Ana səhifə

II. cy gç lín, gç d¸n l¹ng Cy mì


Yüklə 0.68 Mb.
səhifə5/14
tarix24.06.2016
ölçüsü0.68 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14

Tµi liÖu tham kh¶o


  1. NguyÔn Minh §­êng 1985. KÕt qu¶ b­íc ®Çu vÒ ph­¬ng thøc trång dÇu n­íc vµ sao ®en. TTKHKTLN phÝa Nam (sè 2. 1985).

  2. §iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ¸nh s¸ng vµ ph­¬ng thøc g©y trång rõng sao ®en- dÇu n­íc- vªn vªn. TTKHLN phÝa Nam (sè 6. 1981).

  3. Vô KHCN Bé L©m NghiÖp 1984. Kü thuËt trång mét sè loµi c©y rõng. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.

  4. ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch 1986. C©y rõng ViÖt Nam. NXB N«ng nghiÖp.

c©y h«ng

Tªn kh¸c: c©y bao ®ång (kinh); m¹y djoäc (TÇy); m¹y khang (Nïng), t«ng ®»ng l¨ng (H’m«ng)

Tªn khoa häc: Paulownia fortunei (Seem) Hemsl

Hä Hoa mâm chã: Scrophulariaceae.



1. M« t¶ h×nh th¸i

C¸c loµi thuéc chi Paulownia cã vá c©y mÇu x¸m, n©u hoÆc mÇu tr¾ng.

L¸ th­êng mäc th­a r¶i r¸c. HÇu nh­ tÊt c¶ c¸c bé phËn trõ nh÷ng cµnh giµ ®Òu ®­îc bao phñ bëi l«ng cã tuyÕn nhÇy, nh÷ng l«ng dÇy nhiÒu mÊu ®èt, c¸c l«ng h×nh c©y hoÆc h×nh sao. HÇu hÕt c¸c loµi Paulownia cã cµnh mäc ®èi xøng.

Paulownia fortunei h¬i kh¸c biÖt t¹i nh÷ng bóp trªn cïng ®«i khi mäc thµnh c¸c cµnh míi. Khi c©y cßn non phiÕn l¸ rÊt lín vµ trßn ®Çy, kÝch th­íc cã thÓ réng ®Õn 40-50cm vµ dµi 50-60cm, cuèng l¸ dµi.

L¸ c©y tr­ëng thµnh nhá vµ thu«n h¬n, chiÒu dµi phiÕn l¸ cã thÓ lín h¬n hai lÇn chiÒu réng, mÐp l¸ nh½n hoÆc cã h×nh gîn sãng.

Hoa tù mäc côm gåm hai ®Õn n¨m hoa cã cuèng hoÆc cã ®èt ë tËn cïng. §µi hoa nhiÒu cïi, h×nh chu«ng vµ cã 5 thïy kh«ng ®Òu nhau. C¸c thïy cã h×nh tam gi¸c vµ phÇn gi÷a phÝa trªn h¬i réng h¬n vµ th«ng th­êng ®­îc bao phñ víi nh÷ng l«ng dÇy ®Æc. Trµng hoa lín mÇu ®á tÝa ®Õn tr¾ng hång, cã hai m«i. Hai thïy phÇn m«i trªn vµ ba thïy dµi phÇn m«i d­íi.

èng trµng h×nh chu«ng vµ uèn cong 5-7mm tõ gèc, tõ vÞ trÝ ®ã nã dÇn réng ra. PhÝa trong c¸nh trµng th­êng cã c¸c vÕt ®èm mÇu ®á tÝa vµ c¸c nÕp nh¨n mÇu vµng.

C¸c nhÞ hoa cã chiÒu dµi b»ng kho¶ng nöa chiÒu dµi c¸nh trµng. Nhôy hoa dµi b»ng hoÆc dµi h¬n nhÞ hoa chót Ýt. BÇu nhôy chia lµm hai ng¨n.

Qu¶ cã h×nh trøng hoÆc h×nh elip. Theo c¸c tµi liÖu ph©n lo¹i c¸c b¶n m« t¶ ®· cã, ®èi chiÕu víi c¸c mÉu tiªu b¶n cã ®­îc ë n­íc ta, Vò V¨n CÇn, TrÇn Quang ViÖt ®· x¸c ®Þnh nã chÝnh lµ loµi Paulownia fortunei (Seem) Hemsl.



2. §Æc ®iÓm sinh th¸i

C©y h«ng ph©n bè tù nhiªn vµ sinh tr­ëng tèt ë nh÷ng khu vùc cã ®é cao 300-1500 m so víi mÆt n­íc biÓn, n¬i cã l­îng m­a b×nh qu©n 1500-1884 mm, nhiÖt ®é b×nh qu©n n¨m 18-23,5oC. NhiÖt ®é b×nh qu©n th¸ng nãng nhÊt 28-32oC, cã 1-2 th¸ng kh« nh­ng kh«ng cã th¸ng h¹n hoÆc chØ cã 1 th¸ng h¹n trong n¨m (n¬i cã l­îng m­a nhá h¬n nhiÖt ®é b×nh qu©n th¸ng).

§Êt Feralit ph¸t triÓn trªn c¸c lo¹i ®¸ mÑ gnai, phiÕn th¹ch sÐt, sa phiÕn th¹ch, phiÕn th¹ch mica, bazan... cßn t­¬ng ®èi tèt, tû lÖ mïn tÇng mÆt 2-3%, thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ ®Õn trung b×nh. TÇng ®Êt dÇy trªn 60cm, t¬i xèp, cã kh¶ n¨ng thÊm vµ tho¸t n­íc tèt.

C©y h«ng kh«ng phï hîp víi ®Êt chÆt bÝ, ®Êt trèng träc ®· tho¸i hãa nhiÒu sái ®¸, ®Êt ®· bÞ ®¸ ong hãa.



3. C«ng dông

Paulownia nhÑ, s¸ng, cã v©n ®Ñp, dÔ sÊy kh«, dÔ ch¹m kh¾c, chÕ biÕn dÔ dµng, Ýt bÞ cong vªnh vµ kh«ng bÞ mèi mät ph¸ ho¹i nªn rÊt phï hîp ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng méc th«ng dông, c¸c hµng ch¹m kh¾c, nh¹c cô. Gç cã mÇu tr¾ng h¬n vµng nh¹t .Vßng sinh tr­ëng râ rµng vµ døt kho¸t, th­êng réng 5-8mm cã khi tíi 15mm. Gç mÒm vµ nhÑ, khèi l­îng thÓ tÝch gç kh« 384kg/m3. HÖ sè co rót thÓ tÝch 0,45. §iÓm b·o hoµ thí gç 25%. Giíi h¹n bÒn khi nÐn däc thí 206kg/cm2, uèn tÜnh 583 kg/cm2. Søc chèng t¸ch 4,6kg/cm. HÖ sè uèn va ®Ëp 1,00. Gç h«ng cã kh¶ n¨ng dïng lµm ®å méc th«ng th­êng, v¨n phßng phÈm, s¶n xuÊt bét giÊy vµ lµm d¨m. Kh«ng nªn dïng gç h«ng vµo nh÷ng kÕt cÊu chÞu lùc. Cã thÓ sö dông gç h«ng vµo nh÷ng cÊu kiÖn cÇn chÞu ®ùng va ch¹m vµ rung ®éng. MÆt kh¸c, chóng cßn cã ®Æc ®iÓm hÖ rÔ ph©n bè tËp trung ë tÇng s©u nªn rÊt phï hîp cho viÖc thiÕt lËp c¸c m« h×nh n«ng l©m kÕt hîp.

Trung Quèc - mét quèc gia cã l·nh thæ réng lín - ®· t×m ®­îc cho m×nh c¸c loµi c©y gç thuéc chi Paulownia (gåm 9 loµi cã ph©n bè tù nhiªn ë Trung Quèc) ®Ó trång réng r·i ë nhiÒu vïng víi diÖn tÝch kh¸ lín (1.800.000 ha), chñ yÕu lµ c¸c m« h×nh trång kÕt hîp víi c©y n«ng nghiÖp. Mét sè n­íc vµ vïng l·nh thæ nh­ NhËt, Lµo, ViÖt Nam, §µi Loan còng cã c¸c loµi thuéc chi nµy ph©n bè tù nhiªn. Loµi P.fortunei cã tªn c©y h«ng lµ loµi c©y th©n gç quan träng vµ lµ mét trong hai loµi c©y mäc nhanh nhÊt thuéc chi Paulownia.

Paulownia fortunei mäc kh¸ nhanh so víi mét sè loµi c©y trång kh¸c. T¹i mét sè vïng trång ë Trung Quèc c©y trång sau 10 n¨m ®¹t chiÒu cao b×nh qu©n 16-20 m, ®­êng kÝnh ngang ngùc b×nh qu©n 35-40cm, thÓ tÝch 0,5 m3/c©y. §©y lµ loµi c©y thÝch hîp cho viÖc g©y trång trong c¸c hÖ canh t¸c n«ng l©m kÕt hîp, ph©n t¸n trªn c¸c trôc ®­êng giao th«ng, ven c¸c bê kªnh m­¬ng, xung quanh c¸c c¬ quan, tr­êng häc võa t¹o ra c¶nh quan m«i tr­êng sèng phï hîp võa cung cÊp nguån nguyªn liÖu t¹i chç cho ng­êi d©n.

T¹i Trung Quèc, sinh tr­ëng cña c©y P. fortunei vµ c©y P.elongata ë mét sè ®Þa ph­¬ng nh­ sau:



Loµi

N¬i trång

Tuæi

(n¨m)


§­êng

kÝnh (cm)



ChiÒu cao

(m)


ThÓ tÝch

(m3)



VÜ ®é

Kinh ®é

P.fortunei

TØnh Szechuan

75

134,4

44.0

22,48

28o 06’

108o 54’

P.fortunei

TØnh Szechuan

31

100,5

21,7

6,65

28o 06

108o 55’

P.fortunei

TØnh Qu¶ng T©y

11

75,1

22,0

3,69

25o 00’

109o 50’

P.fortunei

TØnh QuÝ Ch©u

80

202

49,5

34,0

26o 13’

108o 45’

P.fortunei

Wu Gueng

5

14,7

9,3

0,0433

34o26’

107o42’

P.elongata

TØnh Hå Nam

19

104

17,1

4,81

34o 51’

115o 50’

P.elongata

TØnh Hå Nam

13

73

17,5

2,50

34o 50’

115o 55’

4. §¸nh gi¸ rõng trång

C©y h«ng ®· ®­îc trång thÝ nghiÖm ë nhiÒu n¬i trong n­íc, n¬i cã ®iÒu kiÖn t­¬ng tù vµ c¶ n¬i cã ®iÒu kiÖn kh¸c víi n¬i nã ph©n bè tù nhiªn. KÕt qu¶ cho thÊy ë c¸c lo¹i ®Êt ®· tho¸i hãa nh­ ®Êt ®· cã hiÖn t­îng ®¸ ong hãa (Ba V×, Hµ T©y), ®Êt bazan tho¸i hãa cã mïa kh« kÐo dµi (Pleiku) víi c¸c biÖn ph¸p g©y trång th«ng th­êng ®Òu bÞ thÊt b¹i. Trong n¨m ®Çu c©y cã thÓ vÉn sinh tr­ëng b×nh th­êng nh­ng sau ®ã ®· ph¸t triÓn rÊt kÐm vµ lôi dÇn trong mïa kh« vµ chÕt dÇn hoÆc sèng nh­ng kh«ng sinh tr­ëng ®­îc.

HiÖn tr­êng thÝ nghiÖm t¹i Hßa B×nh thuéc Xãm Lßn, Thung Nai ®é cao 164 vµ 300 m, thùc b× lµ c©y bôi cao xen lÉn Ýt c©y gç tiªn phong vµ lau chÝt. MËt ®é trång 1600 c©y/ha. C¸c « thÝ nghiÖm cã gieo cèt khÝ ph©n c¸ch vµ còng ®Ó h¹n chÕ xãi mßn vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn m«i tr­êng. Giai ®o¹n ®Çu cã kÕt hîp trång ng«. §Êt Feralit ph¸t triÓn trªn ®¸ mÑ phiÕn th¹ch, tÇng ®Êt trung b×nh. KÕt hîp bè trÝ c¸c c«ng thøc bãn lãt ph©n chuång 1 kg/gèc. Ph©n vi sinh 500g/gèc vµ ph©n NPK (5.10.3) 100g/gèc. Lµm ®Êt thñ c«ng, ph¸t dän thùc b× vµ ®µo hè 40 x 40 x 30cm. C©y trång vµo ®Çu th¸ng 7. C¸c « ®­îc bè trÝ gieo cèt khÝ lµm gi¶i ph©n c¸ch vµ h¹n chÕ dßng ch¶y, chèng xãi mßn.

T¹i Ba V× thö nghiÖm trång trªn ®Êt cña trung t©m gièng. §Êt ph¸t triÓn trªn phï sa cæ ®· qua mét chu kú trång b¹ch ®µn. §Êt ®· tho¸i hãa mét ®«i chç ®· ®¸ ong hãa. T¹i ®©y tiÕn hµnh lµm ®Êt c¬ giíi, cÇy toµn diÖn sau ®ã tiÕn hµnh ®µo hè 40 x 40 x 30cm, trång víi cù ly 2 x 3m. C¸c « thÝ nghiÖm ®­îc trång cèt khÝ ph©n c¸ch vµ ®µo r·nh trªn dèc ®Ó gi÷ Èm.

H«ng trång thuÇn loµi cù ly trång 3 x 3m t¹i hiÖn tr­êng x· D©n Chñ. §Êt cã tÇng trung b×nh ph¸t triÓn trªn ®¸ mÑ lµ phiÕn th¹ch sÐt. Thùc b× lµ c©y bôi cao xen lÉn mét sè Ýt c©y gç t¸i sinh nh­ lim xÑt, lim xanh, kh¸o v.v... Lµm ®Êt thñ c«ng. Ph¸t dän thùc b× vµ ®µo hè 40 x 40 x 30 cm. C©y trång th¸ng 4. C©y con ®­îc lùa chän lµ c¸c lo¹i c©y tèt ®ång ®Òu cã tiªu chuÈn cao 30-35cm vµ ®­êng kÝnh gèc 5-6 mm.

Trång xen víi chÌ ®­îc tiÕn hµnh t¹i c«ng ty chÌ Thanh S¬n vµ Long Phó. Trªn c¸c n­¬ng chÌ cã tuæi trªn 10 n¨m ®ang trong thêi kú kinh doanh. C©y h«ng ®­îc trång xen víi cù ly 5 m trªn c¸c ®­êng vËn chuyÓn vµ 10 x 10 m trªn n­¬ng chÌ. §Êt tÇng trung b×nh ph¸t triÓn trªn phiÕn th¹ch sÐt.

H«ng trång hçn giao víi c¸c loµi c©y b¶n ®Þa kh¸c trªn ®Êt Feralit ph¸t triÓn trªn phiÕn th¹ch tÇng trung b×nh. C©y trång xen lµ lim xÑt, l¸t hoa... T¹o ra c¸c b¨ng cèt khÝ xung quanh c¸c « thö nghiÖm. C©y ®­îc trång hµng c¸ch hµng 3 m c©y c¸ch c©y 2 m. C¸c c«ng thøc ®­îc bè trÝ tõng cÆp hai loµi c©y: h«ng-lim xÑt, h«ng-l¸t hoa, h«ng thuÇn loµi. Trång kÕt hîp c©y n«ng nghiÖp trong n¨m ®Çu lóa n­¬ng, ng«.

Trång xen cµ phª 5 tuæi t¹i Trung t©m L©m nghiÖp nhiÖt ®íi vµo th¸ng 7 n¨m 1997. §Êt tÇng dÇy trªn ®¸ mÑ granit.


Sinh tr­ëng cña c©y trång thÝ nghiÖm víi ph­¬ng thøc kh¸c nhau

Tuæi

ChØ tiªu

Quan s¸t


Sinh tr­ëng cña c©y víi c¸c ph­¬ng thøc trång kh¸c nhau

H«ng trång

ThuÇn lo¹i



H«ng

xen chÌ


H«ng xen cµ phª

H«ng trång hçn giao

H«ng

L¸t hoa

LimxÑt

9 th¸ng


D (cm)

4,16

2,46




3,16







SD (cm)

1,20

0,49




0,80







H(cm)

1,39

0,86




2.58

0.70

1.47

SH(m)

0,11

0,09




0.58

0.12

0.31

18

th¸ng


D (cm)

5.16

6.63




4.79







SD (cm)

1.05

1.23




0.71







H(cm)

5.90

4.42




4.06

1.88

3.01

SH(m)

1.12

0.70




1.10

0.42

0.53

40

th¸ng


D (cm)

12.6

12.57

23.16










SD (cm)

2.21

3.75

6.39










H(cm)

10.11

7.97

8.09










SH(m)

1.39

1.02

1.54












  • NhËn xÐt

Cã thÓ thÊy r»ng hai m« h×nh trång xen h«ng víi chÌ vµ cµ phª, sinh tr­ëng cña c©y ®Çy triÓn väng. L­îng t¨ng tr­ëng b×nh b×nh qu©n vÒ ®­êng kÝnh lµ 3,7cm/n¨m vµ 7cm/n¨m, vÒ chiÒu cao lµ 2,39 m/n¨m vµ 2,43 m/n¨m. M« h×nh trång xen cµ phª trªn ®Êt granit tÇng dÇy ë Gia Lai cã sinh tr­ëng nhanh nhÊt. Rõng trång th¸ng 7/1997 vµ sè liÖu thu thËp th¸ng 11/2000. Sau 40 th¸ng trång c©y h«ng ®· ®¹t ®­êng kÝnh b×nh qu©n 23,16 cm vµ chiÒu cao b×nh qu©n 8,09 m. Cµ phª ë tuæi 5 mËt ®é 1.100 c©y/ha (cù ly trång 3 x 3 m). N¨ng suÊt 16 tÊn qu¶ t­¬i/ha. C©y h«ng ®­îc trång th¸ng 7 n¨m 1997 víi cù ly c©y trªn hµng lµ 5m. NÕu trång 100 c©y/ha th× cù ly gi÷a hai hµng h«ng lµ 20 m vµ sÏ cã 330 c©y chÞu ¶nh h­ëng cña t¸n c©y h«ng. Thêi ®iÓm hiÖn nay c©y cã ®­êng kÝnh t¸n trung b×nh 5,88 m. DiÖn tÝch t¸n c©y 27,15m2 t¹o ra ®é che phñ 27,15% nÕu cã ®ñ 100 c©y/ha. Theo dâi n¨ng suÊt cµ phª hai bªn hµng h«ng vµ khu vùc kh«ng cã h«ng che bãng 1 c©y gi¶m ®i 1,51 kg (c©y d­íi bãng b×nh qu©n 16,78kg qu¶, c©y ngoµi s¸ng c¸ch hµng h«ng 30 m cã l­îng qu¶ b×nh qu©n 18,29 kg/c©y).

Ngoµi c¸c ph­¬ng thøc trång trªn, c©y h«ng ®­îc trång ph©n t¸n xung quanh nhµ ë vïng ®ång b»ng tuy sè l­îng Ýt nh­ng còng tá ra cã triÓn väng. Mét sè c©y trång sau 3,5 n¨m ®· cã ®­êng kÝnh lín h¬n 30 cm vµ cao trªn 10 m.

T¹i mét sè n¬i ®Êt xÊu nh­ trªn ®Êt ®¸ ong hãa Ba V×, Hµ T©y c©y h«ng ®­îc trång cã bãn ph©n trong n¨m ®Çu, c©y sinh tr­ëng kh«ng kÐm c¸c lËp ®Þa kh¸c nh­ng qua mïa kh«, mét sè c©y ®· bÞ chÕt sau ®ã sinh tr­ëng chËm l¹i vµ chÕt dÇn. C¸c diÖn tÝch do ng­êi d©n tù trång trªn ®Êt bazan tho¸i hãa t¹i Gia Lai còng cho kÕt qu¶ t­¬ng tù, c©y chÕt hÇu hÕt sau mïa kh« h¹n kÐo dµi. Mét thö nghiÖm ë vïng nµy sau khi trång 18 th¸ng c©y h«ng chØ ®¹t ®­êng kÝnh 3,82-5,22 cm vµ chiÒu cao 1,14-1,62 m. §ã lµ mét kÕt qu¶ rÊt kÐm.

5. KhuyÕn nghÞ

C©y H«ng (Paulownia fortunei (Seem) Hemsl) lµ mét loµi c©y b¶n ®Þa l¸ réng, gç nhÑ tr¾ng, kh¸ mÞn, Ýt mèi mät.

KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ tÝnh chÊt c¬ lý gç h«ng mäc tù nhiªn ë n­íc ta chØ ra r»ng gç h«ng cã thÓ sö dông trong c«ng nghÖ v¸n nh©n t¹o, gç d¸n. Ngoµi ra còng cã thÓ sö dông gç h«ng s¶n xuÊt c¸c ®å méc th«ng dông trong c¸c bé phËn kh«ng chÞu lùc. MÆt kh¸c c©y h«ng cã ph©n bè kh¸ réng ë ViÖt Nam, nã cã mÆt ë tÊt c¶ c¸c tØnh biªn giíi phÝa B¾c vµ mét sè tØnh vïng trung t©m n­íc ta, do vËy nªn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu g©y trång ®Ó ®­a thµnh c©y trång chÝnh. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ban ®Çu ch­a ®ñ c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc ph¸t triÓn g©y trång loµi c©y nµy. Cho tíi nay ch­a cã m« h×nh trång h«ng tËp trung ®¹t kÕt qu¶ cã thÓ më réng trong s¶n xuÊt. HÇu hÕt c©y sinh tr­ëng kÐm sau 3 – 4 n¨m trång vµ nhiÒu n¬i c©y chÕt dÇn trong mïa kh«.

B­íc ®Çu cã thÓ ph¸t triÓn g©y trång h«ng theo h­íng n«ng l©m kÕt hîp cho chÌ hoÆc cµ phª hoÆc trång ph©n t¸n quanh c¸c lµng b¶n, ®­êng giao th«ng, trªn bê ruéng.


1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14


Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©atelim.com 2016
rəhbərliyinə müraciət