe e cila ka dimenzione me te medhaja.

Megjithate pamarrparasyshe nga heqja e shtreses se metalit edhe brusi edhe brisku paraqesin vegla me teh, sipas kesaj plotesisht ndryshojne sipas formes ashtu edhe sipas konstruktimit, materialit dhe menyres se perdorimit.

Mund te perfundohet qe teknologu, gjegjesisht konstruktori duhet te dihet sipas destinimit te vertetohet, cila vegel me teh do ti kenaq nevojat adekuate dhe ne baze te asaj te perpunohet gjegjesishte te konstruktohet vegla me teh.

Duhet te mprehen vijat ne funde te boshtit. Me qfare vegla te mprehta vijat.

Sipas teknologjise se punimit te metalit, per mprehje te vijave mundemi te perdorim briskun per mprehje te vijave ne mprehje te rrumbullaket, kryesisht per mprehje te vijave ose cilindri per mprehje te vijave etj. Cili nga keto vegla dhe menyren e punes prodhuese? Kete mund ta vendosim ateher kur ta percaktojme per secilin rast produktiviteti, qendrueshmeria e prodhimit, saktesia e prodhimit dhe pastrimi i siperfaqeve te punuara etj.

Zgjedhja e thjesht e menyres perpunuese , kurse sipas kesajdhe llojit te veglave vendos teknologu, ate shkruan ne procesin teknologjik per punimin e llojit te prodhimit te veglave. Konstruktorit i mbetet perpunimi i skemave kinetike te mprehjes dhe forca e veglave.

Jo qdo forme e veglave mund te kete skeme te ndryshme te shperndarjes se mprehjes. Per kete pune parashohim perpunimin e vijavene baze te makinerise se tornimit me ndihmen e briskut per mprehje. Boshtin duhet punuar ne anen e jashtme , kurse briskun per mprehjen e vijave. Mundemi ne menyra te ndryshme ta heqi materialin ne brendesi. Ne fig.2.2a eshte treguar mprehja ne thellsi shkall shkalle, kurse ne fig. 2.2b mprehja paralele e mbeturineve tek lakimi briskut paralelisht ne nje nga anet e formes se vijave.

Secila prej formave mprehese i ka perparesit dhe te metat, kurse konstruktori eshte i detyruar te zgjedhe formen me te pershtatshme.

Figura 2.2. Skema e renditjes së ngarkesave te filetimi i filetës: a) përpunimi i pastër b) përpunimi i ashper

Ne fotografi jane paraqitur dy raste perpunimi. Shperndajme te gjithe shtimin per heqjen e shtreses ne forme koncentrike ne gjithe vendin(fig.2.3a). Mbeturinat do te hiqen ne gjithe hapsiren, por shume te holle. Mundet gjithashtu te gjitha ate shtese ta hjeke pernjeher(Fig.2.3.b) Por veq eshte shume shtrese e thelle veshtir heqet, perpunojme gjilperen jo te rrafshte por me dhembe. Pjeset e tjera jane treguar me numra 1,2,3,4 dhe 5 hjek dhembin e gjilperes , pastaj hjekin pjeset e paperpunueshme.

Me pamje te tille mbeturina do te jete e thelle, por do te jene hjekur segmente te holla.

Nga pikpamja e studimit per mprehjen e rastit te dyte shpesh,me eshte e dobishme te punohet me me shume thellesi te mbeturinave dhe me gjeresi me te vogel (thellesia e mprehjes).

Por tek menyra e dyte e perpunimit te shpuarjes do te jete pak e paster. Sipas kesaj konstruktori per punim te paster e anashkalon menyren e kombinuar: mbeturinat e para hiqen sipas skemes, por sipas pamjes.

Figura 2.3. skema e prerjes të përpunimi te vrimes me përshkim

Tek punimi i vrazhd per tu arritur nje mbeturine behet levizja e briskut paralelisht me njeren pjese te profilit.Nese para se te behej puna e vrazhde levizja behet ne boshtin e mbeshtjellur, fitohen dy mbeturina te cilat do te ngaterrohen dhe bashkohen dhe me kete bejne penges mprehjen e drejte. Tek puna perfundimtare ktyhet levizja ne drejtim radial fig.2.2a, por ateher punohet vetem mprehja e vogel ne thellesi.

Nga shembujt e treguar eshte e qarte se menyra e ndarjes se mbeturinave(Skema e ndarjes se materialit) shume ndikon ne punen e veglave. Veglave eshte me rendesi te hiqet sa me shume material me force sa me te vogel dhe me hargjime sa me te vogla te energjise.

Veglat e parapara per pune te perkryer eshte me rendesi tu punohet siperfaqe e perkryer. Ne fund jo shume keto por edhe kushtet tjera ne skemen e mprehjes. Por keto jane kushtet me te rendesishme qfare duhet te jene rregullat te konstruktimi(projektimi).

2.Te punimmi i siperfaqeve te mprehta te veglave duhet te jene me te forta e me pake muskuloze.

3. te punimi i panderprere i veglave me teh te mprehte duhet te jene me pake te forta a me shume muskuloze.

4.Te punimi i veglave makinerike te tipit te veter, te cilat nuk mund te punohen me shpejtesi te mprehjes, tehet e veglave duhet te kene fortesi me te vogel te rritja e temperatures , kurse me shume muskuj. Per kete te keto makineri preferohet te punohet me vegla me mprehje dhe teh te shpejt qeliku.

5. Vegla te cila ne kohen e punes shterngohen ne mbeshtjellje si burgia, leshuesja , dhembezoret, lemuesja etj. Duhet te mberthehen nga materiali muskuloz. Per kete lloj vegle perdorim mprehjen e shpejt dhe veglat te leguara ne qelik.

6. Veglat me teh te gjere duhet te kene teh muskulor.Per kete lloje perdoret tehu i shpejt qeliku. Te puna e materialit me force me te vogel, siq jane materialet e ndryshme dhe plastike , e te cilat i punojme me shume pake force te mprehjes, perdoren tehet me material te forte.

7. Te punimi ne makinerit e forta per punim te shume pjeseve, ne heqjen e shume materialit, duhet te perdoret vegla me teh te forte, me nje ose me shume tehe ; p.sh. punohet me shume brisqi pernjeher, kohe per lemuarje, vegla te kordinuara etj.

8. Te punimi i vrimave koncentrike perdoren veglat e kombinuara qe te arrihet saktesi mee madhe , vrima komcentrike dhe produktivitet sa me imadh.

9. Te punimi i qelikut duhet perdor vegla me teh te forte dhe ate ne makinerit qe mundesojne mprehje shume te madhe V>0.66m/s

2. 
   FAKTORET TE CILET MUNDESOJNE MPREHJE TE MIRE DHE PARAQITJE TE KONSTRUKTIKIT TE LARTE TE VEGLAVE ME TEH
   

1. 
   Mprehjet (tehet) hendore,
   
2. 
   Profilet ose formet gjeometroke tehore,
   
3. 
   Mprehja e drejt-p.sh. menyra dhe zgjedhja e brusit,
   
4. 
   Kualiteti i tehut- p.sh. mprehja dhe siperfaqja e tehut,
   
5. 
   Zgjedhja e drejt e materialit te veglave me teh te mpreht,
   
6. 
   Perdorimi i drejt i regjimit te punes – p.sh. thellesia e mprehjes dhe shpejtesia,
   
7. 
   Siperfaqja e punuar e tehut nga mprehja e shpejt ose veglat e qelikut,
   
8. 
   Zgjedhja e drejt e llojit te pllakes nga materiali i forte,
   
9. 
   Ftohja e drejt para punimit , atje ku eshte e nevojshme cla 0.16-0.231/s
   
10. 
    Zgjedhja me ekonomike e shpejtesise se mprehjes,
    
11. 
    Percaktimi me ekonomik i shekulli te perdorimit te veglave me teh.
    

21. 
    Zgjedhja e materialit per konstruktimin e veglave me teh
    

Llojet e materialit te ketije ose atj materiali i veglave me teh percaktohet ne prodhimtarit e posaqme, regjimin e aftesive te se ciles forme te vegles per kushtet e punes se tyre. Rol te madhe te zgjedhjes te llojeve te qelikut ka paraqitja apo qendrueshmeria e tij. P.sh. qeliku shpejtpreres eshte me i shtrenjte per 10-15 here nga veglat e zeza te qelikut. Sipas kesaj eshte shume me rendesi te pershkruhet lloji i qelikut adekuat. Perfundimisht tehu i shpejt i qielikut dukshum osht me i qendrushum nga vegla e qelikut te yi ,ofron mundesi me te madhe punimi me shpejtsi me te madhe te mprhjes ,por osht plotsisht jo e drejt te perdoret per te gjitha llojet e veglave .P.sh dhombexoret e dores ose lemusja punon me shpejtesi me te vogel te mprehjes dhe te kushtet e tilla qendrim te lart te mprehjes ne shpejtsi te qelikut nuk do te jet i shfrytezushum.Sipas kesaj veglat mprehse te cilat punohen me dor plotesisht esht jo racionale te prodhohen nga mprehset e shpejta qeliku .

Do ta tregojm edhe nje shembull. Freza esht vegel shume e sinkronizuar te punimi dhe eshte e nevojshme te posedoj perafersisht saktesi dhe qendrushmeri te lart .Amundet vegla e tille te punohet nga qeliku i zi? Sigurisht qe jo .

Se pari te punohet freza nga qeliku i zi eshte shume veshtir ,sepse qeliku i zi dukshem ndrron dimenzjonet me rastin e punimit te nxehte .Dhe sa me e madhe te jete masa e vegles ,ai me shume ndryshon.Edyta pasi qe freza esht vegel precize (posaqerisht freza per pun te perkryera ) ,esht e nevojshme te brusitet profili i tij, kurse te qeliku i zi osht veshtir te brusitet ne profil, sepse adaptohet tek temperaturat e caktuara leshon shtresen siperfaqsore te holl dhe freza nuke esht e afte per pun .

Me gjith at veqorit e materjalit per vegla duhet dalluar :

1. 
   Qendrushmerija ndaj temperatures ,etj.Veqorit e materjalit tembaj fortsin ne mprehje tek ferkimi gjat kohes se punes .
   

2. 
   Rezistenca ne grisje etj, aftesija e tehit te mpreht ti rezistoj grimcimit. Provat kan treguar se hargjimi ne grimcim per llojet e qelikut ndryshojn.Me se paku jane te rezistushem ne grimcim veglat e qelikut te zi , pastaj tehu i shpejt i qelikut. Me te rezistueshmit jan materjalet e forta.
   
3. 
   Mos ndryshimi i formes dhe dimenzjonit tek perpunimet e nxehta . Ket veqori te rendesishme e percaktojn rregullat e qelikut per kete ose at vegel. Sa me e madhe te jete masa, aqe me e madhe eshte deformimi. Ne kete marrdhenje rezultet me te mire tregojneqeliqete formeve te caktuara, (ç.6440). Ne lidhje me deformimet qeliqet e kromit jane me te miret, kurse te zite me te dobet. Veglat te punuara nga qeliku me teh te shpejt gjithashtueshte deri diku i ndryshojne dimensionet etk perpunimet e nxehta.
   
4. 
   Thellesi egrryeses se qelikut. Tek ferkimi nuk tregojne te gjitha qeliqet gerrymje gjate gjithe procesit. Ajo nuk varet nga perberja e qelikut, por edhe nga kokrra e qelikut. Qeliku i zi me perberje kimike adekuate ose me kokrra te ndryshme ka thellesi te ndryshme te grrymjes.Tek perpunimi i materialit eshte e domosdoshme ti dihet thellesia e grryerjes. Per disa forma te veglave eshte e domosdoshme qe njejte te mberthehet,p.sh. burgia, per forma tjera te veglave te mberthehen krejt nuk eshte e domosdoshme.p.sh. dhembezoret ose tornot duhet te kene siperfaqe te forta te pjeseve mprehese(nga boshti) dhe mes te pakalitur. Qeliket e zi dhe vetem tek dimezionet e vogla te pjeseve dhe ne gerryerje te pergjitheshme.
   

5.largimi per grryrjen e shtreses siperfaqsore etj. Qeliqet e zi jan me pak te veshtir per largimin e mbeturinave. Qeliqet me teh te shpejt dhe disa qeliqe te lakura jan te largushem.

6.Vrima mekanike –paraqitet e fort i nenshtrohet largimit te mbeturinave dhe te ngjajshme kane veqori te dukshme, po vlersimi dhe zgjedhja e materjalit nga ky pikeveshtrim rrall prodhohet.

7.perpuni esht veqori e rendesishme e materjalit te veglave. Nuk jan te gjitha qeliqet e punushme njesoj.Qeliqet e zi punohen mire gjate mprehjes, mund te hasin ne veshtersi gjate brusimit dhe mprehjes se profileve, posaqerisht tek veglat per dhombezor dhe mprehjen e dhembeve, se tek brusimi ne zonene ku behet brusimi krijohet tempweratur e lart dhe shtresa e siperfaqes se vegles gjate djegjes. Kjo qon deri te humja e fortesis e shtreses siperfaqsore. Majet e qelikut te hekurt punohen me mprehje me veshtir, e me brusim me leht se sa qeliket e zi. Perpunimi i mrehjes se shpejt te qelikut eshte e ndryshme. Qeliket me mprehje te shpejt te hekurt pak q.8730 punohet me brisk njejt simajet e qelikut. Ky qelik brusohet shum dobete, per ket arsye duhet ikur ndryshimit te qelikut per punimin e veglave per mprehje dhe dhembezim me profile te brosuara. Qeliku imprehjes se shpejt me kualitet q.6882 punohet me brsk me lehte se maja e qelikut dhe brusohet shume mire. Me kete sqarohet ndryshimi i qelikute q.6882, edhe per pos qmimit te tyre te lart, per vegla per profilin e brusimite ( lemusja per vija, dhembezor,vegla per dhembezim me profil te brusimit ).

Tek zgjedhja e llojit te veglave te qelikut, per veq disa veqorive kujdes i veqant duhet kushtuar qmimit. Vlera e larte e qelikut me teh te shpejt, gjithashtu nje prezenc e shtuar e disa per masave te demshme paraqet ndryshimet e tyre te kufizuara dhe lejon shfrytezimin e qelikut me tehe te shpejt vetem per veglat adekuate.

Mundemi te formulojm rregullat e thjeshta te materjaleve te permendura per vegla:

1. 
   Veglat te cilat punohen me dor me shpejtesi te vogel te mprehjes punohet nga veglat e qelikut te lakuar te qendrueshum ne lakim ose veglave te qelikut te zi. Rezistenca e materjalit ne temperatur , ruajtja e veqorive tehe mprehja e tehut per ato vegla nuk do te jen te shfrytezushme.
   
2. 
   Ndryshimi i qelikut me mprehje te shpejt kemi vetem ne rastet kur vegla duhet te jet rezistente tek ferkimi i majve te mprehta ne temperaturen prej 550-600C .
   

Te shumica e ndermarrjeve parashihen rregulla kufizimi te ndryshimit te qelikut me mprehje te shpejt te dimenxjoneve dhe formave adekuate te veglave.

3. 
   Veglat, punimi ite cilave esht i sinkronizuar, te lidhur me nje investim me te madh te punes. Qak nese shpejtesia e mprehjes per shfrytezimin e tyre eshte e vogel, duhet perpunuar nga kualiteti ilart i qelikut rezistues.
   
4. 
   Veglat me dimenzjone te mdhaja ne qellimin ekonomik duhet punuar ne kombinimin p.sh.dhembet e ndryshum nga qeliku i mprehjes se shpejt (shpesh nga metali i fort), kurse trupi nga qeliku konstruktiv. Perdorimi i konstruktimit te kombinuar per veq nevojave ekonomike te materjalit, ofron mundesi me te mira te rregullimit te dimenzjoneve te veglave.
   
5. 
   Veglat te cilat duhet te mbajtur gjat dimenzjonet etyre dhe te cilat lejojne shpejtesi te madhe te mprhjes duhet punuar nga materjali i forte.Per veglat e mprehta kan gjet llojet e ardhshme te qelikut dhe materjalet e forta:
   

• 
  qeliket e zi (thengjill)
  
• 
  Veglat e qelikut te llakuar (majet)
  
• 
  Qeliku me mprehje te shpejt
  
• 
  Qeliket konstruktiv
  
• 
  Metalet e forta