II. cy gç lín, gç d¸n l¹ng Cy mì

Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh

1. 
   Quy tr×nh trång mì; Kinh doanh rõng mì chåi; TØa th­a rõng mì. 1966.
   
2. 
   NguyÔn H÷u Th­íc vµ c¸c céng t¸c viªn,1964: Nhu cÇu ¸nh s¸ng c©y mì ë giai ®o¹n tuæi nhá. KQNCKH 1960-1985 cña TT L©m sinh CÇu Hai.
   
3. 
   TrÇn Nguyªn Gi¶ng, 1989: Ph­¬ng h­íng kinh doanh vµ sö dông c©y mì ®Ó phôc håi l¹i rõng thø sinh. TTKHKTLN sè1-2/1989.
   
4. 
   NguyÔn V¨n DiÖp, 1976: Kü thuËt tØa th­a rõng mì thuÇn lo¹i. KQNCKH 1960-1985 cña TT L©m sinh CÇu Hai.
   
5. 
   Vò §×nh Ph­¬ng vµ c¸c CTV, 1985: Quy luËt t¨ng tr­ëng cña mét sè nh©n tè ®iÒu tra cña c©y vµ l©m phÇn mì trång thuÇn lo¹i lµm c¬ së cho tØa th­a vµ ®iÒu chÕ rõng. KÕt qu¶ NCKH 1976-1985. NXB N«ng nghiÖp 1989.
   
6. 
   Lª §×nh Kh¶ vµ c¸c CTV, 1985: Chän läc c©y mì mäc nhanh cã h×nh d¹ng tèt cho vïng trung t©m. KÕt qu¶ NCKH 1976- 1985. NXB N«ng nghiÖp 1989.
   
7. 
   NguyÔn B¸ ChÊt, NguyÔn Danh Minh, 2000. §¸nh gi¸ rõng trång c¸c loµi c©y b¶n ®Þa ë c¸c tØnh phÝa B¾c.
   
8. 
   Vò TiÕn Hinh, 2001: LËp biÓu sinh tr­ëng vµ s¶n l­îng cho ba loµi c©y: sa méc, th«ng ®u«i ngùa, mì ë c¸c tØnh phÝa B¾c vµ §«ng B¾c ViÖt Nam. B¸o c¸o khoa häc; §Ò tµi cÊp ngµnh, Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT; 2001.
   

Tªn khoa häc: Erythrophloeum fordii Oliv

Hä Vang – Caesalpiniaceae.

1. M« t¶ h×nh th¸i

Theo Ganep (1908) chi Erythrophloeum cã 3 loµi: E. fordii Oliv; E. cambodianum Ganep; E. succirubrum Ganep. ViÖt Nam cã loµi E. fordii Oliv.

Lim xanh lµ loµi c©y gç lín, chiÒu cao ®¹t tíi 37 -45 m, ®­êng kÝnh ®¹t 200 -250 cm. Lóc non vá cã mµu x¸m b¹c víi c¸c vÖt mµu n©u nh¹t, khi giµ vá cã mµu n©u sÉm, nøt « vu«ng, bong v¶y, cã nhiÒu b× khæng næi râ. Gèc cã b¹nh vÌ nhá. T¸n l¸ ph¸t triÓn, xanh rËm quanh n¨m. Cµnh nh¸nh cong queo, cã nhiÒu mÊu m¾t.

L¸ lim xanh cã 3 giai ®o¹n biÕn ®æi h×nh th¸i :

+ Lóc 1 -2 th¸ng tuæi l¸ ®¬n mäc c¸ch (3 -5 l¸).

+ Khi c©y 3 -5 th¸ng tuæi, cã l¸ kÐp l«ng chim 1 lÇn.

+ C©y tõ 6 th¸ng tuæi trë lªn cã l¸ kÐp l«ng chim 2 lÇn víi 3 -5 cÆp cuèng l¸ thø cÊp, mçi cuèng cã 3 ®Õn 17 l¸ chÐt mäc c¸ch, h×nh tr¸i xoan, ®u«i l¸ trßn, ®Çu l¸ d¹ng mòi nhän. MÆt trªn phiÕn l¸ mµu xanh sÉm vµ nh½n bãng, mÆt d­íi phiÕn l¸ mµu xanh nh¹t cã g©n næi râ.

Hoa tù mäc thµnh chïm ®Çu cµnh, d¹ng h×nh b«ng dµi 20 -30 cm, hoa nhá, mµu tr¾ng. §µi hoa hîp h×nh èng dµi, cã 5 thïy xÕp liÒn vµ b»ng nhau. Trµng hoa cã 5 c¸nh rêi. NhÞ cã 10 c¸i kh«ng ®Òu nhau, bao phÊn quay vµo trong vµ nøt theo kÏ. Vßi nhôy ng¾n, ®Çu nhôy kh«ng râ. Hoa në vµo th¸ng 3-4.

Qu¶ gi¸p thu«n dµi 15 - 30 cm, réng 3-4 cm, cã 6 -12 h¹t. H¹t lín dÑt, h×nh vu«ng, gãc tï cã ®Çu nhän. Träng l­îng 100 h¹t kho¶ng 100 -110 gr. H¹t cã vá cøng mµu ®en bao bäc, xÕp lîp lªn nhau. Qu¶ chÝn th¸ng 12 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau.

Lim xanh lµ loµi c©y l¸ réng th­êng xanh. Mïa ra hoa th¸ng 3 -4 hµng n¨m. Mïa qu¶ chÝn; th¸ng 12 -1 hµng n¨m.

Lim xanh ph©n bè tõ 10,47 vÜ ®é B¾c (Hµm T©n, B×nh ThuËn) ®Õn 23 vÜ ®é B¾c vµ 102 ^o ®Õn 108 ^o kinh §«ng. Nh­ng chñ yÕu tËp trung tõ 17 ®Õn 23 vÜ ®é B¾c. C¸c tØnh cã lim xanh ph©n bè tù nhiªn: Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, B¾c Giang, Phó Thä, Th¸i Nguyªn, VÜnh Phóc, Yªn B¸i, Tuyªn Quang, Hßa B×nh, Hµ T©y, Ninh B×nh, Thanh Hãa, NghÖ An, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Qu¶ng Nam, §µ N½ng. Lim xanh ph¸t hiÖn thÊy ë Hµm T©n (B×nh ThuËn). Lim xanh cã ë c¸c tØnh Qu¶ng T©y, Qu¶ng §«ng, Phóc KiÕn, TriÕt Giang, ven phÝa ®«ng §µi Loan, Trung Quèc (Trung Quèc Thô méc chÝ, 1976).

Lim xanh ph©n bè ë ®é cao tõ 300 -400 m trë xuèng. Song ë ®é cao 800-900 m còng cßn gÆp Lim xanh (Bï Mïn, Thanh Hãa -TrÇn Ngò Ph­¬ng, 1970).

- ChÕ ®é m­a: Lim xanh ph©n bè tù nhiªn ë c¸c vïng cã tæng l­îng m­a hµng n¨m 1488 -3840 mm, cã 2 -3 th¸ng kh« víi ®é Èm trung b×nh hµng n¨m 80 -86%.

- ChÕ ®é nhiÖt: NhiÖt ®é trung b×nh n¨m tõ 22,7⁰C ®Õn 24,8⁰C, nhiÖt ®é tèi cao 42,3⁰C, nhiÖt ®é tèi thÊp tuyÖt ®èi 1,4⁰C.

- Lim xanh cã nhu cÇu ¸nh s¸ng kh¸c nhau theo giai ®o¹n tuæi:

+ Giai ®o¹n 4 -5 th¸ng tuæi lim xanh lµ c©y chÞu bãng, sinh tr­ëng b×nh th­êng ë ®é tµn che 25 -75%, ®Æc biÖt ë ®é tµn che 50%. Trong ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng hoµn toµn (kh«ng che) hoÆc che tèi 100 % lim xanh con sinh tr­ëng kÐm.

+ Cµng lín tuæi ( tõ 5 tuæi trë lªn) lim xanh sinh tr­ëng b×nh th­êng ë ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng hoµn toµn. Tuæi lín, lim xanh lu«n chiÕm tÇng trªn cña rõng.

Lim xanh sèng vµ sinh tr­ëng b×nh th­êng trªn nhiÒu lo¹i ®Êt cã nguån gèc ®¸ mÑ kh¸c nhau nh­ sa th¹ch, phiÕn sÐt, gnai, mica sit, pooc pia, phón xuÊt cã thµnh phÇn c¬ giíi tõ c¸t pha, sÐt nhÑ, sÐt trung b×nh ®Õn sÐt nÆng. Lim xanh sinh tr­ëng tèt trªn nh÷ng lËp ®Þa cã tÇng ®Êt s©u Èm, song còng cã thÓ sèng ë nh÷ng n¬i cã tÇng ®Êt n«ng máng, ®é Èm kh«ng cao nh­ vïng H÷u Lòng (L¹ng S¬n) vµ Nh­ Xu©n (Thanh Hãa). Nh÷ng n¬i cã lim xanh cho thÊy ®Êt kh¸ chua, Cation Al +++ t­¬ng ®èi nhiÒu, Ca++ vµ Mg ++ ®é b·o hßa ba z¬ thÊp. PhÇn lín ®Êt d­íi rõng lim cã tÇng A1 dµy. §Êt ®á vµng hoÆc vµng ®á ®é Èm cao, ®é chua tõ trung b×nh ®Õn chua. Hµm l­îng mïn, ®¹m tæng sè cao, hµm l­îng Ca, Mg kh«ng lín, ®é b·o hßa ba z¬ thÊp.

Lim xanh th­êng sèng hçn lo¹i víi nhiÒu loµi c©y l¸ réng kh¸c. Rõng cã nhiÒu tÇng. HÖ thùc vËt kh¸ phong phó. Nh­ng l©m phÇn cã Lim xanh, th­êng cã tæ thµnh c¸c loµi kh¸ phong phó, tïy thuéc vïng sinh th¸i vµ c¸c giai ®o¹n diÖn thÕ.

- Vïng §«ng B¾c (Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, B¾c Giang, Th¸i Nguyªn), trong c¸c l©m phÇn cã lim xanh th­êng cã Castanopsis tribuloides, Eugenia sp, Ormosia balancae, Liquidambar formosana, Canarium album. Tæ thµnh 1,1 lim xanh 2 t¸u mËt 1,4 såi 1,4 chÑo1,1 tr¸m 1,7 loµi kh¸c (lim xanh chiÕm tõ 10 -33% sè c©y trong l©m phÇn).

- Vïng trung du phÝa B¾c (Tuyªn Quang, Yªn B¸i, Hßa B×nh). Tæ thµnh : 0,6 lim xanh 3,3 ng¸t 1 tr¸m 0,9 tr©m 1 nh·n rõng 0,7 giÎ 2,5 loµi kh¸c.

- Vïng khu 4. Tæ thµnh 1im xanh 1,5 tr¸m 1,5 tr©m 1,7 ng¸t 1,3 dÎ 3 loµi kh¸c. Trong lo¹i h×nh rõng l¸ réng th­êng xanh ®ai thÊp tû lÖ lim xanh trong c¸c l©m phÇn th­êng d­íi 15% tæng sè c©y thuéc c¸c cÊp tuæi.

C¸c l©m phÇn cã lim xanh, th­êng cã c©y con lim xanh thuéc c¸c cÊp chiÒu cao. Nh­ng sè l­îng vµ chÊt l­îng kh¸c nhau trong c¸c tr¹ng th¸i rõng. Rõng lim xanh thø sinh cã sè l­îng c©y t¸i sinh nhiÒu nhÊt so víi c¸c tr¹ng th¸i rõng kh¸c. Rõng nghÌo cã sè l­îng lim xanh t¸i sinh nhiÒu h¬n rõng phôc håi. Nh­ng kh¶ n¨ng ph©n hãa l¹i lín h¬n. Lim xanh t¸i sinh cã chiÒu cao trªn 3m lµ nh÷ng c©y cã triÓn väng tham gia tÇng rõng chÝnh, sè liÖu b¶ng 1 cho thÊy c¸c tr¹ng th¸i rõng lim xanh thø sinh, rõng phôc håi, rõng thø sinh cã ®iÒu kiÖn sinh th¸i phï hîp cho lim xanh t¸i sinh. Cã sù t­¬ng quan gi÷a ®é tµn che vµ sù tån t¹i, sinh tr­ëng lim xanh t¸i sinh ë c¸c cÊp tuæi. KÕt qu¶ ®iÒu tra t¸i sinh tù nhiªn ë vïng S«ng HiÕu cho thÊy lim xanh t¸i sinh vµ t¨ng tr­ëng tèt ë c¸c tr¹ng th¸i rõng thø sinh cã ®é tµn che 0,5-0,6.

B¶ng 2: TÇn suÊt vµ mËt ®é b×nh qu©n c©y t¸i sinh ë rõng H­¬ng S¬n

Rõng lim xanh bÞ khai th¸c, ®èt n­¬ng lµm rÉy, th­êng xuÊt hiÖn rõng sau sau. Rõng bÞ tiÕp tôc ®èt n­¬ng rÉy sÏ chuyÓn thµnh tr¶ng c©y gç, c©y bôi vµ tr¶ng cá.

Tõ tr¶ng cá kh«ng bÞ ®èt, ®Êt dÇn kh«i phôc, c¸c loµi c©y bôi thay thÕ nh­ sim (Rhodomyrtus tomentosa), thao kÐn (Helicteres angutifia). Sau sau dÇn xuÊt hiÖn t¹o nªn ­u thÕ cã chiÒu cao 8-12m. TÇng c©y nhì cã läng bµng (Dillenia heterocephala), thÈu tÊu (Aporosa mircalix), me rõng (Phylanthus emblica). Khi sau sau lín, ®é tµn che t¨ng, m«i tr­êng rõng ®­îc c¶i thiÖn, c¸c loµi cá vµ c©y bôi ­a s¸ng tµn lôi, lim xanh xuÊt hiÖn d­íi t¸n sau sau. Giai ®o¹n nµy mÊt tõ 15-20 n¨m. Khi tÇng lim xanh h×nh thµnh cã chiÒu cao 5-7m ­íc kho¶ng 10-15 n¨m.

DiÔn thÕ lim xanh – s¨ng lÎ: ë c¸c d¹ng rõng cã lim xanh trong tæ thµnh, tïy møc ®é hçn loµi víi c¸c loµi c©y vµ c¸c møc ®é t¸c ®éng sÏ cã chiÒu h­íng diÔn thÕ kh¸c nhau. Trong vïng cã l­îng m­a thÊp, sè th¸ng kh« h¹n lín h¬n 3 th¸ng. Khi rõng tù nhiªn bÞ mÊt, c¸c loµi c©y ­a s¸ng cïng víi sang lÎ phôc håi trë l¹i, ®Õn giai ®o¹n 10-15 tuæi lim xanh xuÊt hiÖn. Lim xanh cïng sang lÎ chiÕm tÇng ­u thÕ. Qu¸ tr×nh ng­îc l¹i ­u hîp lim xanh -sang lÎ sÏ bÞ thay thÕ bëi th¶m c©y bôi vµ th¶m cá.

Trong tù nhiªn c¸c qu¸ tr×nh diÔn thÕ lu«n diÔn ra, nh­ng diÔn thÕ ®i xuèng do t¸c ®éng cña con ng­êi cã tèc ®é nhanh h¬n 10-15 lÇn so víi diÔn thÕ ®i lªn. Th«ng qua qu¸ tr×nh diÔn thÕ cã ®iÒu khiÓn sÏ t¹o lËp ®­îc nh÷ng l©m phÇn cã cÊu tróc mong muèn. ViÖc qu¶n lý vµ møc ®é ®Çu t­ cã ý nghÜa quan träng tíi chÊt l­îng rõng t­¬ng lai. Khoanh nu«i, phôc håi rõng dùa trªn quy luËt diÔn thÕ thø sinh nÕu ®­îc ®Çu t­ ®ñ, qu¶n lý tèt sÏ nhanh chãng ®¹t hiÖu qu¶ mong muèn.

Qu¸ tr×nh t¸i sinh tù nhiªn lim xanh, ®Òu cho thÊy kh¶ n¨ng t¹o lËp c¸c l©m phÇn cã lim xanh nh­ng kh«ng ®¬n gi¶n. Do t¸c ®éng cña con ng­êi vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®Æc biÖt ë nh÷ng n¬i ®Êt bÞ tho¸i hãa, ®iÒu kiÖn sinh th¸i ®· thay ®æi Ýt phï hîp cho lim xanh phôc håi. §iÒu ®ã cho thÊy: muèn kh«i phôc c¸c rõng lim xanh nh»m c¸c môc tiªu x¸c ®Þnh, kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng tÝch cùc cña con ng­êi. Mét vµi thö nghiÖm g©y trång lim xanh cho thÊy: Lim xanh trong tù nhiªn sinh tr­ëng chËm, nh­ng khi g©y trång kh¶ n¨ng sinh tr­ëng tá ra cã nhiÒu triÓn väng.

3. C«ng dông

Gç lim xanh, bÒn, ch¾c, ®­îc dïng trong c¸c c«ng tr×nh x©y dùng kiªn cè. Lim xanh ®­îc trång thµnh rõng lÊy gç, trång rõng phßng hé, c¶i t¹o phôc håi ®Êt. Hµng tr¨m n¨m tr­íc ®©y lim xanh ®· ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng loµi gç quý, cøng ch¾c, cã v©n ®Ñp vµ ®é bÒn lín. Gç lim ®­îc xÕp vµo nhãm tø thiÕt (®inh lim sÕn t¸u). C¸c ®×nh chïa ë ViÖt Nam ®Òu sö dông gç lim ®Ó lµm cét, xµ. Gç cã gi¸c vµ lâi ph©n biÖt, gi¸c mµu vµng nh¹t, lâi mµu vµng n©u ®Õn n©u ®á. Vßng sinh tr­ëng râ rµng, réng 3-6mm. M¹ch ®¬n vµ kÐp ng¾n ph©n t¸n, ®­êng kÝnh m¹ch réng trung b×nh, sè l­îng m¹ch trªn 1mm² Ýt, trong m¹ch th­êng cã thÓ nót hoÆc chÊt chøa cã mµu n©u ®á vµ tr¾ng. Tia gç nhá vµ hÑp, th­êng cã cÊu t¹o thµnh tÇng so le. M« mÒm dÝnh m¹ch h×nh thoi, h×nh c¸nh vµ h×nh c¸nh nèi tiÕp liªn kÕt nh÷ng m¹ch l©n cËn theo h­íng tiÕp tuyÕn hoÆc lÖch. Sîi gç cã v¸ch dµy tíi møc khoang cña sîi rÊt hÑp gÇn nh­ kh«ng cã ®é rçng. Gç cøng vµ nÆng, khèi l­îng thÓ tÝch gç kh« 930kg/m³. HÖ sè co rót thÓ tÝch 0,48. §iÓm b·o hßa thí gç 20%. Giíi h¹n bÒn khi nÐn däc thí 765kg/cm², uèn tÜnh 1710kg/cm². Søc chèng t¸ch 19,5kg/cm. HÖ sè uèn va ®Ëp 0,45. Gç lim xanh cã ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn tháa m·n víi yªu cÇu dïng cho kÕt cÊu chÞu lùc, chñ yÕu lµ trong x©y dùng vµ giao th«ng vËn t¶i cã yªu cÇu vÒ ®é bÒn l©u dµi.

Tr­íc n¨m 1945 lim xanh ®­îc trång thö ë vµi n¬i. N¨m 1960 mét sè thÝ nghiÖm g©y trång lim xanh ®· ®­îc tiÕn hµnh, song ch­a ®­îc tæng kÕt, ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ.

Khi nghiªn cøu th¶m thùc vËt rõng, Th¸i V¨n Trõng nhËn xÐt:"ë miÒn B¾c ViÖt Nam ®· cã nhiÒu ®¸m lim trång thÝ nghiÖm ë B¸i Th­îng, Nh­ Xu©n - Thanh Hãa; Tr¹i L¹t, T©n Kú - NghÖ An; Linh C¶m-Hµ TÜnh; Trung M«n-Tuyªn Quang,... Nh÷ng c©y lim trång nµy kh«ng ®­îc ®Ñp l¾m, th©n thÊp ®· chÜa n¹ng, cµnh nh¸nh nhiÒu vµ cong queo th­êng hay bÞ nÊm xïi x©m nhËp ë nh÷ng vÕt th­¬ng ph¸ ho¹i tíi lâi lµm cho rçng ruét. V× thÕ ®Õn nay, viÖc thÝ nghiÖm dÆm lim d­íi rõng vµ trång lim trªn kho¶ng ®Êt trèng ®Òu kh«ng thu ®­îc kÕt qu¶ mü m·n...

N¨m 1961 lim xanh ®­îc trång thÝ nghiÖm ë CÇu Hai ( Phó Thä) theo c¸c ph­¬ng thøc:

- Trång lim xanh trªn b¨ng chÆt réng 20,30,40 m; b¨ng chõa 20 m. Khi míi trång gieo cèt khÝ hç trî.

- Trång lim trªn ®Êt chÆt tr¾ng ®èt dän s¹ch, gieo th¼ng, gi÷ l¹i c©y cá phôc håi.

- Trång lim trong líp c©y tiªn phong phôc håi: tr¹ng th¸i c©y tiªn phong phôc håi c©y cao 3-4 m, më r¹ch réng 1,5 m, hµng c¸ch nhau 4 m, c©y c¸ch c©y 2 m, gieo th¼ng b»ng h¹t.

TrÇn Nguyªn Gi¶ng (1985) nhËn xÐt: "kÕt qu¶ c«ng thøc 1, 2 râ nhÊt, cã c©y phï trî cïng lªn víi c©y trång, c«ng thøc 3 trång d­íi t¸n rõng c©y bÞ che cím, kÐm nhÊt. C©y trång theo b¨ng cho chÊt l­îng tèt nhÊt...

C©y lim lµ lo¹i c©y kh«ng cã trôc chÝnh, th­êng ra cµnh sím ®­îc sù hç trî cña b¨ng chõa thu hÑp ¸nh s¸ng cña b¨ng trång, ®· h¹n chÕ ®­îc cµnh ngang, lµm cho ®o¹n th©n d­íi cµnh cã chiÒu dµi 5-7m, cã c©y trªn 10m, kh«ng s©u nÊm.

C©y lim xanh trång trªn ®Êt chÆt tr¾ng, mÆc dï cã dïng c©y che phñ lóc nhá, thiÕu c©y phï trî ë tÇng cao, ®Òu trë nªn rõng thuÇn loµi vµ lé râ nh­îc ®iÓm: th©n ng¾n, cong queo, s©u nÊm kh«ng kh¸c g× rõng lim do ng­êi Ph¸p ®· trång ë c¸c n¬i".

N¨m 1974 thÝ nghiÖm trång rõng lim xanh trªn ®Êt rõng nghÌo cã tre rãc, xö lý theo r¹ch ë H÷u Lòng (L¹ng S¬n). Lim xanh trång tá ra cã triÓn väng. C©y lim xanh ®· ®­îc trång r¶i r¸c mét sè n¬i, song c¸c biÖn ph¸p kü thuËt hÕt søc t¶n m¹n. Do môc tiªu g©y trång vµ ®èi t­îng ®Êt trång cã sù kh¸c biÖt lín nªn khã ®Ò ra ®­îc nh÷ng chØ tiªu kü thuËt chung. Do vËy cÇn hÖ thèng, ®¸nh gi¸, bæ sung hoµn thiÖn c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó g©y trång, phôc håi vµ ph¸t triÓn loµi c©y gç cã gi¸ trÞ nµy cña ViÖt Nam.

• 
  Nh÷ng ®iÓm cÇn chó ý vÒ kü thuËt g©y trång lim xanh
  

Kü thuËt trång mét sè loµi c©y rõng 1994: “Trång trªn ®Êt rõng nghÌo c©y bôi, ph¸t r¹ch réng 2 -3 m, chõa 5-10 m. Cù ly c©y 3 m, hµng 7 -12 m. MËt ®é trång 280-500 c©y/ha“.

Dù th¶o h­íng dÉn trång lim xanh cho Dù ¸n 327 n¨m1999: “Lim xanh trång hçn loµi theo r¹ch, b¨ng, n«ng l©m kÕt hîp. Trång theo r¹ch: c©y trªn r¹ch lµ lim xanh, r¹ch chõa lµ c¸c c©y gç tù nhiªn hçn loµi víi lim xanh. Trång n¬i cã th¶m che nh©n t¹o: lim xanh hçn lo¹i víi re gõng, tr¸m tr¾ng. Trong r¹ch trång cù ly 3 m, r¹ch c¸ch nhau 5 -7 m. Trång trong th¶m che phñ nh©n t¹o, c©y c¸ch c©y 3 m, hµng c¸ch hµng 6m. Cã thÓ trång 1 hµng lim xanh vµ 1 hµng re gõng hoÆc tr¸m tr¾ng”.

HiÖn nay nh÷ng n¬i ng­êi Ph¸p trång lim xanh: Phñ Quú, NghÖ An; Nh­ Xu©n, Thanh Hãa; Trung M«n, Tuyªn Quang; Tr¹i L¹t - T©n Kú, NghÖ An, Linh C¶m, Hµ TÜnh, chØ cßn l¹i r¶i r¸c mét sè c©y. C¸c ghi chÐp kü thuËt kh«ng cßn l­u l¹i.

ZD: L­îng t¨ng tr­ëng hµng n¨m.

D: L­îng t¨ng tr­ëng b×nh qu©n.

V: ThÓ tÝch c©y.

Tuæi 20, rõng lim trång ë CÇu Hai ®¹t tr÷ l­îng 121,2 m³/ha (mËt ®é 300 c©y/ha). L­îng t¨ng tr­ëng b×nh qu©n n¨m ®¹t 5,05 m³/ha. §èi víi loµi c©y sinh tr­ëng chËm, gç cã gi¸ trÞ cao, trång rõng víi kü thuËt phæ th«ng còng ®¹t 5 m³/ha/n¨m rÊt cã ý nghÜa.

Thùc tÕ l­îng t¨ng tr­ëng th­êng xuyªn ®Õn tuæi 24 lim xanh vÉn xÊp xØ 1,4 cm/n¨m vÒ ®­êng kÝnh. Tèc ®é t¨ng tr­ëng nµy cña rõng lim xanh trång kh«ng thÓ gäi lµ chËm. Tõ tuæi 8, l­îng t¨ng tr­ëng vÒ D_1.3, H cña lim xanh xÊp xØ hoÆc lín h¬n 1cm vµ 1m/n¨m. So víi lim xanh tù nhiªn, lim xanh trång t¨ng tr­ëng v­ît 50-70%.

Trªn c¬ së nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c ®Æc ®iÓm sinh th¸i, t¸i sinh, t¨ng tr­ëng lim xanh tù nhiªn cã thÓ ®Ò xuÊt x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt phôc håi, ph¸t triÓn c¸c l©m phÇn tù nhiªn vµ nh©n t¹o cã lim xanh tham gia trong tæ thµnh ®¹t kÕt qu¶.

Rõng lim xanh 35 tuæi trång t¹i Trung t©m l©m sinh CÇu Hai, Phó Thä n¨m 1961 nay cã chiÒu cao b×nh qu©n 15m, D1,3 b×nh qu©n 39,5 cm (mËt ®é ban ®Çu 1100 c©y/ha qua nhiÒu lÇn chÆt tØa nay cßn 100 c©y/ha) (NguyÔn Hoµng NghÜa, 1999).

HiÖn nay diÖn tÝch lim xanh trång ë mét sè n¬i: ë Tam §¶o gÇn 1ha, D©n Chñ Hßa B×nh 2 ha gÇn 200 c©y/2 ha, CÇu Hai , Phó Thä 1 ha (100 c©y). Cßn l¹i trång r¶i r¸c kh«ng theo hÖ thèng kü thuËt nµo. Mét sè n¬i trång trong v­ên thùc vËt, hoÆc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh 327 cã trång, nh­ng diÖn tÝch nhá.

Theo tµi liÖu kiÓm kª rõng 1999, Phó Thä cã 6 ha cÊp tuæi 6 tr÷ l­îng 55 m³/ha vµ 111ha rõng hçn loµi gi÷a keo vµ lim xanh. Thanh Hãa cã 48 ha trong ®ã cã 25 ha cÊp tuæi 6, tr÷ l­îng 76 m³/ha vµ 12 ha rõng hçn loµi gi÷a lim vµ xµ cõ; Qu¶ng Nam cã 9 ha cÊp tuæi 1, §µ N½ng cã 42 ha cÊp tuæi 1. Tæng sè 309 ha rõng lim trång cã nhiÒu cÊp tuæi kh¸c nhau.

Lim xanh cã thÓ trång ë c¸c vïng ®Êt cßn tÝnh chÊt ®Êt rõng tõ Qu¶ng Ninh ®Õn Qu¶ng Nam, d­íi ®é cao 300m, trªn c¸c lo¹i ®Êt rõng nghÌo, ®Êt lïm c©y bôi ph¸t triÓn trªn c¸c lo¹i ®¸: sa phiÕn th¹ch, filit,... tÇng ®Êt cµng s©u cµng tèt.

Lim xanh cã thÓ sèng ®­îc trªn ®Êt xÊu. Tïy theo môc tiªu g©y trång: phßng hé, c¶i t¹o ®Êt, lÊy gç ®Ó lùa chän h¹ng ®Êt vµ hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt phï hîp.

C¨n cø trªn nh÷ng diÖn tÝch lim xanh ®· trång, rót ra nhËn xÐt sau:

• 
  C©y lim xanh t¸i sinh tù nhiªn rÊt m¹nh, cã kh¶ n¨ng dïng kü thuËt khoanh nu«i ®Ó phôc håi lim xanh.
  
• 
  Kü thuËt t¹o c©y con, trång lim xanh, ch¨m sãc ë giai ®o¹n ®Çu ®· x¸c ®Þnh.
  
• 
  HiÖn nay ch­a cã m« h×nh g©y trång lim xanh ®Ó s¶n xuÊt gç lín còng nh­ lµm chøc n¨ng phßng hé cã tÝnh thuyÕt phôc.
  
• 
  Nh÷ng diÖn tÝch trång lim xanh ë c¸c vïng ®Òu nhá bÐ, ch­a thÓ hiÖn tÝnh ®Þnh h­íng kü thuËt, kinh doanh.
  

§Ó b¶o tån vµ ph¸t triÓn g©y trång rõng lim xanh ë ViÖt Nam cã hiÖu qu¶, cÇn thiÕt b¶o vÖ nh÷ng l©m phÇn tù nhiªn vµ l©m phÇn trång lim xanh hiÖn cã ®Ó chän läc nh÷ng c©y mÑ ®¹t tiªu chuÈn nh»m cung cÊp nguån gièng cã chÊt l­îng.

Lim xanh cã thÓ trång réng r·i trªn c¸c lo¹i ®Êt cßn tÝnh chÊt ®Êt rõng tõ vïng §«ng B¾c cho tíi vïng B¾c khu 4 cò.

Trång lim xanh cÇn x¸c ®Þnh môc tiªu cô thÓ cho tõng vïng

+ ThiÕt kÕ m« h×nh trång lim xanh ®Ó s¶n xuÊt gç cã chÊt l­îng.

+ ThiÕt kÕ m« h×nh trång lim xanh ®Ó phßng hé m«i tr­êng vµ nguån n­íc.

(nh÷ng m« h×nh nµy thÓ hiÖn tÝnh bÒn v÷ng, n¨ng suÊt vµ h÷u hiÖu).

+ Cho x©y dùng m« h×nh víi quy m« tèi thiÓu 10 -15 ha.

1. 
   Lª Méng Ch©n, §ång Sü HiÒn, Lª Nguyªn (1967): C©y rõng ViÖt Nam. NXB Gi¸o dôc Hµ Néi.
   
2. 
   NguyÔn B¸ ChÊt (1994) Kü thuËt trång c©y lim xanh. Trång rõng mét loµi c©y gç. NXB N«ng nghiÖp.
   
3. 
   NguyÔn B¸ ChÊt (1995): Sinh tr­ëng lim xanh trång ë CÇu Hai – Phó Thä TTKH ViÖn KHLN.
   
4. 
   NguyÔn B¸ ChÊt, 1996: Lim xanh loµi gç quý cña ViÖt Nam. TTGCR- SAREC
   
5. 
   TrÇn Nguyªn Gi¶ng (1985): 25 n¨m nghiªn cøu l©m sinh CÇu Hai - Phó Thä.
   
6. 
   Phïng Ngäc Lan (1985): Nghiªn cøu mét sè ®Æc tÝnh sinh th¸i c©y lim xanh. KÕt qu¶ nghiªn cøu - Tr­êng §¹i häc L©m nghiÖp 1985.
   
7. 
   NguyÔn Hoµng NghÜa (1999): Mét sè loµi c©y bÞ ®e däa ë ViÖt Nam. NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi.
   
8. 
   NguyÔn H÷u Th­íc, NguyÔn LiÔn, §Æng Xu©n D­¬ng (1963): S¬ bé nghiªn cøu yªu cÇu ¸nh s¸ng cña c©y lim xanh d­íi 1 tuæi. TËp san L©m ghiÖp- sè 8-1963.
   
9. 
   Th¸i V¨n Trõng (1978): Th¶m thùc vËt rõng ViÖt Nam. NXB Khoa Häc, 1978.
   
10. 
    TrÇn Ngò Ph­¬ng(1970): B­íc ®Çu nghiªn cøu rõng miÒn B¾c ViÖt Nam. NXB khoa häc kü thuËt.
    

Tªn kh¸c: l¸t l«ng, l¸t chun, l¸t da ®ång.

Tªn khoa häc: Chukrasia tabularis A.Juss

Hä Xoan - Meliacae.

L¸t hoa lµ loµi gç lín, chiÒu cao ®¹t ®Õn 35 -40 m, ®­êng kÝnh ngang ngùc ®¹t tíi 210 cm. Gèc cã b¹nh vÌ, th©n th¼ng. Trong rõng c©y ph©n cµnh cao, ngoµi rõng ph©n cµnh thÊp. Vá dµy nøt däc, cã r·nh s©u, mµu n©u nh¹t, cã nhiÒu b× khæng næi râ. Líp vá trong cã mµu ®á t­¬i, cã mïi chua nhÑ.

L¸ kÐp l«ng chim 1 lÇn, khi c©y non (d­íi 4 tuæi) cã l¸ kÐp gi¶ 2 lÇn. L¸ cã cuèng h×nh trô dµi 30 -50 cm, gèc l¸ ph×nh. Mçi l¸ kÐp cã tõ 7 -20 ®«i l¸ chÐt, cuèng l¸ nhá dµi 5 -10 mm. L¸ chÐt so le, ®«i khi mäc gÇn ®èi xøng, phiÕn l¸ dµi 9 -12 cm, réng 5-6 cm. L¸ h×nh l­ìi m¸c dµi, thon nhän, hÑp ë ®Ønh, trßn ë ®¸y, hai mÐp lÖch nhau. N¸ch l¸ cã l«ng. Khi non, l¸ cã mµu tÝm nh¹t.

Hoa tù chïm ®Çu cµnh, h­íng th¼ng ®øng, cã nhiÒu nh¸nh, cã l«ng mÞn. Bao hoa thu«n trßn, dµi 14-16 mm, cuèng ng¾n 6 -10 mm. Hoa 5 c¸nh, në thµnh h×nh ng«i sao, c¸nh hoa gÇn h×nh ch÷ nhËt cã mµu vµng nh¹t, c¸nh hoa dµi 15 - 20 mm, réng 5 -7 mm, ®Ønh c¸nh hoa gÇn trßn. Khi cßn nô, d¹ng hoa h×nh èng. NhÞ ®ùc 10, nh½n, bÇu quay vÒ phÝa ®¸y, cã 10 bao phÊn h×nh elÝp quay vµo trong, hîp víi nhau phÇn ®¸y mÐp èng. §Çu nhÞ c¸i h×nh trßn, mµu xanh nh¹t nh« lªn ngang víi bao phÊn. BÇu cã 3- 4 ng¨n, mçi ng¨n cã 25 -50 no·n, nhËp thµnh 2 hµng.

Qu¶ thu«n dµi, ®­êng kÝnh 2-2,5 cm dµi 3-3,5 cm. Khi qu¶ cßn non cã mµu n©u nh¹t, b× kh«ng næi râ. Qu¶ cã 3-4 «, khi nøt thµnh 3-4 m¶nh. H¹t xÕp ngang thµnh 2 hµng, so le. H¹t nhá, ph¼ng h×nh elip, cã c¸nh máng lÖch 1 ®Çu. H¹t dµi 10 -12 cm, réng 4 mm. H¹t kh«ng cã néi nhô.

2. §Æc ®iÓm sinh th¸i

L¸t hoa cã trong rõng tù nhiªn ë c¸c tØnh: S¬n La, Hßa B×nh, Lai Ch©u, Phó Thä, Tuyªn Quang, Yªn B¸i, Th¸i Nguyªn, NghÖ An, Thanh Hãa, Gia Lai, §ång Nai, B¾c Giang, tõ ®é cao 20 m tíi 1450 m so víi mÆt biÓn. L¸t hoa ph©n bè tù nhiªn tõ Sri Lanka, India, Bangladesh, Myanmar, Lµo, Thailand, Campuchia, Malaysia, Qu¶ng §«ng, Qu¶ng T©y (Trung Quèc). (VÜ ®é 1 vµ 25 ^o N, Kinh ®é 73 ^o tíi 123 ^oE).

Nh÷ng n¬i l¸t hoa ph©n bè th­êng cã l­îng m­a tõ 1185,5 mm/n¨m (S«ng M·, S¬n La) tíi 1941,5 mm/n¨m (§Þnh Hãa, Th¸i Nguyªn), mét n¨m cã 1-2 th¸ng kh« h¹n.

NhiÖt ®é: trong ph¹m vi nhiÖt ®é b×nh qu©n n¨m 14 -27 ^o C, ®é Èm t­¬ng ®èi 78-85%, ®é Èm thÊp tuyÖt ®èi d­íi 20% xuÊt hiÖn vµo th¸ng 12 vµ 1 hµng n¨m.

L¸t hoa lµ loµi ­a s¸ng. Khi cßn nhá chÞu bãng nhÑ. Lín lªn hoµn toµn ­a s¸ng, chóng th­êng chiÕm tÇng trªn cña rõng.

Nh÷ng n¬i cã l¸t hoa ph©n bè th­êng lµ c¸c lo¹i ®Êt nh­ sau: §Êt Feralit ®á vµng trªn ®¸ sÐt vµ ®¸ biÕn chÊt; ®Êt Feralit vµng ®á trªn ®¸ m¸c ma a xit; ®Êt mïn ®á n©u trªn ®¸ m¸c ma trung tÝnh vµ a xÝt; ®Êt mïn ®á trªn ®¸ v«i; ®Êt mïn ®á vµng trªn ®¸ sÐt vµ ®¸ biÕn chÊt. L¸t hoa sinh tr­ëng b×nh th­êng ë n¬i ®Êt cã ®é chua 4,5 -5,5 (pH H₂O); cã hµm l­îng mïn 3 - 5% ë tÇng ®Êt mÆt, 0,1 - 0,3% ®¹m, l­îng l©n vµ kali dÔ tiªu ho¸ nghÌo.

Trong rõng tù nhiªn l¸t hoa th­êng sèng chung víi c¸c loµi: Aglaia, Artocarpus, Cinnamomum, Dillenia, Elaeocarpus, Erythrophloeum, Garcinia, Gironniera, Knema, Litsea, Markhamia, Pasania, Vatica... L¸t hoa th­êng mäc r¶i r¸c trong c¸c rõng c©y l¸ réng.

L¸t hoa rông l¸ vÒ mïa ®«ng. Tõ 20/11 b¾t ®Çu rông l¸ ®Õn 25/12 rông hÕt l¸. Tõ 15/2 b¾t ®Çu ra l¸. Ra hoa tõ 1/5 trë ®i. Qu¶ chÝn tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau.

Gç cã gi¸c vµ lâi ph©n biÖt, gi¸c mµu hång nh¹t, lâi mµu hång n©u.Vßng sinh tr­ëng râ rµng, th­êng réng tõ 4-6mm. M¹ch ®¬n vµ kÐp ng¾n ph©n t¸n, sè l­îng m¹ch trªn 1mm² trung b×nh, ®­êng kÝnh m¹ch trung b×nh trªn 1mm, trong m¹ch th­êng cã chÊt chøa mµu n©u vµ tr¾ng. Tia gç nhá vµ hÑp, m« mÒm tËn cïng cã h×nh gi¶i hÑp. Sîi gç dµi trung b×nh 1mm, cã v¸ch sîi dµy. Gç cøng trung b×nh vµ nÆng trung b×nh, khèi l­îng thÓ tÝch gç kh« 680kg/m³. HÖ sè co rót thÓ tÝch 0,38. Giíi h¹n bÒn khi nÐn däc thí 540kg/cm², uèn tÜnh 1050kg/cm², søc chèng t¸ch 11kg/cm. HÖ sè uèn va ®Ëp 0,90. Gç l¸t hoa cã ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn tháa m·n cho môc ®Ých sö dông ®Ó lµm ®å méc cao cÊp, kÓ c¶ dïng lµm v¸n phñ mÆt vµ dïng trong nh÷ng kÕt cÊu chÞu lùc cña ®å méc. Cã thÓ dïng l¸t hoa trong c«ng nghiÖp gç l¹ng. L¸t hoa ®­îc trång thµnh rõng cung cÊp gç vµ sö dông chóng trong c¸c rõng phßng hé. Lµ loµi c©y ®­îc trång ph©n t¸n kh¸ réng r·i.

Tuy diÖn tÝch rõng l¸t hoa thuÇn loµi ®· cã 9.044 ha vµ nhiÒu diÖn tÝch l¸t hoa trång hçn loµi nh­ng ch­a cã quy tr×nh kü thuËt g©y trång. Trong ®ã c¸c tØnh trång l¸t hoa t­¬ng ®èi nhiÒu nh­ : Lai Ch©u 1.315 ha; S¬n La 349 ha; NghÖ An 850 ha.

L¸t hoa ®­îc trång tËp trung ë mét vµi l©m tr­êng ë S¬n La (Méc Ch©u I, Méc Ch©u II) vµ trång víi c¸c diÖn tÝch nhá ë c¸c tØnh kh¸c.

Giai ®o¹n tr­íc n¨m 1995, hÇu hÕt lµ trång rõng thuÇn lo¹i theo ®¸m, hoÆc trång theo b¨ng. B¨ng trång réng 30m. MËt ®é trång trªn b¨ng biÕn ®éng tõ 1100 c©y- ®Õn 3300 c©y/ha. HoÆc cã n¬i trång r¶i r¸c.

Së L©m nghiÖp S¬n La trång rõng l¸t hoa thuÇn loµi víi mËt ®é 2500 c©y/ha. C«ng ty L©m nghiÖp S«ng HiÕu trång rõng l¸t hoa thuÇn loµi theo b¨ng (réng 30 m), trång mËt ®é 1600 c©y/ha (trªn b¨ng trång).

KÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn B¸ ChÊt (1985) b­íc ®Çu kÕt luËn: trång rõng l¸t hoa thuÇn loµi theo b¨ng lµ phï hîp. B¨ng trång réng 20 -30m, b¨ng chõa 10 -20m, trªn b¨ng trång theo mËt ®é 1100 c©y/ha.

Cã mét vµi dù th¶o quy tr×nh trång rõng l¸t hoa còng ®Ò nghÞ trång mËt ®é 1100 c©y/ha. GÇn 40 n¨m trång rõng l¸t hoa, cã 2 lÇn so¹n th¶o quy tr×nh, song ®Õn nay ch­a ®­îc ban hµnh. Thùc tÕ trªn 12 tØnh ®· trång l¸t hoa, trong ®ã S¬n La, NghÖ An, Lai Ch©u cã diÖn tÝch trång nhiÒu nhÊt vµ cã tuæi rõng cao nhÊt (trªn 30 n¨m- trång 1967).

Víi hÖ thèng kü thuËt ch­a æn ®Þnh, mçi n¬i mçi thêi kú chØ ®¹o vµ tæ chøc trång l¸t hoa theo sù hiÓu biÕt cña c¬ së. Nh÷ng diÖn tÝch l¸t hoa thuÇn lo¹i, theo ®¸m, theo b¨ng, theo r¹ch, trång r¶i r¸c ë c¸c n¬i, rÊt khã ®¸nh gi¸.

V× vËy ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc g©y trång rõng l¸t hoa ë ViÖt Nam mét c¸ch s¸t thùc ph¶i bao qu¸t ®­îc thùc tÕ g©y trång l¸t hoa ë c¸c vïng sinh th¸i kh¸c nhau.

B¶ng 1: T×nh h×nh trång rõng l¸t hoa ë c¸c tØnh

B¶ng 2: T×nh h×nh sinh tr­ëng l¸t hoa ë mét sè n¬i

C¸c ph­¬ng thøc trång kh¸c nhau: b¨ng, toµn diÖn, ph©n t¸n, hçn lo¹i theo hµng cho thÊy sù sinh tr­ëng ®­êng kÝnh vµ chiÒu cao cña l¸t hoa rÊt kh¸c nhau.

C«ng thøc trång theo b¨ng trªn ®Êt rõng nghÌo cña l©m tr­êng NghÜa §µn sinh tr­ëng vÒ ®­êng kÝnh vµ chiÒu cao lín nhÊt, dï trång theo b¨ng, chØ tÝnh cho mét nöa hÐc ta còng ®¹t 117,8 m³ hay 235,6 m³/ha sinh tr­ëng b×nh qu©n n¨m ®¹t 11,78 m³/ha/n¨m.

§iÒu nµy cho thÊy, nÕu trång l¸t hoa theo b¨ng, trªn ®Êt trung b×nh, cã sù ch¨m sãc b×nh th­êng, tØa th­a 30% theo sè c©y ë tuæi 10, l­îng sinh tr­ëng ®¹t ®­îc trªn 10 m³/ha ®ã lµ con sè kh¸ hÊp dÉn khi trång l¸t hoa ®Ó lÊy gç.

§Æc biÖt trång ph©n t¸n ®Òu cã trÞ sè sinh tr­ëng tèt nhÊt. Sù ph©n hãa vÒ ®­êng kÝnh khi trång thuÇn loµi víi mËt ®é 1600 c©y/ha ®Òu lín. Sù ph©n cµnh cña l¸t hoa ë c¸c n¬i ®Òu thÊp. §o¹n th©n d­íi cµnh ng¾n.

L¸t hoa trång ë NghÖ An, Tuyªn Quang, Hßa B×nh ®Òu cã tû lÖ sèng cao (>90%). Tû lÖ ph©n hãa vÒ ®­êng kÝnh ®Òu cao 20 -35% theo sè c©y. Ph©n cµnh thÊp, h×nh th©n kh«ng ®Ñp. Trång toµn diÖn, sinh tr­ëng D, H kÐm. Trång hçn giao theo hµng víi keo tai t­îng vµ keo l¸ trµm l¸t hoa bÞ keo lÊn ¸t, sinh tr­ëng kÐm.

Trång theo b¨ng, tØa th­a gi÷a kú (10 tuæi), l¸t hoa víi líp c©y gç phôc håi ®· t¹o thµnh rõng hçn loµi l¸t hoa víi c¸c loµi c©y kh¸c. L¸t hoa sinh tr­ëng kh¸, rÊt cã triÓn väng trong viÖc t¹o c¸c l©m phÇn cung cÊp gç l¸t hoa.

5. KhuyÕn nghÞ

HiÖn nay ch­a cã quy ph¹m trång l¸t hoa. Trång rõng l¸t hoa ®Ó cung cÊp gç cã chÊt l­îng vµ t¹o c¸c l©m phÇn phßng hé, song ph¶i x©y dùng cÊu tróc l©m phÇn phï hîp míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. Phßng hé hay s¶n xuÊt gç, c¸c l©m phÇn cã l¸t hoa kh«ng qu¸ 100 c©y/ha ë cuèi kú.

Nh»m ®¶m g©y trång rõng l¸t hoa ®¹t c¸c môc ®Ých, cÇn chó ý c¸c kh©u sau :

Gièng

L¸t hoa trång 7 - 8 tuæi ®· cã hoa vµ qu¶. Nh­ng chØ lÊy h¹t ë nh÷ng c©y 15 tuæi trë lªn. Th¸ng 11-1 lµ thêi kú thu h¸i h¹t, 1 kg h¹t cã 60.000 ®Õn 62.000 h¹t, tû lÖ n¶y mÇm 70 -80%, 14 -16 kg qu¶ cho 1 kg/h¹t, 1 kg h¹t cho 20.000 -25.000 c©y con ®¹t tiªu chuÈn.

Tiªu chuÈn c©y con: trång l¸t hoa b»ng c©y con cã bÇu hoÆc rÔ trÇn, cã c¸c tiªu chuÈn sau ®©y: Tuæi: 7 -8 th¸ng, chiÒu cao 0,6 - 0,7 m, Do = 0,5 - 0,6 cm. C©y ph¸t triÓn c©n ®èi, b×nh th­êng.

§Êt trång :

§Êt trång rõng: ®Êt rõng nghÌo, ®Êt sau n­¬ng rÉy, ®Êt cßn tèt, cßn ®¶m b¶o ®é Èm vµ c¸c thµnh phÇn dinh d­ìng. Kh«ng trång trªn ®Êt qu¸ chua, ®Êt thÞt nÆng.

Vïng trång: vïng cã l¸t hoa ph©n bè tù nhiªn.

Kü thuËt :

C¸c kh©u kü thuËt tõ thu h¸i h¹t gièng, xö lý gieo ­¬m, t¹o c©y con, trång, ch¨m sãc thêi kú ®Çu ®· ®­îc x©y dùng cã c¬ së khoa häc. VÊn ®Ò quan träng nhÊt lµ t¹o ®­îc h×nh d¹ng cÊu tróc l©m phÇn rõng trång l¸t hoa hîp lý. Tõ ®Æc ®iÓm l¸t hoa ph©n bè r¶i r¸c trong rõng tù nhiªn, lµ loµi c©y cã chu kú kinh doanh dµi (trªn 30 n¨m), trång thuÇn loµi tá ra cã nhiÒu bÊt lîi. V× thÕ cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh ph­¬ng thøc trång hçn loµi vµ ph­¬ng ph¸p trång hçn loµi (c¸ch tæ, theo «, theo côm).

V× vËy cã thÓ trång l¸t hoa theo côm 3 -5 c©y víi cù ly c¸c c©y 3-5 m khi trång víi c¸c loµi c©y kh¸c hay trong th¶m rõng phôc håi, nh­ng lu«n ®¶m b¶o l¸t hoa cã ®ñ ¸nh s¸ng ®Ó sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn. Chó ý t¹o h×nh th©n khi trång th­a hoÆc thuÇn lo¹i.

HiÖn nay ®ang cã c¸c diÖn tÝch trång l¸t hoa ë c¸c tØnh víi c¸c cì tuæi kh¸c nhau, cÇn tiÕn hµnh nu«i d­ìng. Nh­ng c¸c h­íng dÉn kü thuËt tØa th­a nu«i d­ìng ch­a cã, v× vËy viÖc nu«i d­ìng c¸c diÖn tÝch rõng l¸t hoa nµy theo c¸c môc tiªu x¸c ®Þnh (phßng hé hoÆc cung cÊp gç lín) gÆp lóng tóng trong xö lý kü thuËt. NÕu kh«ng t¸c ®éng, nh÷ng diÖn tÝch l¸t hoa ®· cã kh«ng ph¸t huy ®­îc t¸c dông vÒ mÆt kinh tÕ còng nh­ m«i tr­êng. C©y l¸t hoa gç cã gi¸ trÞ cao, trång ph©n t¸n ®¹t hiÖu qu¶ cao. V× vËy trång l¸t hoa ph©n t¸n lµ ph­¬ng thøc cÇn ph¸t triÓn. CÇn chó ý bÖnh chÕt hÐo c©y con ë v­ên ­¬m, s©u h¹i l¸ rõng trång vµ s©u ®ôc th©n.